[Hỏi & đáp] 23 câu hỏi mà phụ nữ sau sinh hay thắc mắc

Câu hỏi sau sinh phụ nữ hay thắc mắc có rất nhiều: Sau sinh có cần kiêng tắm gội, có được đánh răng ngay, bao lâu thì được ra ngoài, ăn gì cho lợi sữa hay sau sinh bao lâu thì được sinh hoạt vợ chồng trở lại

Dưới đây là 23 câu hỏi phụ nữ sau sinh hay thắc mắc mà Bệnh viện Hồng Ngọc đã tổng hợp lại. Các chị em có thể tham khảo để có được những thông tin bổ ích cho hành trình làm mẹ thêm vững vàng.

Sau sinh có cần kiêng tắm trong tháng đầu tiên?

Sản phụ không nên kiêng tắm gội trong tháng đầu sau sinh. Sản dịch ra nhiều, mồ hôi công với việc tiết sữa nếu không được vệ sinh, lau rửa cẩn thận sẽ dẫn đến nhiễm trùng cho cả mẹ và bé. Chính vì vậy, ngay từ những ngày đầu sau sinh, sản phụ nên tắm gội.

Các mẹ cũng cần lưu ý rằng thời điểm tắm gội giữa mẹ sinh thường và đẻ mổ sẽ khác nhau. Mẹ sinh thường khoẻ mạnh, 24h sau sinh có thể tắm gội, còn với mẹ sinh mổ cần khoảng một tuần. Tuy nhiên, cả hai trường hợp nên hỏi ý kiến của bác sĩ để được tư vấn an toàn nhất cho sức khỏe.

Sau sinh có được đánh răng không?

Ngay sau khi sinh, sản phụ có thể rửa mặt, súc miệng, chải răng mỗi ngày. Tuy nhiên, nên dùng nước ấm, chọn bàn chải loại mềm, tránh gây chảy máu răng, đặc biệt sản phụ có thể dùng chỉ nha khoa.

Lưu ý: Không nên dùng nước lạnh, bàn chải cứng hay xỉa răng bởi sẽ gây chảy máu và ê buốt vì thời điểm này lợi vẫn còn rất nhạy cảm.

Sản phụ có được xem tivi, sử dụng điện thoại, ipad, hay máy tính không?

Sau cuộc vượt cạn vất vả, các mẹ đã tốn rất nhiều sức, thêm vào đó là sự thay đổi về nội tiết, sinh lý nên cần được nghỉ ngơi để phục hồi. Sức khỏe của chị em lúc này cũng rất nhạy cảm với sự thay đổi của môi trường, sức đề kháng kém nên cần có chế độ nghỉ ngơi và dinh dưỡng phù hợp.

Sau Sinh Thường, Mẹ Cần Chăm Sóc Như Thế Nào Cho Đúng?

Việc ngồi máy tính sớm hay dùng điện thoại, ipad nhiều vào lúc này sẽ ảnh hưởng đến mắt, khiến mắt nhức mỏi, thị lực giảm sút. Ít nhất các mẹ nên kiêng cữ trong 6 tuần sau sinh. Cần đảm bảo ngủ đủ giấc, giữ gìn sức khỏe để sớm hồi phục và sẵn sàng cho công cuộc làm mẹ sắp tới.

Có được mặc áo cộc tay khi sinh vào mùa nóng?

Sinh vào mùa đông thì việc giữ ấm cho sản phụ là cần thiết, mặc quần áo dài tay và đi tất là rất quan trọng. Tuy nhiên, với tiết trời nóng nực của mùa hè thì sản phụ nên giữ cho cơ thể thoáng mát, có thể mặc áo cộc tay và không cần đi tất nếu chỉ ở trong nhà. Nhưng sản phụ cũng không nên ngồi trước quạt mạnh hay để điều hòa nhiệt độ quá thấp vì thời điểm này sức đề kháng của người mẹ còn yếu.

Với tiết trời nóng nực của mùa hè thì sản phụ nên giữ cho cơ thể thoáng mát, có thể mặc áo cộc tay và không cần đi tất nếu chỉ ở trong nhà

Sau sinh bao lâu thì được ra ngoài?

Điều này tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe, mức độ hồi phục sau khi sinh của mỗi sản phụ. Tuy nhiên, các bác sĩ khuyến cáo mẹ sau sinh nên kiêng 3 tuần hoặc 1 tháng mới nên ra ngoài. Khi đó, cơ thể đã dần phục hồi, vết khâu ở tầng sinh môn hoặc vết mổ ở bụng cũng lành dần. Mẹ có thể ra ngoài để bắt đầu thích nghi lại với cuộc sống thường ngày. Không nên ra ngoài quá sớm, khi sức đề kháng còn yếu, cơ thể dễ bị ốm. Còn kiêng cữ lâu quá thì cũng không cần thiết.

Sản phụ có cần kiêng ngồi xổm không?

Sau khi sinh, các dây chằng và bộ phận sinh dục cần có thời gian để co hồi lại. Tư thế ngồi xổm sẽ làm tăng áp lực đè xuống vùng bụng dưới và sàn chậu, khiến các tạng bên trong cơ thể dễ sa xuống dưới và ra ngoài, hay còn gọi là sa sinh dục.

Để tránh tình trạng này, sản phụ không nên ngồi xổm ngay sau sinh, khi nằm nên khép hai chân, tránh mang vác nặng

Vết rạch tầng sinh môn bao lâu sẽ lành lại?

Sau khi khâu tầng sinh môn, vết rạch sẽ cần có thời gian hồi phục và lành lại. Trong thời gian này, khoảng 70  80% các bà mẹ sẽ gặp tình trạng chung là đau nhẹ, bứt rứt, khó chịu.

Thông thường, các sản phụ sẽ mất khoảng 7  14 ngày mới hết cảm giác khó chịu, sau 1 tháng sẽ hồi phục hoàn toàn, tuy nhiên điều này còn tùy thuộc vào cơ địa của mỗi người.

Thông thường, các sản phụ sẽ mất khoảng 7  14 ngày mới hết cảm giác khó chịu ở vết khâu tầng sinh môn

Hiện nay, chỉ sử dụng để khâu tầng sinh môn là chỉ tự tiêu nên các mẹ không cần lo lắng vấn đề tới bệnh viện cắt chỉ.

Để tầng sinh môn nhanh chóng hồi phục, chị em cần tuân thủ đúng chỉ định chăm sóc vết khâu tầng sinh môn của bác sĩ. Tuyệt đối không lạm dụng sử dụng thuốc giảm đau khi chưa có chỉ định của bác sĩ vì có thể gây ra các tác dụng không mong muốn cho mẹ.

Sản dịch có màu gì? Bao lâu thì hết sản dịch?

Một vài ngày đầu sau sinh, sản dịch có chứa một lượng máu khá lớn, nên nó có màu đỏ tươi và giống một kỳ kinh nguyệt. Màu của sản dịch sẽ thay đổi từ đỏ tươi sang đỏ nâu, kéo dài trong 1 tuần. Khoảng 10 ngày tiếp theo, sản dịch sẽ chuyển sang màu vàng hoặc trắng, bởi khi đó thành phần chủ yếu trong sản dịch là các tế bào bạch cầu và tế bào niêm mạc tử cung.

Thông thường, sản dịch thường kéo dài từ 2  4 tuần sau sinh, tuy nhiên nó còn tùy thuộc vào cơ địa từng người.

Sản dịch sau sinh mổ thường ít hơn so với sinh thường và sản phụ sinh con so hoặc cho con bú thì sản dịch sẽ nhanh hết hơn do việc co hồi của tử cung diễn ra nhanh hơn.

Bao lâu thì có kinh trở lại?

Thông thường, chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ sẽ trở lại trong khoảng 6  8 tuần sau sinh nếu mẹ không cho con bú. Còn nếu cho con bú, khoảng thời gian này có thể lâu hơn. Tùy vào cơ địa mỗi người mà nhiều mẹ không có kinh nguyệt trong suốt khoảng thời gian cho con bú nhưng một số mẹ khác, kinh nguyệt sẽ quay lại sau 2 tháng dù họ có cho con bú hay không.

Chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ sẽ trở lại trong khoảng 6  8 tuần sau sinh nếu mẹ không cho con bú

Sau sinh bao lâu thì quan hệ tình dục trở lại?

Việc kiêng quan hệ vợ chồng thời gian đầu sau sinh là tốt nhưng không nhất thiết phải kéo dài 3 tháng 10 ngày như mọi người vẫn truyền tai nhau.

Với phụ nữ sinh thường, có thể quan hệ trở lại sau 6 tuần nếu sức khỏe ổn định. Lúc này tử cung, cổ tử cung và âm đạo có thể đã phục hồi, vết khâu tầng sinh môn có thể liền sẹo. Trong trường hợp sinh mổ, do không tác động tới âm đạo nên không gây ảnh hưởng đến cuộc sống tình dục. Tuy nhiên, sản phụ phải trải qua giai đoạn phục hồi vết mổ, cổ tử cung trở lại bình thường, do đó để đảm bảo an toàn, mẹ có thể quan hệ 4 tuần sau sinh.

Khô hạn sau sinh bao lâu thì hết?

Sau khi sinh, hàm lượng estrogen, progesterone và các hormone khác trong cơ thể người mẹ sẽ sụt giảm nhanh chóng. Đặc biệt, việc cho bé bú sẽ kích thích tuyến yên sản xuất prolactin -gây ức chế sản sinh nội tiết tố estrogen, khiến âm đạo bị khô rát, giảm ham muốn.

Để khắc phục tình trạng khô hạn sau sinh, chị em cần xây dựng chế độ ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý; giữ tinh thần thoải mái; tập luyện thể dục thể thao nhẹ nhàng để cải thiện khí huyết; không sử dụng các sản phẩm có nồng độ axit cao, xà phòng để vệ sinh âm đạo, sản phẩm thụt rửa.

Thông thường, tình trạng âm đạo khô hạn sau khi sinh kéo dài trong khoảng 1  3 tháng đầu và các hormone sẽ được cân bằng trở lại. Tuy nhiên, nếu tình trạng khô rát âm đạo sau sinh kéo dài kèm theo các biểu hiện như âm đạo có mùi, ngứa, chảy máu thì sản phụ cần tới bệnh viện để được thăm khám.

Các biện pháp tránh thai sau sinh?

Ngay khi quan hệ trở lại, chị em nên sử dụng các biện pháp tránh thai, mặc dù chưa có kinh nguyệt lại. Kinh nguyệt xuất hiện chứng tỏ chức năng rụng trứng đã được phục hồi, tuy nhiên lần rụng trứng đầu tiên không nhất thiết là sau khi xuất hiện kinh nguyệt lần đầu, mà có thể là trước khi kinh nguyệt xuất hiện. Vì vậy để đảm bảo không vỡ kế hoạch, chị em nên áp dụng biện pháp tránh thai.

Mỗi phương pháp tránh thai đều có những ưu và nhược điểm nhất định và có thể phù hợp với người này nhưng không phù hợp với người khác

Một số biện pháp tránh thai sau sinh mà chị em có thể áp dụng gồm: sử dụng bao cao su, đặt vòng tránh thai, thuốc tranh thai, tiêm thuốc tránh thai, cấy que tránh thai, dùng màng chắn âm đạo và mũ chụp tử cung, miếng dán tránh thai

Mỗi phương pháp tránh thai đều có những ưu và nhược điểm nhất định và có thể phù hợp với người này nhưng không phù hợp với người khác. Tùy tình trạng sức khỏe, hoàn cảnh của mỗi người để lựa chọn phương pháp tránh thai sau sinh phù hợp nhất.

Thuốc tránh thai khẩn cấp nào phù ít ảnh hưởng khi cho con bú?

Thuốc tránh thai khẩn cấp dành cho con bú có 2 dạng:

Dạng chứa hoạt chất levonorgestrel: Tên thương mại là Postinor 1 hoặc Postinor 2;

Dạng chứa hoạt chất mifepriston 10mg: Tên thương mại Mifestad 10, Mifentra 10

Trong đó, chống chỉ định thuốc tránh thai khẩn cấp cho mẹ cho con bú chứa hoạt chất mifepristone 10mg. Chính vì vậy, phụ nữ đang nuôi con bằng sữa mẹ có thể sử dụng dạng thuốc chứa hoạt chất levonorgestrel là Postinor 1 hoặc Postinor 2 mà không sợ ảnh hưởng đến bé.

Tuy nhiên, kể cả người đang nuôi con bằng sữa mẹ hay đối tượng nữ giới chỉ nên sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp khi hợp thật sự cần thiết, không nên hoặc lạm dụng thường xuyên.

Mẹ đang cho con bú có sử dụng loại thuốc tránh thai nào ít ảnh hưởng nhất?

Thuốc tránh thai khi đang cho con bú bao gồm 2 loại là:

Thuốc chỉ chứa Progestin: Đây là loại thuốc tránh thai hàng ngày không ảnh hưởng đến tiết việc tiết sữa và chất lượng sữa. Tuy nhiên, chị em nên uống thuốc sau khi sinh khoảng 6 tuần vì lúc này sự tiết sữa đã được thiết lập đầy đủ.

Thuốc tránh thai dạng phối hợp: Hiệu quả của thuốc tránh thai dạng phối hợp lại cao hơn nhiều so với thuốc tránh thai chỉ chứa progestin. Tuy nhiên, các bác sĩ khuyến cáo chị em không nên sử dụng thuốc tránh thai dạng phối hợp khi đang cho con bú vì làm giảm lượng sữa. Nếu muốn sử dụng bạn nên đợi sau khi trẻ đã đủ 6 tháng vì lúc này bé có thể tiếp nhận các loại thức ăn đa dạng hơn.

Bí tiểu sau sinh xử lý thế nào?

Để xử lí tình trạng bí tiểu sau sinh, sản phụ cần tập đi tiểu để tạo lại phản xạ tự nhiên, kết hợp với chườm ấm vùng bụng dưới rốn và uống nhiều nước. Nếu tình trạng này không cải thiện thì cần trao đổi với bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ hiệu quả nhất.

Để phòng tránh bí tiểu sau sinh, mẹ cần sớm vận động nhẹ nhàng, tập rặn tiểu

Ngoài ra, để phòng tránh bí tiểu sau sinh, mẹ cần sớm vận động nhẹ nhàng, tập rặn tiểu. Không nên lo sợ đau vết khâu tầng sinh môn mà nín tiểu. Bên cạnh đó, cần uống nhiều nước, vệ sinh vùng vùng kín sạch sẽ để tránh nhiễm khuẩn vết khâu tầng sinh môn.

Điều trị bị táo bón sau sinh như thế nào?

Sau sinh, có rất nhiều yếu tố khiến mẹ có thể bị táo bón như: Ít vận động do phải kiêng cữ; thực đơn ít chất xơ, rau củ; không uống nhiều nước; nhiều chị em phải khâu tầng sinh môn nên không dám đi đại tiện vì sợ bục vết khâu

Để khắc phục tình trạng này, chị em cần xây dựng chế độ ăn uống hợp lý, tăng cường chất xơ, hoa quả tươi, rau củ nhuận tràng vào thực đơn hàng ngày như chuối chín, táo, lê, sung, cam, bưởi; Mẹ có thể ăn thêm sữa chua vì nó có chứa probiotic giúp kích thích hệ tiêu hóa; uống nhiều nước và giữ cho tinh thần thoải mái vì stress cũng là lý do gây nên tình trạng táo bón.

Các mẹ cũng nên hạn chế các loại thức ăn khó tiêu như: đồ chiên rán, dầu mỡKhông sử dụng các loại chất kích thích như: rượu, bia, thuốc lá, cà phê, chè đặc

Nếu đã áp dụng tất cả các biện pháp trên mà tình trạng táo bón vẫn không thuyên giảm thì các mẹ nên tới bệnh viện để được bác sĩ tư vấn. Đặc biệt, các mẹ cần lưu ý: không nên sử dụng phương pháp thụt tháo để chữa táo bón, bởi nó sẽ gây tổn thương hậu môn. Đặc biệt, lạm dung thuốc thụt sẽ làm giãn cơ trơn hậu môn gây mất phản xạ rặn.

Không nên ăn gì sau sinh?

Nên tránh hải sản, đặc biệt loài nhuyễn thể có 2 mảnh vỏ vì nguy cơ dị ứng và nhiễm khuẩn cao. Có thể ăn cá, mực, tôm, cua (tôm cua chỉ ăn thịt trắng); cá thu hoặc cá hồi ăn khoảng 2 bữa/tuần để bổ sung thêm chất béo omega-3 tiết vào sữa giúp bé phát triển não bộ.

Để hạn chế tạo khí gas cho bé, mẹ nên ăn ít các loại quả như cam, quýt, bưởi ít nhất 3 tháng đầu sau sinh.

Tránh các thực phẩm có mùi như tỏi, thức ăn có vị cay nồng vì nó sẽ ảnh hưởng đến chất lượng và mùi vị sữa mẹ

Mẹ nên tránh tuyệt đối trà/cafe, thuốc hút, thức ăn nhanh, thực phẩm màu sặc sỡ, mì gói, đồ hộp, bánh kẹo. Những thực phẩm này khiến chất lượng sữa thay đổi, làm bé gặp nhiều vấn đề tiêu hóa.

Tránh các thực phẩm có mùi như tỏi, thức ăn có vị cay nồng vì nó sẽ ảnh hưởng đến chất lượng và mùi vị sữa mẹ.

Mẹ sinh mổ ăn uống như thế nào?

Sau khi mổ, mẹ không được phép ăn gì trong vòng 6 tiếng. Do trong quá trình phẫu thuật có sử dụng thuốc nên nhu động ruột và dạ dày của mẹ hoạt động yếu nên nếu ăn ngay lúc này rất khó tiêu làm bụng đầy hơi, gây rối loạn tiêu hóa

Đối với các mẹ gây mê khi mổ chỉ nên uống nước lọc, nước đường, ăn cháo loãng cho tới khi đi trung tiện mới bắt đầu ăn đặc. Đối với các mẹ gây tê khi mổ, có thể ăn cháo loãng, nếu thấy tiêu hóa tốt có thể ăn cơm.

Sau những ngày đó, các mẹ nên bắt đầu ăn uống như bình thường, bổ sung thức ăn giàu đạm và canxi, trái cây, uống nhiều nước để có sữa cho con bú và tránh táo bón. Nên ăn đa dạng thức ăn giàu dinh dưỡng như đạm, sắttránh ăn hay gây dị ứng như hải sản Chế độ dinh dưỡng sau sinh khoa học vừa giúp vết mổ mau lành vừa đồng thời cung cấp dồi dào lượng sữa cho bé bú.

Ăn móng giò có nhiều sữa không?

Trong chân giò chủ yếu chứa protein, chất béo và chất keo protit, canxi, sắt, vitamin A, B, C; đặc biệt phần móng có chứa nhiều chất keo protit  có tác dụng kích thích tuyến sữa. Tuy nhiên, trên thực tế không phải ai ăn cũng hiệu nghiệm.

Mẹ không nhất thiết phải ăn chân giò mà cần cân bằng dinh dưỡng trong thực đơn mỗi ngày

Hệ tiêu hóa của người mẹ sau sinh còn yếu nên việc ăn uống cũng cần phải cẩn thận hơn trong khi đó chân giò nhiều chất béo càng khiến quá trình tiêu hóa khó khăn hơn. Món ăn này còn có thể khiến người mẹ tăng cân nhanh, thậm chí béo phì.

Do đó, mẹ không nhất thiết phải ăn chân giò mà cần cân bằng dinh dưỡng trong thực đơn mỗi ngày, bổ sung đầy đủ nhóm chất khác nhau để có nguồn sữa dồi dào cho bé.

Ăn thực phẩm nào gây mất sữa?  Câu hỏi sau sinh mẹ hay thắc mắc

Mẹ có thể bị mất sữa, ít sữa khi chế độ dinh dưỡng không đủ chất, ăn phải các thực phẩm làm mất sữa ít sữa, hoặc sử dụng thuốc làm mất sữa mẹ trong suốt thời gian cho con bú.

Sau sinh, các mẹ nên tránh một số loại thực phẩm sau vì chúng có thể làm mất sữa: Lá lốt, mùi tây, bạc hà, tỏi ớt, dưa cà muối xổi, khổ qua, bắp cải, lá dâu tằm, măng tươi, măng khô, măng chua, mỳ tôm; sô cô la, cà phê, nước trà xanh, bia, rượu, nước ngọt.

Mẹ bị cúm có nên cho con bú?

Virus cúm không lây qua sữa mẹ mà qua đường hô hấp, do đó khi mẹ bị cúm vẫn nên cho trẻ bú nhưng cần có biện pháp phòng tránh để ngăn ngừa lây cúm cho bé.

Trường hợp mẹ cúm nặng, hắt hơi, ho, khạc đờm liên tục thì nên cách ly con một thời gian và tạm ngừng cho con bú trong 2-3 ngày tính từ khi mắc bệnh. Sau đó, mẹ có thể tiếp tục cho con bú nhưng phải đeo khẩu trang, rửa tay trước khi bế trẻ, lau sạch đầu vú bằng nước ấm trước khi cho con bú.

Trong thời gian cách ly, mẹ nên cho con nằm phòng riêng và nhờ người thân hỗ trợ chăm sóc bé. Mẹ cũng nên đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người thân để hạn chế lây cúm sang họ vì những người này có thể là đối tượng trung gian lây bệnh cho bé.

Các trường hợp sau thì ngừng bú mẹ hoàn toàn: bà mẹ bị nhiễm cúm đồng nhiễm với viêm gan virus, với nhiễm virus herpes, đồng nhiễm với HIV, bị tổn thương điển hình ở đầu vú như nứt cổ gà

Đang mang thai cho con bú có được không?

Khi bé bú, hormone oxytocin được giải phóng. Đây là loại hormone góp phần gây ra hiện tượng co bóp tử cung dẫn đến sinh non. Tuy nhiên, để làm giãn cổ tử cung hoặc gây ra các cơn co thắt thì chỉ oxytocin là chưa đủ. Vì vậy, cho con bú khi mang thai đều an toàn cho cả mẹ và thai nhi.

Cho con bú khi mang thai đều an toàn cho cả mẹ và thai nhi

Tuy nhiên, các bác sĩ cũng lưu ý rằng hương vị của sữa mẹ lúc này có thể thay đổi vì cơ thể mẹ sẽ sản xuất sữa non. Điều này có thể khiến bé lớn bỏ sữa mẹ. Trong khi đó, thai nhi trong bụng cần nhiều dinh dưỡng để phát triển. Chính vì thế, mẹ nên xây dựng chế độ ăn uống cân bằng nhằm hỗ trợ cho cả thai nhi và trẻ nhỏ.

Trẻ bao nhiêu tháng có thể cai sữa được?  Câu hỏi sau sinh mẹ hay thắc mắc

Thời điểm cai sữa cho trẻ phụ thuộc vào nhu cầu của trẻ và điều kiện, hoàn cảnh của gia đình. Tuy nhiên thời điểm thích hợp được bác sĩ khuyến cáo là khi trẻ được 18  24 tháng tuổi. Ngoài ra khi bắt đầu cai sữa, sức khỏe trẻ phải bình thường, không có bệnh tật. Quyết định thời điểm cai sữa và tiến hành cai sữa như thế nào là rất quan trọng đối với sự phát triển sau này của con.

Theo dõi thêm fanpage: Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc