Các phần chính của não bộ? 1. đại não 2. não giữa 3. não trung gian 4. tiểu não 5. trụ não 6. hành não

I. VỊ TRÍ VÀ CÁC THÀNH PHẦN CỦA NÃO BỘ

- Não bộ gồm 3 bộ phận: trụ não, tiểu não, não trung gian và đại não.

Các phần chính của não bộ? 1. đại não 2. não giữa 3. não trung gian 4. tiểu não 5. trụ não 6. hành não

- Vị trí các thành phần của não bộ:

+ Trụ não tiếp liền với tủy sống ở phía dưới.

+ Nằm giữa trụ não và đại não là não trung gian.

+ Trụ não gồm: não giữa, cầu não và hành não.

+ Não giữa gồm cuống não ở mặt trước và củ não sinh tư ở mặt sau.

+ Phía sau trụ não là tiểu não.

II. CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG CỦA TRỤ NÃO

1. Cấu tạo

- Trụ não gồm: Não giữa (củ não sinh tư và cuống não), cầu não và hành não.

- Câu tạo của trụ não: chất trắng (bên ngoài) và chất xám (bên trong).

+ Chất trắng: là các đường liên lạc dọc, nối tủy sống với các phần trên của não và bao quanh chất xám.

+ Chất xám: ở trụ não tập trung thành nhân xám (trung khu thần kinh nơi xuất phát các dây thần kinh não).

- Có 12 đôi dây thần kinh não, chia thành 3 loại: dây cảm giác, dây vận động, dây pha.

Các phần chính của não bộ? 1. đại não 2. não giữa 3. não trung gian 4. tiểu não 5. trụ não 6. hành não

2. Chức năng của trụ não

+ Điều khiển, điều hòa hoạt động của các nội quan.

+ Đặc biệt là hoạt động tuần hoàn, hô hấp, tiêu hóa do các nhân xám đảm nhiệm.

+ Chất trắng làm nhiệm vụ dẫn truyền, bao gồm các đường dẫn truyền lên (cảm giác) và đường dẫn truyền xuống (vận động)

III. NÃO TRUNG GIAN

- Vị trí: nằm giữa trụ não và đại não

- Gồm: đồi thị và vùng dưới đồi

- Chức năng:

+ Đồi thị là trạm cuối cùng chuyển tiếp của tất cả các đường dẫn truyền cảm giác từ dưới đi lên.

+ Nhân xám nằm ở vùng dưới đồi là trung ương điều khiển các quá trình trao đổi chất và điều hòa thân nhiệt.

IV. TIỂU NÃO

Các phần chính của não bộ? 1. đại não 2. não giữa 3. não trung gian 4. tiểu não 5. trụ não 6. hành não

- Vị trí: nằm ở phía sau trụ não.

- Gồm: chất trắng và chất xám.

+ Chất xám làm thành lớp vỏ tiểu não và các nhân.

+ Chất trắng: nằm ở phía trong, là các đường dẫn truyền nối vỏ tiểu não và các nhân với các phần khác của hệ thần kinh.

2. Chức năng:

Thí nghiệm:

+ Phá tiểu não chim bồ câu, con vật đi lảo đảo, mất thăng bằng.

+ Phá hủy 1 bên tiểu não ếch, ếch nhảy, bơi lệch về phía bị hủy tiểu não.

→ chức năng của tiểu não là: điều hòa, phối hợp các cử động phức tạp và giữ thăng bằng cơ thể.

1.1. Vị trí và các thành phần của não bộ

Các phần chính của não bộ? 1. đại não 2. não giữa 3. não trung gian 4. tiểu não 5. trụ não 6. hành não

– Bộ não gồm:

  • Trụ não: tiếp liền với tủy sống ở phía dưới.
  • Tiểu não: nằm phía sau trụ não.
  • Não trung gian: nằm giữa trụ não và đại não.
  • Đại não: lớn nhất, nằm trên tiểu não.

1.2. Cấu tạo và chức năng của não

a. Cấu tạo

– Trụ não gồm: hành não, cầu não, não giữa (gồm cuống não và củ não sinh tư)

– Chất trắng ở ngoài: gồm đường lên (cảm giác) và đường xuống (vận động) liên hệ với tủy sống và các phần khác của não.

– Chất xám ở trong: tập trung thành các nhân xám, là nơi xuất phát của 12 đôi dây thần kinh não, gồm 3 loại:

  • Dây cảm giác.
  • Dây vận động.
  • Dây pha.

Các phần chính của não bộ? 1. đại não 2. não giữa 3. não trung gian 4. tiểu não 5. trụ não 6. hành não

b. Chức năng

– Điều khiển, điều hoà hoạt động của các nội quan (tuần hoàn, hô hấp, tiêu hoá) do nhân xám đảm nhiệm.
– Dẫn truyền (đường dẫn truyền lên và đường dẫn truyền xuống) do chất trắng đảm nhiệm.

1.3. Não trung gian

a. Cấu tạo

– Não trung gian gồm đồi thị và vùng dưới đồi

  • Đồi thị → dẫn truyền cảm giác từ dưới lên trên

  • Vùng dưới đồi thị → điều khiển quá trình trao đổi chất và điều hoà thân nhiệt

b. Chức năng

  • Điều khiển các quá trình trao đổi chất và điều hòa thân nhiệt

1.4. Tiểu não

a. Cấu tạo

– Chất xám ở ngoài: làm thành vỏ tiểu não và các nhân

– Chất trắng ở trong là các đường dẫn truyền nối vỏ tiểu não và các nhân với các phần khác của thần kinh

Các phần chính của não bộ? 1. đại não 2. não giữa 3. não trung gian 4. tiểu não 5. trụ não 6. hành não

b. Chức năng

– Phối hợp cử động phức tạp và giữ thăng bằng cho cơ thể.

  • Phá hủy tiểu não chim bồ câu, con vật đi lảo đảo, mất thăng bằng.
  • Phá hủy một bên tiểu não ếch cũng làm ếch nhảy, bơi lệch về phía bị hủy tiểu não.

2. Bài tập minh họa

Bài 1: Não trung gian có chức năng gì ?

A. Điều hòa trao đổi chất và thân nhiệt.

B. Giữ thăng bằng, định vị cơ thể trong không gian.

C. Điều hòa trao đổi chất và bảo vệ cơ thể.

D. Ngăn cách rõ các cấu trúc khác của não bộ.

Hướng dẫn giải:

  • Chọn đáp án: A
  • Giải thích: Não trung gian có vùng nhân xám trong đồi thị điều khiển các phản ứng trao đổi chất và điều hòa thân nhiệt.

Bài 2: Vì sao luật giao thông quy định người uống rượu bia không được điều khiển phương tiện giao thông?

A. Rượu có chứa chất gây ức chế đại não.

B. Rượu có chất ảnh hưởng trực tiếp đến tiểu não.

C. Rượu có chứa chất ảnh hưởng đến tủy sống.

D. Rượu có chứa chất kích thích não trung gian.

Hướng dẫn giải:

  • Chọn đáp án: B
  • Giải thích: Rượu chứa chất ảnh hưởng đến hoạt động của tiểu não, khiến việc định vị cơ thể trong không gian rất khó, nếu điều khiển phương tiện tham gia giao thông rất dễ gây tai nạn.

Bài 3: Vì sao xem điện thoai trước khi đi ngủ gây khó ngủ?

Hướng dẫn giải:

  • Sóng từ các thiết bị điện tử phát ra kích thích thần kinh tiết ra chất gây hưng phấn nên khó trở về trạng thái nghỉ ngơi ⇒ Não bị kích thích hưng phấn.

3. Luyện tập

3.1. Bài tập tự luận

Câu 1: Đại não bên trái điều khiển phần cơ thể nào?

Câu 2: Các đôi dây thần kinh lên não thường bắt chéo ở vị trí nào?

Câu 3: Lập bảng so sánh cấu tạo và chức năng trụ não, não trung gian và tiểu não.

Câu 4: Giải thích vì sao người sau rượu thường có biểu hiện chân nam đá chân chiêu trong lúc đi

3.2. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1: Phần nào không phải là cấu trúc của trụ não?

A. Vùng dưới đồi

B. Não giữa

C. Hành não

D. Cầu não

Câu 2: Cấu trúc nào của não chiếm diện tích nhiều nhất?

A. Não giữa

B. Tiểu não

C. Đại não

D. Não trung gian

Câu 3: Trụ não cấu tạo từ các thành phần nào ?

A. Các rễ trước và rễ sau thần kinh

B. Chất xám và chất trắng

C. Một phần tủy sống

D. Chỉ có chất xám hoặc chất trắng

Câu 4: Loại nào sau đây không thuộc dây thần kinh não?

A. Dây thần kinh vận động

B. Dây thần kinh tủy

C. Dây thần kinh cảm giác

D. Dây thần kinh pha

Câu 5: Nhận định nào sau đây đúng ?

A. Chất trắng làm nhiệm vụ xử lý thông tin, gồm các đường dây cảm giác dẫn truyền lên và các đường dây vận động dẫn truyền xuống.

B. Chất trắng là nơi xuất phát các đôi dây thần kinh não, gồm các đường dây cảm giác dẫn truyền lên và các đường dây vận động dẫn truyền xuống.

C. Chất trắng là nơi xuất phát các đôi dây thần kinh, gồm các đường dây vận động dẫn truyền lên và xuống.

D. Chất trắng làm nhiệm vụ dẫn truyền, gồm các đường dây cảm giác dẫn truyền lên và các đường dây vận động dẫn truyền xuống.

4. Kết luận

– Sau khi học xong bài này các em cần nắm những yêu cầu sau:

  • Xác định được vị trí và các thành phần của trụ não. Trình bày được chức năng chủ yếu của trụ não.
  • Xác định được ví trí và chức năng chủ yếu của não trung gian.
  • Phát triển kĩ năng quan sát và phân tích kênh hình. Kĩ năng hoạt động nhóm. Giáo dục ý thức bảo vệ bộ não.

Trắc nghiệm Sinh học 8 Bài 46: Trụ não, tiểu não, não trung gian

Bài giảng Sinh học 8 Bài 46: Trụ não, tiểu não, não trung gian

Câu 1: Loại nào sau đây không thuộc dây thần kinh não?

A. Dây thần kinh pha

B. Dây thần kinh tủy

C. Dây thần kinh cảm giác

D. Dây thần kinh vận động

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích:

Dây thần kinh tủy sống thuộc tủy sống, là các đôi dây thần kinh riêng biệt.

Câu 2: Đồi thị là cấu trúc thần kinh có ở:

A. Tủy sống          B. Não trung gian

C. Cầu não            D. Tiểu não

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích:

Đồi thị là cấu trúc thần kinh có ở não trung gian.

Các phần chính của não bộ? 1. đại não 2. não giữa 3. não trung gian 4. tiểu não 5. trụ não 6. hành não

Câu 3: Trụ não cấu tạo từ các thành phần nào?

A. Một phần tủy sống

B. Chất xám và chất trắng

C. Các rễ trước và rễ sau thần kinh

D. Chỉ có chất xám hoặc chất trắng

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích:

Trụ não gồm chất trắng nằm bên trong và chất xám bao bên ngoài.

Câu 4: Cấu trúc nào của não chiếm diện tích nhiều nhất?

A. Não giữa           C. Đại não

B. Tiểu não            D. Não trung gian

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích:

Đại não nằm trên cùng não bộ chiếm diện tích lớn nhất.

Câu 5: Vì sao xem điện thoai trước khi đi ngủ gây khó ngủ?

A. Não bị kích thích hưng phấn.

B. Não trung gian bị ức chế hoạt động trao đổi chất.

C. Sóng điện từ từ điện thoại gây thôi miên.

D. Tất cả các đáp án trên đều đúng.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích:

Sóng từ các thiết bị điện tử phát ra kích thích thần kinh tiết ra chất gây hưng phấn nên khó trở về trạng thái nghỉ ngơi.

Câu 6: Não trung gian có chức năng gì ?

A. Điều hòa trao đổi chất và thân nhiệt.

B. Giữ thăng bằng, định vị cơ thể trong không gian.

C. Điều hòa trao đổi chất và bảo vệ cơ thể.

D. Ngăn cách rõ các cấu trúc khác của não bộ.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích:

Não trung gian có vùng nhân xám trong đồi thị điều khiển các phản ứng trao đổi chất và điều hòa thân nhiệt.

Câu 7: Vì sao luật giao thông quy định người uống rượu bia không được điều khiển phương tiện giao thông?

A. Rượu có chứa chất gây ức chế đại não.

B. Rượu có chất ảnh hưởng trực tiếp đến tiểu não.

C. Rượu có chứa chất ảnh hưởng đến tủy sống.

D. Rượu có chứa chất kích thích não trung gian.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích:

Rượu chứa chất ảnh hưởng đến hoạt động của tiểu não, khiến việc định vị cơ thể trong không gian rất khó, nếu điều khiển phương tiện tham gia giao thông rất dễ gây tai nạn.

Câu 8: Đại não bên trái điều khiển phần cơ thể nào?

A. Toàn bộ cơ thể        C. Chi dưới

B. Chi trên                   D. Chi bên phải

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích:

Do dây thần kinh não bắt chéo nên phần não bên trái sẽ điều khiển hoạt động cơ thể bên phải.

Câu 9: Nhận định nào sau đây đúng ?

A. Chất trắng làm nhiệm vụ xử lý thông tin, gồm các đường dây cảm giác dẫn truyền lên và các đường dây vận động dẫn truyền xuống.

B. Chất trắng là nơi xuất phát các đôi dây thần kinh não, gồm các đường dây cảm giác dẫn truyền lên và các đường dây vận động dẫn truyền xuống.

C. Chất trắng là nơi xuất phát các đôi dây thần kinh, gồm các đường dây vận động dẫn truyền lên và xuống.

D. Chất trắng làm nhiệm vụ dẫn truyền, gồm các đường dây cảm giác dẫn truyền lên và các đường dây vận động dẫn truyền xuống.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích:

Chất trắng là các đường liên lạc làm nhiệm vụ dẫn truyền thông tin, gồm sợi cảm giác dẫn truyền lên và sợi vận động dẫn truyền xuống.

Câu 10: Các đôi dây thần kinh lên não thường bắt chéo ở vị trí nào?

A. Đốt sống cổ

B. Não trung gian

C. Trụ não

D. Vùng dưới đồi

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích:

Trụ não là nơi trung chuyển các dây thần kinh từ tủy lên não bộ, ở bộ phận này thường có hiện tượng dây thần kinh bắt chéo nhau.

Câu 11: Liền phía sau trụ não là?

A. Não giữa           B. Đại não

C. Tiểu não            D. Hành não

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích:

Phía sau trụ não là tiểu não.

Câu 12: Bộ phận nào của não nối liền trực tiếp với tủy sống?

A. Não trung gian       C. Cầu não

B. Não giữa                 D. Hành não

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích:

Hành nào thuộc trụ não tiếp liền với tủy sống ở phía dưới.

Câu 13: Trụ não không bao gồm cấu trúc nào dưới đây?

A. Hành não          B. Cầu não

C. Não giữa           D. Tiểu não

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích:

- Trụ não gồm: Não giữa (củ não sinh tư và cuống não), cầu não và hành não.

- Trụ não không bao gồm tiểu não.

Câu 14: Trụ não được cấu tạo bởi?

A. Chất trắng bên ngoài, chất xám bên trong

B. Chất trắng bên trong, chất xám bên ngoài

C. Chất trắng và chất xám đan xen vào nhau

D. Chất trắng bên phải và chất xám bên trái

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích:

Trụ não được cấu tạo bởi chất trắng (bên ngoài) và chất xám (bên trong).

Câu 15: Chọn từ thích hợp để điền vào chỗ chấm trong câu sau : Ở người, … là các trung khu thần kinh, nơi xuất phát của các dây thần kinh não.

A. Tiểu não

B. Não trung gian

C. Nhân xám của trụ não

D. Chất trắng của trụ não

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích:

Ở trụ não, chất xám tập trung thành nhân xám là trung khu thần kinh nơi xuất phát các dây thần kinh não.

Câu 16: Con người có tất cả bao nhiêu đôi dây thần kinh não?

A. 16 đôi               B. 31 đôi

C. 12 đôi               D. 24 đôi

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích:

Con người có tất cả 12 đôi dây thần kinh não.

Câu 17: Ở người, trụ não có chức năng chủ yếu là gì?

A. Điều khiển các hoạt động có ý thức của con người.

B. Điều khiển, điều hòa hoạt động của các nội quan, đặc biệt là hoạt động tuần hoàn, hô hấp, tiêu hóa.

C. Điều hòa, phối hợp các cử động phức tạp và giúp giữ thăng bằng cơ thể.

D. Là trung ương điều khiển các quá trình trao đổi chất và điều hòa thân nhiệt.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích:

Ở người, trụ não có chức năng:

+ Điều khiển, điều hòa hoạt động của các nội quan.

+ Đặc biệt là hoạt động tuần hoàn, hô hấp, tiêu hóa do các nhân xám đảm nhiệm.

Câu 18: Bộ phận nào của não là trạm cuối cùng chuyển tiếp của tất cả các đường truyền cảm giác từ dưới đi lên não ?

A. Cầu não

B. Não giữa

C. Đồi thị của não trung gian

D. Nhân xám của não trung gian

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích:

Đồi thị của não trung gian là trạm cuối cùng chuyển tiếp của tất cả các đường dẫn truyền cảm giác từ dưới đi lên.

Câu 19: Cấu tạo của tiểu não bao gồm?

A. Chất xám ở trong và chất trắng ở ngoài

B. Chất xám ở ngoài và chất trắng ở trong

C. Chất xám ở trong và chất trắng ở dưới

D. Chất trắng ở trên và chất xám ở dưới

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích:

Cấu tạo của tiểu não bao gồm:

+ Chất xám ở ngoài làm thành lớp vỏ tiểu não và các nhân

+ Chất trắng: nằm ở phía trong.

Câu 20: Khi phá hủy một phần của bộ phận nào dưới đây, ếch sẽ nhảy và bơi loạng choạng?

A. Cuống não          C. Hành não

B. Tiểu não              D. Cầu não

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích:

Phá tiểu não ếch sẽ nhảy và bơi loạng choạng, mất thăng bằng.

Câu 21: Chức năng của tiểu não là gì?

A. Giữ thăng bằng cơ thể và điều hòa các cứ động đi đứng

B. Bán cẩu tiêu não duy trì tinh cường cơ

C. Tiểu não điều hòa, phối hợp các cơ

D. Tiểu não điều hòa, phối hợp các cửđộng phức tạp và giữ thăng bằng cơ thể.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích:

Chức năng của tiểu não là: điều hòa, phối hợp các cử động phức tạp và giữ thăng bằng cơ thể.

Câu 22: Ở người, bộ phận nào nằm giữa trụ não và đại não?

A. Tủy sống         C. Não trung gian

B. Tiểu não          D. Hạch thần kinh

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích:

Nằm giữa trụ não và đại não là não trung gian.

Câu 23: Phần nào không phải là cấu trúc của trụ não?

A. Vùng dưới đồi        C. Hành não

B. Não giữa                 D. Cầu não

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích:

Trụ não chỉ gồm 3 thành phần cấu trúc: não giữa, hành não và cầu não.

Câu 24: Đặc điểm cấu tạo của tiểu não khác với não trung gian và trụ não:

A. Có chất xám và chất trắng

B. Không có chất nào

C. Chất xám ở ngoài, chất trắng ở trong

D. Chất xám ở trong, chất trắng ở ngoài

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích:

Tiểu não có chất xám ở ngoài, chất trắng ở trong.

Câu 25: Não trung gian có chức năng gì?

A. Điều hòa trao đổi chất và thân nhiệt.

B. Giữ thăng bằng, định vị cơ thể trong không gian

C. Điều hòa trao đổi chất và bảo vệ cơ thể

D. Ngăn cách rõ các cấu trúc khác của não bộ

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích:

Não trung gian có vùng nhân xám trong đồi thị điều khiển các phản ứng trao đổi chất và điều hòa thân nhiệt.

Các câu hỏi trắc nghiệm Sinh học lớp 8 có đáp án, chọn lọc khác:

Trắc nghiệm Bài 47: Đại não có đáp án

Trắc nghiệm Bài 48: Hệ thần kinh sinh dưỡng có đáp án

Trắc nghiệm Bài 49: Cơ quan phân tích thị giác có đáp án

Trắc nghiệm Bài 50: Vệ sinh mắt có đáp án

Trắc nghiệm Bài 51: Cơ quan phân tích thính giác có đáp án