Cách chữa nói ngọng cho bé 3 tuổi

Trẻ nói ngọng, phát âm không rõ ràng khiến người khác không hiểu hết điều trẻ muốn nói, đặc biệt là khi trẻ gặp người lạ. Trẻ có thể có cảm giác thất vọng và dẫn đến việc ngại giao tiếp. Ngoài ra việc nói ngọng có thể làm ảnh hưởng đến việc học đọc – viết, khó khăn trong việc học tiếng Việt lẫn ngoại ngữ.  Đây cũng là điều khiến nhiều bậc phụ huynh lo lắng. Tuy nhiên, việc chữa nói ngọng cho trẻ cũng không quá khó như nhiều người vẫn tưởng. Ngoài phương pháp Âm ngữ trị liệu của các nhà chuyên môn thì các bậc phụ huynh cũng đóng vai trò quan trọng trong việc chữa hết tật nói ngọng cho trẻ.

Bình thường, từ 2 đến 6 tuổi là thởi gian trẻ học nắm bắt cách phát âm giống như người lớn. Vì thế khi thấy con mình nói ngọng ở độ tuổi này, quý phụ huynh cũng đừng quá lo lắng. Trẻ cần được xác định là nghe bình thường và không bị tật ở vùng hầu họng như tật chẻ vòm chẳng hạn.  Sau đó, hãy lắng nghe và quan sát xem con mình nói có giống với đa số các bạn cùng lớp, các trẻ em cùng lứa tuổi ở gần nhà hay không. Nếu câu trả lời là giống thì trẻ sẽ nói đúng dần cho đến 6- 7 tuổi.

Nếu câu trả lời là không, thì cần đưa trẻ đến khám ở các cơ sở y tế có chuyên ngành âm ngữ trị liệu.  Đa số các trẻ sẽ nói đúng các phụ âm ở độ tuổi như sau:
2 tuổi: b, m, d, n, h, g, c 3-4 tuổi: ch, t, đ, v, ph, nh, ng, x

5- 6 tuổi: kh, s, th, r, tr

Việc học nói không phải chuyện một ngày một bữa mà cần có thời gian luyên tập, thực hành việc học nói ngày này qua ngày khác, cũng giống như việc người lớn chúng ta học ngoại ngữ. Để giúp con nắm bắt cách phát âm tốt, ngay từ lúc trẻ mới bi bô tập nói, quý phụ huynh nên nói rõ ràng và phát âm đúng nhất có thể khi trò chuyện với con. Tránh việc nói nhại theo lời ngọng ngịu của trẻ, vô tình các phụ huynh đang dạy cho con bắt chước những âm ngọng ngịu đó. Bởi vì trẻ học nói thông qua việc bắt chước những gì nghe được. Mặc khác, cũng không nên trêu chọc hay chê bai trẻ. Việc này dễ làm cho trẻ thất vọng, mặc cảm. Hãy lắng nghe con trẻ nói một cách tích cực, đầy thành ý. Khen ngợi khi con nói rõ và phát âm tốt. Thành thật cho trẻ biết nếu phụ huynh chưa hiểu được ý mà trẻ đang diễn đạt. Giúp trẻ diễn đạt tốt hơn bằng cách sử dụng câu ngắn, ngắt câu hoặc nhắc lại các mẫu câu gợi ý. Đừng quên khen và tiếp tục khen ngợi khi trẻ có bất kỳ một nổ lực nào trong việc học phát âm.

Trong lúc nói chuyện với trẻ, từ nào trẻ nói ngọng, quý phụ huynh hãy lặp lại các từ đó theo cách nói đúng, lặp lại trong nhiều câu khác nhau. Lập lại cho trẻ nghe các phát âm đúng một cách tự nhiên chứ không bắt buộc trẻ lập lại. Bởi vì trẻ học nói thông qua việc bắt chước những gì nghe được. Ví dụ:

Trẻ: cho chon chái cháo (cho con trái táo)!
Mẹ: à, cho con trái táo!  Con thích táo! Mẹ cho con trái táo nè!

Trẻ nói ngọng khi đến bệnh viện chữa sẽ được các chuyên viên Âm ngữ trị liệu đánh giá lời nói và chọn lựa phương pháp phù hợp nhất, hiệu quả nhất đối với từng trẻ và tùy theo từng rối loạn cụ thể.  Ví dụ như hướng dẫn cách đặt lưỡi, tạo hơi như thế nào để tạo ra một âm đúng, được kiểm tra xem nghe và phân biệt âm vị chính xác chưa? Thông thường, tập nói đúng từng từ, cụm từ gồm 2- 3 từ, rồi nói đúng một câu, sau cùng là nói đúng trong lúc nói chuyện với người khác.

Nếu như không được xử lý sớm, việc nói ngọng còn tồn tại cho đến khi trẻ lớn, nó có thể ảnh hưởng đến khả năng học tập, giao tiếp, phát triển tâm lý của trẻ sau này. Do đó, các quý phụ huynh cũng không nên quá chủ quan bỏ qua lỗi này.

Hy vọng quý phụ huynh đã tìm ra cách xử lý sớm trong trường hợp con mình nói ngọng.

ĐỖ THỊ BÍCH THUẬN
KHOA PHỤC HỔI CHỨC NĂNG
BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG THÀNH PHỐ

Nếu có sự trục trặc nào đó trong quá trình hình thành ngôn ngữ sẽ xảy ra hiện tượng rối loạn ngôn ngữ ở trẻ, điển hình là ngọng. Tuy nhiên, đây là bệnh có thể chữa được và càng chữa sớm thì hiệu quả càng cao, tránh cho trẻ những thiệt thòi trước khi đến trường.

Dấu hiệu trẻ ngọng

Trẻ em nếu phát triển ngôn ngữ bình thường sẽ tự phát âm được một vài từ khi 12-15 tháng và đến 2 tuổi đã nói được một số câu ngắn, giản đơn như “con đói rồi”, “bố đã về”, “anh chơi với em nhé!”.

Nếu đến 2 tuổi mà ngôn ngữ không phát triển một cách tự phát, hoặc phát triển không hoàn chỉnh thì phải đưa trẻ đi khám chuyên khoa để được phát hiện và có hướng khắc phục sớm cho trẻ.

Ngọng là một biểu hiện phát triển ngôn ngữ không hoàn thiện thường thấy ở trẻ dưới 5 tuổi. Ngọng là do không nói được đúng một số âm hoặc trẻ tự thay thế những âm này bằng âm khác như th thành kh, b thành p…

Qua nghiên cứu, người ta thấy ngọng có hai loại là ngọng thực thể và ngọng cơ năng. Ngọng thực thể gây ra bởi những biến đổi thực thể của bộ máy phát âm hoặc của hệ thần kinh trung ương; các rối loạn về khả năng nghe trong trường hợp rối loạn sức nghe chủ yếu bị ảnh hưởng đến các âm cao; do bất thường của bộ máy phát âm như hở hàm ếch, liệt lưỡi, liệt môi, liệt màn hầu.

Ngọng cơ năng phát sinh do rối loạn quá trình phát triển của ngôn ngữ mà không tìm thấy một tổn thương nào khác suốt quá trình hình thành ngôn ngữ.

Ngọng chỉ ảnh hưởng tới từng âm riêng lẻ (ngọng âm) hoặc từng nhóm âm (ngọng âm tiết) hoặc toàn bộ từ ngữ bị phát âm méo mó. Rối loạn các âm gió gọi là ngọng âm gió, rối loạn phát âm âm “r” gọi là ngọng âm r màn hầu, do môi, răng, ngọng âm “l”.

Nếu trẻ bị ngọng thì việc điều trị càng sớm sẽ càng tốt, phải xử trí trước khi hình thành ngôn ngữ hoàn thiện là 4-5 tuổi. Nếu có những tổn thương tại cơ quan phát âm như sứt môi, hở hàm ếch, xẻ lưỡi gà… nên phẫu thuật chỉnh hình, tái tạo lại cơ quan phát âm.

4 nguyên tắc chữa ngọng cho trẻ

Trong những trường hợp trẻ bị ngọng, cha mẹ phải thật kiên trì dạy con nói thật chậm, từng từ, từng câu và hỗ trợ con. Tập chữa ngọng bằng hệ thống bài tập, dựa trên 4 nguyên tắc chính:

– Thời gian của các bài tập phải ngắn: do sự tập trung vào bài tập của trẻ hạn chế. Nếu bài tập dài sẽ làm trẻ rất chóng mặt, do đó khả năng tập trung bằng tai, trẻ nghe âm thanh đúng của âm được luyện tập bị giảm sút.

Do đó thời gian bài tập chỉ nên khoảng 2-3 phút. Tuy nhiên muốn tập tốt phải tập nhiều lần trong ngày (có thể từ 20 – 30 lần/ngày).

– Giám sát bằng tai nghe: thường trẻ ngọng không có ý thức rằng mình đã phát âm sai, do đó cần phải luyện tập cho trẻ cách phân biệt thế nào là âm đúng.

– Sử dụng các âm bổ trợ: thực tế là các mô hình phát âm sai thường cố định rất vững chắc và không thể phá vỡ bằng cách trình bày giản đơn cho trẻ cách thức cấu âm đúng.

Vì thế khi tập phải cho trẻ phát âm những cấu âm mà trẻ đã biết là đúng và có vị trí cấu âm tương tự với âm luyện tập. Ví dụ khi tập sửa âm gió, ta sử dụng âm bổ trợ “t”, trong tập âm “r” sử dụng âm bổ trợ “đ”… Âm bổ trợ được chuyển dần từng bước sang âm luyện tập.

– Dùng sức tác động tối thiểu gồm tiết kiệm cử động và sức trong khi cấu âm. Cần thiết lúc bắt đầu luyện tập một âm mới phải phát âm nhẹ, khẽ, không cần sức để cho âm đó không khác thường khi nói và được sát nhập nhanh chóng với các âm khác.

Giai đoạn đầu tập luyện, cha mẹ nên ngồi cùng các con khi giáo viên hướng dẫn mới có thể tập đúng khi trẻ ở nhà. Ngọng là một bệnh có thể chữa được vì thế nên phải phát hiện sớm để hướng dẫn trẻ khắc phục kịp thời, tránh những thiệt thòi cho con trước khi đến trường.

Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: https://www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/

Chắc hẳn không cha mẹ nào muốn con mình nói ngọng, nói lắp khi lớn lên. Vì vậy nên việc chữa nói ngọng cho trẻ là điều cần thiết và dưới đây là 6 phương pháp cha mẹ cần biết.

Nguyên nhân trẻ nói ngọng

Các chuyên gia đã nghiên cứu và cho biết, ngọng có 2 nguyên nhân: Do ngọng bẩm sinh hoặc do các nguyên nhân khách quan trong quá trình hình thành ngôn ngữ của trẻ.

Thói quen sử dụng ngôn ngữ của người lớn ảnh hưởng trực tiếp tới sự hình thành ngôn từ của trẻ nhỏ. Trẻ lúc còn nhỏ như trang giấy trắng người lớn muốn viết muốn vẽ như nào thì trẻ học theo như vậy. Trẻ học nói, học theo ai?

Vì vậy nếu để trẻ tiếp xúc với những người có phát âm không chuẩn, nói ngọng thì khi bắt chước theo chúng cũng bị sai theo.

có nhiều nguyên nhân dẫn tới việc trẻ nói ngọng

Ngọng chỉ ảnh hưởng tới từng âm riêng lẻ (ngọng âm) hoặc từng nhóm âm (ngọng âm tiết) hoặc toàn bộ từ ngữ bị phát âm méo mó. Rối loạn các âm gió gọi là ngọng âm gió, rối loạn phát âm âm “r” gọi là ngọng âm r màn hầu, do môi, răng, ngọng âm “l”…

Nguyên tắc chữa nói ngọng cho trẻ tại nhà

Chữa nói ngọng cho trẻ thường xử dụng phương pháp ngôn ngữ trị liệu. Tuỳ vào tình trạng nói ngọng của trẻ mà bác sĩ sẽ cho bé tập các bài tập trị liệu ngôn ngữ chuyên sâu khác nhau, phù hợp với bé.

Trong trường hợp nói ngọng do bẩm sinh, phụ huynh cần can thiệp sớm các biện pháp giúp trẻ cải thiện khả năng nói của mình. Nếu không được can thiệp kịp thời sẽ dẫn đến những hạn chế trong bày tỏ quan điểm, cảm xúc, khiến trẻ có những hành vi không phù hợp như chán nản, dễ nổi nóng, gây hấn, căng thẳng, mất tự tin, ngại giao tiếp.

Chữa ngọng cho trẻ có thể chữa ở nhà, nhưng phụ huynh cần lưu ý những nguyên tắc sau:

Thời gian của các bài tập chữa ngọng phải ngắn:

Do con còn nhỏ và sự tập trung còn hạn chế nên nếu bài tập dài sẽ làm trẻ dễ chán. Do đó thời gian bài tập chỉ nên khoảng 2-3 phút. Tuy nhiên muốn tập tốt phải tập nhiều lần trong ngày (có thể từ 20 – 30 lần/ngày).

Chữa ngọng cho trẻ ở nhà cần phải có nguyên tắc

Cho con nghe giọng mình qua tai nghe

Thường trẻ ngọng không có ý thức rằng mình đã phát âm sai, do đó cần phải luyện tập cho trẻ cách phân biệt thế nào là âm đúng. Hãy cho trẻ nói và ghi âm lại, sau đó cho trẻ nghe lại các âm mình đã nói qua tai nghe.

Giai đoạn đầu tập luyện chữa nói ngọng cho trẻ, cha mẹ nên ngồi cùng các con và kiên trì tập đúng cho trẻ khi ở nhà. Nhưng đừng quá căng thẳng mà cần tạo ra sự vui vẻ khi tập phát âm. Ngọng là một tình trạng  có thể chữa được vì thế nên phải phát hiện sớm để hướng dẫn trẻ khắc phục kịp thời, tránh những thiệt thòi cho con trước khi đến trường.

Kiên nhẫn

Khi hỏi chuyện bé, người lớn đừng sốt ruột. Hãy kiên nhẫn lắng nghe bé diễn đạt ý của mình, đừng vội xen vào để chỉnh ngay câu bé vừa nói. Điều này sẽ khiến bé mất tự tin vào mình, bé lại càng nói ngọng hay nói lắp hoặc khó tìm từ để diễn tả hơn

Phương pháp chữa ngọng cho trẻ

1. Cha mẹ phát âm chuẩn xác

Chữa nói ngọng cho trẻ: Để tránh việc con nói ngọng, cha mẹ và những người xung quanh cũng cần chú ý phát âm phải chuẩn xác. Thực tế có nhiều mẹ phát âm sai âm “l” và “n” khiến bé cũng bị nhầm lẫn về âm sắc. Khi nói chuyện hay hát cho bé nghe phải dùng từ thật chuẩn và thường xuyên, bé sẽ bắt chước được theo những gì bạn nói, hát. Do đó để con không gặp rắc rối về ngữ âm người lớn trước hết phải làm gương cho con mình.

Xem thêm: Sửa giọng địa phương cho người đi làm trong 30 ngày

2. Phát triển khả năng nhai

1 trong những nguyên nhân trẻ nói ngọng là do sự yếu kém của các cơ hàm, làm chậm sự phát triển của bộ máy phát âm ở trẻ. Vì vậy, để luyện tập cho con, các mẹ hãy để con thường xuyên vận động cơ hàm bằng việc cho trẻ nhai bánh quy giòn, trái cây, rau, các loại thịt.

Ngoài ra để phát triển các cơ má và lưỡi, hãy cho con luyện tập động tác súc miệng. Dạy con ngậm và lăn một vật như viên kẹo,  từ má này sang má khác. Với các biện pháp này, con sẽ nói rõ ràng hơn. Không để con mút tay vì mút tay cũng khiến con nói ngọng.

3. Tập cho trẻ đọc thơ, vè, đồng dao

Khi bé 1, 2 tuổi, bạn hãy sưu tầm nhiều bài thơ nhỏ (ví dụ: “Cốc cốc cốc – Ai gọi đó – Tôi là thỏ….”) hoặc những bài văn vần mình tự nghĩ ra… Điều này rất hữu ích cho việc học nói đúng của trẻ, nhất là các thanh trong tiếng Việt.

4. Làm phong phú vốn từ của trẻ

Chữa nói ngọng cho trẻ: Hãy làm phong phú vốn từ của bé bằng cách dùng nhiều từ đồng nghĩa, trái nghĩa, từ gợi tả, gợi cảm trong câu chuyện của mình. “Cô Tấm thì chăm chỉ, cô Cám thì lười nhác. Cô Tấm thì xinh đẹp, cô Cám thì xấu xí” Hoặc: “Cơm ngon quá. Cơm ngon ơi là ngon. Cơm ngon tuyệt. Cơm ngon cực kỳ…”

5. Hãy chăm đọc sách cho bé nghe

Qua cách đọc sách, kể chuyện cho bé qua những hình vẽ trong sách, bạn có thể dạy con một khối lượng lớn từ vựng trong giao tiếp và giúp bé cấu tứ mạch lạc những suy nghĩ của mình.

Lưu ý quan trọng nhất khi chữa nói ngọng cho trẻ tại nhà: Phụ huynh phải kiên trì và gần gũi với con, tránh tối đa việc cáu giận và nóng tính với con.

6. Cho con tham gia các hoạt động ngoại khóa, lớp kỹ năng mềm

Cách chữa nói ngọng cho trẻ: Nếu cha mẹ đã thử rất nhiều cách nhưng vẫn không thể chữa nói ngọng cho con, con vẫn không cải thiện, hãy tới tìm bác sĩ/ chuyên gia trong lĩnh vực này.

Nếu trẻ bị ngọng thì việc điều trị chữa nói ngọng cho trẻ càng sớm sẽ càng tốt, phải chữa nói ngọng cho trẻ trước khi hình thành ngôn ngữ hoàn thiện là 4-5 tuổi.

Nếu sau 4-5 tuổi, cha mẹ nên cho trẻ tham gia các khóa giọng nói luyện giọng cho trẻ để chữa lỗi nói ngọng cho trẻ, lớn lên trẻ không còn mắc chứng nói ngọng nữa. Lỗi nói ngọng sẽ khiến cho trẻ ảnh hưởng tới các công việc sau này và ảnh hưởng tới sự phát triển tương lai của trẻ.

Cha mẹ có thể cho con tham gia lớp học MC nhí- Kỹ năng mềm của MC World để cải thiện các vấn đề về giọng nói của trẻ và cho trẻ môi trường để tiếp xúc với nhiều bạn bè và hoạt động hơn

Lớp học MC Nhí- Kỹ năng mềm của MC World đáp ứng đủ những tiêu chí mà phụ huynh đang cần để giúp con cải thiện và nâng cao kỹ năng phát triển.