Cách thức xây dựng thao tác lập luận bác bỏ
|
Hoạt động của GV và HS HĐ1: HS phân tích ngữ liệu để đi đến khái niệm và xác định mục đích yêu cầu. TT1: GV nêu tình huống: - GV làm trọng tài cho cuộc tranh luận từ đó chuyển tiếp đến nội dung cần đạt. TT2: Qua đó em hiểu ntn là bác bỏ, thao tác lập luận bác bỏ, mục đích của thao tác lập luật bác bỏ? TT3: Hãy xác định mục đích và yêu cầu của thao tác lập luận bác bỏ? HĐ2: Tổ chức cho hs phân tích ngữ liệu để khái quát và nắm được kĩ năng bác bỏ một vấn đề, luận điểm… TT1: HS lần lượt đọc văn bản sgk. TT2: Phân tích ngữ liệu thông qua các câu hỏi trong sgk. TT3: GV tổng kết, nâng cao và khẳng định cách bác bỏ một luận điểm, luận cứ, cách lập luận. HĐ3: Luyện tập: NHóm 1 bài tập 1/26. Nhóm 2 bài tập 2/27 Nhóm 3 bài tập 1a/ 31 Nhóm 4 bài tập 1b/32.Nội dung cần đạt I. Mục đích yêu cầu của thao tác lập luận bác bỏ. 1. Ví dụ. trong thực tế có những người cái gì cũng cho là đúng hoặc thấy sai mà không lên tiếng. Ngược lại có những người lúc nào cũng chăm chăm tìm ra cái sai thậm chí biến đúng thành sai. Em đồng tình với kiểu người nào? HS đưa ý kiến, tranh luận, bảo vệ ý kiến của mình, bác bỏ những ý kiến trái ngược. 2. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bác bỏ: a. Khái niệm: - Bác bỏ: là bác đi, gạt đi, không chấp nhận. - Thao tác lập luận bác bỏ là dùng lí lẽ, chứng cứ để gạt bỏ những quan điểm, ý kiến sai lệnh, thiếu chính xác,… từ đó nêu ý kiến của mình để thuyết phục người nghe, người đọc. b. Mục đích: - Bác bỏ những quan điểm, ý kiến không đúng. - Bày tỏ, bênh vực những quan điểm, ý kiến đúng. → Lí luận thêm sâu sắc, giàu tính thuyết phục. c. Yêu cầu: - Nắm chắc sai lầm của quan điểm, ý kiến cần bác bỏ. - Đưa ra lí lẽ, bằng chứng thuyết phục. - Thái độ: thẳng thắn, cẩn trọng, chừng mực, phù hợp hoàn cảnh, đối tượng tranh luận. II. Cách bác bỏ: 1. Phân tích ngữ liệu: a. Ngữ liệu 1: Luận điểm bác bỏ: Nguyễn Du là một con bệnh thần kinh. - Lí lẽ, dẫn chứng làm cơ sở bác bỏ. + Chứng ngôn của người đồng bệnh với ND không có + Những di bút của thi sĩ, chỉ căn cứ vào mấy bài thơ nói về ma quỷ, về âm hồn → không có cơ sở để kêt luận. + Đưa dẫn chứng so sánh: Paxcan, những thi sĩ Anh Cát Lợi, Na Uy, Đan Mạch b. Ngữ liệu 2: Luận cứ bị bác bỏ: tiếng nói mình nghèo nàn. - Cách bác bỏ: nêu nguyên nhân và tác hại: + Nguyên nhân: thiếu hiểu biết tiếng mẹ đẻ, vốn từ còn nghèo nàn hơn cả những phụ nữ nông dân. + Tác hại: từ bỏ tiếng mẹ đẻ, không còn tinh thần dân tộc. + Đặt nhiều câu hỏi để tăng tính thuyết phục. c. Ngữ liệu 3: Cách lập luận bị bác bỏ: tôi hút thuốc, tôi bị bệnh, mặc tôi. - Cách bác bỏ: Xuất phát từ thực tế, những luận điểm khoa học để bác bỏ: hút thuốc có cho bản thân mà còn đầu độc những người xung quanh. 2. Cách bác bỏ: - Có thể bác bỏ một luận điểm, luận cứ, cách lập luận + Nêu tác hại, chỉ ra nguyên nhân. + Phân tích từng khía cạnh sai lệch, thiếu chính xác của luận điểm, luận cứ, cách lập luận. - Diễn đạt rành mạch, sáng sủa, uyển chuyển để người có quan điểm, ý kiến sai và người tiếp nhận dễ chấp nhận, tin theo. III. Luyện tập: 1. Bài tập 1/ 26: a. Nguyễn Dữ bác bỏ quan điểm: Cứng quá thì gãy. - Cách bác bỏ: + Dùng lí lẽ: kẻ sĩ… cứng ra mềm + Dẫn chứng: Ngô Tứ Văn - Giọng bác bỏ: lập luận khúc chiết, cách nói hàm nghĩa ẩn ý sâu xa. b. Nguyễn Đình Thi: bác bỏ những quan niệm phiến diện về thơ: Thơ là những lời đẹp, đề tài đẹp. - Cách bác bỏ: Đưa dẫn chứng tiêu biểu: Thơ Hồ Xuân Hương, thơ Bôđơle, thơ “của chúng ta”. - Giọng văn: giản dị, cụ thể, nhẹ nhàng. ** Lưu ý: có thể bác bỏ bằng lí lẽ và bác bỏ bằng dẫn chứng hoặc kết hợp cả 2, giọng điệu có thể khúc chiết và cũng có thể giản dị, mộc mạc. 2. Bài tập 2/27: Người học yếu có nhiều nguyên nhân: chủ quan, khách quan… những nguyên nhân cần được chia sẻ, cảm thông. - Người học yếu càng cần có người bạn tốt giúp đỡ. - Kết bạn với những người học yếu là giúp bạn vươn lên học khá, giỏi. - Những người học kém vẫn cần có những điều để ta học tập, những người giỏi cũng có sai lầm cần sửa chữa. - Tình bạn chân thành giúp chúng ta vượt qua những rào cản của cuộc sống. 3. Bài tập 1/ 31. Đoạn văn a. - Bác bỏ quan niệm, lối sống sai lầm “Cuộc sống riêng không biết gì hết ở bên kia ngưỡng cửa nhà mình”. Khẳng định đó là lối sống “nghèo nàn, dù có đầy đủ tiện nghi đến đâu đi nữa” - Khẳng định tính chất sai lầm của quan niệm sống đó. Cách bác bỏ: vừa hình tượng vừa thực tế để phân tích cụ thể, có sức thuyết phục. + Ví lối sống đó: giống … vướng mắt nữa. + Nêu tác hại của lối sống đó bằng cách so sánh “nhưng hễ… hoang dại nào” + Từ so sánh trên người bác bỏ kết luận “con người…như thế” - Từ đó chỉ ra quan niệm đúng đắn “Con người …thèm muốn”. dùng hình tượng mang tính đối lập để tính chất bác bỏ được khẳng định quyết liệt hơn. - Cách diễn đạt: rõ ràng, rành mạch, vừa lôgíc chặt chẽ vừa hình tượng gợi tả, gợi cảm → lời bác bỏ có tính thuyết phục cao. Đoạn văn b. - Vua Quang Trung bác bỏ thái độ e ngại, né tránh của kẻ sĩ Bắc hà không chịu ra giúp nước trong buổi đầu nhà vua dựng nghiệp. - Cách bác bỏ: nêu những khó khăn trong sự nghiệp chung, nỗi lo lắng và lòng mong đợi người tài của nhà vua. Đồng thời khẳng định trên giải đất này không thiếu người tài để bác bỏ thái độ sai lầm trên nhằm động viên người tài ra giúp nước. - Diễn đạt: từ ngữ giản dị mà trang trọng, giọng điệu chân thành, khiêm tốn. Dùng câu khẳng định, câu hỏi tu từ, lí lẽ kết hợp so sánh. → Vừa bác bỏ, vừa động viên, khích lệ, thuyết phục đối tượng. 4. Bài tập 2/ 32: Hs phải xác định cho mình quan niệm cần bác bỏ. Thực hiện độc lập Thao tác lập luận bác bỏ là gì ? Làm sao khi bác bỏ một luận điểm sai ? Cùng chúng tôi tìm hiểu ngay những nội dung quan trọng, thú vị dưới bài viết này nhé ! Tham khảo bài viết khác: – Thao tác lập luận bác bỏ là chỉ ra ý kiến sai trái của vấn đề, trên cơ sở đó đưa ra nhận định đúng đắn và bảo vệ ý kiến lập trường đúng đắn của mình. – Bác bỏ ý kiến sai là dùng lý lẽ và dẫn chứng để phân tích, lí giải tại sao như thế là sai. Lưu ý: Trong thực tế, một vấn đề nhiều khi có mặt đúng, mặt sai. ==> Vì vậy, khi bác bỏ hoặc khẳng định cần cân nhắc, phân tích từng mặt để tránh tình trạng khẳng định chung chung hay bác bỏ, phủ nhận tất cả. Những cách bác bỏ một ý kiến sai==> Bác bỏ một ý kiến sai có thể thực hiện bằng nhiều cách: bác bỏ luận điểm, bác bỏ luận cứ, bác bỏ cách lập luận hoặc kết hợp cả ba cách. – Cách 1: Bác bỏ luận điểm: thông thường có hai cách bác bỏ +) Dùng thực tế +) Dùng phép suy luận – Cách 2: Bác bỏ luận cứ: vạch ra tính chất sai lầm, giả tạo trong lý lẽ và dẫn chứng được sử dụng. – Cách 3: Bác bỏ lập luận: vạch ra mâu thuẫn, phi logic trong lập luận của đối phương.
Với những nội dung chúng tôi chia sẻ đến bạn trong bài viết này, chúng tôi hy vọng sẽ mang đến cho bạn những giá trị nội dung hữu ích nhất ! |
