Thắc mắc này sẽ được giải đáp cặn kẽ trong trong bài viết sau đây cùng những thông tin hữu ích về bệnh ung thư tuyến giáp.
Ung thư tuyến giáp là bệnh ung thư của tuyến nội tiết phổ biến nhất và là nguyên nhân gây ra 96% tổng số ca bệnh mới mắc và 66,8% số ca tử vong do ung thư nội tiết trên thế giới. 90% ung thư tuyến giáp là ung thư tuyến giáp thể biệt hóa [bao gồm ung thư tuyến giáp thể nhú, ung thư tuyến giáp thể nang, ung thư tuyến giáp thể hỗn hợp [nhú và nang]; còn lại là ung thư tuyến giáp thể tủy, thể không biệt hóa,…. [1]
Việc tìm hiểu ung thư tuyến giáp sống được bao lâu là tâm lý chung của bệnh nhân cũng như thân nhân. Theo TS.BS Trần Hải Bình – Phó trưởng khoa Ung bướu, BVĐK Tâm Anh Hà Nội, ung thư tuyến giáp sống bao lâu phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như giai đoạn bệnh ung thư tuyến giáp, loại ung thư tuyến giáp, phương pháp điều trị, thể trạng bệnh nhân,… Để giải đáp cho thắc mắc này, chúng ta phải tìm hiểu cặn kẽ từng yếu tố mới có thể đưa ra tiên lượng sống của bệnh nhân ung thư tuyến giáp.
Ung thư tuyến giáp sống được bao lâu?
Ung thư tuyến giáp bao gồm thể biệt hóa và không biệt hóa, chiếm tỷ lệ lần lượt 90% và 10% các loại ung thư tuyến giáp.
Ung thư tuyến giáp thể biệt hóa bao gồm ung thư tuyến giáp thể nhú, ung thư tuyến giáp thể nang và ung thư tuyến giáp kết hợp giữa thể nhú và nang. Loại này thường có tiên lượng tốt, có thể chữa khỏi nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
Ung thư tuyến giáp thể không biệt hóa bao gồm ung thư tuyến giáp thể tủy và ung thư tuyến giáp không biệt hóa. Đây là các khối u “hung hãn”, tiến triển và di căn nhanh, thường có tiên lượng kém và có thể gây tử vong nhanh chóng nếu phát hiện muộn.
Ung thư tuyến giáp sống được lâu không? Theo bác sĩ Bình, tiên lượng của ung thư tuyến giáp rất khác nhau, tùy thuộc vào loại, kích thước khối u, mức độ di căn, tuổi của bệnh nhân và khả năng phẫu thuật. Nhưng nhìn chung, tiên lượng tốt với tỷ lệ sống sau 5 năm lên đến 97,8% cho bệnh nhân ở mọi lứa tuổi và chủng tộc. Các yếu tố tiên lượng xấu là kích thước khối u lớn, đã có xâm lấn nhu mô/cơ quan xung quanh ngoài tuyến giáp, đã có di căn xa [phổi, xương,…], tuổi cao hơn, hoặc các loại khối u có thể mô bệnh học không thuận lợi như ung thư không biệt hóa.
Tỷ lệ sống còn sau 5 năm của ung thư tuyến giáp
Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ cung cấp số liệu thống kê về khả năng sống còn của các loại ung thư tuyến giáp dựa vào thông tin từ cơ sở dữ liệu SEER *, do Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ [NCI] duy trì.
Cơ sở dữ liệu SEER theo dõi tỷ lệ sống còn tương đối trong 5 năm đối với bệnh ung thư tuyến giáp ở Hoa Kỳ, dựa trên mức độ di căn của bệnh ung thư. Cơ sở dữ liệu SEER phân nhóm các bệnh ung thư thành các giai đoạn khu trú, khu vực và xa. [2]
- Khu trú: Không có dấu hiệu ung thư đã lan ra bên ngoài tuyến giáp.
- Khu vực: Ung thư đã lan ra bên ngoài tuyến giáp đến các cấu trúc lân cận.
- Xa: Ung thư đã di căn đến các cơ quan khác của cơ thể, chẳng hạn như phổi, xương.
Bệnh ung thư tuyến giáp sống được bao lâu? Dưới đây là tỷ lệ sống sau 5 năm của các loại ung thư tuyến giáp qua từng giai đoạn được phát hiện và điều trị lần đầu tiên.
Tỷ lệ sống còn sau 5 năm của ung thư tuyến giáp thể nhú
- Giai đoạn khu trú: 100%
- Giai đoạn khu vực: 99%
- Giai đoạn xa: 75%
- Tất cả các giai đoạn kết hợp: Gần 100%
Tỷ lệ sống còn sau 5 năm của ung thư tuyến giáp thể nang
- Giai đoạn khu trú: Gần 100%
- Giai đoạn khu vực: 98%
- Giai đoạn xa: 63%
- Tất cả các giai đoạn: 98%
Tỷ lệ sống còn sau 5 năm của ung thư tuyến giáp thể tủy
- Giai đoạn khu trú: Gần 100%
- Giai đoạn khu vực: 90%
- Giai đoạn xa: 40%
- Tất cả các giai đoạn kết hợp: 89%
Tỷ lệ sống còn sau 5 năm của ung thư tuyến giáp thể không biệt hóa
- Giai đoạn khu trú: 34%
- Giai đoạn khu vực: 9%
- Giai đoạn Xa: 4%
- Tất cả các giai đoạn kết hợp: 7%
Các yếu tố ảnh hưởng tỷ lệ sống của bệnh nhân ung thư tuyến giáp
Theo bác sĩ Bình, tiên lượng và sự sống còn của bệnh nhân ung thư tuyến giáp phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Sau đây là các yếu tố tiên lượng và dự đoán cho ung thư tuyến giáp. [3]
Loại khối u
Loại khối u là yếu tố tiên lượng quan trọng nhất đối với ung thư tuyến giáp. Ung thư tuyến giáp thể nhú có kết quả tốt nhất và tiên lượng thuận lợi nhất. Bệnh có xu hướng đáp ứng tốt với điều trị. Sau đó là ung thư tuyến giáp thể nang và ung thư tuyến giáp thể tủy cũng có tiên lượng tốt, nhưng kém thuận lợi hơn so với ung thư tuyến giáp thể nhú. Ung thư tuyến giáp thể không biệt hóa có tiên lượng rất xấu.
Tuổi tác
Tuổi tác là một yếu tố tiên lượng quan trọng đối với ung thư tuyến giáp thể nhú và thể nang. Những người dưới 55 tuổi có tiên lượng thuận lợi hơn.
Giai đoạn chẩn đoán
Bệnh được phát hiện ở giai đoạn càng sớm thì tiên lượng càng tốt. Các khối u lớn hơn 4cm hoặc đã phát triển xâm lấn đến các mô và cấu trúc xung quanh có tiên lượng kém hơn. Ung thư tuyến giáp đã di căn đến các cơ quan khác của cơ thể [được gọi là di căn xa] cũng có tiên lượng kém.
Yếu tố di truyền
Những người bị ung thư tuyến giáp thể tủy liên quan đến tình trạng di truyền MEN2B có xu hướng tiên lượng xấu. Bệnh nhân thường được chẩn đoán bệnh ung thư tuyến giáp ở giai đoạn tiến triển.
Tình trạng di căn
Ung thư tuyến giáp có tiên lượng tốt, nhưng sự hiện diện của di căn xa sẽ làm giảm đáng kể tuổi thọ cho bệnh nhân. Xương là vị trí di căn phổ biến thứ hai của ung thư tuyến giáp, ảnh hưởng đến 3% trong số những bệnh nhân này. Đặc biệt, di căn cột sống là nguyên nhân gây ra bệnh tật và tử vong đáng kể. Tình trạng chèn ép tủy sống được thấy ở bệnh nhân ung thư tuyến giáp thường xuyên hơn các loại ung thư di căn xương khác. Thông thường, tỷ lệ ung thư tuyến giáp di căn cột sống là 28%, trong khi tỷ lệ ung thư tuyến tiền liệt và ung thư vú là 10% và 8%. [4]
Chẩn đoán phát hiện ung thư tuyến giáp sớm tăng tỷ lệ sống còn
Việc chẩn đoán, phát hiện sớm và điều trị kịp thời giúp tăng tỷ lệ sống sau 5 năm cho bệnh nhân ung thư tuyến giáp.
Bác sĩ Bình khuyến nghị, tất cả những người có yếu tố nguy cơ như người có lượng iốt quá cao hoặc quá thấp; tiếp xúc với bức xạ ion hóa; thừa cân, béo phì; tiền sử gia đình bị ung thư tuyến giáp, bướu cổ hoặc bệnh tuyến giáp khác; phụ nữ trung niên,… nên thực hiện tầm soát ung thư tuyến giáp ít nhất một lần, sau đó thực hiện tầm soát các lần kế tiếp theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Những người khác [không phân biệt giới tính], nên thăm khám sức khỏe định kỳ ít nhất mỗi năm một lần để phát hiện sớm các bất thường về nội tiết.
Phương pháp chẩn đoán ung thư tuyến giáp
Bác sĩ Bình cho biết, chìa khóa để phát hiện ung thư tuyến giáp là phân biệt bệnh ác tính với bệnh lành tính, từ đó giúp xác định bệnh nhân nào cần can thiệp và bệnh nhân nào có thể được theo dõi xét nghiệm. Hỏi bệnh sử, khám sức khỏe, siêu âm tuyến giáp và xét nghiệm tế bào học nhân/u tuyến giáp bằng phương pháp chọc hút kim nhỏ [FNAB] là những cách chính để đánh giá nhân/u tuyến giáp. Phương pháp chẩn đoán hình ảnh có thể được bổ sung trong một số trường hợp nhất định.
Việc thăm khám ở bệnh nhân nghi ngờ ung thư tuyến giáp bao gồm:
- Kiểm tra vùng đầu và cổ, bao gồm cả tuyến giáp và các mô mềm ở cổ họng.
- Nội soi thanh quản.
Khối rắn vùng cổ gợi ý nhiều đến di căn hạch vùng. Khàn tiếng hoặc mất tiếng có thể liên quan đến dây thần kinh thanh quản quặt ngược [khi khối u tuyến giáp to, xâm lấn vào dây thần kinh này].
Chọc hút kim nhỏ
Chọc hút kim nhỏ [FNAB] xét nghiệm tế bào học là công cụ chẩn đoán quan trọng nhất trong việc đánh giá nhân giáp và nên được chỉ định đầu tiên. Phương pháp này cho kết quả:
- Bệnh lành tính.
- Bệnh ác tính.
- Không xác định để chẩn đoán.
- Không đủ tiêu chuẩn để chẩn đoán [phết không đủ tiêu chuẩn chất lượng/số lượng để cung cấp thông tin chẩn đoán].
Chọc hút kim nhỏ [FNAB] là công cụ hữu hiệu chẩn đoán ung thư tuyến giáp
Có đến 50% các trường hợp xét nghiệm tế bào học lặp lại cho kết quả chẩn đoán xác định. Những bệnh nhân có kết quả không xác định hoặc không thể chẩn đoán mặc dù chọc hút tế bào được lặp lại có thể được phẫu thuật cắt thùy để làm xét nghiệm chẩn đoán mô bệnh học.
Các trường hợp không chẩn đoán cũng có thể được theo dõi về mặt lâm sàng và xạ hình có thể hữu ích để xác định tình trạng chức năng của khối u tuyến giáp.
Xét nghiệm máu
Các xét nghiệm máu sau đây có thể được sử dụng để đánh giá bệnh nhân nghi ngờ ung thư tuyến giáp:
- Nồng độ hormone tuyến giáp trong huyết thanh: Đánh giá chức năng tuyến giáp và các nốt tuyến giáp đơn độc như suy giáp, bình giáp, cường giáp.
- Nồng độ calcitonin huyết thanh: Nồng độ tăng cao gợi ý nhiều đến ung thư biểu mô tuyến giáp thể tủy.
- Xét nghiệm phản ứng chuỗi polymerase [PCR] tìm đột biến dòng mầm trong gen sinh ung thư RET để chẩn đoán ung thư biểu mô tuyến giáp thể tủy gia đình.
Chẩn đoán hình ảnh
Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh sau đây có thể được sử dụng để đánh giá bệnh nhân nghi ngờ ung thư tuyến giáp:
- Siêu âm vùng cổ: Phương pháp phổ biến nhất để đánh giá nguy cơ ác tính của nhân/u tuyến giáp để bác sĩ có chỉ định tiếp theo.
- Xạ hình tuyến giáp: Nhằm xác định chức năng của tuyến giáp, nhân/u tuyến giáp.
- Chụp cắt lớp vi tính [CT] hoặc chụp cộng hưởng từ [MRI] vùng cổ: Để đánh giá sự xâm lấn mô xung quanh của các khối u tuyến giáp lớn, tình trạng di căn đến các hạch bạch huyết vùng cổ.
Siêu âm tuyến giáp là kỹ thuật đơn giản giúp phát hiện bất thường tuyến giáp
Một tuyên bố đồng thuận năm 2015 từ Hiệp hội Tuyến giáp Hoa Kỳ về hình ảnh trước phẫu thuật cho phẫu thuật ung thư tuyến giáp đã nêu rõ những điều sau:
- Siêu âm vẫn là phương thức hình ảnh quan trọng nhất trong việc đánh giá ung thư tuyến giáp và nên được sử dụng thường quy để đánh giá khối u nguyên phát và tất cả hạch bạch huyết vùng cổ liên quan trước khi phẫu thuật.
- Chọc hút kim nhỏ dưới hướng dẫn của siêu âm u/nhân tuyến giáp, hạch cổ nghi ngờ để có chiến lược phẫu thuật.
- Hình ảnh CT hoặc MRI có thể được xem xét trong một số trường hợp để xác định rõ hơn sự xâm lấn của khối u và các hạch di căn.
Phương pháp tiên tiến điều trị ung thư tuyến giáp
Phẫu thuật
Các khối u tuyến giáp ác tính được chỉ định phẫu thuật cắt bỏ. Phẫu thuật có thể là cắt 1 thùy, cắt toàn bộ tuyến giáp và vét hạch cổ, tùy vào giai đoạn bệnh được đánh giá trước phẫu thuật.
Điều trị phóng xạ I-ốt 131
Một số bệnh nhân ung thư tuyến giáp thể biệt hóa, sau phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến giáp nếu được xếp loại nguy cơ tái phát cao hoặc một số trường hợp nguy cơ tái phát trung bình được điều trị bằng thuốc phóng xạ I-ốt 131 để diệt nốt mô tuyến giáp còn sót lại, các tế bào ung thư tuyến giáp di căn và giảm nguy cơ tái phát.
Điều trị hormone tuyến giáp
Các bệnh nhân ung thư tuyến giáp sau khi được phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp sẽ được kê thuốc hormone tuyến giáp [Levothyrox] uống 1 lần vào mỗi buổi sáng suốt đời để bù hormone tuyến giáp và hạn chế nguy cơ tái phát.
Quản lý sau phẫu thuật
Người bệnh sau điều trị sẽ được quản lý, theo dõi và tái khám định kỳ ở cơ sở chuyên khoa Ung bướu để đảm bảo đủ liều lượng hormon tuyến giáp, phát hiện sớm di căn nếu có tái phát.
Địa chỉ thăm khám và điều trị
Khoa Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh thăm khám, tầm soát và điều trị các loại ung thư uy tín, hiệu quả cao bao gồm cả ung thư tuyến giáp. Với đội ngũ chuyên gia đầu ngành giỏi nghề, giàu kinh nghiệm cùng hệ thống trang thiết bị, máy móc hiện đại bậc nhất như: Hệ thống máy xét nghiệm sinh hóa – miễn dịch, huyết học, vi sinh Roche Cobas system, Cobas 6500; hệ thống máy xét nghiệm nước tiểu Roche Cobas u701, u601, u411; máy khí máu Roche Cobas b211; hệ thống máy Siêu âm 3D đàn hồi Real time hiện đại nhất thế giới – SuperSonic Imagine Mach 30; máy chụp cắt lớp vi tính [CT] SOMATOM Drive 2 hiện đại; máy chụp cộng hưởng từ [MRI] ứng dụng công nghệ “Ma trận sinh học toàn phần” [Đức]… cùng với sự kết hợp mật thiết giữa các chuyên khoa Ung bướu, Tai Mũi Họng, Nội tiết… sẽ giúp chẩn đoán chính xác, điều trị chuyên biệt, cá thể hóa, mang đến cơ hội sống cao hơn cho bệnh nhân ung thư nói chung và ung thư tuyến giáp nói riêng.
Ung thư tuyến giáp sống được bao lâu? Điều này phụ thuộc nhiều vào thời điểm chẩn đoán và phương pháp điều trị. Để chẩn đoán ung thư tuyến giáp chính xác và điều trị kịp thời, hiệu quả, bạn nên đến các bệnh viện có sự kết hợp chuyên khoa Ung bướu, Nội tiết, được trang bị hệ thống máy móc hiện đại và đội ngũ bác sĩ lành nghề, giàu kinh nghiệm.