Cấu trúc kết bài nghị luận văn học

Các dạng bài nghị luận văn học teen 2k6 sẽ gặp thường xuyên trong chương trình Ngữ văn lớp 9 và thi vào lớp 10. Vì vậy để biết cách viết kết bài hay, ấn tượng đối với dạng văn này thì các teen hãy tham khảo ngay những hướng dẫn dưới đây. 

Cô Đỗ Khánh Phượng hướng dẫn học sinh cách viết kết bài hấp dẫn

Trong cấu trúc tổng thể của một bài văn, kết bài có vai trò quan trọng, nó có nhiệm vụ tổng kết, đánh giá những vấn đề đã được đặt ra ở phần mở bài và giải quyết ở phần thân bài. Đây chính là phần giúp cho bài văn trở nên hoàn chỉnh và trọn vẹn. Tuy nhiên nhiều học sinh trong quá trình viết văn lại thường không đầu tư cho phần này hoặc mắc một số lỗi sai căn bản.

Đang xem: Cách viết kết bài nghị luận văn học

Vì vậy, với nhiều năm kinh nghiệm dạy và chấm thi môn Ngữ văn, cô Đỗ Khánh Phượng – Giáo viên môn Ngữ văn tại Hệ thống Giáo dục lingocard.vn sẽ chỉ ra cho học sinh những lỗi sai cần tránh và hướng dẫn học sinh cách viết kết bài hay đối với dạng văn nghị luận văn học.

Những lỗi sai học sinh thường mắc khi viết kết bài

Theo cô Phượng học sinh khi viết kết bài cho bài văn dạng nghị luận văn học thường mắc phải 4 lỗi sai cơ bản dưới đây, khiến bài văn bị trừ điểm đáng tiếc. Cụ thể như sau:

Kết bài không “gói gọn” được vấn đề nghị luận

Nếu mở bài có tính chất của một câu hỏi, thì kết bài có tính chất là một câu trả lời. Vì vậy kết bài phải thâu tóm lại vấn đề đã được đặt ra ở mở bài và phát triển ở thân bài, đồng thời khơi gợi những nội dung cảm xúc nối tiếp từ những vấn đề đã nêu ra và giải quyết. Tuy nhiên khi viết kết bài, học sinh thường quên hoặc rất ít tóm lại vấn đề được nghị luận ở bên trên. 

Kết bài quá ngắn gọn

Học sinh thường có phần kết bài quá ngắn gọn do không đủ thời gian hoặc phần mở bài và thân bài viết quá nhiều dẫn tới phần kết bài cảm thấy không còn cảm xúc để viết. Ví dụ khi phân tích nhân vật ông Hai trong tác phẩm “Làng”, có học sinh đã kết bài bằng một câu như sau: “Tóm lại, ông Hai là nhân vật người nông dân tiêu biểu của cuộc kháng chiến chống Pháp”. Kiểu kết bài sơ sài này sẽ không gây ấn tượng với người chấm và ảnh hưởng đến điểm số của cả bài văn, do vậy học sinh cần tránh mắc phải. 

Cô Khánh Phượng lấy ví dụ minh họa cho những lỗi sai học sinh thường gặp khi viết kết bài

Kết bài qua loa đại khái

Nhiều học sinh kết bài viết một cách qua loa đại khái, cụ thể như câu thiếu cả chủ ngữ lẫn vị ngữ. Ví dụ: “Qua hình ảnh ông Hai đã tái hiện được hình ảnh người nông dân trong cuộc kháng chiến chống Pháp vĩ đại”.

Kết bài dài dòng lan man

Kết bài quá dài dòng và lan man cũng là một trong những lỗi sai học sinh thường mắc phải. Đây cũng là điều khiến cho bài viết bị mất điểm một cách đáng tiếc do viết lạc đề hoặc ý viết bị trùng với ý ở phần thân bài. Do đó, ở kết bài học sinh cần gói lại được vấn đề và gói làm sao cho gọn gàng, dễ hiểu nhưng vẫn đủ ý.

Hướng dẫn các cách viết kết bài hay

Để một bài văn được trọn vẹn và hấp dẫn người đọc, gây ấn tượng với người chấm thì học sinh cần rèn cách viết kết bài sao cho đúng ý và hay. Dưới đây là những hướng dẫn cụ thể của cô Phượng về các cách viết kết bài hay đối với bài văn dạng nghị luận văn học.

Cách viết kết bài theo kiểu truyền thống

Với cách kết bài này, học sinh cần đảm bảo được các nội dung như sau: Tóm lược lại vấn đề, nghĩa là khẳng định lại vấn đề cần nghị luận; sau đó cần đánh giá về thành công của tác giả; cuối cùng là đưa ra bài học để nâng cao quan điểm.

Ví dụ: “Bài thơ “Đồng chí” với ngôn ngữ chân thực, hình ảnh lãng mạn, nụ cười ngạo nghễ của các chiến sĩ đã lay động biết bao trái tim con người. Sự mộc mạc và tinh tế của Chính Hữu đã tạo nên dấu ấn đặc biệt cho tác phẩm. Vẻ đẹp của người lính nông dân sống mãi với quê hương, với Tổ quốc, với thế hệ hôm nay, ngày mai hay mãi mãi về sau.”

Cách viết kết bài mở rộng và nâng cao vấn đề

Cách kết bài này đòi hỏi học sinh phải đưa lí luận vào trong phần kết bài. Cụ thể: Gói lại vấn đề cần nghị luận, khẳng định tài năng sử dụng nghệ thuật của tác giả và bài học nâng cao quan điểm. Kết bài này thường dành cho học sinh có học lực khá trở lên. Tuy nhiên khi viết học sinh nên trong chừng mực đừng đi quá xa vấn đề dẫn đến bị lạc đề.

Ví dụ: “Xuân Diệu quan niệm: Thơ là hiện thực, thơ là cuộc đời, thơ còn là thơ nữa”. Chính Hữu đã đem hiện thực ấy vào trong trang viết của mình một cách tự nhiên, đồng thời ông cũng khiến con tim người đọc tan chảy khi chứng kiến tình đồng chí, đồng đội gắn bó keo sơn trong tột cùng gian khổ. Quả thực văn học chân chính nằm ngoài sự băng hoại của thời gian, nên hình tượng người lính trong “Đồng chí” vẫn sáng ngời cho đến tận hôm nay và mãi mãi về sau.”

Cách viết kết bài vận dụng kiến thức thực tế

Cách viết kết bài này người viết đi từ thực tế vào trong tác phẩm, khiến cho bài viết không bị nhàm chán, đóng khung.

Xem thêm: Giải Vở Bài Tập Toán Lớp 5 Tập 1 Bài 13, Bài 13: Luyện Tập Chung

Ví dụ: “Mỗi lần có dịp đi qua quảng trường Ba Đình lịch sử, ta vẫn thấy dòng người như bất tận vào lăng viếng Bác. Ta chợt nhớ tới bài thơ “Viếng lăng Bác” của Viễn Phương với những ước nguyện cao đẹp dâng hiến lên Người. Bác đã đi xa và Viễn Phương cũng đã trở thành người thiên cổ nhưng dư âm của bài thơ sẽ còn mãi ngân vang.”

Bên cạnh đó cô Phượng đưa ra lời khuyên để viết một bài văn nghị luận hay và hấp dẫn học sinh cần luyện đề thường xuyên để trau dồi kỹ năng viết và nâng cao vốn từ ngữ của mình.

Để học tốt môn Ngữ văn 9 và bứt phá điểm số trong năm học cuối cấp thì teen 2k6 cần chủ động học sớm kiến thức ngay tại nhà để tiếp thu bài giảng hiệu quả hơn khi đến lớp. Bên cạnh đó các teen cần lên kế hoạch, lộ trình và đặt mục tiêu cụ thể trong kì thi vào 10 năm tới để đạt kết quả như mong muốn.

Nhằm giúp học sinh nắm được phương pháp, kỹ năng làm bài thi hiệu quả cũng như cung cấp, tổng kết các chiến thuật làm bài để đạt điểm cao trong kỳ thi vào 10, lingocard.vn triển khai chương trình HM10 Luyện đề. Điểm nổi bật của chương trình là cung cấp hệ thống đề thi môn Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh bám sát cấu trúc đề thi vào lớp 10 của các tỉnh/ thành phố những năm gần đây và có video bài giảng chữa đề chi tiết để học sinh rút ra kinh nghiệm làm bài và bổ sung thêm những kiến thức, kỹ năng cần thiết trong quá trình làm bài. Qua đó giúp học sinh tự tin bứt phá điểm số trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 năm 2021. Phụ huynh, học sinh đăng ký học thử và nhận tài liệu ôn thi vào 10 tại //lingocard.vn.link/Chinh-Phuc-Diem-So-Vao-10

Xem thêm bài viết thuộc chuyên mục: Luận văn

Cách viết kết bài chung cho tác phẩm văn học lớp 12

Mẫu kết bài chung cho các tác phẩm

Viết kết bài khi phân tích, cảm nhận, nghị luận các tác phẩm văn học là một nội dung rất quan trọng để khép lại bài viết sao cho hay và ấn tượng nhất để bài viết có thể đạt kết quả tốt. Trong bài viết này Hoatieu xin chia sẻ đến bạn đọc một số mẫu kết bài chung cho tất cả các tác phẩm siêu hay giúp các bạn nắm được công thức viết kết bài chung cho các tác phẩm để áp dụng cho bài thi Ngữ văn sắp tới.

1. Công thức viết kết bài chung cho các tác phẩm

1. Những năm tháng trôi đi và lịch sử không ngừng biến động. Những tác phẩm B của nhà văn/nhà thơ A mãi là bông hoa không tuổi tựa mùa xuân không ngày tháng đã ghi lại quá khứ hào hùng, sôi động của đất nước mình một thuở. Vẻ đẹp của con người Việt Nam đã làm nên cái hồn của cả dân tộc và góp phần làm cho tác phẩm sống mãi với thời gian.

2. Khép lại những trang văn/trang thơ ấy, trong lòng bạn đọc vẫn bồi hồi bao cảm xúc. Tác giả A đã gieo vào lòng chúng ta bao cảm xúc dạt dào không chỉ cho hôm nay mà còn mãi mai sau về [vấn đề nghị luận]. Chính điều đó đã tạo nên sức sống bất diệt cho tác phẩm, làm cho người đọc càng yêu thế giới văn học hơn.

3. [Vấn đề nghị luận] trong tác phẩm B có lẽ chính là nét vẽ đẹp nhất mà người nghệ sĩ A đã tạo nên trong sự nghiệp sáng tác của mình. Dù cho ở quá khứ, hiện tại hay tương lai, tác phẩm B vẫn sống mãi với thời gian. Thật đúng với lời nhận định: “Văn học nằm ngoài mọi sự băng hoại, mình nó không chấp nhận quy luật của cái chết”.

4. Sau khi đọc xong một tác phẩm văn học, tôi tự hỏi “Tác phẩm B đó đem lại điều gì mà khiến nhiều bạn đọc yêu thích đến thế?”. Có lẽ tác giả A đã dùng tất cả lớp ngôn từ tinh tế nhất để tạo nên [vấn đề nghị luận] của tác phẩm B đến độ hoàn hảo như vậy.

5. Xuân Diệu quan niệm: “Thơ là hiện thực, thơ là cuộc đời, thơ còn là thơ nữa”. Tác giả A đã đem hiện thực ấy vào trong trang viết của mình một cách tự nhiên, đồng thời A cũng khiến trái tim người đọc tan chảy khi suy ngẫm về [ vấn đề nghị luận] của tác phẩm B. Quả thực văn học chân chính nằm ngoài sự băng hoại của thời gian nên tác phẩm B vẫn sáng ngời cho đến tận hôm nay và mãi mãi về sau”.

2. Phương pháp viết kết bài hay

1. Kết bài truyền thống:

Bước 1: Khẳng định lại vấn đề

Các bạn có thể bắt đầu viết kết bài bằng cách khẳng định lại những ý được thể hiện, phân tích ở mở bài hay những luận điểm được đề cập tới trong phần thân bài. Việc thâu tóm lại nội dung giúp cho bài viết thêm trọn vẹn và hoàn chỉnh.

Bước 2: Đánh giá thành công tác giả

Từ vấn đề được khẳng định, các bạn có thể liên hệ sang phong cách sáng tác của tác giả, đưa ra đánh giá về những thành công tác giả đã đạt được trong tác phẩm.

Bước 3: Bài học nâng cao quan điểm

Hãy chốt lại kết bài bằng việc đưa ra những bài học đúc kết hay vấn đề, quan điểm nâng cao bởi kết bài không đơn giản chỉ tóm tắt, “gói” lại nội dung mà phải khơi gợi lại những tâm tư, suy nghĩ trong lòng người đọc.

2. Kết bài mở rộng và nâng cao vấn đề

Cách 1: Đưa lí luận vào kết bài

Với cách kết bài này, người viết đưa thêm những lí luận, dẫn chứng để khẳng định, làm rõ các luận điểm, đồng thời giúp tăng tính khoa học cho bài làm. Lưu ý, các bạn không cần đưa ra những lí luận quá sâu sắc, dễ sa đà vào những sai lầm khác, khiến kết bài miên man và chệch hướng.

Ví dụ:

Xuân Diệu quan điểm “Thơ là hiện thực, thơ là cuộc đời, thơ còn là thơ nữa”, Chính Hữu đã đem hiện thực vào trang viết của mình một cách tự nhiên, đồng thời ông cũng khiến người đọc cảm thấy con tim mình như tan chảy khi chứng kiến tình đồng chí, đồng đội keo sơn, thắm thiết trong tột cùng gian khó. Quả thực văn học chân chính nằm ngoài sự băng hoại của thời gian, nên hình tượng người lính trong “Đồng chí” vẫn mãi sáng ngời cho tận hôm nay và mãi mãi về sau.

Ở kết bài trên, người viết cũng thực hiện theo 3 bước: gói lại vấn đề, khẳng định tài năng của tác giả và đưa ra bài học. Tuy nhiên, kết bài này được đánh giá cao bởi nó đã được gài gắm thêm lí luận. Hình ảnh “Thơ là hiện thực” để liên hệ sang tính hiện thực của bài thơ, “thơ còn là thơ nữa” giúp nhấn mạnh chất lãng mạn trong bài thơ.

Cách 2: Vận dụng kiến thức thực tế

Để tăng thêm tính linh hoạt và sự sinh động cho kết bài, các bạn có thể đi từ kiến thức thực tế vào sách vở, dẫn dắt từ câu chuyện đời thực tới tác phẩm. Cách viết này khá gần gũi và dễ chiếm được cảm tình của người đọc.

Ví dụ:

Mỗi lần có dịp đi qua Quảng trường Ba Đình lịch sử, ta sẽ vẫn thấy dòng người như bất tận vào lăng viếng Bác. Ta chợt nhớ tới bài thơ của Viễn Phương với những ước nguyện cao đẹp dâng hiến lên Người. Bác đi xa, và Viễn Phương cũng đã trở thành người thiên cổ nhưng dư âm của “Viếng lăng Bác” sẽ còn mãi ngân vang.

Tóm lại: Có nhiều cách, nhiều kiểu kết bài. Nhưng dù kết bài theo kiểu nào đi chăng nữa thì cũng nhằm khắc sâu kết luận của người viết để lại ấn tượng cho người đọc và nhằm nhấn mạnh ý nghĩa của vấn đề đã được nghị luận. Kết bài hay phải vừa đóng lại, chốt lại, phải vừa mở ra, nâng cao và cứ ngân nga mãi trong lòng người đọc.

3. Mẫu kết bài lớp 12 hay

1. Kết bài Tây Tiến

Đọc Tây Tiến, cái ta cảm nhận được không chỉ là vẻ đẹp hào hùng, hòa hoa, sự hy sinh bi tráng của người lính Tây Tiến mà vẻ đẹp hùng vĩ, thơ mộng của thiên nhiên miền Tây. Tất cả hiện lên thật rõ nét trong nỗi nhớ của nhân vật trữ tình, nỗi nhớ thương chưa khi nào nguôi dứt. Có thể nói, vời bài thơ này, Quang Dũng đã xây dựng thành công bức tượng đài bất hủ về người lính trong kháng chiến chống Pháp. Khói lửa chiến tranh đã qua đi, lịch sử dân tộc cũng đã bước sang trang mới, nhiều người thuộc đoàn quân Tây Tiến năm xưa giờ đây đã trở thành thiên cổ, trong đó có cả nhà thơ Quang Dũng hào hoa… Đúng như những vần thơ Gian Nam từng viết:

“Tây Tiến biên cương mờ khói lửa

Quân đi lớp lớp động cây rừng

Và bài thơ ấy, con người ấy

Vẫn sống muôn đời với núi sông”

2. Kết bài Việt Bắc

Với giọng thơ lục bát nhẹ nhàng mà sâu lắng kết hợp với kết cấu xưng hô “ta - mình”, bài thơ ôm chứa niềm lạc quan, vui sống và tin tưởng vào cuộc sống con người Việt Bắc. Cuối bài thơ vang lên tiếng hát ngọt ngào khơi gợi bao kỉ niệm. Kỉ niệm ấy theo mãi dấu chân người đi và quấn quýt bên lòng kẻ ở lại.... Lời thơ giản dị mà trong sáng thể hiện niềm rung động thật sự trước vẻ đẹp của núi rừng và con người Việt Bắc. Nỗi nhớ trong thơ của Tố Hữu đã đi vào tâm hồn người đọc, như khúc dân ca ngọt ngào để lại trong lòng ta những tình cảm sâu lắng, dịu dàng, như nhà thơ Chế Lan Viên đã từng viết:

“Khi ta ở, chỉ là nơi đất ở

Khi ta đi đất đã hóa tâm hồn!”

3. Kết bài Đất nước

Có thể khẳng định, “Việt Bắc” là khúc hùng ca và cũng là khúc hùng ca về cách mạng. Bài thơ đã khắc họa được tình cảm của đồng bào Việt Bắc dành cho cán bộ cách mạng. Với tác phẩm này, Tố Hữu đã góp vào nền thơ ca cách mạng Việt Nam một tiếng nói riêng.

4. Kết bài Sóng

Xuân Quỳnh viết bài thơ này vào những năm 1967, khi cuộc kháng chiến của nhân dân miền Nam ở vào giai đoạn ác liệt, khi thanh niên trai gái ào ào ra trận “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, khi sân ga, bến nước, gốc đa, sân trường diễn ra những cuộc chia ly màu đỏ. Cho nên có đặt bài thơ vào trong hoàn cảnh ấy ta mới càng thấy rõ nỗi khát khao của người con gái trong tình yêu:

“Khi ta còn trẻ, thơ là người mẹ

Ta lớn lên rồi, thơ là người bạn, người yêu

Chăm sóc tuổi già, thơ là con gái

Lúc chết đi rồi, kỷ niệm hóa lưu thơ"

Đọc xong bài thơ “Sóng” ta càng ngưỡng mộ hơn những con người phụ nữ Việt Nam, những con người luôn thuỷ chung, luôn sống hết mình vì một tình yêu. Xuân Quỳnh xứng đáng là một nhà thơ nữ của tình yêu lứa đôi, bà đã làm phong phú hơn cho nền thơ nước nhà.

5. Kết bài Người lái đò sông Đà

Viết về người lái đò sông Đà, viết về một vùng quê hương Tổ quốc, Nguyễn Tuân đã thể hiện nguồn xúc cảm yêu thương tha thiết đối với người lao động và thiên nhiên đất nước. Sông Đà càng đẹp, càng sinh động, ông lái đò càng anh dũng, ngoan cường trong công việc, ta càng thấy được tấm lòng nhân đạo sâu sắc của nhà văn. Văn chương của Nguyễn Tuân đã mang đến cho chúng ta một chân trời huyền bí riêng biệt, hấp dẫn và độc đáo. Đó là chân trời của cái đẹp, của sự tài hoa và uyên bác…

6. Kết bài Ai đã đặt tên cho dòng sông

“Ai đã đặt tên cho dòng sông?” là bài bút kí đặc sắc của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Bằng những tình cảm chân thành, sâu nặng với xứ Huế, tác giả đã lột tả trọn vẹn vẻ đẹp và linh hồn của dòng sông Hương - con sông mang dáng hình và dấu ấn của xứ Huế mộng mơ. Tác phẩm đã thể hiện được phong cách của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường.

7. Kết bài Vợ chồng A Phủ

Qua tác phẩm “Vợ chồng A Phủ”, ta thấy không chỉ tố cáo bọn chúa đất chúa mường, Tô Hoài còn phát hiện, ngợi ca vẻ đẹp phẩm chất và khát vọng tự do hạnh phúc, cùng sức sống mãnh liệt trong tâm hồn người lao động. Đó chính là chủ nghĩa nhân đạo cách mạng, gắn tình thương với đấu tranh, gắn niềm tin vào tương lai đầy triển vọng của con người. Đó chính là sự diễn tả hợp lý những nghịch cảnh, những diễn biến phức tạp trong tâm hồn Mị, giúp nhà văn phần nào đạt đến cái gọi là “phép biện chứng tâm hồn”.

8. Kết bài Vợ nhặt

Trên phông nền u ám của nạn đói, của cái chết, tiếng quạ kêu thê thiết với mùi đống dâm khét lẹt, Kim Lân vẫn pha vào đó một chút màu sắc ấm áp của hạnh phúc lứa đôi, lóe lên hy vọng về một ngày mai tươi sáng, về sự thay đổi vận hội. Thông qua tình huống dở khóc dở cười vô cùng trớ trêu đó, tác giả ngầm khẳng định một chân lý: “Sự sống nảy sinh từ trong lòng cái chết, hạnh phúc hiện hình từ trong gian khổ hy sinh. Ở đời này không có con đường cùng mà đây chỉ là những ranh giới. Điều cốt yếu là con người phải chuẩn bị cho mình một sức mạnh để có thể vượt qua những ranh giới ấy”.

9. Kết bài Rừng xà nu

Nguyễn Trung Thành đã từng viết: “Tôi yêu say mê cây xà nu. Ấy là một cây hùng vĩ và cao thượng, man dại và trong sạch. Mỗi cây cao vút, vạm vỡ ứ nhựa. Tán lá vừa thanh vừa rắn rỏi, mênh mông, tưởng như đã sống ngàn đời, còn sống đến ngàn đời sau”. Với Rừng xà nu, Nguyễn Trung Thành đã đặt ra một vấn đề lớn lao đó là để cho sự sống của đất nước và nhân dân mãi trường tồn, không có cách nào khác là phải cùng nhau đứng lên, cầm vũ khí chống lại kẻ thù.

10. Kết bài Chiếc thuyền ngoài xa

Nguyễn Minh Châu quả thật là “nhà văn mở đường tinh anh” đúng như lời nhận xét của Nguyên Ngọc. Với tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa”, ông đã mang đến cho con người một bài học đúng đắn về cách nhìn nhận cuộc sống và con người: một cái nhìn đa diện, nhiều chiều, phát hiện ra bản chất thật sau vẻ đẹp bên ngoài của hiện tượng.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Tài liệu của HoaTieu.vn.