Để nhận biết dung dịch NaOH Na2CO3 HCl thuốc thử là

(1)
(2)
(3)
(4)

BÀI TẬP NHẬN BIẾT
A. LÝ THUYẾT.


I. Với chất khí.


CO2: Nước vơi trong dư -> Đục nước vôi trong.


SO2(Mùi hắc): Dung dịch brom(Br2) -> mất màu vàng của dung dịch brom. (SO2 + Br2 +2H2O-> HBr + H2SO4

)



NH3(mùi khai): Quỳ tím ẩm hóa xanh.


Cl2(màu vàng): Dung dịch KI và hồ tinh bột -> Dung dịch màu xanh; Quỳ tím ẩm -> Đỏ, sau đó mất màu.


H2S(mùi trứng thối): Dung dịch Pb(NO3)2 -> Kết tủa đen.


HCl: Quỳ tím ẩm -> Hóa đỏ. Dung dịch AgNO3 -> Kết tủa trắng.


N2:Que diêm có tàn đỏ -> Tắt.


NO: Để ngồi khơng khí hóa màu nâu đỏ. NO2: Màu nâu đỏ, quỳ tím ẩm hóa đỏ.


II. Dung dịch bazơ.


Ca(OH)2: Dùng CO2, SO2: Có kết tủa trắng ( Nếu sục đến dư kết tủa tan ra).


Ba(OH)2: Dùng dịch H2SO4 -> Kết tủa màu trắng.


III. Dung dịch axit.



HCl: Dùng dung dịch AgNO3 -> Kết tủa trắng.


H2SO4: Dùng dung dịch BaCl2 -> Kết tủa trắng.


HNO3: Dùng bột Cu và đun ở nhiệt độ cao -> Dung dịch màu xanh, khí màu nâu đỏ thốt ra.


IV. Dung dịch muối.


Muối clorua(-Cl): Dùng dung dịch AgNO3 -> Kết tủa trắng


Muối sunfat: Dùng dung dịch BaCl2 -> kết tủa trắng.


Muối cacbonat(=CO3):Dùng dung dịch axit (HCl, H2SO4 -> Khí


Muối sunfua (=S): Dùng dung dịch Pb(NO3)2 -> Kết tủa màu đen.


Muối photphat (PO4): Dùng dung dịch AgNO3 -> Kết tủa màu vàng


V. Các oxit của kim loại.


Thường hịa tan vào nước-> Chia làm 2 nhóm: Tan trong nước và khơng tan trong nước. - Nhóm tan trong nước cho tác dụng với CO2(Nếu thử bằng quỳ tím ->Đỏ)


+ Nếu khơng có kết tủa: Kim loại tring oxit là kim loại kiềm (Hóa trị I). + Nếu có kết tủa: kim loại trong oxit là kim loại kiềm thổ (Hóa trị II). - Nhóm khơng tan trong nước cho tác dụng với dung dịch bazơ (NaOH).


+ Nếu tan trong dung dịch kiềm thì kim loại trong oxit là Al, Zn, Cr. + Nếu không tan trong dung dịch kiềm thì là kim loại khác.



Các oxit của phi kim: Cho vào nước thử bằng quỳ tím -> Xanh.
B. BÀI TẬP


Vần đề 1: Nhận biết các chất dựa vào tính chất vật lý.


- Loại bài tập này có thể dựa vào tính chất vật lý khác nhau như: màu, mùi vị, tính tan.


- Các đặc trưng của các chất như: CO2 khơng cháy, sắt bị nam châm hút, Khí NH3 có mùi khai, khí H2S có mùi trứng thối,..


Bài 1: Dựa vào tính chất vật lý hãy phân biệt 2 chất bột: AgCl và AgNO3.


BL: + Lấy một ít mỗi chất trên làm mẫu thử.


+ Cho 2 mẫu thử trên vào nước, chất bột nào tan trong nước là AgNO3, chất nào không tan trong nước là AgCl.


Bài 2: Phân biệt các chất bột: AgNO3, Fe và Cu dựa vào tính chất vật lý.


Bài 3: Phân biệt 3 chất khí: Cl2, O2, CO2 dựa vào tính chất vật lý của chúng.


Bài 4: Dựa vào tính chất vật lý hãy phân biệt các chất chứa trong lọ mất nhãn: a) Bột sắt, bột lưu huỳnh, bột đồng oxit. b) Khí CO2, khí H2S, khí NH3.


c) Khí H2, Cl2, H2S d) Các chất bột trắng là: Đường, muối ăn, tinh bột.


e) Khí O2, Khí Cl2, khí N2. f) Khí NH3, O2, Cl2, CO2


Dạng 1: Nhận biết bằng thuốc thử tùy chọn.


a) Nhận biết các chất rắn: Thường cho các chất rắn hịa tan vào nước sau đó nhận biết sản phẩm thu được.



Bài 1: Bằng phương pháp hóa học hãy phân biệt các chất rắn sau:


a) CaO và Na2O b) CaO và CaCO3 c) CaO và MgO d) CaO và P2O5


e) Al và Fe. f) Al, Fe và Ag g) NaCl, NaNO3, BaCO3,BaSO4. h) Na2CO3, MgCO3, BaCO3


Bài 2: Bằng phương pháp hóa học hãy phân biệt các chất bột trắng sau: a) Tinh bột, xenlulozơ, saccarozơ. b) Tinh bột, glucozơ, saccarozơ.


b) Nhận biết các chất khí: Thường dẫn các khí đó vào thuốc thử để nhận biết.


Bài 1: Bằng phương pháp hóa học hãy nhận biết các khí sau:


a) CO2 và O2 b) SO2 và O2 c) CO2 và SO2. d) Cl2, HCl, O2.


e) CO2, Cl2, CO, H2 f) CO2, SO2, O2, NH3, C2H2, C2H4


Bài 2: Nhận biết các khí sau bằng phương pháp hóa học:


a) CO2, CH4 và C2H2 b) CH4 và C2H4. c) CH4, C2H4, C2H2 d) CH4, CO2, C2H2, O2


Bài 1: Trình bày phương pháp hóa học phân biệt các dung dịch sau:


a) HCl và H2SO4 b) HCl, H2SO4, HNO3. c) HCl, H2SO4, HNO3, H2O.


d) HCl, H2SO4, HNO3, H3PO4. e) HCl, H2SO4, HNO3, H3PO4, H2O


Bài 2: Phân biệt các dung dịch sau bằng phương pháp hóa học:


a) NaCl và Na2SO4. b) NaCl, Na2SO4, NaNO3. c) Na2SO4 và CuSO4.


d) Na2SO4, CuSO4, NaCl. c) CuSO4, AgNO3, NaCl f) K2SO4 và Fe2(SO4)3.


g) K2SO4. FeSO4, Fe2(SO4)3 h) MgSO4, Na2SO4, FeSO4, CuSO4 i) FeSO4, Fe2(SO4)3, MgSO4


Bài 3: Trình bày phương pháp hóa học phân biệt các dung dịch sau:


a) Na2SO4 và H2SO4 b) Na2SO4, H2SO4, NaCl. c) NaCl, Na2SO4, H2SO4


d) NaCl, HCl, H2SO4 e) Na2SO4, H2SO4, HCl f) Na2SO4, NaCl, H2SO4, HCl


Bài 4: Hãy nhận biết các ống nghiệm mất nhãn chứa một các dung dịch sau:


a) Na2CO3, NaOH, NaCl, HCl. b) HCl, NaOH, Na2SO4, NaCl, NaNO3.


c) NaNO3, Mg(NO3)2, Fe(NO3)2, Cu(NO3)2 d) Na2CO3, NH4NO3, HCl, FeCl2


e) NaCl, NaNO3, Na2SO4, Na2S, Na2CO3, Na2SO3 f) FeSO4; Fe2(SO4)3 và MgSO4


Bài 5: Nêu phương pháp hóa học để phân biệt 2 dung dịch: Glucozơ và rượu etylic.


Bài 6: Có 2 lọ mất nhãn đựng 2 dung dịch khơng màu: CH3COOH , C2H5OH. Hãy trình bày


Bài 7: Có 3 chất lỏng là: Rượu etylic, axit axetic, và dầu ăn tan trong rượu. Bằng phương pháp hóa học hãy phân biệt 2 chất lỏng trên.


phương pháp hóa học để nhận biết chúng.


Bài 8: Có 3 chất lỏng là: Rượu tylic, axit axetic và glucozơ. Bằng phương pháp hóa học hãy phân biệt 2 chất lỏng trên.
Bài 10: Có các chất lỏng (dung dịch) đựng riêng biệt trong mỗi lọ: CH3COOH , C6H6 , C2H5OH , C6H12O6. Bằng phương pháp


hóa học, hãy trình bày cách nhận biết chất lỏng, viết phương trình phản ứng xảy ra.
Dạng 2: Nhận biết bằng thuốc thử quy định


- Trường hợp này không dùng nhiều thuốc thử mà chỉ dùng thuốc thử theo quy định của đề bài.


- Muốn vậy, ta dùng thuốc thử đó để tìm ra một trong số các lọ đã cho, lọ tìm được này chính là thuốc thử cho các lọ còn lại.
Bài 1: Chỉ dùng quỳ tím, hãy nhận biết các ống nghiệm mất nhãn chứa các dung dịch sau:


a) H2SO4, Na2SO4, BaCl2. b) H2SO4, Na2SO4, BaCl2, NaCl.


c) NaOH, HCl, H2O d) HCl, H2SO4, BaCl2


e) Na2SO4, H2SO4, NaOH f) Na2SO4, Na2CO3, H2SO4, BaCl2


g) NaCl, H2SO4, NaOH h) HCl, NaCl, Na2CO3, BaCl2.


Bài 2: Chỉ dùng thêm quỷ tím hãy phân biệt các dung dịch chứa tròn các lọ riêng biệt sau: a) NaOH, AgNO3, HCl, HNO3, H2O. b) Na2CO3, NaOH, HCl, Ba(OH)2.


c) H2SO4,NaOH, BaCl2, (NH4)2SO4 d) CuCl2, NaOH, NaCl, AlCl3.


e) Na2SO4, Na2CO3, NaCl, H2SO4, BaCl2, NaOH. f) HCl, Na2CO3, AgNO3, BaCl2.


g) NaHSO4, Na2CO3, Na2SO3, BaCl2, Na2S h)BaCl2,NH4Cl;(NH4)SO4;NaOH;Na2CO3


Bài 3: Chỉ được dùng thêm 1 thuốc thử khác, hãy nhận biết các chất sau:


a) Na2CO3, HCl, Ba(NO3)2 b) Na2SO4, Na2CO3, H2SO4, BaCl2.



c) Na2CO3, HCl, Ba(NO3)2, Na2SO4 d) Ba(OH)2, NH4Cl, HCl, (NH4)2SO4


a) FeCl2, FeCl3, NaOH, HCl. b) Na2CO3, BaCl2, H2SO4.


c) H2SO4, Ba(NO3)2, KCl, Na2S. d) HCl, NaOH, AgNO3, CuSO4.


e) MgCl2, FeCl2, FeCl3, AlCl3 f) H2SO4, Na2SO4, Na2CO3, MgSO4


Bài 4: Chỉ dùng dung dịch HCl hãy phân biệt các chất sau: a) NaCl, Na2CO3, BaSO4, BaCO3 b) Fe, FeO, Cu


c) Cu, CuO, Zn. d) NaCl, Na2CO3, MgSO4, NaOH


Bài 5: Chỉ dùng dung dịch brom hãy nhận biết các khí sau:


a) CH4 vàC2H4. b) CH4 và C2H2 c) C2H4 và C2H2. d) CO2, C2H4, C2H2


Bài 6: Chỉ dùng dung dịch NaOH hãy phân biệt các dung dịch:


a) NaCl, NH4Cl, MgCl2, FeCl3, AlCl3. b) FeSO4; Fe2(SO4)3 và MgSO4


c) K2CO3, MgSO4, Al2(SO4)3, FeSO4 và Fe2(SO4)3 d)


Bài 7: Chỉ dùng dung dịch H2SO4 hãy phân biệt các chất sau:


a) NaCl, Na2S, Na2SO3, Na2CO3. b) Ba, BaO, Al, Al2O3 c) Mg, Zn, Fe, Ba.


Bài 8: Chỉ dùng một kim loại hãy phân biệt các dung dịch sau: Na2SO4, Na2CO3, HCl, Ba(NO3)2


Bài 9: Chỉ dùng thêm nước hãy nhận biết các chất sau: Na, MgCl2, FeCl2, FeCl3, AlCl3.


Bài 10: Nhận biết các dung dịch sau NaHSO 4, KHCO3, Mg(HCO3)2, Na2SO3, Ba(HCO3)2, bằng cách đun nóng và cho tác dụng


lẫn nhau.


Bài 11: Trình bày cách nhận biết các chất sau đây bằng 2 thuốc thử: C2H4, C2H2, C2H6, CO2, SO2.


Dạng 3: Nhận biết khơng có thuốc thử khác.


- Trường hợp này bắt buộc phải lấy cho phản ứng với các lọ còn lại.


- Để tiện so sánh ta nên kẻ bảng phản ứng. Khi ấy ứng với mỗi lọ sẽ có những hiện tượng phản ứng khác nhau. Đây chính là cơ sở để phân biệt từng lọ.


Bài 1: Không dùng thêm thuốc thử nào khác, hãy nhận biết các ống nghiệm mất nhãn đựng các dung dịch: a) Na2CO3, HCl, BaCl2. b) MgCl2, BaCl2, H2SO4, K2CO3.


c) Na2SO4, MgSO4, CuSO4,Ba(OH)2 d) NaCl, H2SO4, CuSO4, BaCl2, NaOH


e) NaOH, FeCl2, HCl, NaCl f) CaCl2, HCl, Na2CO3, (NH4)2CO3


g) HCl, NaCl, Ba(OH)2, Ba(HCO3)2, Na2CO3 h) Cu(NO3)2, Ba(OH)2, HCl, AlCl3, H2SO4


n) HCl , NaOH , Na2CO3 , MgCl2 . m) HCl , H2SO4 , Na2SO4 , BaCl2 .


DẠNG 10: TÁCH – TINH CHẾ.
I. Phương pháp vật lý.


- Phương pháp lọc: Dùng để tách chất không tan ra khỏi hỗn hợp lỏng.



- Phương pháp cô cạn: Dùng để tách chất rắn (không bay hơi ở nhiệt độ cao) ra khỏi dung dịch hỗn hợp chất lỏng.


- Phương pháp trưng cất phân đoạn: Dùng để tách chất lỏng ra khỏi hỗn hợp lỏng nếu nhiệt độ đông đặc của chúng cách biệt nhau quá lớn.


- Phương pháp chiết: Dùng để tách chất lỏng ra khỏi hỗn hợp lỏng khơng đồng nhất.
II. Phương pháp hố học.


Ngun tắc:


Bước 1: Chọn chất X chỉ tác dụng với A (mà không tác dụng với B) để chuyển A thành chất A1, ở dạng kết tủa, bay hơi hoặc


hoà tan; Tách B ra khỏi (bằng lọc hoặc tự tách).
Bước 2: Điều chế lại chất A từ chất A1.


Sơ đồ tách: :

B



A, B



XPƯ tách








XY



AX (

 ,

, tan)




YPƯ tái tạo










A



Nếu hỗn hợp A, B đều tác dụng với X chuyển cả A, B thành A’, B’ rồi tách A’, B’ thành 2 chất nguyên chất. Sau đó tiến hành bước 2.


1 Đối với chất rắn: Chọn chất X dùng để hoà tan.


2 Hỗn hợp các chất lỏng ( hoặc chất rắn đã hồ tan thành dung dịch) thì chất X dùng để tao chất kết tủa hoặc bay hơi. 3 Hỗn hợp các chất khí: Chất X dùng để hấp thụ.


Chất cần tách Phản ứng tách và phản ứng tái tạo lại chất ban Phương pháp tách Al(Al2O3 hay hợp


chất nhôm) Al


dd NaOH


 NaAlO2 CO2


Al(OH)3



ot


Al2O3 ñpnc


Al Lọc, nhiệt phân


Zn (ZnO)


Zn dd NaOH Na2ZnO2


2CO


Zn(OH)2 to


 ZnO


o2tH Zn


Lọc, nhiệt luyện


Mg Mg HCl MgCl2 NaOH Mg(OH)2 to MgO CO Mg Lọc, nhiệt luyện Fe (FeO hoặc



Fe2O3) Fe


HCl


 FeCl2 NaOH


Fe(OH)2


ot


FeO H2


Fe Lọc, nhiệt luyện


Cu (CuO)


Cu


2 4H SOđặc, nóng






CuSO4


NaOH


 Cu(OH)2 to


CuO H2 Cu


Lọc, nhiệt luyện


BÀI TOÁN TÁCH RIÊNG VÀ TINH CHẾ.


* Tách riêng: Chuyển từng chất trong hỗn hợp về trạng thái riêng lẻ ở dạng nguyên chất và tinh khiết bằng phương pháp vật lý


hay hóa học.


+ Nguyên tắc: Chuyển chất cần tách thành sản phẩm mới ở dạng kết tủa hay bay hơi. Tiếp theo là thực hiện các phương pháp


vật lý để: Cô cạn, lọc, chưng cất, chiết các chất ra khỏi nhau. Cuối cùng thực hiện các phản ứng tái tạo điều chế lại các chất ban đầu.


Lưu ý: Sau khi tách riêng các chất phải giữ nguyên khối lượng như trong hỗn hợp ban đầu.


* Tinh chế: Tinh chế chất A trong hỗn hợp gồm 3 chất A, B, C là tìm cách loại bỏ B. C để chỉ cịn lại A ngun chất. Khơng cần phải thu hồi B, C nhưng phải đưa A về dạng ban đầu bằng phản ứng thích hợp.


Phương pháp:


- Đối với hỗn hợp chứa: Kim loại, oxit kim loại, bazơ, muối ta đem hòa tan trong axit.
- Đối với hỗn hợp chứa: Oxit axit, oxit lưỡng tính ta thực hiện hòa tan trong kiềm.


- Thực hiện các pư trao đổi: Tạo kết tủa hoặc bay hơi, có thể dùng pư đẩy kim loại ra khỏi dung dịch muối. - Cần nắm riêng tính chất của từng kim loại, hợp chất quan trọng-> Chọn thuốc thử thích hợp.



- Đẻ tách và điều chế kim loại ở mức độ tinh khiết, người ta thường dùngphương pháp điện phân nóng chảy hoặc điện phân dung dịch trong điều kiện thích hợp.


B. Bài tập:


Bài 1: Có những khí ẩm(hơi nước): CO2, H2, O2, SO2. Khí nảo có thể làm khơ bằng CaO, bằng H2SO4.


Bài 2: Có hỗn hợp gồm CaO và CaO, nêu phương pháp hóa học có thể tách riêng được CuO ra khỏi hõn hợp.


Bài 3: Khí CO dùng làm chất đốt trong cơng nghiệp, có lẫn tạp chất khí CO2 và SO2. Làm thế nào có thể loại bỏ được các tạp


chất ra khỏi CO bằng phương pháp rẻ tiền nhất? Viết phương trình hóa học của phản ứng xảy ra.


Bài 4: Khí O2 có lẫn khí CO2. bằng phương pháp hóa học có thể tách riêng được khí O2 ra khỏi hỗn hợp.


Bài 5: Làm như thế nào để làm khơ khí CO2 (có lẫn hơi nước).


Bài 6: ZnSO4 có lẫn tạp chất CuSO4, bằng phương pháp hóa học hãy loại bỏ tạp chất ra khỏi dung dịch ZnSO4.


Bài 7: Bạc cám (dạng bột) có lẫn Cu, Al. Làm thế nào có thể thu được bạc tinh khiết.
Bài 8: Trình bày phương pháp để:


a) Tách Cu ra khỏi hỗn hợp hỗn hợp Cu, Fe, Zn. b) Tách Ag và Fe ra khỏi hỗn hợp: Al, Ag, Fe.


Bài 9: Khí CH4 có lẫn tạp chất C2H4, C2H2 làm thế nào có thể thu được CH4 tinh khiết.


Bài 10: Hãy chon phương pháp để tách riêng từng chất ra khỏi hỗn hợp gồm Cu và Fe.


Bài 11: Dùng chất thích hợp để có thể loại bỏ tạp chất ra khỏi hỗn hợp C2H2 có lẫn tạp chất CO2 và hơi nước.


Bài 12: Khí C2H2 có lẫn CO2 và SO2 và hơi nước. Làm thế nào để thu được C2H2 tinh khiết.


Bài 13: Nêu phương pháp tách riêng từng chất ra khỏi hỗn hợp: CO2 và CH4


Bài 14: Tách 4 kim loại Ag, Al, Cu, Mg dạng bột bằng phương pháp hoá học.
Bài 15: Tách các kim loại Fe, Al, Cu ra khỏi hỗn hợp của chúng.


Bài 16: Làm thế nào để tách riêng 3 muốn NaCl, MgCl2 và NH4Cl.


Bài 17: Tách riêng các kim loại Ag, Cu ra khỏi hỗn hợp.


Bài 18: Dùng phương pháp hoá học để tách Fe, Al, Cu ra khỏi hỗn hợp 3 kim loại trên. Viết các phương trình phản ứng.
Bài 19: Tách các chất sau ra khỏi hỗn hợp của chúng: AlCl3; FeCl3 và BaCl2.


Bài 20: Có một mẫu đồng bị lẫn Fe, Ag, S. Hãy tìm ra phương pháp (trừ phương pháp điện phân) để tách Cu tinh khiết từ mẫu đó.


Bài 22: Hỗn hợp A gồm CuO, AlCl3, CuCl2 và Al2O3. Bằng phương pháp hoá học hãy tách riêng từng chất tinh khiết nguyên


lượng.


Bài 23: Làm thế nào để tách riêng 3 muốn NaCl, MgCl2 và NH4Cl.