VÀI NÉT VỀ DÒNG HỌ VIỆT NAM
Gia đình là một thiết chế xã hội gồm những thành viên khác giới thông qua hôn nhân mà có và qua gia đình để thực hiện các chức năng sinh đẻ, kinh tế, văn hóa, xã hội, tín ngưỡng
Khi có con cái thì các thành viên liên kết nhau bằng các quan hệ hôn nhân và di truyền, Hôn nhân là ngẫu nhiên, di truyền là tất yếu. Gia đình là một phạm trù lịch sử, thay đổi và phát triển cùng với sự phát triển của xã hội.
Dòng họ:
Bách khoa toàn thư, định nghĩa : Dòng họ được hình thành như một tổ chức của những người có chung huyết thống, cùng một ông tổ sinh ra theo thời gian. Mỗi dòng họ có Từ Đường riêng, có phần mộ tổ tiên, có trưởng tộc, trưởng chi, có ruộng hương hỏa, có gia lễ
Với dòng họ - văn hóa là nề nếp gia phong, là cội nguồn danh gia vọng tộc. Quan hệ dòng họ là nét đẹp văn hóa của người Việt đã được duy trì từ hàng ngàn năm nay. Các dòng họ Việt Nam trưởng thành cùng đất nước, các thành viên của các dòng họ đã làm đẹp cho nhà, cho làng, cho nước. Các dòng họ Việt Nam có tính cộng đồng và tính tự quản rất cao, có nề nếp, thuận hòa trên kính dưới nhường, trong ấm ngoài êm có trên có dưới, có trưởng có thứ, có nội có ngoại, có gần có xa. .
Cổ nhân dạy rằng : họ trong hàng, làng trọng tước . Họ trong hàng, trước hết là để xác định vị trí từng người là bậc cha chú, hay hàng con cháu để tôn trọng, để đề cao trách nhiệm. Họ trọng hàng cũng là để thực hiện gia lễ được quy cũ, giữ được tôn ti trật tự truyền thống.
Một ít dân tộc Việt Nam là theo họ mẹ, còn hầu hết theo họ cha. Người cùng một họ, có vị tổ chung gọi là thần chủ tổ tiên. Một ít trường hợp là sống tập trung, đa số các gia đình cư trú xen với các gia đình, dòng họ khác trong một xóm ấp. Đây cũng là tổ quán của dòng họ..
Dòng họ không phải là đơn vị kinh tế, tuy nhiên , nhất là trước đây ,dòng họ có phần ruộng, gọi là ruộng hương hỏa . Có nơi có nhà thờ họ chung. Người ba đời trong họ không được lấy nhau, Dòng họ có nghĩa vụ đoàn kết, tương trợ nhau và có nghĩa vụ thờ phụng tổ tiên mình.
Họ tộc có nhiều Chi, Phái, Tiểu chi, có Trưởng họ. Người con trưởng của Chi trưởng làm trưởng họ.
Mỗi họ có nhà thờ họ, nhà thờ chung gọi là từ đường, nhà thờ tổ. Họ lớn có nhiều chi, mỗi chi có nhà thờ chi. Cũng có nhiều họ không có nhà thờ. Hằng năm có một ngày giỗ tổ, thường gọi là ngày giỗ họ, giỗ tổ...
Mỗi họ có hoặc không có gia phả, tộc phả. Hiện nay đang có phong trào rất quí là đi tìm, kết nối nhận họ và dựng phả ở từng dòng họ, chi họ, với mục đích vĩnh tồn tôn thống, giáo dục truyền thống gia đình dòng họ . Chúng tôi nghĩ cần kiến nghị với Nhà nước, ngành văn hóa, ủng hộ phong trào nầy một cách tích cực, mạnh mẽ hơn nữa..
Khái niệm gia phả là gì?
Từ điển Hán-Việt Đào Duy Anh định nghĩa gia phả là: Sách ghi thế hệ trong họ và lịch sử tổ tiên.
Gia phả xuất hiện ở phương Đông và phương Tây từ xưa. Trung Quốc: thời Chiến Quốc với quyển Thế bản. Thời Ngụy, thời Tần phát triển mạnh. Việt Nam: năm 1026, vua Lý Thái Tổ ra lịnh soạn Ngọc điệp [Phả Vua]. Các tư gia, thế gia vọng tộc cũng biên soạn gia phả.
Nội dung gia phả gồm có:
Chính phả: có phả ký, phả hệ và phả đồ .
Ngoại phả: ghi nhà thờ tổ, việc cúng bái, văn khấn, ghi khu mộ, ghi danh sách học vị các thành viên đỗ đạt, ghi tiểu sử một số thành viên nổi bật
Phụ khảo: ghi địa chí xóm ấp, đình miếu, chợ búa, bến đò.
Nghiên cứu gia phả là khoa học, thực hành gia phả là thiêng liêng. Phải công phu, nghiêm túc trong việc dựng phả. Gia phả là tư liệu quí giá cho dòng họ, nhà sử học, dân tộc học.
Tính liên kết theo nhóm huyết thống là một hiện tượng lịch sử xã hội có tính phổ quát toàn nhân loại, việc liên kết theo nhóm huyết thống là một hình thức tập họp sớm nhất trong lịch sử loài người. Đây là nền tảng tạo nên quyền lực của một tổ chức có thể đạt đến địa vị thống trị một xã hội, khi chỉ dựa trên nền tảng với yếu tố chính là: huyết thống [dòng họ]. Qua thực tiễn của lịch sử nhiều nơi, nhiều lúc, tính liên kết này đã tạo nên quyền lực cho nhiều tổ chức khác nhau trên
Ngày nay , nền tảng tạo nên quyền lực của một tổ chức để đạt đến địa vị thống trị một xã hội không còn dựa trên nền tảng yếu tố huyết thống hay tôn giáo mà chỉ còn dựa trên yếu tố chính là: quyền lợi [giai cấp.].Tuy nhiên tâm lý và thực tiễn 1 người làm quan cả họ được nhờ , con vua thì lại làm vua vấn còn đâu đó trong xã hội như là một nét tiêu cực hiện tại.
. Mục đích của việc trở về cội nguồn và việc phục hưng các sinh hoạt dòng họ là một trong những nhu cầu thực sự của cuộc sống trong các cộng đồng làng xã trước những thay đổi, biến động của đời sống xã hội hiện nay, và mỗi con người chúng ta đều cảm thấy cần phải có một chỗ dựa tinh
Nhà nước và giai cấp có thể bị diệt vong, nhưng văn hóa dòng họ vẫn trường tồn mãi mãi. Cho nên, phục hồi việc họ một cách đúng đắn là một việc làm cấp thiết hiện nay - đó là phục hồi luân lý, đạo đức, kĩ cương xã hội.
Theo nhiều chuyên gia về tộc họ , Cái khó cho những nhà tổ chức, những con người tâm huyết nhất trong các tộc họ là phải tìm ra được một phương thức tổ chức hoặc một hình thức liên kết thích hợp nhất để kết nối các chi Họ trong cả một tỉnh [thành] lại với nhau. Có thể bằng nhiều hình thức tổ chức khác nhau tùy theo phong tục và tập quán của từng địa phương; nhưng hiện nay thông dụng nhất là hình thức tổ chức Ban Liên Lạc. Sau đó tiến tới kết nối các Ban Liên Lạc [hoặc các tổ chức tương đương] của Tộc Họ tại các tỉnh [thành] này lại với nhau theo từng cụm địa lý hành chính từng vùng [miền] bằng hình thức Ban liên lạc tập trung của một vùng miền. Khi xét thấy đa số các Tộc Họ trong vùng đã hình thành tổ chức Ban Liên Lạc hoặc tổ chức sinh hoạt tương đương thì có thể tiến tới hình thành Hội Đồng họ tộc.trên phạm vị cả nước.
*HỌ NGƯỜI VIỆT
Họ | Tỷ lệ | |
Nguyễn | 38,4% | |
Trần | 11% | |
Lê | 9,5% | |
Phạm | 7,1% | |
Hoàng/Huỳnh | 5,1% | |
Phan | 4,5% | |
Vũ/Võ | 3,9% | |
Đặng | 2,1% | |
Bùi | 2% | |
Đỗ | 1,4% | |
Hồ | 1,3% | |
Ngô | 1,3% | |
Dương | 1% | |
Lý | 0,5% | |
. Thống Kê Các Dòng Họ ở Việt Nam Hiện nay chưa có số liệu thống kê chính xác các dòng họ ở Việt Nam. Theo tài liệu của người Pháp -Pierre Gourou [1930] - thì ở Việt Nam có 202 dòng họ . Dã Lan Nguyễn Đức Dụ trong cuốn Gia Phả - Khảo Luận và Thực Hành [1932] ước tính khoảng gần 300 họ. Gần đây, theo số liệu đăng ký ở Hội các dòng họ Việt Nam thuộc tổ chức UNESCO - Việt Nam, và thống kê sơ bộ ỏ các địa phương thì dòng họ ở Việt Nam cho đến nay mới biết được 209 dòng họ.Số liệu này có thể chưa chính xác. Tuy nhiên, cũng có thể sơ bộ nhận định rằng, sai số chủ yếu là số lượng các dòng họ thuộc các dân tộc thiểu số, do điều kiện địa lý và hoàn cảnh xã hội chưa có thể thống kê hết. Còn số lượng các dòng họ của dân tộc Kinh ở Việt Nam cũng chỉ trên dưới 180 dòng họ. So sánh với các số lượng của các dòng họ ở các nước trên thế giới, số lượng các dòng họ ở Việt Nam không nhiều. Theo tài liệu nghiên cứu của Giáo sư Phan Văn Các [Viện Hán Nôm] thì ở Trung Quốc hiện nay có 926 dòng họ, ở Hàn Quốc có 274 họ, nước Anh có 16,000 họ. Nhiều nhất thế giới là Nhật Bản với 100,000 họ. Bảng Thống Kê Sơ Bộ Các Dòng Họ ở Việt Nam 01 An 43 Đăng 85 Khương 127 Mùa 169 Thang 02 Anh 44 Đậu 86 Kiều 128 Nghiêm 170 Thành 03 Âu 45 Đèo 87 Kim 129 Ngọ 171 Thẩm 04 Bá 46 Điều 88 Kông 130 Ngọc 172 Thân 05 Bạch 47 Đinh 89 Kuxê 131 Ngọt 173 Thích 06 Bàn 48 Đoái 90 La 132 Ngô 174 Thiều 07 Bành 49 Đoàn 91 Lã 133 Ngụy 175 Thời 08 Bắc 50 Đỗ 92 Lạc 134 Nguyễn 176 Thới 09 Bế 51 Đôn 93 Lai 135 Nhâm 177 Thường 10 Biện 52 Đông 94 Lại 136 Nhĩ 178 Tiết 11 Bình 53 Đồng 95 Lăng 137 Nhữ 179 Tiếu 12 Bồi 54 Đới 96 Lâm 138 Ninh 180 Tịnh 13 Bùi 55 Đường 97 Lê 139 Nô 181 Toan 14 Ca 56 Giang 98 Lễ 140 Nông 182 Tô 15 Cái 57 Giàng 99 Lều 141 Nùng 183 Tôn 16 Cakha 58 Giáp 100 Liêm 142 Ôn 184 Tống 17 Cao 59 H' 101 Liều 143 Ông 185 Trà 18 Cát 60 Hà 102 Liễu 144 Phạm 186 Trang 19 Cấn 61 Hạ 103 Lò 145 Phan 187 Tráng 20 Cận 62 Hàn 104 Lô 146 Phí 188 Trắng 21 Cầu 63 Hán 105 Lỗ 147 Phó 189 Trần 22 Cha 64 Hạng 106 Lù 148 Phục 190 Triệu 23 Chẫu 65 Hân 107 Lũ 149 Phùng 191 Trình 24 Chế 66 Hầu 108 Lục 150 Phương 192 Trịnh 25 Chriêng 67 H'ma 109 Luyến 151 Quách 193 Trứ 26 Chu 68 H'nia 110 Lữ 152 Quan 194 Trương 27 Chung 69 Hoa 111 Lương 153 Quảng 195 Từ 28 Chữ 70 Hoàng 112 Lưu 154 Quân 196 Tưởng 29 Chương 71 Hồ 113 Lý 155 Sang 197 Ung 30 Cồ 72 Hồng 114 Lyly 156 Sâm 198 Úng 31 Cù 73 Hùng 115 Ma 157 Sân 199 Uông 32 Cung 74 Huỳnh 116 Mã 158 Sô 200 Ứng 33 Cư 75 Hứa 117 Mạc 159 Sơn 201 Văn 34 Danh 76 Hương 118 Mạch 160 Sử 202 Vi 35 Diệp 77 Hướng 119 Mai 161 Tạ 203 Viêm 36 Doãn 78 Hữu 120 Mang 162 Tào 204 Việt 37 Du 79 K' 121 Mạnh 163 Tăng 205 Vũ - Võ 38 Dư 80 Ka 122 Mao 164 Tân 206 Vừ 39 Dương 81 Khiếu 123 Mân 165 Tần 207 Vương 40 Đái 82 Khổng 124 Minh 166 Tấn 208 Y 41 Đàm 83 Khuất 125 Moong 167 Thạch 209 Y Vương 42 Đào 84 Khuê 126 Môn 168 Thái Ngày nay , vấn đề Họ Tộc ở nước ta rõ ràng ngày càng có vị trí quan trọng trong xã hội và cuộc sống.Việc nghiên cứu về các dòng Họ Việt nam nói chung và từng Dòng Họ nói riêng là hết sức cần thiết. Đối với Họ Trương Việt Nam chúng ta, chúng tôi nghĩ dù không phải là 1 Họ lớn trong nước nhưng có những đặc trưng của một dòng Họ có tính cách, có nhân cách, có lịch sử với nhiều Danh nhân, Nhân kiệt thời nào cũng có. Việc nghiên cứu toàn diện về Họ Trương cùng với sự kết nối Tộc họ trên phạm vi cả nước là hết sức cấp thiết. Đây cũng là một nhiệm vụ quan trọng mà Hội Đồng Họ Trương Việt nam đã làm, đang làm và tiếp tục cần làm. TRƯƠNG QUỐC TÙNG |
Những tin cũ hơn
TẢN MẠN CHUYỆN ĐÓN TẾT ĐÓN XUÂN
26 Tháng Năm 2017"Ngày mồng Một tháng Giêng" là ngày Tân niên đầu tiên và được coi là ngày quan trọng nhất trong toàn bộ dịp Tết. Không kể những người tốt số, hợp tuổi được mời đi xông đất, vào sáng sớm ngày này, người Việt cổ thường không ra khỏi nhà, chỉ bày cỗ cúng Tân niên, ăn tiệc và chúc tụng nhau trong nội bộ gia đình....
HỘI ĐỒNG HỌ TRƯƠNG HÀ NAM NINH TỔ CHỨC HỘI NGHỊ SƠ KẾT NĂM 2016 VÀ TRIỂN KHAI HOẠT ĐỘNG NĂM 2017
26 Tháng Năm 2017Ngày 7/1/2017 [tức ngày 10/12 năm Bính thân], Hội đồng họ Trương Hà Nam Ninh đã mở Hội nghị sơ kết hoạt động năm 2016 và triển khai kế hoặch hoạt động năm 2017 tại thành phố Ninh Bình.Hội nghị đã nhất trí cao về nội dung báo cáo sơ kết công tác trong năm qua và thông qua kế hoặch hoạt động trong năm tới.
NGHỊ QUYẾT HỘI NGHỊ LẦN THỨ NHẤT BAN CHẤP HÀNH HỘI ĐỒNG HỌ TRƯƠNG VIỆT NAM NHIỆM KỲ 2016 2019
26 Tháng Năm 2017NGHỊ QUYẾT HỘI NGHỊ LẦN THỨ NHẤT BAN CHẤP HÀNH HỘI ĐỒNG HỌ TRƯƠNG VIỆT NAM NHIỆM KỲ 2016 2019
Thư chúc mừng năm mới Xuân Đinh Dậu 2017 của Hội đồng họ Trương Việt Nam gửi bà con, anh chị em họ Trương Việt Nam
26 Tháng Năm 2017Thư chúc mừng năm mới Xuân Đinh Dậu 2017 của Hội đồng họ Trương Việt Nam gửi bà con, anh chị em họ Trương Việt Nam
DIỄN VĂN BẾ MẠC ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU HỌ TRƯƠNG VIỆT NAM LẦN THỨ II [NHIỆM KỲ 2016-2019]
26 Tháng Năm 2017DIỄN VĂN BẾ MẠC ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU HỌ TRƯƠNG VIỆT NAM LẦN THỨ II [NHIỆM KỲ 2016-2019]