Để xây dựng một cộng đồng, xã hội khỏe mạnh, không bệnh tật thì y tế dự phòng luôn đóng vai trò quan trọng và thực sự cần thiết. Vậy y tế dự phòng là gì?
1. Y tế dự phòng là gì?
Y tế dự phòng hay còn gọi là y học dự phòng thuộc lĩnh vực y tế thực hiện các biện pháp phòng bệnh. Y tế dự phòng gồm các lĩnh vực như: dịch tễ học, quản lý y tế, y học dự phòng, khoa học tăng cường sức khỏe và sức khỏe môi trường - nghề nghiệp.
Theo đó, 5 cấp y tế dự phòng là:
Dự phòng thai sản: Được thực hiện trong giai đoạn bé trong bụng mẹ mang bầu. Theo cơ chế ngoại di truyền của các thế hệ [epigenetic], gen bị điều chỉnh, biến đổi do môi trường gồm: chế độ ăn uống, lối sống, bệnh tật, biện pháp y tế dự phòng nhằm nâng cao sức khỏe cho mẹ và bé.
- Dự phòng căn bản: Là những biện pháp y tế nhằm ngăn ngừa nguy cơ bệnh tật, hạn chế thói quen xấu về ăn uống/ an toàn tình dục.
- Dự phòng cấp 1: Giúp giảm nguy cơ đã có từ trước trở thành bệnh.
- Dự phòng cấp 2: Giúp các bệnh đang mắc chưa có biểu hiện được phát hiện sớm.
- Dự phòng cấp 3: Làm giảm mức độ tiến triển, ảnh hưởng tiêu cực đến 1 bệnh có biểu hiện triệu chứng, kiểm soát các triệu chứng giúp bệnh nhân có thể an tâm hơn.
2. Tầm quan trọng của y tế dự phòng
Y tế dự phòng có thể đánh giá là quan trọng đối với sức khỏe con người giúp:
- Chủ động phát hiện nguy cơ, rủi ro về sức khỏe để nâng cao hạnh phúc của cá nhân và xã hội.
- Có y tế dự phòng sẽ giúp cho mọi người luôn khỏe mạnh, làm việc năng suất hơn góp phần cải thiện kinh tế của xã hội.
- Cải thiện tình trạng sức khỏe, bệnh tật.
Lấy một ví dụ cho thấy tầm quan trọng của y tế dự phòng chính là việc tiêm chủng vắc xin. Nếu một người được tiêm chủng đầy đủ thì khả năng nhiễm bệnh sẽ được giảm đi, tiết kiệm chi phí cho gia đình, hạn chế bệnh tật cho bản thân và lây nhiễm cho xã hội. Do đó, để dự phòng có hiệu quả, cũng cần có các chiến lược can thiệp liên quan kết hợp các yếu tố nguy cơ bệnh tật như giám sát dịch tễ học để theo dõi nguy cơ, tỷ lệ mắc bệnh để có sự ưu tiên, đánh giá và can thiệp sớm. Đồng thời có những chính sách và môi trường giúp thay đổi hành vi, nâng cao năng lực hệ thống y tế để sử dụng hiệu quả các dịch vụ dự phòng, chăm sóc sức khỏe
Hiện nay, các trung tâm y tế dự phòng Hà Nội, y tế dự phòng TPHCM đã và đang thực hiện trọng trách xây dựng kế hoạch thực hiện tốt công tác y tế dự phòng trên địa bàn, phòng chống dịch bệnh, dinh dưỡng, sức khỏe trường học và cộng đồng. Các hoạt động tuyên truyền, vận động, giáo dục sức khỏe y tế dự phòng cũng đang được đẩy mạnh.
3. Sự khác biệt y tế dự phòng và y tế điều trị
Y tế dự phòng và y tế điều trị chắc hẳn có sự khác biệt. Đó là, trong y tế dự phòng tập trung đến những vấn đề chăm sóc sức khỏe chủ động hay có nghĩa là thực hiện các biện pháp bảo vệ sức khỏe trước khi bệnh có biểu hiện ra triệu chứng. Phòng ngừa chủ động, tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể một cách tốt nhất. Còn y tế điều trị có nghĩa là việc phản ứng với chấn thương, tình trạng hay triệu chứng của cơ thể được chẩn đoán và điều trị với kháng sinh để ngăn chặn việc nhiễm trùng, cơ thể nhanh khỏi bệnh.
Chăm sóc sức khỏe luôn là việc thiết yếu của mỗi cá nhân gia đình trong cộng đồng. Việc thực hiện tốt các biện pháp y tế dự phòng sẽ góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và tuổi thọ. Mong rằng những chia sẻ trên sẽ giúp bạn hiểu hơn về y tế dự phòng.