Hướng dẫn cách làm mộ chiến sỉ

Lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh động viên cán bộ, nhân viên Đội Quy tập hài cốt liệt sĩ trước lúc lên đường làm nhiệm vụ.

Ngày 06 tháng 02 năm 2000, khi hương Xuân còn vương vấn trên khắp phố phường, làng quê, cán bộ, nhân viên Đội quy tập hài cốt liệt sĩ, Bộ Chỉ huy Quân sự [CHQS] tỉnh Hà Tĩnh lên đường thực hiện nhiệm vụ theo kế hoạch. Địa bàn tìm kiếm hài cốt liệt sĩ lần này tại tỉnh Bô Ly Khăm Xay, tỉnh Viêng Chăn và thủ đô Viêng Chăn, nước bạn Lào.

Đội quy tập hài cốt liệt sĩ, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Hà Tĩnh thực tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sĩ tại nước bạn Lào.

Sau gần một ngày hành quân bằng cơ giới theo Quốc lộ 8 đến thị xã Pạc Xan [tỉnh Bô Ly Khăm Xay], toàn Đội nghỉ tại đây 2 ngày để tiếp nhận thêm thông tin về địa hình, nắm rõ sơ đồ các nghĩa trang, nghiên cứu tư liệu về phạm vi hoạt động của các đơn vị quân tình nguyện Việt Nam trên địa bàn mà Đội đảm nhiệm tìm kiếm. Với 77 cán bộ, chiến sĩ, Đội được chia làm 2 hướng. Hướng thứ nhất do Trung tá Nguyễn Xuân Nga, Đội trưởng cùng với Đại úy Lê Văn Hiền, Trợ lý Chính sách và 30 chiến sĩ tổ chức tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sĩ tại tỉnh Bô Ly Khăm Xay. Hướng thứ 2 do Thiếu tá Đậu Văn Sáu, Đội phó Chính trị và Thiếu tá Nguyễn Chí Thân, Đội phó Quân sự chỉ huy cùng số cán bộ, chiến sĩ còn lại tìm kiếm cất bốc hài cốt liệt sĩ tại tỉnh Viêng Chăn và một phần Thủ đô Viêng Chăn.

Tại tỉnh Bô Ly Khăm Xay, hướng do Trung tá Nguyễn Xuân Nga chỉ huy tiến hành tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sĩ ở các bản: Xám Xọoc Cũ, Na Nhao, Huội Kẹo, Xốp Ngom, Hạt Pa Kha, Khôn Tào, Thung Pa Kha, Phồn Mường. Tại Viêng Chăn, hướng của Thiếu tá Đậu Văn Sáu chỉ huy tìm kiếm cất bốc hài cốt liệt sĩ các địa điểm: Bản Xay, Khôn Lương, Xỉ, Na Phuong, Phôn Xay, Nà Xẻng. Ở tỉnh Bô Ly Khăm Xay, các bản thường cách nhau từ 7 đến 8 km, có khi hàng chục km. Thực tế việc tìm kiếm cho thấy, dù đã có sơ đồ và bản đồ được cung cấp nhưng nếu không có người dân các dân tộc Lào dẫn đường thì công việc tìm kiếm rất khó khăn, sẽ mất rất nhiều thời gian mới xác định được giữa thực địa với sơ đồ, bản đồ, nhiều trường hợp không thể xác định được vị trí ngoài thực địa.

Các di vật do Đội quy tập hài cốt liệt sĩ, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Hà Tĩnh tìm kiếm đi cùng hài cốt các liệt sĩ.

Tại bản Nậm Pha Nai, huyện Thu La Khôm, tỉnh Viêng Chăn, trên cơ sở thông tin do người dân và chính quyền của Lào cung cấp là có một ngôi mộ tập thể bộ đội Việt Nam, sau khi được thẩm tra kỹ càng và hoàn toàn có căn cứ khẳng định giữa thông tin và thực địa là chính xác, cán bộ, chiến sĩ của Đội quy tập ngay lập tức đã tiến hành tìm kiếm hài cốt liệt sĩ liên tục trong 02 ngày, từ ngày 04 đến ngày 05 tháng 3 năm 2000, với sự trợ giúp máy múc đất do tỉnh Viêng Chăn bảo đảm, Đội quy tập, Bộ CHQS tỉnh Hà Tĩnh đã tiến hành khai quật ngôi mộ tập thể, đó là cái giếng trong sân Trường Tiểu học bản Nậm Pha Nai. Trong đó có 73 hài cốt liệt sĩ hy sinh, bị quân địch bỏ xuống san lấp...

Theo lời kể của những người dân ở đó, 73 chiến sĩ Việt Nam hy sinh và bị lấp xác xuống giếng vào năm 1945. Tìm hiểu thông tin, đồng chí Boun Thai, nguyên Chỉ huy trưởng quân sự huyện Thu La Khôm cho biết: Vào tháng 02 năm 1945, hơn 100 Việt Kiều đã tấn công doanh trại quân đội phương Tây [thực dân Pháp] ở huyện Thu La Khôn, tỉnh Viêng Chăn vào lúc khoảng 3 đến 4 giờ sáng và hô vang khẩu hiệu: "Dập tắt hoàn toàn sức mạnh của quân đội Pháp”. Sau khi hoàn thành việc chiếm giữ và đốt cháy trại, do lực lượng của ta trang bị vũ khí thiếu thốn, quân đội Pháp với vũ khí hiện đại đã tập trung lực lượng dập tắt lực lượng của ta khiến 73 chiến sĩ đã hy sinh... Trong số 73 người này có khoảng 7 đến 10 đồng chí là Việt Minh, còn lại là Việt Kiều và không có người Lào. Sau khi giặc phương Tây [ý chỉ thực dân Pháp] tái chiếm doanh trại, chúng bắt người dân dùng xe đẩy xác các liệt sĩ xuống giếng và lấp đất lại, sau này nằm trong khuôn viên sân Trường tiểu học của làng Nậm Pha Nai. Vào các ngày 4 và 5 tháng 3 năm 2000, chúng tôi đã khai quật và tìm thấy nhiều xương và các đồ đạc khác [di vật] trong giếng vì vậy chúng tôi đã sưu tầm và lưu giữ.

Thủ trưởng Cục Chính trị Quân khu và lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh di chuyển hài cốt liệt sĩ do Đội quy tập hài cốt liệt sĩ, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Hà Tĩnh tìm kiếm tại nước bạn Lào đến vị trí an táng ở Nghĩa trang liệt sĩ Nầm, huyện Hương Sơn.

Tính từ tháng 9 năm 1999 đến tháng 5 năm 2023 đây là ngôi mộ có số lượng hài cốt liệt sĩ nhiều nhất mà Đội quy tập, Bộ CHQS tỉnh Hà Tĩnh đã tìm kiếm và quy tập được. Trước khi khai quật, suốt mấy chục năm từ tỉnh Viêng Chăn đến bản Nậm Pha Nai đều biết phần mộ này và Nhân dân rất mong hài cốt các liệt sĩ sớm được quy tập để đưa về đất mẹ Việt Nam. Trong các ngày cất bốc, lãnh đạo tỉnh Viêng Chăn, huyện, các ban, ngành trong tỉnh đến chứng kiến và tham gia giúp đỡ, hỗ trợ Đội quy tập một số công việc. Sau khi kết thúc việc cất bốc, đại diện tỉnh [do đồng chí Phó Chủ tịch Khăm Mừng] và đồng chí Phó Đội trưởng Đội quy tập đã ký biên bản xác nhận. Hài cốt các liệt sĩ hiện an táng chung một mộ tại Nghĩa trang liệt sĩ quốc gia Nầm, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh.

Chủ Đề