Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh lão khoa

CÁC HỘI CHỨNG LÃO KHOA THƯỜNG GẶP

Tỷ lệ người cao tuổi gia tăng gây nhiều áp lực đối với hệ thống y tế trên toàn thế giới. Việc chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi luôn là vấn đề quan trọng và đặc biệt nhất là các hội chứng lão khoa thường gây ra nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng, thậm chí là tử vong.

1. Hội chứng lão khoa là gì?

Lão hóa và tuổi già là điều tất yếu trong cuộc đời mỗi con người, trên thế giới tỷ lệ người cao tuổi ngày càng gia tăng trong khi tỷ lệ sinh ngày càng giảm. Nhóm người cao tuổi gia tăng nhanh chóng đang là thách thức với nền y học bởi tuổi già sức khỏe thường kém đi, thể lực và trí óc không còn được như trước, hơn nữa sự lão hóa thường dẫn đến nhiều vấn đề về sức khỏe và đây là nhóm người cần được quan tâm chăm sóc thường xuyên.

Ở Việt Nam, khi nước ta nằm trong nhóm có dân số già hóa nhanh thì những thách thức về vấn đề chăm sóc sức khỏe người cao tuổi cũng như hệ thống y tế điều trị các bệnh liên quan đến tuổi già cần được trú trọng và quan tâm nhiều hơn nữa.

Hội chứng lão khoa bao gồm nhiều vấn đề về sức khỏe phức tạp khác nhau của người cao tuổi. Hội chứng này chủ yếu đến từ các vấn đề lão hóa cơ thể do tuổi già và liên quan đến nhiều bộ phận khác nhau của cơ thể. Có 4 yếu tố gây ra hội chứng lão khoa bao gồm:

• Tuổi già
• Lão hóa
• Rối loạn chức năng nhận thức
• Hoạt động hằng ngày suy giảm do khả năng di chuyển kém.

Việc chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi luôn là vấn đề cần quan trọng cần chú ý

2. Các hội chứng lão khoa ở người cao tuổi

Hiện nay, hội chứng lão khoa còn rất mới mẻ, sự hiểu biết rõ ràng về hội chứng này còn khá mơ hồ, bởi sự phức tạp trong việc chẩn đoán cũng như cần phải đánh giá lão khoa toàn diện nhằm tìm ra chính xác tình trạng mà người bệnh cao tuổi đang gặp phải. Các loại hội chứng lão khoa thường gặp ở tuổi già nhất bao gồm:

- Hội chứng mê sảng: Mê sảng ở người cao tuổi là tình trạng thường gặp, đây là một rối loạn tâm thần có tính bất ngờ, không đề phòng trước được. Người già mắc chứng mê sảng thường không còn khả năng chú ý, mất phương hướng, nhận thức suy giảm, hành vi, tính cách và cảm xúc thay đổi.

- Mất trí nhớ: Tuổi già hệ thần kinh lão hóa dẫn đến nhiều hệ quả nguy hiểm, đặc biệt là mất trí nhớ, lú lẫn, các bệnh lý như parkinson...

- Nguy cơ ngã: Té ngã là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong ở người già, những thay đổi về tuổi tác thường làm giảm các hệ thống liên quan đến việc duy trì cân bằng, khiến người già dễ bị ngã hơn.

- Yếu: Cơ thể người già các chức năng đang tiến vào giai đoạn lão hóa, cơ thể yếu hơn so với trước kia, đặc biệt là hệ miễn dịch chính vì vậy người cao tuổi là đối tượng mắc nhiều loại bệnh. Hơn nữa do cơ thể sau nhiều năm làm việc, lao động, các bệnh lý tích tụ khiến cơ thể yếu hơn cùng với việc người cao tuổi thường ngại hoạt động tập thể dục khiến cơ thể ngày càng yếu dần đi.

- Chóng mặt: Đây là tình trạng thường gặp ở người cao tuổi

- Không tự chủ: Người già thường gặp các vấn đề về cơ thể mà chính bản thân họ không làm chủ được như đại tiểu tiện không tự chủ, gặp các vấn đề về việc đi lại, cần người khác chăm sóc.

- Suy dinh dưỡng, khó ăn: Ăn không ngon miệng hoặc nhiều lý do khác nhau khiến người già không ăn được nhiều dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng có thể xảy ra.

Sự lão hóa và thay đổi sinh lý có thể ảnh hưởng đến tình trạng dinh dưỡng ở người cao tuổi

- Suy giảm thính giác, mất thị lực: Nguyên nhân khiến người già suy giảm hoặc mất thị lực là do sự thoái hóa các protein thủy tinh thể. Mất hay giảm thị lực ở người già thường gây ra nhiều ảnh hưởng đến cuộc sống thường nhật của người cao tuổi. Đối với suy giảm thính giác, sau 40 tuổi có sự thay đổi về cấu trúc cơ quan thính giác như giảm số lượng các tế bào lông, hạch, giảm máu cung cấp cho vùng ốc tai. Người cao tuổi đa phần thường gặp một vấn đề nào đó về thính giác như lãng tai, điếc... gây ra những ảnh hưởng nhất định đối với việc tiếp nhận thông tin từ người đối diện.

- Rối loạn giấc ngủ: Người già thường gặp nhiều vấn đề về giấc ngủ như khó ngủ, ngủ không sâu giấc hoặc mất ngủ. Nếu không điều trị sớm lâu dài sẽ có những ảnh hưởng nhất định đối với sức khỏe.

- Loãng xương: Đây là tình trạng phổ biến thường gặp ở người già, mật độ canxi trong xương giảm dần theo tuổi tác, chính vì vậy tình trạng loãng xương thường xảy ra khiến người già dễ bị các chấn thương gãy xương gây nguy hiểm đến tính mạng.

3. Điều trị các hội chứng lão hóa do tuổi già như thế nào?

Điều trị các hội chứng lão hóa do tuổi già là điều cần thiết và cần được nhiều sự quan tâm hơn từ người thân, gia đình cũng như các cơ sở y tế. Tùy thuộc vào mỗi tình trạng lão hóa mà người già đang gặp phải, bác sĩ sẽ dựa vào đó để đưa ra một phác đồ điều trị hợp lý nhất.

Đối với tình trạng không tự chủ, nhất là trong đại tiểu tiện, người già cần hạn chế sử dụng các chất kích thích như rượu, cà phê, thuốc lá. Việc sử dụng thuốc và các can thiệp trợ giúp y tế có thể giúp người cao tuổi thoát khỏi tình trạng này, chính vì vậy khi thấy có hiện tượng bệnh lý nên đưa người bệnh đi điều trị và đừng ngại ngần khi thăm hỏi ý kiến bác sĩ về các vấn đề này.

Đối với tình trạng mê sảng, người bệnh cần được chăm sóc và theo dõi sát sao cũng như nhanh chóng điều trị nguyên nhân gây ra hội chứng giúp người bệnh nhanh chóng ổn định tâm lý sớm trở lại cuộc sống sinh hoạt bình thường.

Gia đình cần kết hợp với cơ sở y tế để chăm sóc và điều trị nhan chóng cho người bệnh

Tình trạng mất trí nhớ có thể điều trị bằng thuốc tùy theo giai đoạn của bệnh. Các biện pháp điều trị mất trí nhớ bao gồm liệu pháp tâm lý, liệu pháp hành vi, liệu pháp lao động, các biện pháp kích thích và phục hồi nhân thức. Ngoài ra việc bổ sung vitamin E, axit folic, omega 3 giúp người già tăng cường trí nhớ, tuy nhiên chưa có nghiên cứu nào chỉ ra chúng có tác dụng trong việc điều trị mất trí nhớ.

Nếu người già thường xuyên bị ngã, người thân nên đưa đến bệnh viện để thăm khám tìm ra nguyên nhân và cách điều trị. Có nhiều phương pháp điều trị như vật lý trị liệu, tập thể dục để nâng cao khả năng đi bộ của người bệnh. Bổ sung thêm vitamin D và canxi giúp xương cốt dẻo dai hơn. Ngoài ra để ngăn ngừa loãng xương, người cao tuổi nên đi khám định kỳ, đặc biệt nên quan tâm đến xương cốt. Loãng xương ở người cao tuổi hoàn toàn có thể khắc phục được. Việc bổ sung canxi và vitamin là cần thiết và thường xuyên tập luyện để nâng cao sức khỏe.

Về cơ bản khi cơ thể bị lão hóa, người già sẽ gặp rất nhiều vấn đề về sức khỏe. Để nhằm hạn chế tình trạng trên thì ngoài chú ý đến chế độ dinh dưỡng, tập luyện, người già cũng cần thực hiện việc kiểm tra sức khỏe định kỳ.Việc thăm khám sức khỏe tổng thể giúp bác sĩ phát hiện ra những bất thường từ đó đưa ra lời khuyên phù hợp cũng như hướng điều trị tốt nhất cho từng trường hợp.

_Trần Thị Thanh Vân_