Lãi suất ngân hàng đầu năm 2023

Báo cáo thực hiện Nghị quyết số 62/2022/QH15 về hoạt động chất vấn, Nghị quyết số 63/2022/QH15 về Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV (lĩnh vực ngân hàng) gửi về Quốc hội, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, vẫn còn nhiều khó khăn như áp lực lạm phát có xu hướng tăng, do giá nguyên vật liệu thế giới tăng, chi phí vận chuyển tăng, nguồn cung gián đoạn và tác động trễ của chính sách tiền tệ, tài khóa nới lỏng của các nước từ năm 2020.

Đồng thời, lãi suất cho vay đã giảm ở mức thấp và đang tăng trở lại chủ yếu do cầu tín dụng gia tăng khi kinh tế tăng trưởng trở lại; lãi suất tiền gửi có xu hướng tăng; tỷ giá USD/VND có xu hướng gia tăng, gây sức ép lên lãi suất tiền VND.

Hoạt động sản xuất tại Công ty TNHH Ngọc Dần, huyện Thanh Trì. Ảnh: Phạm Hùng 

Thống đốc cũng cho biết, áp lực lên vốn tín dụng ngân hàng tăng cao trong bối cảnh nền kinh tế cần vốn để phục hồi nhưng các nguồn vốn khác diễn biến không thuận lợi. Cụ thể, thị trường vốn đang tồn tại một số vấn đề và chưa phát triển tương xứng với vai trò cung cấp vốn trung, dài hạn cho nền kinh tế; đăng ký vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài so với cùng kỳ năm 2021 và kiều hối có xu hướng giảm.

Tỷ lệ tín dụng/GDP của Việt Nam có xu hướng tăng nhanh, đặc biệt từ năm 2020, tiềm ẩn rủi ro đối với hệ thống tài chính. Các tổ chức quốc tế (Quỹ Tiền tệ quốc tế - IMF, Ngân hàng Thế giới - WB), tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc gia đều cảnh báo về tỷ lệ này của Việt Nam.

Công ty Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) nhận định, mặt bằng lãi suất huy động có thể tiếp tục tăng trong các tháng cuối năm 2022 với một số lý do. Đó là: Nhu cầu tín dụng tăng khi nền kinh tế phục hồi; thanh khoản thị trường chịu nhiều áp lực khi tăng trưởng huy động không theo kịp tăng trưởng tín dụng; nhu cầu tiền mặt mùa Tết Nguyên Đán tăng cao vào cuối năm sẽ tiếp tục gây áp lực lên thanh khoản hệ thống.

TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính - ngân hàng, cho rằng, sức ép tăng lãi suất đang rất lớn. Dù NHNN đã nới biên độ tỷ giá USD/VND nhằm góp phần giảm áp lực tăng lãi suất, song từ nay đến cuối năm, nhiều khả năng các ngân hàng sẽ tiếp tục tăng lãi suất cho vay.

Với tỷ giá, theo ông Hiếu, tỷ giá USD/VND tăng ở mức 6 - 7% trong năm nay là mức biến động phù hợp với bối cảnh kinh tế hiện nay, không tác động quá lớn đến hoạt động xuất nhập khẩu và kinh tế vĩ mô. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều rủi ro với thị trường ngoại hối bởi đồng USD được dự báo trong xu hướng tăng cao trong khi dư địa can thiệp thị trường ngoại hối của NHNN đang hẹp dần.

Theo nhóm nghiên cứu của SSI, thách thức hiện nay là các biện pháp can thiệp từ NHNN sẽ là “khá hạn chế”, khi dự trữ ngoại hối không còn quá dồi dào. “Còn nếu tăng lãi suất quá mạnh cũng sẽ tác động lớn đến trạng thái ổn định của nền kinh tế, vốn đang ở vị thế khá khó khăn”, báo cáo của SSI nhận định.

Theo chuyên gia Hồ Quốc Tuấn, với sức ép từ điều hành tỷ giá, lãi suất tăng cao có trường hợp lên tới 9% thì còn rất ít dư địa để hỗ trợ DN. Ông Tuấn cho biết, NHNN sẽ phải cố gắng hài hòa hai biến số lãi suất và tỷ giá trong tầm khống chế vì lãi suất tăng quá mạnh thì DN sẽ rất khó khăn và nền kinh tế, tỷ giá tăng quá mạnh thì có nguy cơ dẫn đến vòng xoáy kỳ vọng tỷ giá - lạm phát - phá giá. Áp lực lên những tháng cuối năm và những tháng đầu năm sau sẽ lớn, cho đến khi lãi suất USD ngừng tăng và chỉ số USD Index quay đầu.

Khi không còn nhiều “dư địa” giữ mặt bằng lãi suất ở mức thấp, nhiều ý kiến mong rằng, các chính sách hỗ trợ khác sẽ được Chính phủ và các bộ, ngành đẩy mạnh hơn nữa để giúp DN vượt qua khó khăn.

Theo các chuyên gia, khi chính sách tiền tệ không còn nhiều “dư địa” để giữ lãi suất ở mức thấp thì cần vận dụng các giải pháp khác để hỗ trợ DN nói riêng, qua đó thúc đẩy sự hồi phục của nền kinh tế. Theo đó, có thể tăng liều lượng các chính sách hỗ trợ về tài khóa, như giảm thuế, phí. Đồng thời, triển khai hiệu quả gói hỗ trợ lãi suất 2%, đẩy mạnh giải ngân đầu tư công...

Lãi suất huy động nhiều ngân hàng đã tăng lên mức trên 8,5%/năm. Ảnh: Internet

Trong thông báo mới đây, từ ngày 17/10, VPBank sẽ áp dụng biểu lãi suất mới cho kênh tiền gửi online lên tới trên 8-8,2% cho kỳ hạn trên 12 tháng với số tiền gửi trên 50 tỷ đồng. Với số tiền gửi dưới 3 tỷ đồng, mức lãi suất cao nhất cũng ở mức 7,7-8%/năm cho kỳ hạn 36 tháng.

Tuy nhiên, bảng lãi suất của ngân hàng số Cake by VPBank còn cao hơn khi từ ngày 19/10, khách hàng được gửi tiền với lãi suất lên tới 8,8%/năm cho kỳ hạn 36 tháng với số tiền từ 200 đến dưới 300 triệu đồng. Với kỳ hạn dưới 12 tháng, lãi suất cố định tại ngân hàng số này cũng lên tới 8,3%/năm, thấp nhất là 5%/năm cho kỳ hạn 1-3 tháng. Dù vậy, mức lãi suất này đã hạ hơn so với mức 9,3- 9,5%/năm cho kỳ hạn từ 12-36 tháng được ngân hàng này niêm yết 2 ngày trước đó.

Với các ngân hàng khác, mức lãi suất trên 8,5%/năm cũng không phải là “hiếm có khó tìm”. SCB hiện đang dẫn đầu về mức lãi suất tiền gửi với kỳ hạn 6 tháng là 7,95%/năm, 12 tháng là 8,55%/năm; 18 tháng là 8,8%/năm; 24 tháng là 8,85%/năm, 36 tháng lên tới 8,9%/năm.

Ngoài ra, VietABank áp dụng mức lãi suất cao nhất lên đến 8,8%/năm cho kỳ hạn 13-36 tháng (lĩnh lãi cuối kỳ) với hình thức gửi online. Lãi suất tiết kiệm online kỳ hạn 6 tháng cũng được nâng lên mức 8,3%/năm. ABBank đã điều chỉnh lãi suất tiết kiệm theo hướng khách hàng mở mới tài khoản tiết kiệm tại quầy giao dịch với kỳ hạn 6 tháng hưởng lãi suất 7,8%/năm, kỳ hạn 12 tháng lãi suất 8,5%/năm, kỳ hạn 15 tháng lên tới 8,6%/năm. Kienlongbank cũng vừa tăng lãi suất cao nhất lên 8,6%/năm khi khách hàng gửi tiền từ 1 năm trở lên...

Không chỉ lãi suất huy động, các ngân hàng cũng chào bán chứng chỉ tiền gửi với lãi suất cao, như SCB chào bán chứng chỉ tiền gửi với lãi suất 8,9%/năm cho kỳ hạn 24 tháng; Viet Capital Bank tăng lãi suất chứng chỉ tiền gửi 18 tháng lên mức 8,4%/năm…

Áp lực lên mặt bằng lãi suất huy động và cho vay còn khá cao trong giai đoạn còn lại của năm.

Theo báo cáo nghiên cứu tình hình kinh tế vĩ mô của Công ty Chứng khoán VNDirect, sau khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tăng lãi suất điều hành, các ngân hàng thương mại đã nhanh chóng tăng lãi suất huy động VND. Trong đó, 4 ngân hàng quốc doanh là Vietcombank, VietinBank, BIDV, Agribank đã nâng lãi suất huy động kỳ hạn 3 tháng lên 4,4%/năm, tăng 1,03% so với đầu năm, lãi suất kỳ hạn 12 tháng lên 6,4%/năm, tăng 0,87% so với đầu năm… Đối với các ngân hàng tư nhân, lãi suất huy động kỳ hạn 3 tháng cũng đã tăng 1,2%, kỳ hạn 12 tháng tăng 1,02% so với đầu năm.

Tuy nhiên, đà tăng này được dự báo chưa dừng lại. Theo nhóm phân tích của Chứng khoán SSI (SSI Reseach), áp lực lên mặt bằng lãi suất huy động còn khá cao trong giai đoạn còn lại của năm. Bởi trên thực tế, cả các ngân hàng thương mại và doanh nghiệp đều đang gặp nhiều khó khăn trong việc tài trợ nhu cầu vốn hoạt động. Các điều kiện trên thị trường vốn đang thắt chặt hơn với việc hạn mức tín dụng hạn chế, diễn biến trên thị trường cổ phiếu và trái phiếu đều gặp nhiều khó khăn.

Báo cáo của Công ty Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) cũng dự báo, mặt bằng lãi suất huy động có thể tiếp tục tăng trong các tháng cuối năm 2022 do nhu cầu tín dụng tăng khi nền kinh tế phục hồi; đồng thời thanh khoản thị trường chịu nhiều áp lực khi tăng trưởng huy động không theo kịp tăng trưởng tín dụng. Cùng với đó là nhu cầu tiền mặt mùa cao điểm – Tết Nguyên đán tăng cao vào cuối năm sẽ tiếp tục gây áp lực lên thanh khoản hệ thống.

Đồng quan điểm, các chuyên gia VNDirect nhìn nhận, lãi suất huy động sẽ tiếp tục tăng trong những tháng tới do nhu cầu huy động vốn, tăng trưởng huy động chậm lại cùng diễn biến tiếp tục tăng lãi suất điều hành của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) sẽ tạo áp lực lên tỷ giá hối đoái và lãi suất của Việt Nam. Do đó, các chuyên gia này dự báo, sang năm 2023, lãi suất huy động tiếp tục tăng thêm khoảng 0,5%, đưa lãi suất huy động bình quân kỳ hạn 12 tháng của các ngân hàng thương mại lên 7-7,2%/năm vào cuối năm 2023.

Cũng về vấn đề này, TS. Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính, Học viện Tài chính cho biết thêm, trong bối cảnh nhu cầu vay vốn từ người dân và doanh nghiệp vẫn tăng cao nhưng hạn mức tăng trưởng (room) tín dụng hạn hẹp thì lãi suất cho vay chắc chắn chịu ảnh hưởng. Tuy nhiên, đà tăng của lãi suất cho vay sẽ không cùng tốc độ với lãi suất tiền gửi.