Lỗi sai làn đường nguyên nhân chủ yếu do người tham gia giao thông chưa nắm vững quy định về di chuyển xe trên đường nhiều làn và do thiếu quan sát trong quá trình di chuyển.
Làn đường là một phần của đường xe chạy, được phân chia theo chiều dọc của đường với bề rộng đủ để xe chạy an toàn, ngăn cách với nhau bằng dải phân cách hoặc vạch kẻ đường.
Một làn đường có thể được chỉ dẫn cho 1 xe chạy hoặc nhiều xe chạy trên cùng một làn đường.
Thông thường, người lái xe thường mắc phải 3 lỗi về sai làn đường phổ biến là: đi sai làn đường, rẽ sai làn đường và dừng đèn đỏ sai làn đường.
2. Lỗi đi sai làn đường
Người tham gia giao thông thường mắc phải lỗi điều khiển phương tiện không đúng làn đường dành cho phương tiện mình trên những đoạn đường được chia thành nhiều làn.
Tất cả đường có chia làn đường đều có biển hướng dẫn trên cao về phần đường cho từng phương tiện:
Trong trường hợp người tham gia giao thông vi phạm lỗi đi sai làn đường thì tùy vào phương tiện sử dụng và mức độ nghiêm trọng mà quy định về mức phạt sẽ khác nhau, quy định tại Nghị định 100/2019/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính giao thông đường bộ đường sắt.
3. Lỗi dừng đèn đỏ sai làn đường
Tại ngã từ có đèn tín hiệu giao thông, nếu có cắm biển R.441 [Hướng đi trên mỗi làn đường phải theo] hoặc trên mặt đường có in mũi tên chỉ dẫn hướng đi, thì khi dừng đèn đỏ, làn đường bên phải ngoài cùng có vạch xương cá màu vàng chỉ dành cho người điểu khiển phương tiện giao thông rẽ phải. Người đi thẳng hoặc rẽ trái không được phép đỗ xe chờ đèn đỏ tại đây.
Tuy nhiên, trong trường hợp đường không có biển chỉ dẫn, không có vạch, mũi tên chỉ dẫn hay vạch kết hợp, chỉ có thông báo “đèn đỏ được rẽ phải” thì người đỗ xe tại làn đường bên phải trong cùng chờ đèn đỏ không được coi là sai luật và không bị phạt.
Người tham gia giao thông [bao gồm xe mô tô, xe gắn máy [kể cả xe máy điện] khi dừng đèn đỏ sai làn đường sẽ bị phạt 100.000 - 200.000 VNĐ đối với ô tô và từ 60.000 - 80.000 VNĐ đối với xe máy.
4. Lỗi rẽ sai làn đường
Thông thường, nhiều người tham gia giao thông thường bị phạt lỗi rẽ sai làn đường khi rẽ trái. Khi di chuyển trên đường có nhiều làn đường, bên cạnh việc tuân thủ đi đúng làn đường, người điều khiển phương tiện giao thông khi muốn rẽ trái phải đi về làn đường ép vào bên trái, nhường đường để phương tiện khác vượt lên đi thẳng.
Đồng thời, khi chuyển hướng cần di chuyển từ từ, có xi nhan và chỉ chuyển làn tại những chỗ cho phép [có biển chỉ dẫn chuyển hướng hoặc vạch kẻ đường là nét đứt [có thể chèn vạch]].
Với lỗi rẽ sai làn đường, mức phạt tương tự như lỗi đi sai làn đường.
Di chuyển với tốc độ vừa phải và thận trọng quan sát các biển chỉ dẫn để tuân thủ đúng luật giao thông, đi đúng, rẽ đúng, tránh các lỗi sai làn đường là một việc cần thiết để không bị phạt, đặc biệt là để đảm bảo an toàn cho bản thân mình và những người tham gia giao thông khác.
Theo khoản 3.22, Điều 3, Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia Việt Nam 41:2019 sửa đổi Quy chuẩn 41:2016/BGTVT có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/7/2019, quy định: “Làn đường là một phần của phần đường xe chạy và được chia theo chiều dọc của đường, có bề rộng đủ cho xe chạy an toàn. Phần đường xe chạy là một phần của đường bộ và được sử dụng cho các phương tiện lưu thông. Có thể có một hoặc nhiều làn đường cho xe chạy”.
Đồng thời, theo quy chuẩn này, “Đi sai làn đường là phương tiện giao thông đi không đúng làn đường dành cho phương tiện đó trên đoạn đường được chia thành nhiều làn và phân biệt bằng vạch kẻ đường, mỗi làn đường chỉ dành cho một hoặc một số loại phương tiện giao thông nhất định”. Ví dụ, xe ô tô đi vào làn đường dành cho xe máy hoặc ngược lại xe máy đi sang làn đường của xe ô tô được xác định là lỗi đi sai làn đường.
Hiện nay, những lỗi đi sai làn đường thường xảy ra phổ biến ở các làn đường có biển báo R.415: “Biển gộp làn đường theo phương tiện” và R.412: “Làn đường dành riêng cho từng loại xe”.
Mức phạt lỗi đi sai làn đường đối với ô tô
Lỗi đi sai làn đường thường gặp trong lĩnh vực giao thông. Theo Nghị định 100/2019/NĐ-CP ban hành vào ngày 30/12/2019, quy định rằng các phương tiện vi phạm đi sai làn đường sẽ bị phạt như sau:
- Đối với người điều khiển xe ô tô và các loại xe tương tự xe ô tô, lỗi đi sai làn đường sẽ bị phạt tiền từ 3.000.000 – 5.000.000 đồng, đồng thời tước bằng lái xe từ 1 – 3 tháng.
- Đối với người điều khiển xe ô tô đi sai làn đường và gây ra tai nạn giao thông thì sẽ bị phạt tiền từ 10.000.000 – 12.000.000 đồng, đồng thời tước bằng lái xe từ 2 – 4 tháng.
- Nếu ở ngã tư có biển R.411 hoặc trên mặt đường có kẻ vạch như hình, thì chỉ được đi trên làn đường bên phải để rẽ phải. Nếu chờ đèn đỏ trên làn đường này mà không rẽ phải, tài xế sẽ bị phạm lỗi “Không tuân thủ theo vạch kẻ đường”. Đối với trường hợp này, tài xế ô tô sẽ phải nộp phạt từ 100.000 đến 200.000 đồng.
- Ở nhiều trường hợp, người lái xe vừa đi thẳng và vừa rẽ phải khi có biển báo 411. Loại vạch này thường áp dụng ở những ngã tư đường hẹp hoặc có 2 làn đường nhưng lưu lượng giao thông đông đúc. Nếu các phương tiện đi thẳng chờ đèn đỏ trên làn đường rẽ phải, sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định tại Điểm g Khoản 3 Điều 6 Nghị định 100/2019/NĐ-CP với mức phạt cao nhất lên đến 600.000 đồng.
Phân biệt lỗi đi sai đường với lỗi sai vạch kẻ đường
Vạch kẻ đường là một loại dấu hiệu trên đường để hỗ trợ, chỉ dẫn và điều tiết giao thông. Chúng có thể được sử dụng độc lập hoặc kết hợp với đèn tín hiệu giao thông và biển báo khác. Nếu có nhiều tín hiệu giao thông cùng xuất hiện, người điều khiển phương tiện phải tuân theo theo thứ tự ưu tiên là hiệu lệnh của người điều khiển giao thông, đèn tín hiệu giao thông, biển báo và vạch kẻ đường.
Nếu người tham gia giao thông không tuân theo chỉ dẫn của biển báo và vạch kẻ đường được coi là phạm lỗi sai vạch kẻ đường. Thông thường, lỗi này xảy ra khi xe đi trên đoạn đường có biển báo “Hướng đi trên mỗi làn đường phải theo” [R.411]. Biển báo R.411 hướng dẫn người lái xe biết số lượng làn đường và hướng đi trên mỗi làn theo vạch kẻ đường. Ví dụ: xe chạy thẳng ở làn rẽ phải sẽ bị coi là lỗi không tuân thủ biển báo và vạch kẻ đường khi đi trên nơi giao nhau.
Tuy nhiên, biển báo R.411 chỉ có hiệu lực xử phạt khi được kết hợp với vạch kẻ đường 1.18. Do đó, trên đoạn đường có biển báo R.411 và vạch kẻ đường 1.18, nếu người lái xe rẽ phải hoặc rẽ trái vào làn có vạch mũi tên đi thẳng, họ sẽ bị phạm lỗi.
Người lái xe không chỉ bị phạt tiền, tước giấy phép lái xe khi vi phạm quy định về làn đường, mà còn có thể gây ra những vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng. Do đó, khi điều khiển xe cộ, người lái xe cần tuân thủ đúng quy định về làn đường và xây dựng văn hóa giao thông để tránh gây tổn hại không đáng có cho kinh tế và an toàn của bản thân và những người xung quanh.