Một số thành ngữ được cấu tạo gồm hai yếu tố có quan hệ so sánh với nhau và giải thích nghĩa:

Trang chủ » Lớp 6 » [Cánh diều] Văn 6 tập 1

2. Thành ngữ ở các câu a, b trong bài tập 1 đều gồm hai yếu tổ có quan hệ so sánh với nhau [được biểu thị bởi từ như chỉ sự so sánh]. Hãy tìm thêm một số thành ngữ được câu tạo theo kiểu như vậy và giải thích nghĩa của chúng.

Bài làm:

=> [Cánh diều] Trắc nghiệm ngữ văn 6 bài 4: Thực hành tiếng việt trang 78

Lời giải các câu khác trong bài

Do quỹ thời gian học trên lớp khá hạn hẹp nên đối với môn Ngữ Văn lớp 6 học sinh thường phải chuẩn bị bài trước ở nhà. Hãy cùng tham khảo  với Mobitool nhé.

Dưới đây là tài liệu học tập Soạn văn 6: Thực hành tiếng Việt [trang  78], thuộc bộ sách Cánh Diều. Mời các bạn học sinh tham khảo sau đây.

1. Giải thích nghĩa của các thành ngữ [in đậm] trong những câu dưới đây:

Lớn nhanh như thổi có nghĩa là gì ? và nghĩa của thành ngữ lớn nhanh như thổi

a. Gióng lớn nhanh như thổi “cơm ăn mấy cũng không no, áo vừa mặc đã căng đứt chỉ”. [Bùi Mạnh Nhị]

– Lớn nhanh như thổi: người hoặc sự việc lớn lên rất nhanh.

b. Chú mày hôi như cú mèo thế này Fhooita nào chịu được. [Tô Hoài]

– Hôi như cú mèo: không sạch sẽ, có mùi hôi hám.

c. Hai đứa trẻ kia bắt tôi mang về làm miếng mồi méo cho con gà chọi, con họa mi, con sáo mỏ ngà của chúng xơi ngon. Bọn cá chậu chim lồng ấy ấy với được món ăn mỡ màng như thằng tôi thế này thì phải biết là thích. [Tô Hoài]

– Cá chậu chim lồng: chịu cảnh tù túng, mất tự do.

d.

Mai sau bể cạn non mòn
À ơi tay mẹ vẫn còn hát ru

[Bình Nguyên]

– Bể cạn đá mòn: thiên nhiên nhiều thay đổi.

e. Ngòi bút của ông dẫn ta đi vào những xóm lao động nghèo đói, lam lũ nhất ngày trước, nơi sống chen chúc những thợ thuyền phu phen, những người buôn thúng bán bưng … [Nguyễn Đăng Mạnh]

– Buôn thúng bán bưng: buôn bán nhỏ lẻ, vốn liếng không đáng kể.

2. Thành ngữ ở các câu a, b trong bài tập 1 đều gồm hai yếu tổ có quan hệ so sánh với nhau [được biểu thị bởi từ như chỉ sự so sánh]. Hãy tìm thêm một số thành ngữ được cấu tạo theo kiểu như vậy và giải thích nghĩa của chúng.

• Lúng túng như gà mắc tóc: mất bình tĩnh, cảm thấy bối rối.
• Nhát như thỏ đế: nhát gan, rụt rè.
• Chắc như đinh đóng cột: chắc chắn, không có gì thay đổi được.
• Đắt như tôm tươi: đắt hàng, được nhiều người mua.
• Nhanh như chớp: rất nhanh, chưa kịp nhìn thấy đã biến mất…

3. Thành ngữ ở các câu c, d trong bài tập 1 đều gồm hai vế tương ứng với nhau [trong đó có sự đan xen giữa các từ ở môi về]. Ví dụ: cá – chim, chậu – lồng; bể- non, cạn – mòn. Hãy tìm thêm một số thành ngữ được cấu tạo theo kiểu như vậy và giải thích nghĩa của chúng.

• Lên thác xuống ghềnh: mang ý nghĩa chỉ sự bấp bênh, không ổn định trong cuộc sống.
• Ba chìm bảy nổi: cuộc đời bấp bênh, vất vả.
• Lên voi xuống chó: con đường danh vọng bấp bênh, thăng trầm.
• Chân cứng đá mềm: sức lực dẻo dai, bền bỉ tới cùng

4. Ghép thành ngữ ở cột bên trái với nghĩa tương ứng ở cột bên phải. Cho biết các thành ngữ ấy sử dụng biện pháp tu từ nào?

Gợi ý:

1. e

2. d

3. b

4. c

5. a

5. Tìm các dấu chấm phẩy được dùng trong những câu dưới đây và chỉ ra tác dụng của chúng trong câu:

a. Ai từng tiếp xúc với Nguyên Hồng đều thấy rõ điều này: ông rất dễ xúc động, rất dễ khóc. Khóc khi nhớ đến bạn bè, đồng chí từng chia bùi sẻ ngọt; khóc khi nghĩ đến đời sống khổ cực của nhân dân mình ngày trước; khóc khi nói đến công ơn của Tổ quốc, quê hương đã sinh ra mình, đền công ơn của Đáng, của Bác Hồ đã đem đến cho mình lí tưởng cao đẹp của thời đại. [Nguyễn Đăng Mạnh]

Tác dụng: Ngăn cách các vị ngữ trong câu. và ý nghĩa của thành ngữ lớn nhanh như thổi

b. Chẳng hạn, truyện dân gian kể, lúc Lê Lợi sinh ra có ánh sáng đô đầy nhà, mùi hương lạ khắp xóm; còn Nguyễn Huệ, khi ra đời, có hai con hổ chầu hai bên. [Bùi Mạnh Nhị]

Tác dụng: ngăn cách các vế trong một câu ghép.

6. Hãy viết một đoạn văn ngắn [khoảng 5 – 7 dòng] về một tác phẩm, tác giả hoặc nhân vật trong những tác phẩm văn học em đã học; trong đoạn văn có sử dụng biện pháp tu từ so sánh như trong câu sau:

Có thể nói mỗi dòng chữ ông viết ra là một dòng nước mắt nóng bông tình xót thương ép thăng ra từ trái tim vô cùng nhạy cảm của mình.

[Nguyễn Đăng Mạnh]

Gợi ý:

Nhân vật Hồng trong đoạn trích “Trong lòng mẹ” là một cậu bé đáng thương. Cậu bé sống trong sự ghẻ lạnh của họ hàng bên nội và nhất là bà cô. Sau khi bố mất, mẹ đi làm ăn xa tận Thanh Hóa, Hồng phải sống cùng người cô độc ác. Bà cô muốn gieo rắc vào đầu cậu những hoài nghi để rồi “ruồng rẫy, căm ghét mẹ”. Nhưng điều đó vẫn không khiến cho tình yêu thương cũng như lòng kính trọng mẹ của Hồng mất đi. Đến khi gặp lại mẹ, Hồng đã vô cùng ngạc nhiên và xúc động. Cậu chạy đến, ngồi trong lòng mẹ để cảm nhận hơi ấm của tình yêu thương. Tình cảm mẫu tử là ngọn lửa ấm áp sưởi ấm trái tim Hồng. Tình yêu đó đủ đánh tan đi mọi ranh giới của sự cay nghiệt mà người cô đặt ra. Đoạn trích đã khắc họa chân thực những cay đắng, tủi cực của nhân vật Hồng, đồng thời khẳng định tình yêu thương sâu nặng với người mẹ bất hạnh.

Do quỹ thời gian học trên lớp khá hạn hẹp nên đối với môn Ngữ Văn lớp 6 học sinh thường phải chuẩn bị bài trước ở nhà.

Dưới đây là tài liệu học tập Soạn văn 6: Thực hành tiếng Việt [trang  78], thuộc bộ sách Cánh Diều. Mời các bạn học sinh tham khảo sau đây.

1. Giải thích nghĩa của các thành ngữ [in đậm] trong những câu dưới đây:

a. Gióng lớn nhanh như thổi “cơm ăn mấy cũng không no, áo vừa mặc đã căng đứt chỉ”. [Bùi Mạnh Nhị]

– Lớn nhanh như thổi: người hoặc sự việc lớn lên rất nhanh. Vậy lớn nhanh như thổi có phải thành ngữ không ?

b. Hôi như cú mèo nghĩa là gì :Chú mày hôi như cú mèo thế này ta nào chịu được. [Tô Hoài]

– Hôi như cú mèo: không sạch sẽ, có mùi hôi hám.

c. Hai đứa trẻ kia bắt tôi mang về làm miếng mồi méo cho con gà chọi, con họa mi, con sáo mỏ ngà của chúng xơi ngon. Bọn cá chậu chim lồng ấy ấy với được món ăn mỡ màng như thằng tôi thế này thì phải biết là thích. [Tô Hoài]

– Cá chậu chim lồng: chịu cảnh tù túng, mất tự do.

d.

Mai sau bể cạn non mòn
À ơi tay mẹ vẫn còn hát ru

[Bình Nguyên]

– Bể cạn đá mòn: thiên nhiên nhiều thay đổi.

e. Ngòi bút của ông dẫn ta đi vào những xóm lao động nghèo đói, lam lũ nhất ngày trước, nơi sống chen chúc những thợ thuyền phu phen, những người buôn thúng bán bưng … [Nguyễn Đăng Mạnh]

– Buôn thúng bán bưng: buôn bán nhỏ lẻ, vốn liếng không đáng kể.

2. Thành ngữ ở các câu a, b trong bài tập 1 đều gồm hai yếu tổ có quan hệ so sánh với nhau [được biểu thị bởi từ như chỉ sự so sánh]. Hãy tìm thêm một số thành ngữ được cấu tạo theo kiểu như vậy và giải thích nghĩa của chúng.

• Lúng túng như gà mắc tóc: mất bình tĩnh, cảm thấy bối rối.
• Nhát như thỏ đế: nhát gan, rụt rè.
• Chắc như đinh đóng cột: chắc chắn, không có gì thay đổi được.
• Đắt như tôm tươi: đắt hàng, được nhiều người mua.
• Nhanh như chớp: rất nhanh, chưa kịp nhìn thấy đã biến mất…

3. Thành ngữ ở các câu c, d trong bài tập 1 đều gồm hai vế tương ứng với nhau [trong đó có sự đan xen giữa các từ ở môi về]. Ví dụ: cá – chim, chậu – lồng; bể- non, cạn – mòn. Hãy tìm thêm một số thành ngữ được cấu tạo theo kiểu như vậy và giải thích nghĩa của chúng.

• Lên thác xuống ghềnh: mang ý nghĩa chỉ sự bấp bênh, không ổn định trong cuộc sống.
• Ba chìm bảy nổi: cuộc đời bấp bênh, vất vả.
• Lên voi xuống chó: con đường danh vọng bấp bênh, thăng trầm.
• Chân cứng đá mềm: sức lực dẻo dai, bền bỉ tới cùng

4. Ghép thành ngữ ở cột bên trái với nghĩa tương ứng ở cột bên phải. Cho biết các thành ngữ ấy sử dụng biện pháp tu từ nào?

Gợi ý:

1. e

2. d

3. b

4. c

5. a

5. Tìm các dấu chấm phẩy được dùng trong những câu dưới đây và chỉ ra tác dụng của chúng trong câu:

a. Ai từng tiếp xúc với Nguyên Hồng đều thấy rõ điều này: ông rất dễ xúc động, rất dễ khóc. Khóc khi nhớ đến bạn bè, đồng chí từng chia bùi sẻ ngọt; khóc khi nghĩ đến đời sống khổ cực của nhân dân mình ngày trước; khóc khi nói đến công ơn của Tổ quốc, quê hương đã sinh ra mình, đền công ơn của Đáng, của Bác Hồ đã đem đến cho mình lí tưởng cao đẹp của thời đại. [Nguyễn Đăng Mạnh]

Tác dụng: Ngăn cách các vị ngữ trong câu.

b. Chẳng hạn, truyện dân gian kể, lúc Lê Lợi sinh ra có ánh sáng đô đầy nhà, mùi hương lạ khắp xóm; còn Nguyễn Huệ, khi ra đời, có hai con hổ chầu hai bên. [Bùi Mạnh Nhị]

Tác dụng: ngăn cách các vế trong một câu ghép.

6. Hãy viết một đoạn văn ngắn [khoảng 5 – 7 dòng] về một tác phẩm, tác giả hoặc nhân vật trong những tác phẩm văn học em đã học; trong đoạn văn có sử dụng biện pháp tu từ so sánh như trong câu sau:

Có thể nói mỗi dòng chữ ông viết ra là một dòng nước mắt nóng bông tình xót thương ép thăng ra từ trái tim vô cùng nhạy cảm của mình.

[Nguyễn Đăng Mạnh]

Gợi ý:

Nhân vật Hồng trong đoạn trích “Trong lòng mẹ” là một cậu bé đáng thương. Cậu bé sống trong sự ghẻ lạnh của họ hàng bên nội và nhất là bà cô. Sau khi bố mất, mẹ đi làm ăn xa tận Thanh Hóa, Hồng phải sống cùng người cô độc ác. Bà cô muốn gieo rắc vào đầu cậu những hoài nghi để rồi “ruồng rẫy, căm ghét mẹ”. Nhưng điều đó vẫn không khiến cho tình yêu thương cũng như lòng kính trọng mẹ của Hồng mất đi. Đến khi gặp lại mẹ, Hồng đã vô cùng ngạc nhiên và xúc động. Cậu chạy đến, ngồi trong lòng mẹ để cảm nhận hơi ấm của tình yêu thương. Tình cảm mẫu tử là ngọn lửa ấm áp sưởi ấm trái tim Hồng. Tình yêu đó đủ đánh tan đi mọi ranh giới của sự cay nghiệt mà người cô đặt ra. Đoạn trích đã khắc họa chân thực những cay đắng, tủi cực của nhân vật Hồng, đồng thời khẳng định tình yêu thương sâu nặng với người mẹ bất hạnh.