Nhân giống bằng phương pháp nuôi cấy mô dụng môi trường tạo chồi là

Nh��n gi���ng b���ng nu��i c���y m�� t��� b��o l�� ph����ng ph��p nh��n gi���ng v�� t��nh ti��n ti���n nh���t hi���n nay. B��� ph���n ����� nh��n gi���ng c�� th��� l�� ng���n c��y, ng���n c��nh, nh��nh m���t ph���n c���a l��, hoa, r��� c��y. Nh��n gi���ng hoa ��� c��c n�����c ti��n ti���n �����u s��� d���ng ph����ng ph��p nu��i c���y m�� t��� b��o �����i v���i c��y hoa c��c, c���m ch�����ng, �����ng ti���n, loa k��n, lay ��n…

  • C��c b�����c ti���n h��nh v���i c��c b�����c ch��nh sau

��u ��i���m: c��y �������c s���n xu���t t��� nu��i c���y m�� t��� b��o l�� s���ch b���nh, c��y sinh tr�����ng, ph��t tri���n kho���, ����� �����ng �����u cao, h��� s��� nh��n gi���ng cao so v���i c��c ph����ng ph��p nh��n gi���ng kh��c.

Nh�����c ��i���m ph���i �����u t�� c��c ph����ng ti��n k��� thu���t, ho�� ch���t. Gi�� th��nh c��y con gi���ng cao, kh�� ��p d���ng.

C��c b�����c ti���n h��nh v���i c��c b�����c ch��nh sau

+ Ch���n v���t li���u ����� nu��i c���y [�����nh sinh tr�����ng, m���m ng���, �����nh sinh tr�����ng r���, m�� l��] v�� kh��� tr��ng. ����� kh��� tr��ng m�� th���c v���t, ng�����i ta th�����ng d��ng m���t s��� ch���t ho�� h���c nh��: HgCl, HO … V�� tu��� thu���c v��o t���ng lo���i m�� th���c v���t m�� l���a ch���n lo���i ho�� ch���t,��n���ng ����� v�� th���i gian x��� l�� ho�� ch���t th��ch h���p.

+ T��i sinh m���u nu��i c���y: Qu�� tr��nh n��y �������c ��i���u khi���n ch��� y���u d���a v��o t��� l��� h���p ch���t Auxin/Xytokinin ngo���i sinh �������c ����a v��o m��i tr�����ng nu��i c���y.

+ Nh��n nhanh�� ch���i:������a v��o m��i tr�����ng dinh d�����ng nh��n t���o c��c ch���t ��i���u ho����sinh tr�����ng [Auxin, Xytokinin, Gibberellin…], c��c ch���t b��� sung nh�� n�����c d���a, n�����c chi���t n���m men, d���ch thu��� ph��n Casein. k���t h���p v���i c��c y���u t��� nhi���t �����, ��nh s��ng th��ch h���p. Tu��� thu���c v��o t���ng �����i l�����ng nu��i c���y, ng�����i ta c�� th��� nh��n nhanh c��c c���m ch���i hay k��ch th��ch s��� ph��t tri���n c���a c��c ch���i n��ch [vi gi��m c��nh] ho���c th��ng qua vi���c l���o c��y t��� ph��i v�� t��nh.

+ T���o c��y ho��n ch���nh: chuy���n c��c ch���i, m���m ng��� t��� m��i tr�����ng nh��n nhanh ch���i sang m��i tr�����ng ra r��� ����� t���o ra c��y con ho��n ch���nh. Sau 2 – 3 tu���n, t��� nh���ng ch���i ri��ng l��� n��y s��� xu���t hi���n r��� v�� tr��� th��nh c��y ho��n ch���nh. ��� giai ��o���n n��y th�����ng b��� sung v��o m��i tr�����ng nu��i c���y c��c Auxin l�� nh��m hormon th���c v���t quan tr���ng c�� ch���c n��ng t���o r��� ph��� t��� m�� nu��i c���y.Trong nh��m n��y, c��c ch���t IAA, IBA, NAA �������c s��� d���ng nhi���u nh���t ����� t���o r��� cho ch���i invitro.

+ ����a c��y con ra v�����n ����m v���i gi�� th��� ph�� h���p: Chuy���n c��y con invitro t��� tr���ng th��i s���ng d��� d�����ng sang s���ng ho��n to��n t��� d�����ng, do ���� ph���i b���o �����m c��c ��i���u ki���n ngo���i c���nh [nhi���t �����, ��nh s��ng. ���m �����, gi�� th���…] ph�� h���p ����� c��y con �����t t��� l��� s���ng cao trong v�����n ����m.

+ ����a c��y con ra v�����n s���n xu���t.��Hi���n nay nh��n gi���ng b���ng nu��i c���y m�� t��� b��o ���� �������c ��p d���ng ��� m���t s��� lo��i hoa: �����ng ti���n, c���m ch�����ng… v�� ���� ��em l���i hi���u qu��� kinh t��� cao cho ng�����i s���n xu���t. C��y hoa �������c nh��n gi���ng t��� nu��i c���y m�� t��� b��o c�� n��ng su���t r���t cao [g���p 3-4 l���n so v���i c��c c��ch nh��n gi���ng kh��c], ch���t l�����ng gi���ng hoa t���t. V��ng hoa M�� Linh [V��nh Ph��c], T��y T���u [H�� N���i] hi���n nay h���u h���t c��c gi���ng hoa �����ng ti���n m���i �����u �������c tr���ng b���ng c��y nh��n gi���ng t��� ph����ng ph��p nu��i c���y m�� t��� b��o.

Nuôi cấy mô tế bào là phương pháp tách rời tế bào, mô nuôi cấy trong môi trường thích hợp và vô trùng để chúng tiếp tục phân bào, biệt hóa thành mô, cơ quan để phát triển thành cây mới.

Môi trường dinh dưỡng:

  • Nguyên tố đa lượng: N, S, Ca, K, P
  • Nguyên tố vi lượng: Fe, B, Mo, I, Cu
  • Đường: Glucozơ, Saccarozơ
  • Chất điều hòa sinh trưởng: Auxin, Cytokinin

Hình 1. Minh họa quá trình nuôi cấy mô tế bào

II - CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA PHƯƠNG PHÁP NUÔI CẤY MÔ TẾ BÀO

1. Tính toàn năng của tế bào

  • Tế bào chứa hệ gen qui định loài đó, mang toàn bộ lượng thông tin của loài
  • Tế bào có thể sinh sản vô tính khi nuôi cấy trong môi trường thích hợp để tạo thành cây hoàn chỉnh

Hình 2. Sơ đồ thể hiện tính toàn năng tế bào thực vật

2. Khả năng phân hóa và phản phân hóa

Hình 3. Sơ đồ quá trình phân hóa và phản phân hóa tế bào

  • Phân hóa tế bào: là quá trình từ tế bào phôi sinh biến đổi thành tế bào chuyên hóa đảm bảo các chức năng khác nhau
  • Phản phân hóa tế bào: Là quá trình chuyển tế bào chuyên hóa về tế bào phôi sinh trong điều kiện thích hợp và tiếp tục phân chia mạnh mẽ

III - QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ NHÂN GIỐNG BẰNG NUÔI CÂY MÔ TẾ BÀO

1. Quy trình

Hình 4. Quy trình công nghệ nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào

Bước 1: Chọn vật liệu nuôi cấy

  • Chọn mẫu tốt, không bị nhiễm bệnh
  • Cách làm:
    • Chọn cây mẹ khỏe, sạch bệnh
    • Chọn mô phân sinh đỉnh chồi, đỉnh rễ, bộ phận non

Bước 2: Khử trùng

  • Mẫu và dụng cụ được tẩy rửa, khử trùng
  • Cắt đỉnh sinh trưởng thành phần tử nhỏ, tẩy rửa, khử trùng ở buồng vô trùng

Bước 3: Tạo chồi

  • Môi trường dinh dưỡng:
    • Nguyên tố đa lượng: N, S, Ca, K, P
    • Nguyên tố vi lượng: Fe, B, Mo, I, Cu
    • Đường: Glucozơ, Saccarozơ
    • Chất điều hòa sinh trưởng: Auxin, Cytokinin
  • Để phát triển thân cành cho chồi trong môi trường dinh dưỡng có bổ sung Cytokinin hoạt hóa tạo chồi

Bước 4: Tạo rễ

  • Khi chồi đạt tiêu chuẩn về chiều cao, số lá thì chuyển sang môi trường tạo rễ, bổ sung chất kích thích auxin, IBA…

Bước 5: Cấy cây vào môi trường thích ứng

  • Chuyển cây sang môi trường thích ứng gần giống với môi trường tự nhiên về: nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng…

Bước 6: Trồng cây trong vườn ươm

  • Khi cây đủ chiều cao, thân lá thì chuyển cây ra vườn ươm

2. Ý nghĩa

  • Nhân với số lượng lớn, trên quy mô công nghệ
  • Sản phẩm sạch bệnh và đồng nhất về di truyền
  • Hệ số nhân giống cao

Với vẻ đẹp vương giả, hoa lan luôn được ưa chuộng trên thị trường với giá trị kinh tế cao. Bắt kịp thị hiếu này, ngày nay đã xuất hiện nhiều cơ sở kinh doanh hoa lan với nhiều chủng loại, giá cả khác nhau. Việc nhân giống bằng kỹ thuật nuôi cấy mô in-vitro tạo ra hàng loạt cây con ổn định về mặt di truyền và đáp ứng giá cả phải chăng là vô cùng hiệu quả.

Ứng dụng nuôi cấy mô trong trồng lan Hồ Điệp

 Quy trình nuôi cấy in-vitro nhân giống hoa lan bao gồm 4 bước chính:

– Chọn mẫu và khử trùng mẫu cấy: Các mầm chuồi được khử trùng và và rửa trong nước cất. Sau đó, cắt đỉnh sinh trưởng ra khỏi mô và cấy vào môi trường nhân giống ban đầu, quá trình này được thực hiện trong tủ cấy.

– Nhân giống: Môi trường nhân giống thường là môi trường MS [Murashige Skoog, 1962] có bổ sung các chất điều hoà tăng trưởng [auxin, cytokinin,…].Nhiệt độ lý tưởng để nhân giống Lan là 22°C – 26°C và tuỳ vào mỗi loài. Sau 4-8 tuần, thể chồi được lấy ra  và dùng dao nhọn cắt làm 4-6 miếng. Lát cắt được chuyển vào môi trường phát triển chồi. Mỗi đỉnh sinh trưởng sẽ phát triển [khoảng 4 tuần] có thể cắt tiếp và cấy chuyền sang môi trường mới.

Trung tâm Khoa học và công nghệ tỉnh Tây Ninh nhân giống hoa lan bằng phương pháp nuôi cấy in-vitro

– Tái sinh cây hoàn chỉnh in-vitro:Khi đạt đến số cây giống cần thiết, ta chuyển thể chồi sang môi trường tạo rễ [môi trường có lượng auxin tăng lên để kích thích ra rễ]. Sau 4 -5 tháng, các thể chồi sẽ phát triển thành cây con.

– Chuyển cây ra vườn ươm:Cây con cao 5-7 cm và có từ 3-4 lá có thể chuyển sang cấy vào bầu đất mùn vô trùng có bổ sung các chất dinh dưỡng. Sau một thời gian cây phát triển ổn định ta đem chuyển vào chậu. Sau khi chuyển chậu khoảng một tuần mới được bón phân, lúc này cây đã có đủ sức chống chọi với bệnh tật.

Như vậy, từ một mô hoa Lan được chọn nuôi cấy cho đến ra cây con có 3-4 lá chuyển ra vườn trồng mất thời gian khoảng từ 8 đến 11 tháng.

Với phương pháp nhân giống vô tính như trên sẽ đảm bảo tạo ra cây con mang đặc tính giống hoàn toàn với cây cha mẹ [cây con ổn định về mặt di truyền], cây con không nhiễm bệnh và tạo được một số lượng lớn cây con trong thời gian ngắn.

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, Trung tâm Khoa học và công nghệ tỉnh Tây Ninh đã nhân giống hoa lan bằng phương pháp này và chuyển giao cây con cho thanh niên và người nông dân.

PMT

Video liên quan

Chủ Đề