Số nhân tiền tệ là gì
|
Posted by BEAR trên Tháng Một 19, 2009
Số nhân tiền tệ(m), còn gọi là số nhân tín dụng, đo lường mức độ mà ngân hàng thương mại làm tăng cung tiền. Số nhân này bằng tỷ số giữa tổng lượng cung tiền(M) và cơ sở tiền tệ(H) Ký hiệu:
Công thức tính lượng cung tiền: m = M / H = (C+D) / (C+R) Cung ứng tiền tệ, gọi tắt là cung tiền, chỉ lượng cung cấp tiền tệ trong nền kinh tế nhằm đáp ứng nhu cầu mua hàng hóa, dịch vụ, tài sản, v.v… của các cá nhân (hộ gia đình) và doanh nghiệp (không kể các tổ chức tín dụng). Tiền cơ sở là thuật ngữ kinh tế chỉ loại tiền có mức độ thanh khoản cao nhất trong các thành phần của cung tiền. Tiền cơ sở bao gồm tiền mặt trong lưu thông do các cá nhân (hộ gia đình và doanh nghiệp không phải ngân hàng nắm giữ) và dự trữ bắt buộc của ngân hàng thương mại tại ngân hàng trung ương. Mọi sự thay đổi của lượng tiền cơ sở đều là tác nhân quan trọng gây ra thay đổi trong tổng lượng cung tiền. Chính vì vậy, tiền cơ sở còn được gọi là tiền có mãnh lực. Giải thích thêm: Quá trình tạo tiền: Xuất phát từ số tiền ban đầu X, tỷ lệ dự trữ bắt buộc r, số tiền cho vay ra cua ngân hàng thứ 1 sẽ là X1=X*(1-r), số tiền cho vay ra của ngân hàng thứ 2 sẽ là X2=X1*(1-r)=X*(1-r)^2 Trong trường hợp lý tưởng, …quá trình đó tiếp diễn…đến vô tận
Tổng lượng tiền tăng lên sẽ bằng: X* { 1+ (1-r)+(1-r)^2… +(1-r)^n+ …} = X* 1/[1-(1-r)]= X* (1/r) =M(do r<1) (1/r) là hệ số nhân tiền lý tưởng. Mô hình về cung tiền Mô hình đơn giản để mô tả sự thay đổi của tiền cơ sở xuất phát từ khái niệm về tiền cơ sở với đẳng thức: H = C + Rtrong đó C là lượng tiền mặt trong lưu thông và R là dự trữ bắt buộc. Những nhân tố làm thay đổi lượng tiền mặt trong lưu thông hoặc/và thay đổi dự trữ bắt buộc của ngân hàng thương mại tại ngân hàng trung ương đều có thể làm thay đổi lượng tiền cơ sở. Vì mức dự trữ bắt buộc bằng lượng tiền gửi trong các ngân hàng thương mại nhân với tỷ lệ dự trữ bắt buộc, nên ta có tiếp đẳng thức: H = C + D×rtrong đó D là lượng tiền gửi trong hệ thống ngân hàng thương mại, còn r là tỷ lệ dự trữ bắt buộc do ngân hàng trung ương kiểm soát. m= M / H = (C+D) / (C+R)= (C+D) / (C+D*r) Ta thấy khi C–> 0, thì m–>1/r, hệ số nhân lý tưởng. m=(cr +1)/(cr +r) Thực tế, tỷ lệ dự trữ của các ngân hàng khác với tỷ lệ dự trữ bắt buộc. Ta gọi tỷ lệ dự trữ thực tế là rr.Ta có: m=(cr +1)/(cr +rr) Quan hệ cung tiền và Thu nhập quốc dân danh nghĩa Thu nhập quốc dân danh nghĩa bằng tốc độ lưu thông tiền tệ((số lần bình quân mỗi đồng tiền được trao tay để thanh toán các giao dịch trong một năm) nhân với cung tiền. Nhận xét:Trong xã hội hiện đại, các hoạt động giao dịch sẽ ít sử dụng tiền mặt hơn. (Nâng cao hệ số nhân tiền). 08 Tháng sáu 2006, Thoát khỏi nền kinh tế tiền mặt: Việt Nam cần ít nhất 15 năm nữa? Từ trước đến nay, Việt Nam được đánh giá là nền kinh tế tiền mặt, có tỷ lệ tiền mặt trên tổng phương tiện thanh toán từ 17% trở lên. Trong năm 1997, tỷ lệ này ở Việt Nam là 32,2% và phải mất 10 năm mới giảm xuống mức khoảng 21,4% như hiện nay. Tại một số quốc gia ở Đông Nam Á như Singapore, Thái Lan…, tỷ lệ này hiện ở khoảng từ 11 – 17%. Tại các nước châu Âu, tỷ lệ này thấp hơn rất nhiều; một số quốc gia phát triển như Thụy Điển, Na Uy… chỉ ở dưới mức 1%. Nhân tử tiền tệ hay số nhân tiền (money multiplier) là biểu thức cho biết khi dự trữ của hệ thống ngân hàng tăng một lượng nhất định, thì khối lượng tiền tệ tăng bao nhiêu. Như vậy, nếu ký hiệu lượng dự trữ tăng thêm của hệ thống ngân hàng thương mại là ARị,, nhân tử tiền tệ là ớím và khối lượng tiền lệ tăng thêm là AM, chúng ta có thể viết: AM = amARh Độ lớn và sự thay đổi của ccm phụ thuộc vào hành vi của công chúng (các tác nhân kinh tế không phải ngân hàng) và các ngân hàng thương mại. Nếu công chúng giữ tỷ lệ tiền mặt (tiền giấy, tiền xu) so với tiền gửi của họ tại hộ thống ngân hàng là cp và tỷ lệ dự trữ của các ngân hàng là rb (bao gồm cả dự trữ bắt buộc và dự trữ dôi ra để đáp ứng nhu cầu chi trả tiền mặt hàng ngày), thì nhân tử tiền tệ được tính theo cồng thức: Giả sử Cị, = ỉ và rb = 0,1, am sẽ gần bằng 2. Điều này hàm ý, nếu ngân hàng trung ương tăng luợng tiền mạnh thêm 1 đồng, khối lượng tiền tệ trong nền kinh tế sẽ tăng thêm 2 đồng, Bây giờ giả sử công chúng chỉ giữ tỷ lệ tiền mặt cf! = 0,2 và ngân hàng vẫn giữ tỷ lệ dự trữ rb = 0,1, Khi đó bằng 4. Nếu giả định ngân hàng thương mại khó thay đổi tỷ lệ dự trữ của mình và công chúng dễ dàng thay đổi tỷ lệ tiền mặt của mình, thì chúng ta có thể nhận định rằng sự thay đổi tập quán sử dụng tiền mặt của công chúng tác động mạnh tới nhân tử tiền tệ và khối lượng tiền tệ trong nền kinh tế.  Chia sẻHình mình họa. Nguồn WordPress Hình mình họa. Nguồn WordPress
Bạn đang đọc: Số nhân tiền (Money Multiplier) là gì? Định nghĩa Định nghĩaSố nhân tiền trong tiếng Anh gọi là Money Multiplier. Đây là một hệ số phản ánh khả năng sinh sôi của tiền trong lưu thông. Số nhân tiền trong tiếng Anh gọi là Money Multiplier. Đây là một thông số phản ánh năng lực sinh sôi của tiền trong lưu thông .Để hiểu rõ hơn về số nhân tiền, cần làm rõ các thuật ngữ liên quan Để hiểu rõ hơn về số nhân tiền, cần làm rõ những thuật ngữ tương quan(1) Lượng tiền cơ sở ( 1 ) Lượng tiền cơ sởLượng tiền cơ sở là toàn bộ lượng tiền mặt lưu hành và lượng tiền dự trữ trong các ngân hàng. Ta có: Lượng tiền cơ sở là hàng loạt lượng tiền mặt lưu hành và lượng tiền dự trữ trong những ngân hàng nhà nước. Ta có :MB = C + R MB = C + RTrong đó: Trong đó :C là tiền mặt C là tiền mặtR là tiền dự trữ trong các ngân hàng R là tiền dự trữ trong những ngân hàng nhà nước(2) Mức cung tiền ( 2 ) Mức cung tiềnĐể kiểm soát mức cung tiền, ngân hàng trung ương phải kiểm soát được lượng tiền cơ sở và số nhân tiền. Để trấn áp mức cung tiền, ngân hàng nhà nước TW phải trấn áp được lượng tiền cơ sở và số nhân tiền .Mức cung tiền được xác định theo công thức: Mức cung tiền được xác lập theo công thức :MS = mm x MB MS = mm x MBTrong đó: Trong đó :mm: số nhân tiền mm : số nhân tiềnMS: mức cung tiền MS : mức cung tiềnMB: lượng tiền cơ sở (lượng tiền mạnh) MB : lượng tiền cơ sở ( lượng tiền mạnh )Trên góc độ lí thuyết số nhân tiền được xác định theo công thức sau: Trên góc nhìn lí thuyết số nhân tiền được xác lập theo công thức sau :mm = 1/rd mm = 1 / rdNgân hàng trung ương có nhiều khả năng kiểm soát mức cung tiền, song trên thực tế khả năng này cũng bị hạn chế do một số nguyên nhân: Ngân hàng TW có nhiều năng lực trấn áp mức cung tiền, tuy nhiên trên trong thực tiễn năng lực này cũng bị hạn chế do 1 số ít nguyên do :- Sự rò rỉ ra ngoài lưu thông – Sự rò rỉ ra ngoài lưu thông- Những khoản dự trữ dư thừa (tùy ý) có thể có. – Những khoản dự trữ dư thừa ( tùy ý ) hoàn toàn có thể có .Như vậy công thức xác định số nhân tiền như trên chỉ tồn tại ở dạng lí thuyết, khi toàn bộ khối lượng tiền tệ được giao dịch qua ngân hàng và các ngân hàng trung gian thực hiện đúng tỉ lệ dự trữ bắt buộc. Như vậy công thức xác lập số nhân tiền như trên chỉ sống sót ở dạng lí thuyết, khi hàng loạt khối lượng tiền tệ được thanh toán giao dịch qua ngân hàng nhà nước và những ngân hàng nhà nước trung gian triển khai đúng tỉ lệ dự trữ bắt buộc .
Xem thêm: Vai trò của gia đình trong xã hội hiện nay Trên thực tế, số nhân tiền được tính theo MS1. Ta có: Trên trong thực tiễn, số nhân tiền được tính theo MS1. Ta có :R = RR + ER R = RR + ERTrong đó Trong đóRR: tổng số tiền dự trữ bắt buộc RR : tổng số tiền dự trữ bắt buộcER: tổng số tiền dự trữ tùy ý ER : tổng số tiền dự trữ tùy ýVới giả định ER khác 0 Với giả định ER khác 0R = rd x D x ER R = rd x D x ERDo MB = C + R nên MB = C + rd x D + ER Do MB = C + R nên MB = C + rd x D + ERhay có thể viết lại như sau: MB = D (rd + C/D + ER/D) hay hoàn toàn có thể viết lại như sau : MB = D ( rd + C / D + ER / D )Suy ra Suy ra Vì MS = C + D = D x (1 + C/D) Vì MS = C + D = D x ( 1 + C / D ) Vậy số nhân tiền mm được xác định như sau: Vậy số nhân tiền mm được xác lập như sau : mm gọi là số nhân tiền theo MS1 (M1) hay số nhân tiền thực tế tính theo MS1. mm gọi là số nhân tiền theo MS1 ( M1 ) hay số nhân tiền trong thực tiễn tính theo MS1 .Số nhân tiền tệ luôn lớn hơn 1. Số nhân tiền tệ luôn lớn hơn 1 .Số nhân tiền tỉ lệ nghịch với tỉ lệ dữ trự bắt buộc (rd) và tỉ lệ dự trữ quá mức. Số nhân tiền tỉ lệ nghịch với tỉ lệ dữ trự bắt buộc ( rd ) và tỉ lệ dự trữ quá mức cần thiết .Số nhân tiền tệ tỉ lệ nghịch với tỉ lệ tiền mặt ngoài ngân hàng. Số nhân tiền tệ tỉ lệ nghịch với tỉ lệ tiền mặt ngoài ngân hàng nhà nước .Số nhân tiền hay còn được gọi là số nhân tiền tệ, thể hiện mức độ lớn nhất mà cung tiền bị ảnh hưởng bởi những thay đổi về số lượng tiền gửi. Số nhân tiền hay còn được gọi là số nhân tiền tệ, biểu lộ mức độ lớn nhất mà cung tiền bị tác động ảnh hưởng bởi những biến hóa về số lượng tiền gửi .Tỉ lệ dự trữ bắt buộc (rd) Tỉ lệ dự trữ bắt buộc ( rd )Tỉ lệ dự trữ quá mức (ER/D) Tỉ lệ dự trữ vượt mức ( ER / D )Tỉ lệ tiền mặt so với tiền gửi có thể phát hành séc (C/D) Tỉ lệ tiền mặt so với tiền gửi hoàn toàn có thể phát hành séc ( C / D )(Tài liệu tham khảo Giáo trình Kinh tế học, NXB Đại học Kinh tế quốc dân; Giáo trình Kinh tế vĩ mô, NXB Tài chính) ( Tài liệu tìm hiểu thêm Giáo trình Kinh tế học, NXB Đại học Kinh tế quốc dân ; Giáo trình Kinh tế vĩ mô, NXB Tài chính )Minh Lan Minh Lan
Xem thêm: Điều kiện sử dụng – Trang Tĩnh | https://blogchiase247.net Chia sẻ |
