Facebook là một phương tiện truyền thông xã hội và dịch vụ mạng xã hội trực tuyến thành lập vào năm 2004 của Mỹ thuộc sở hữu của Meta Platforms có trụ sở tại Menlo Park, California. Nó được Mark Zuckerberg, cùng với các sinh viên Đại học Harvard và bạn cùng phòng là Eduardo Saverin, Andrew McCollum, Dustin Moskovitz, Chris Hughes sáng lập. Đây được coi là một trong những công ty công nghệ Big Four cùng với Amazon, Apple và Google.[7][8]
| Trụ sở hiện tại của Facebook ở Stanford Research Park, Palo Alto, California.
Facebook xếp thứ 76 trong danh sách Fortune 500 năm 2018 của các tập đoàn lớn nhất Hoa Kỳ theo tổng doanh thu. Phần lớn doanh thu của Facebook đến từ quảng cáo. Microsoft là một đối tác đặc biệt của Facebook về các dịch vụ banner quảng cáo,[31] và Facebook chỉ đăng các quảng cáo thuộc mạng lưới quảng cáo của Microsoft.[cần dẫn nguồn] Theo comScore, một công ty nghiên cứu thị trường internet, Facebook thu thập rất nhiều dữ liệu từ những người viếng thăm tương đương như Google và Microsoft, nhưng ít hơn so với Yahoo!.[32] Năm 2010, đội an ninh mạng của công ty đã bắt đầu mở rộng các nỗ lực nhằm ngăn chặn những nguy hiểm và phá hoại từ phía người sử dụng.[33] Ngày 6 tháng 11 năm 2007, Facebook triển khai Facebook Beacon nhằm ngăn chặn những cố gắng quảng cáo đến bạn bè của các thành viên nhờ sử dụng những thông tin cá nhân của thành viên đó. Facebook nói chung có tỉ lệ nhấp chuột [clickthrough rate] [CTR] vào các nội dung quảng cáo nhỏ so với nhiều website lớn. Đối với các banner quảng cáo, CTR của banner chỉ bằng một phần năm so với CTR của toàn bộ các nội dung [đường link] trên FB.[34] Điều này có nghĩa là tỉ lệ người dùng FB nhấp chuột vào nội dung quảng cáo nhỏ hơn so với các website lớn khác.[cần dẫn nguồn] Ví dụ, trong khi số người click vào quảng cáo đầu tiên cho kết quả tìm được trên Google trung bình là 8% thời gian [80.000 click cho 1 triệu tìm kiếm],[35] thì người dùng Facebook click vào quảng cáo trung bình 0,04% thời gian [400 click cho 1 triệu trang].[36] Nguyên nhân gây ra CTR thấp của Facebook là do người dùng trẻ tuổi kích hoạt phần mềm chặn quảng cáo và khả năng của họ trong việc bỏ qua thông điệp quảng cáo, cũng như mục đích chính của trang web là giao tiếp xã hội chứ không phải là xem nội dung. Theo tư vấn kỹ thuật số iStrategy Labs vào giữa tháng 1 năm 2014, ba triệu người dùng ít hơn trong độ tuổi từ 13 đến 17 đã có mặt trên nền tảng Quảng cáo xã hội của Facebook so với năm 2011. Sarah Smith, giám đốc hoạt động bán hàng trực tuyến của Facebook, xác nhận rằng các chiến dịch quảng cáo thành công trên FB có tỉ lệ nhấp chuột CTR là 0,05% tới 0,04%, và rằng CTR cho các quảng cáo có xu hướng giảm xuống trong vòng hai tuần.[37] So với CTR của mạng xã hội MySpace, tỉ lệ này là 0,1%, cao hơn 2,5 lần của Facebook nhưng vẫn thấp hơn so với nhiều website. Giá trị CTR của Facebook khá thấp có thể giải thích do FB bao gồm những thành viên là những người hiểu biết về công nghệ hơn và họ sử dụng các phần mềm chặn quảng cáo để ẩn đi những quảng cáo trên FB, có nhiều thành viên trẻ tuổi hơn tham gia FB do vậy họ cũng bỏ qua những thông tin quảng cáo; và trên Myspace, các thành viên dành nhiều thời gian để duyệt nội dung trong khi trên Facebook các thành viên lại sử dụng nhiều thời gian để trao đổi với bạn bè và do vậy họ bỏ qua sự chú ý tới nội dung quảng cáo.[38] Trên các trang cho các thương hiệu và sản phẩm, tuy nhiên, một số công ty đã báo cáo CTR cao tới 6,49% cho bài viết ở Wall [một tính năng của Facebook].[39] Involver, một nền tảng tiếp thị xã hội, công bố vào tháng 7 năm 2008 rằng nó quản lý để đạt được CTR là 0,7% trên Facebook [hơn 10 lần so với kết quả CTR từ các chiến dịch quảng cáo tiêu biểu trên Facebook] cho khách hàng đầu tiên của Involver, công ty phần mềm Serena, quản lý để chuyển đổi 1.100.000 lượt xem vào 8.000 khách truy cập vào trang web của họ.[40] Một nghiên cứu cho thấy rằng đối với quảng cáo video trên Facebook, kết quả là đối với những người sử dụng đã xem những video này thì hơn 40% họ xem chúng toàn bộ, trong khi trung bình ngành công nghiệp là 25% đối với quảng cáo video trong banner.[41] Facebook có hơn 1.750 nhân viên và cộng tác viên ở 12 nước.[42] Về quyền sở hữu Facebook, Mark Zuckerberg sở hữu 24% công ty, Accel Partners là 10%, Digital Sky Technologies là 10%[43], Dustin Moskovitz sơ hữu 6%, Eduardo Saverin là 5%, Sean Parker là 4%, Peter Thiel là 3%, Greylock Partners và Meritech Capital Partners mỗi bên sở hữu 1 tới 2%, Microsoft sở hữu 1,3%, Lý Gia Thành sở hữu 0,75%,Interpublic Group sở hữu ít hơn 0,5%, một nhóm nhỏ các nhân viên hiện tại và cựu nhân viên cũng như nhân vật nổi tiếng sở hữu ít hơn 1%, bao gồm Matt Cohler, Jeff Rothschild, thượng nghị sĩ bang California Barbara Boxer, Chris Hughes, và Owen Van Natta; Reid Hoffman và Mark Pincus có cổ phần khá lớn trong công ty, và 30% còn lại hoặc do nhân viên sở hữu, hoặc do những người muốn giấu tên hoặc từ những nhà đầu tư bên ngoài.[44] Adam D'Angelo, giám đốc công nghệ và bạn của Zuckerberg, đã rút khỏi công ty vào tháng 5 năm 2008. Báo chí cho rằng ông và Zuckerberg đã tranh cãi, và rằng Adam không còn quan tâm đến việc sở hữu cổ phần công ty nữa.[45] WebsiteBài chi tiết: Các tính năng của Facebook và Nền tảng Facebook
Phần đăng nhập đặt ở phía trên bên phải của trang chủ Facebook, đối với ai chưa có tài khoản sẽ trông thấy trực tiếp mẫu đăng ký bên dưới. Thành viên đã đăng ký có thể tạo hồ sơ với các hình ảnh, danh sách sở thích cá nhân, thông tin liên lạc, và những thông tin cá nhân khác. Người dùng có thể trao đổi với bạn bè và những người khác thông qua tin nhắn cá nhân hoặc công cộng và tính năng chat của Facebook. Họ cũng có thể tạo và gia nhập nhóm ưa thích hay "trang yêu thích" [trước đây gọi là "trang các fans", cho đến tận 19 tháng 4 năm 2010], một số trang được duy trì bởi các tổ chức và có banner quảng cáo.[46] Để xoa dịu những lo ngại về sự riêng tư, Facebook cho phép người dùng lựa chọn cài đặt bảo mật của riêng mình và lựa chọn những người có thể nhìn thấy phần cụ thể của tiểu sử của họ.[47] Website là miễn phí đăng nhập, và nó phát sinh lợi nhuận từ quảng cáo, chẳng hạn thông qua banner quảng cáo.[48] Facebook đòi hỏi tên thành viên và hình ảnh [nếu có] để mọi người có thể đăng nhập vào trang web. Người dùng có thể kiểm soát những ai nhìn thấy các thông tin mà họ đã chia sẻ, cũng như những người có thể tìm thấy chúng trong tìm kiếm, thông qua các thiết lập bảo mật của họ.[49] Cấu hình tùy chọn trên Facebook năm 2011. Được triển khai vào tháng 12 năm 2010. Các phương tiện truyền thông thường so sánh Facebook với MySpace, nhưng có một ý nghĩa khác biệt giữa hai trang web là mức độ tuỳ biến.[50] Một khác biệt nữa là sự yêu cầu của Facebook rằng người dùng sử dụng danh tính thực sự của họ, một đòi hỏi mà không có ở MySpace.[51] MySpace cho phép người dùng trang trí hồ sơ của họ bằng cách sử dụng HTML và Cascading Style Sheets [CSS], trong khi Facebook chỉ cho phép bằng văn bản [plain text].[52] Facebook có một số tính năng mà người dùng có thể tương tác. Chúng bao gồm Wall, một không gian trên trang hồ sơ của mỗi thành viên cho phép bạn bè họ đăng các tin nhắn cho thành viên để xem;[53] Pokes [cú hích], cho phép người dùng gửi một "cái hích" ảo với nhau [một thông báo cho thành viên là họ đã bị chọc];[54] Hình ảnh, nơi người dùng có thể upload album và hình ảnh;[55] và Trạng thái, cho phép thành viên thông báo cho bạn bè họ đang ở đâu và làm gì.[56] Tùy thuộc vào cài đặt riêng tư, bất cứ ai có thể xem hồ sơ của người dùng cũng có thể xem tính năng Wall của người dùng đó. Tháng 7 năm 2007, Facebook bắt đầu cho phép người dùng gửi file đính kèm với Wall, trong khi trước đây Wall chỉ giới hạn nội dung văn bản.[53] Giao diện khởi động của Facebook trên di động Theo thời gian, Facebook đã thêm các tính năng mới vào website. Ngày 6 tháng 9 năm 2006, tính năng News Feed được ra, nó xuất hiện trên trang chủ của thành viên sử dụng và làm nổi bật thông tin bao gồm thay đổi hồ sơ, các sự kiện sắp tới, và ngày sinh nhật của bạn bè của thành viên đó.[57] Điều này cho phép những người gửi thư rác [spammer] và người dùng khác thao tác với những tính năng này bằng cách tạo ra sự kiện bất hợp pháp hoặc đăng ngày sinh nhật giả để thu hút sự chú ý đến hồ sơ của họ.[58] Ban đầu, News Feed không làm hài lòng đối với những người sử dụng Facebook; một số người phàn nàn là nó quá lộn xộn và đầy những thông tin không mong muốn, trong khi những người khác đề cập đến nó quá dễ dàng cho những người khác có thể theo dõi các hoạt động cá nhân của họ [chẳng hạn như thay đổi tình trạng quan hệ, sự kiện, và các cuộc hội thoại với thành viên khác].[59] Để đáp lại, Zuckerberg đã đưa ra một lời xin lỗi cho lỗ hổng của trang web và đưa vào các tính năng bảo mật thích hợp tùy biến được. Kể từ đó, người dùng đã có thể kiểm soát những loại thông tin được chia sẻ một cách tự động với bạn bè. Thành viên FB hiện nay có thể ngăn chặn những người trong danh sách bạn bè mà thành viên đó không muốn họ nhìn thấy thông tin cập nhật về một số loại hoạt động, bao gồm thay đổi hồ sơ, bài trên Wall, và bạn bè mới thêm vào.[60] Ngày 23 tháng 2 năm 2010, Facebook được cấp bằng sáng chế US patent 7669123 về những khía cạnh của News Feed. Bằng sáng chế bảo vệ News Feeds trong đó các liên kết được cung cấp để một người dùng có thể tham gia vào các hoạt động tương tự của một người dùng khác.[61] Bằng sáng chế có thể khuyến khích Facebook theo đuổi hành động chống lại các trang web vi phạm bằng sáng chế của họ, mà có khả năng có thể bao gồm các trang web như Twitter.[62] Một trong những ứng dụng phổ biến nhất trên Facebook là ứng dụng Hình ảnh [Photos], nơi thành viên có thể upload album và hình ảnh.[63] Facebook cho phép người dùng tải lên không giới hạn số hình ảnh, so với các dịch vụ lưu trữ hình ảnh khác như Photobucket và Flickr, trong đó áp dụng giới hạn số lượng các bức ảnh mà người dùng được phép tải lên. Trong những năm đầu tiên, người dùng Facebook được giới hạn đến 60 hình ảnh cho mỗi album. Tính đến tháng 5 năm 2009, giới hạn này đã được tăng lên đến 200 bức ảnh mỗi album.[64][65][66][67] Các thiết lập bảo mật có thể được đặt cho các album cá nhân, hạn chế các nhóm người sử dụng có thể xem một album. Ví dụ, tính riêng tư của một album có thể được thiết lập để chỉ những bạn bè của thành viên có thể xem album, trong khi tính riêng tư của album khác có thể được thiết lập để tất cả người dùng Facebook có thể nhìn thấy nó. Một tính năng của ứng dụng hình ảnh là khả năng "tag", hay đánh nhãn một thành viên trong một bức ảnh. Ví dụ, nếu một bức ảnh có một người bạn của thành viên, sau đó thành viên này có thể "tag" người bạn trong bức ảnh. Điều này sẽ gửi một thông báo cho người bạn rằng họ đã được gắn thẻ, và cung cấp cho họ một liên kết để xem bức ảnh.[68] Hồ sơ trên Thefacebook năm 2005 Hồ sơ Facebook năm 2007 Facebook Notes được giới thiệu vào ngày 22 tháng 8 năm 2006, một tính năng viết blog cho phép nhúng các thẻ và hình ảnh. Thành viên sau đó có thể nhập blog từ Xanga, LiveJournal, Blogger, và các dịch vụ blog khác.[69] Trong tuần lễ từ ngày 7 tháng 4 năm 2008, Facebook đưa ra ứng dụng nhắn tin tức thời dựa trên ngôn ngữ lập trình Comet[70] gọi là "Chat" cho một vài mạng,[71] cho phép người dùng giao tiếp với bạn bè và nó có chức năng tương tự ứng dụng tin nhắn tức thời của máy tính để bàn. Ngày 8 tháng 2 năm 2007, Facebook ra mắt tính năng Quà tặng, cho phép người dùng gửi quà tặng ảo cho bạn bè của họ xuất hiện trên hồ sơ của người nhận. Mỗi quà tặng chi phí 1,00 $ để mua hàng, và một tin nhắn cá nhân hoá có thể được đính kèm với từng món quà.[72][73] Ngày 14 tháng 5 năm 2007, Facebook khai trương Marketplace, cho phép người sử dụng đăng quảng cáo miễn phí có tính phân loại.[74] Marketplace đã từng được so sánh với Craigslist bởi CNET, trong đó chỉ ra rằng sự khác biệt lớn giữa hai tính năng là danh sách được đăng bởi một người sử dụng trên Marketplace chỉ nhìn thấy bởi những người dùng đang ở trong cùng một mạng với người dùng đó, trong khi danh sách được đăng trên Craigslist có thể được xem bởi bất cứ ai.[75] Ngày 20 tháng 7 năm 2008, Facebook giới thiệu "Facebook Beta", một thiết kế lại đáng kể giao diện người dùng trên các mạng đã chọn. Tính năng Mini-Feed và Wall được hợp nhất, hồ sơ đã được tách thành nhiều phần theo thẻ, và một nỗ lực đã được thực hiện để tạo ra một cái nhìn "sạch".[76] Sau khi ban đầu cho người dùng một sự lựa chọn để chuyển đổi, Facebook đã bắt đầu di chuyển tất cả thành viên vào phiên bản mới trong tháng 9 năm 2008.[77] Ngày 11 tháng 12 năm 2008, người ta thông báo rằng Facebook đã thử nghiệm một quá trình đăng ký đơn giản hơn.[78] Ngày 13 tháng 6 năm 2009, Facebook đã giới thiệu tính năng "Tên người dùng" [Usernames], nhờ đó mà các trang có thể được liên kết với URL đơn giản hơn như //www.facebook.com/facebook so với //www.facebook.com/profile.php?id=20531316728.[79] Nhiều điện thoại thông minh mới cung cấp truy cập vào các dịch vụ của Facebook hoặc thông qua trình duyệt web hoặc các ứng dụng của điện thoại. Ứng dụng Facebook chính thức có sẵn cho hệ điều hành iPhone, hệ điều hành Android, và WebOS. Nokia và Research In Motion đều cung cấp ứng dụng Facebook cho các dòng di động của họ. Hơn 150 triệu người dùng truy cập vào Facebook thông qua thiết bị di động trên 200 nhà khai thác dịch vụ di động ở 60 quốc gia. Vào ngày 14 tháng 9 năm 2011, Facebook đã cung cấp một tính năng mới cho người dùng đó là thêm vào một nút "Đăng ký" trên mọi trang cá nhân, cho phép người dùng đăng ký để có thể đọc được các bài đăng công khai của người dùng khác mà không cần phải kết bạn. Đồng thời, Facebook cũng đã giới thiệu một hệ thống vào tháng 2 năm 2012 để xác minh danh tính của một số tài khoản nhất định. Vào tháng 12 năm 2012, Facebook thông báo rằng vì sự nhầm lẫn của người dùng xung quanh chức năng của nó, nút Đăng ký sẽ được đổi tên lại là nút "Theo dõi". Facebook đưa ra dịch vụ "Facebook Messages" mới vào ngày 15 tháng 11 năm 2010. Trong sự kiện truyền thông ngày hôm đó, Giám đốc điều hành Mark Zuckerberg cho biết, "Sự thật là mọi người sẽ có thể có địa chỉ email , nhưng nó không phải email." Việc ra mắt tính năng như vậy đã được dự đoán trước khi công bố nó, với một số người gọi nó là "sát thủ của Gmail." Hệ thống này có sẵn cho tất cả người sử dụng trang web, kết hợp tin nhắn văn bản, tin nhắn tức thời, email, và tin nhắn thông thường, và sẽ bao gồm các thiết lập bảo mật tương tự như của các dịch vụ khác của Facebook. Với mã hiện "Project Titan," Facebook Messages mất 15 tháng để phát triển.[80][81] Những nút biểu cảm mới của Facebook Ngày 24 tháng 2 năm 2016, Facebook cho ra mắt bộ "bày tỏ cảm xúc" [gọi là Reactions] bên cạnh nút thích quen thuộc. Giờ đây, người sử dụng có thể thể hiện những thái độ khác nhau bằng bộ cảm xúc này, đó là: "Yêu thích", "Haha" [tiếng cười], "Wow" [ngạc nhiên], "Buồn" và "Phẫn nộ". Tháng 5 năm 2017, bộ Reactions cũng được triển khai cho phần bình luận. Vào tháng 8 năm 2015, Facebook bắt đầu ra mắt tính năng mới cho phép người dùng có thể phát sóng trực tiếp video của họ [gọi là live stream]. Vào tháng 5 năm 2016, Facebook bắt đầu cho phép người dùng có thể tải lên và xem các bức ảnh 360 độ. Vào năm 2017, Facebook ra mắt tính năng mới tên gọi Messenger Day cho tất cả người dùng Facebook Messenger trên iOS và Android. Messenger Day cho phép người dùng chụp ảnh và quay video bằng camera riêng của Facebook Messenger với các hiệu ứng như bộ lọc, chèn hình, văn bản và vẽ. Mọi người có thể thêm nội dung vào "Ngày của họ hoặc gửi vào cuộc trò chuyện với bạn bè. Tất cả các nội dung đăng tải sẽ biến mất trong vòng 24 giờ. Đây là tính năng tương tự như Instagram Stories và WhatsApp Status. Cũng trong năm 2017, nhân dịp kỉ niệm 30 năm kể từ ngày ra đời của ảnh GIF, Facebook đã cho ra đời một tính năng mới cho phép người dùng có thể đăng GIF ở phần bình luận. Người dùng có thể truy cập vào kho ảnh GIF của Facebook bằng cách sử dụng nút GIF nằm bên cạnh bộ chọn biểu tượng cảm xúc. Ứng dụng liên hệ với Facebook
Chỉ trích và tranh cãiQuy mô và sức ảnh hưởng của facebook ngày càng lớn, nó gây ra nhiều tranh cãi về vấn đề đạo đức và an toàn thông tin đối với các nội dung chia sẻ trên trang mạng này. Các vấn đề mà công ty này đang bị tố cáo là việc vi phạm quyền riêng tư, buông thả trong việc quản lý các nguồn tin giả, các nguồn tin được chia sẻ trên facebook.[82] Facebook bị tổ chức Ân xá quốc tế chỉ trích là đã hỗ trợ chính phủ Việt Nam kiểm duyệt những chỉ trích và trấn áp tiếng nói của giới bất đồng chính kiến[83]. Báo cáo minh bạch của Facebook thừa nhận từ tháng 1/2020 đến tháng 6/2020, công ty này đã ngăn tiếp cận 834 nội dung tại Việt Nam để đáp ứng các báo cáo từ Cục Phát thanh Truyền hình và Thông tin Điện tử Bộ Thông tin và Truyền thông [ABEI] và Bộ Công an [MPS] về các nội dung được cho là vi phạm Nghị định số 72/2013 / NĐ-CP, bao gồm nội dung chống Đảng Cộng sản và Chính phủ Việt Nam; Thông tin sai lệch về COVID-19; khuyến khích cờ bạc trực tuyến bất hợp pháp; buôn bán và quảng cáo bất hợp pháp; và gian lận hoặc mạo danh.[84] Tại Mỹ, facebook bị cáo buộc gây ảnh hưởng tâm lý, bao gồm cả việc ảnh hưởng của nó với các cảm giác tiêu cực đối với các vấn đề xã hội, hội chứng nghiện mạng xã hội đang là một vấn đề nan giải đối với giới trẻ tại quốc gia này.[85] Vấn đề này cũng xảy ra rất nhiều nơi trên thế giới. Việc quản lý thông tin được chia sẻ trên facebook rất khó khăn. Nó rất dễ được tin tặc sử dụng để chia sẻ các nội dung bất hợp pháp: bao gồm mại dâm, tin giả, các văn bản/video kích động hiếp dâm và khủng bố, livestreaming bạo lực và tình dục, các bài viết ngôn từ thù địch. Facebook cũng là nơi truyền bá của các đối tượng khủng bố, kích động bạo lực, kích động mẫu thuẫn với chính quyền và biểu tình tại nhiều nơi trên thế giới. Việc quản lý, kiểm duyệt của công ty đối với các thông tin này rất kém, các vấn đề như truy xuất nguồn tin trên facebook thường rất khó khăn.[86][87][88][89][90][91] Facebook cũng bị tố cáo trốn thuế hàng tỷ đô la hàng năm chỉ riêng ở Hoa Kỳ, con số này còn cao hơn ở trên thế giới.[92] Facebook cũng từng bị kiện về việc thu thập thông tin trái phép và bán cho một bên thứ 3 về thông tin duyệt internet của một cá nhân, ngay cả khi cá nhân đó không phải người dùng facebook.[93] Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, càng tiếp xúc nhiều với Facebook thì nguy cơ trầm cảm càng cao. Đặc biệt, những người bị chẩn đoán mắc bệnh này từ trước thì khả năng bị càng cao hơn khi sử dụng. Xem thêm
Tham khảo
Liên kết ngoài
Video liên quanChủ Đề |