Trình bày cách bảo quản và chăm sóc cây ăn quả có múi sau thu hoạch

Nhìn chung các loại cây ăn quả “lưu niên” thường mỗi năm nuôi quả 1 lần. Có loại cây chỉ nuôi quả 3 - 5 - 7 tháng như mít, nhãn, vải, có loại cây nuôi quả khá dài ngày như cam, quýt, thậm chí tới 8 - 10 tháng. Để đảm bảo dinh dưỡng nuôi quả, tất cả các cơ quan, bộ phận của cây trồng đều phải hoạt động mạnh, sản xuất, tích lũy dinh dưỡng vào thân và các cơ quan dự trữ. Suốt quá trình quả lớn, các loại enzim đã khai thác triệt để nguồn dinh dưỡng dự trữ trong các bộ phận của cây. Khi quả chín, đến thời kỳ thu hoạch quả, cây trồng xác xơ, cạn kiệt dinh dưỡng. Đặc biệt, bộ rễ bị suy kiệt và tổn hại nhiều nhất. Do vậy, sau mỗi vụ thu hoạch, cây trồng và đặc biệt bộ rễ, nếu không nhanh được hồi phục sẽ ảnh hưởng lớn đến việc cung cấp dinh dưỡng nuôi hoa quả vụ tới, dẫn tới hiện tượng quả non sẽ bị rụng rất nhiều. Do vậy để đảm bảo thu hoạch cân đói với phát triển bền vững bà con cần được hướng dẫn chăm sóc cây có múi sau thu hoach. Tuy cùng thuộc nhóm cây ăn quả “lá xanh quanh năm”, nhưng để “ngủ nghỉ lại sức” giúp quá trình ra hoa được thuận lợi thì mỗi cây mỗi khác. Ví dụ, phải có rét thì cây vải mới tượng nụ hoa, cây nhãn lại cần có cành mẹ bánh tẻ trong điều kiện hanh, lạnh mới ra hoa, trong khi đó họ cây có múi lại chỉ cần khô kiệt, thậm chí khô nẻ làm bộ rễ bị tổn hại, sau đó có nước vào làm cây hồi sinh và phát nụ hoa. Miền Bắc có mùa đông khô, rét là điều kiện thiên nhiên rất thuận lợi cho cây ăn quả họ cây có múi nghỉ đông. Mùa đông càng khô hanh kéo dài thì sang xuân, cây có múi càng phát nhiều hoa.

Hiện nay, do ảnh hưởng biến đổi khí hậu toàn cầu, thời tiết nước ta ngày càng diễn biến phức tạp, sai khác khá nhiều so với quy luật thời tiết nhiều năm. Để chủ động cho vụ cam, vụ bưởi tới được sai hoa, nhiều quả, đặc biệt vào những năm mùa đông ít khô rét, trước hết cần chủ động chăm sóc cây có múi giai đoạn sau thu hoạch, tạo điều kiện cho chúng “ngủ đông” được thuận lợi. Một số loại cây có múi đang có giá trị kinh tế cao hiện nay: bưởi da xanh, bưởi diễn, cam v2....

Các biện pháp chăm sóc cơ bản vườn cây có múi sau thu hoạch ?

Vì vậy cần nhanh chóng giúp cây phục hồi, sinh trưởng, phát triển tốt, giúp tạo tiền đề cho cây có múi bước sang mùa sinh trưởng, ra hoa đậu quả tiếp theo. Để giúp vườn cây có múi sinh trưởng phát triển tốt, năng suất vụ sau cao hơn vụ trước, sau khi thu hoạch, bà con cần chú ý các biện pháp chăm sóc cơ bản sau:

1. Cắt tỉa cành và vệ sinh vườn

- Tỉa cành tạo tán sau thu hoạch là một biện pháp kỹ thuật không thể thiếu nếu muốn có năng suất và sản lượng vụ sau

- Sau khi thu hoạch, tiến hành cắt tỉa các cành già, cành sâu bệnh, cành vượt nằm bên trong tán, bị che khuất, những cành vươn quá ra ngoài tán để tạo sự thông thoáng, kích thích ra chồi mới tránh bị sâu bệnh hại.

- Thời điểm cắt cành: Chọn những hôm trời nắng ráo tiến hành cắt tỉa, không nên cắt vào những hôm trời mưa, tránh hiện tượng lây lan bệnh từ cây này sang cây khác qua vết cắt.
 

- Kỹ thuật cắt cành: Khi cắt cành bỏ đi, phải cắt sát vào thân, vết cắt phải dứt khoát và nhẵn, không được cắt cành quá dài sẽ ảnh hưởng đến sinh trưởng của cây. Những cành đã tỉa bỏ, bà con thu gom lại một chỗ rồi tiêu hủy.
 

- Làm sạch cỏ dại xung quanh gốc theo hình chiếu của tán cây, tính từ gốc ra đến tán cây khoảng 1m cần làm sạch cỏ dại,  cỏ bên ngoài tán chỉ cắt ngắn nhằm mục đích giữ ẩm cho đất, tránh xói mòn, rửa trôi đối với vườn cây có múi trồng trên đồi dốc.
 

- Sau khi dọn sạch cỏ dại, bà con tiến hành quét vôi vào vết cắt và quét lên gốc cây giúp ngăn ngừa sự cư trú của sâu bệnh đặc biệt là nấm Phytophthora [gây bệnh xì gôm, chảy nhựa, thối gốc], rệp hại cây.

1. Bón phân và tưới nước phục hồi cây

2.1. Bón phân giai đoạn sau thu hoạch giúp cây có múi phục hồi nhanh, dưỡng cây giúp cây sinh trưởng phát triển tốt, tạo tiền đề cho năng suất vườn cây cuối vụ.
 

- Các loại phân cần chú ý giai đoạn này: Vôi bột, phân hữu cơ hoai mục, các loại phân NPK tổng hợp có chứa yếu tố đạm và lân cao.
 

- Lượng bón: Phân chuồng [đã ủ hoai mục] từ 8-12 tấn/ha [hoặc phân hữu cơ có hàm lượng hữu cơ 20% với lượng 2 tấn/ha], vôi bột 0,5-1 tấn/ha, phân NPK tổng hợp có hàm lượng đạm và lân cao như các loại phân NPK 13.13.13, NPK 15.15.15,  NPK 16.16.8 với lượng bón từ 0,5-0,8 kg/gốc [tương đương 200-350kg/ha]. Lượng bón cụ thể tùy thuộc vào loại đất và tuổi cây. Bà con đọc kỹ hướng dẫn kỹ thuật bón ghi trên bao bì của đơn vị sản xuất.
 

- Cuốc rãnh để bón phân: Cuốc rãnh sâu 30-40 cm và rộng 20-30cm ở phía ngoài mép tán theo hình chiếu của tán nhằm giúp làm đứt các rễ già, rễ tơ cũ của cây, khi bón phân sẽ kích thích cây ra rễ tơ mới. Sau khi cuốc rãnh, phơi rãnh khoảng 5-10 ngày rồi mới tiến hành bón phân.
 

- Cách bón: Kỹ thuật bón phân giai đoạn này rất quan trọng, theo tập quán của bà con thường cuốc rãnh xong sau đó đổ toàn bộ phân hữu cơ, vôi bột, phân NPK xuống rãnh sau đó lấp đất. Rãnh được cuốc lên là vùng để cho rễ cây ra và phát triển, với phương thức bón này chưa thể làm thay đổi lý tính của đất và không tạo được vùng đất tơi xốp cho rễ cây phát triển.
 

- Do vậy cách bón phù hợp như sau: Bà con rải toàn bộ lượng phân hữu cơ, vôi bột, phân NPK đều xung quanh tán lên lớp đất đã được cuốc lên. Sau đó tiến hành xới đều đất với các loại phân đã được rải xung quanh, lấp lớp đất đã được trộn đều này xuống rãnh và phủ đất kín rãnh; mục đích tạo độ tơi xốp, thoáng khí cho vùng rễ phát triển, cây hấp thụ tốt dinh dưỡng và đặc biệt giúp cải tạo pH đất.
 

2.2. Tưới nước: Sau khi bón phân cho cây xong, tưới nước đủ ẩm cho cây, độ ẩm đạt 50-60%; tuyệt đối không được tưới nước đẫm cho cây ngay gây thừa nước sẽ làm cho bộ rễ tơ mới của cây phát triển nhanh, hút dinh dưỡng lên cây và làm cho cây ra lộc đông ảnh hưởng đến việc phân hóa mầm hoa.
 

- Sử dụng các biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp IPM trong vườn cây có múi: Sau thu hoạch dùng nước vôi quét lên thân cây, hạn chế nấm bệnh phát sinh gây hại; bón phân và phun thuốc theo nguyên tắc 4 đúng.

Nguồn: