Trong đoạn trích đất nước với những người con trai mười tám tuổi là gì
|
(1) Show Đề khảo sát chất lượng đầu năm lớp 11 môn Ngữ văn năm 2019- 2020 trường THPT Thuận Thành 1 - Bắc NinhĐề KSCL đầu năm lớp 11 mơn Ngữ vănI. ĐỌC HIỂU (3.0 điểm) Đọc đoạn trích dưới đây và thực hiện các yêu cầu: “… với những thằng con trai mười tám tuổi đất nước là nhịp tim có thể khác thường là một làn mây mỏng đến bâng khng là mùi mồ hơi thật thà của lính đơi khi là một giọng nữ cao nghe từ Hà Nội hay một bữa cơm rau rừng chúng tơi khơng muốn chết vì hư danh khơng thể chết vì tiền bạc chúng tơi lạ xa với những tin tưởng điên cuồng những liều thân vơ ích đất nước đẹp mênh mang đất nước thấm tự nhiên đến tận cùng máu thịt chỉ riêng cho Người, chúng tơi dám chết...” (Thửnói vềhạnh phúc - Thanh Thảo, Từmột đến một trăm, NXB Tác phẩm Mới,1984)Câu 1 (0.5 điểm): Xác định thể thơ của đoạn trích trên. Câu 2 (1.0 điểm): Chỉ ra và nêu tác dụng của 01 biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn trích. Câu 3 (0.5 điểm): Anh/chị hiểu như thế nào về 3 dòng thơ cuối: đất nước đẹp mênh mang (2) chỉ riêng cho Người, chúng tôi dám chết Câu 4 (1.0 điểm): Thông điệp mà anh/chị tâm đắc nhất trong đoạn trích. Nêu rõ lí dotại sao chọn thơng điệp đó. II. LÀM VĂN (7.0 điểm) Câu 1 (2.0 điểm): Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết một đoạnvăn (khoảng 200 chữ) bày tỏ suy nghĩ về vấn đề hư danh của một bộ phận giới trẻngày nay. Câu 2 (5.0 điểm): Nhận xét về văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX, sách Ngữ văn 10 Nâng cao, tập 1 viết: “Tư tưởng nhân đạo trong văn học thể hiện ở sựquan tâm tới số phận con người”. Bằng cảm nhận về đoạn trích Tình cảnh lẻloi của người chinh phụ (Trích Chinhphụngâm - Đặng Trần Cơn, dịch giả Đồn Thị Điểm), anh/chị hãy làm sáng tỏ ý kiến trên. Đáp án Đề KSCL đầu năm lớp 11 mônNgữ vănCâu Ý Điểm I Đọc hiểu 1 Thể thơ: Tự do. 0.5 2 Biện pháp tu từ: nêu một trong các biện pháp được sử dụng. Ví dụ:- Liệt kê “đất nước là nhịp tim... là một làn mây mỏng... là mộtgiọng nữ cao...” Tác dụng: tạo âm hưởng, cảm xúc về tình yêu đất nước; thể hiện rõhình ảnh đất nước vô cùng gần gũi. - Điệp từ “Chúng tơi”: chúng tơi khơng muốn chết vì hư danh…chúng tơi lạ xa với những tin tưởng điên cuồng. Tác dụng: Khẳng định lí tưởng sống cao đẹp của thế hệ trẻ đươngthời. Tạo âm hưởng nhịp điệu cho đoạn thơ. 1.0 3 Học sinh có thể trả lời theo cách hiểu của mình, sau đây là gợi ý:- Đất nước gắn bó mật thiết, không thể tách rời khỏi mỗi conngười. - Thể hiện tinh thần hi sinh vì đất nước của thế hệ trẻ. 0.5 4 Học sinh có thể trả lời theo suy nghĩ, quan điểm của mình, sau đâylà gợi ý: (3) vì hư danh, vật chất hay những ảo mộng tầm thường...- Lý giải: + Thông điệp khẳng định một lý tưởng sống cao đẹp, có ý nghĩa.+ Thể hiện tinh thần dũng cảm; quan điểm sống tốt đẹp của ngườitrẻ. II Làm văn 7.0 1 Viết đoạn văn (200 chữ) bày tỏ suy nghĩ về hư danh đối với một bộphận giới trẻ được gợi ra từ phần Đọc hiểu. (4) a. Đảm bảo cấu trúc đoạn văn nghị luận 200 chữ Có đủ các phần mở đoạn, phát triển đoạn, kết đoạn. Mở đoạn nêuđược vấn đề, phát triển đoạn triển khai được vấn đề, kết đoạn kếtluận được vấn đề. (Nếu học sinh viết từ 2 đoạn trở lên thì khơngcho điểm cấu trúc) (0,25 điểm). b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận về một hiện tượng đời sống:Vấn đề hư danh đối với một bộ phận giới trẻ (0,25 điểm). c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm (1,0 điểm).Vận dụng tốt các thao tác lập luận; các phương thức biểu đạt, nhấtlà nghị luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; rút ra bàihọc nhận thức và hành động. Cụ thể: c.1. Câu mở đoạn: Dẫn ý liên quan (có thể lấy cảm hứng từ đoạntrích thơ trong phần Đọc hiểu) để nêu vấn đề cần nghị luận. c.2. Các câu phát triển đoạn - Giải thích: Hư danh là ham muốn tầm thường của con người khimuốn đặt cái tôi cá nhân lên trên/nổi bật trước cộng đồng bằngnhững việc làm vô nghĩa lý, không đem lại những điều tốt đẹp chocuộc đời. Những người chạy theo hư danh chỉ nhằm mục đích đánh bóng têntuổi; muốn dành được sự ngưỡng mộ mà không phải trải quanhững con đường rèn luyện, phấn đấu vì những mục đích tốt đẹp(VD: trào lưu rich-kid; anh hùng bàn phím; ca sĩ thị trường...).- Bàn luận + Nêu tác hại của việc chạy theo hư danh: Hủy hoại đạo đức, nhâncách và nhất là tàn phá lý tưởng sống của giới trẻ; tạo ra những giátrị ảo khiến con người chạy theo một cách điên cuồng; làm dấy lênmột làn sóng nguy hại đến cả một thế hệ. + Chỉ ra nguyên nhân: Do sự háo thắng, bồng bột, thích chứng tỏbản thân; do nhận thức kém, thiếu đi lý tưởng sống cao đẹp; do tácđộng của mạng xã hội; do sự thất bại của giáo dục... c.3. Câu kết đoạn: Nêu những bài học thiết thực cho bản thân (xácđịnh lý tưởng, mục đích sống tốt đẹp; nhận ra đâu là giá trị thật củacuộc sống; học hỏi đức tính khiêm tốn...). (5) 2 a. Yêu cầu chung - Nắm chắc phương pháp, kĩ năng làm bài nghị luận văn học.- Đảm bảo cấu trúc ba phần: Mở bài, thân bài, kết bài. - Lập luận chặt chẽ, văn phong trong sáng, có cảm xúc.b. Yêu cầu cụ thể Học sinh có thể trình bày, sắp xếp các luận điểm theo nhiều cách,nhưng về cơ bản cần bảo đảm những nội dung sau: Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Tư tưởng nhân đạo thể hiệnqua văn học trung đại nói chung và đoạn trích “Tình cảnh lẻ loi củangười chinh phụ” nói riêng. 0.25 Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; thể hiện sựcảm nhận sâu sắc và vận dụng tốt các thao tác lập luận; kếthợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Cụ thể: 1. Giải thích nhận định (0,5 điểm) - Nhân đạo là những nguyên tắc đạo lí đối xử giữa con người vớicon người. - Trong tác phẩm văn học, tư tưởng nhân đạo là tình cảm, thái độcủa nhà văn đối với cuộc sống con người được miêu tả trong tácphẩm. Nó được biểu hiện cụ thể ở các phương diện: Lịng xót thươngnhững con người bất hạnh, phê phán những thế lực hung ác, ápbức, chà đạp con người; trân trọng những phẩm chất và khát vọngtốt đẹp của con người; đòi quyền sống, quyền hạnh phúc cho conngười … 2. Chứng minh vấn đề qua tác phẩm “Chinh phụ ngâm” vàđoạn trích “Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ” (2,5 điểm). - Hoàn cảnh sáng tác: Nửa đầu thế kỉ XVIII có nhiều cuộc khởinghĩa nơng dân nổ ra, triều đình bắt nhiều trai tráng đi lính để dẹploạn. Những cuộc chia tay diễn ra. Cảm thời mẫn thế Đặng Trần Côn đãsáng tác tác phẩm này (0,25 điểm). - Vị trí đoạn trích: Nằm ở phần giữa tác phẩm từ câu 193 đến câu (6) hạnh phúc thầm kín của người chinh phụ (0,25 điểm).- Cảm nhận đoạn trích: (1,5 điểm) + 16 câu thơ đầu: Nỗi cô đơn trong chờ đợi của người chinh phụ.+ 8 câu thơ tiếp theo: Nỗi nhớ nhung sầu muộn của người chinhphụ. Đánh giá tư tưởng nhân đạo thể hiện qua đoạn trích: (0,5 điểm)- Viết về nỗi buồn khổ, cơ đơn trong sâu thẳm tâm hồn người chinhphụ cũng chính là cách tác giả thể hiện thái độ đồng tình và ngợi cacủa mình đối với niềm khao khát tình u, hạnh phúc lứa đơi củanàng. - Qua đó tác giả muốn lên tiếng tố cáo chiến tranh phi nghĩa.Chính những cuộc chiến phi nghĩa này là nguyên nhân dẫn đến tìnhtrạng những người chồng xa vợ, những người mẹ phải lìa con. Cóbao nhiêu người chinh phụ phải sống trong cảnh mịn mỏi nhớthương cơ đơn như nàng đây? 3. Bình luận (1,0 điểm) - Giá trị nhân đạo là phẩm chất cao quí của tác phẩm văn học chânchính, biểu hiện giá trị nhân đạo rất đa dạng song thường tập trungvào lịng thương u, sự cảm thơng, xót xa trước những hoàn cảnh,những số phận bất hạnh, lên án, tố cáo các thế lực tàn bạo chà đạplên quyền sống của con người, nâng niu khát vọng sống, khát vọngtình yêu và hạnh phúc của con người. - Văn học trung đại Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX đãphản ánh chân thực xã hội phong kiến Việt Nam với nhiều biếnđộng thăng trầm. Số phận con người, đặc biệt là số phận của ngườiphụ nữ bị ảnh hưởng lớn nhất từ bối cảnh ấy. Họ là đối tượng đượcquan tâm nhiều nhất. Và người phụ nữ có chồng ra trận mịn mỏitrong chờ đợi và khát khao hạnh phúc đã trở thành tâm điểm trongcác trang viết của Đặng Trần Cơn - Đồn Thị Điểm. (7) 4. Đánh giá chung (0,5 điểm) - Cảm hứng nhân đạo cùng với cảm hứng yêu nước là hai sợi chỉđỏ xuyên suốt toàn bộ nền văn học Việt Nam. Sự gắn bó với đấtnước và số phận con người làm cho văn học Việt Nam vừa giàuchất hùng tráng vừa thấm đượm giọng điệu cảm thương. - Có thể nói đoạn trích “Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ” làđoạn trích tiêu biểu nhất trong Chinh phụ ngâm về tinh thần nhânđạo của Đặng Trần Cơn và Đồn Thị Điểm cũng như văn học giaiđoạn trung đại. Diễn đạt có sáng tạo, đảm bảo đúng qui tắc chính tả và cách dùng |
