a] Từ mượn
Ngoài từ thuần Việt là những từ đo nhân dân ta tự sáng tạo ra, tiếng Việt còn vay mượn nhiều từ nước ngoài để biểu thị những sự vật, hiện tượng, đặc điểm,... mà tiếng Việt chưa có từ thích hợp để biểu thị. Đó là những từ mượn.
Bộ phận từ mượn quan trọng nhất trong tiếng Việt là từ mượn của tiếng Hán. Những từ mượn đó được gọi là từ Hán Việt. Từ Hán Việt là từ gốc Hán, phát âm theo cách đọc Hán Việt. Đó là cách đọc chữ Hán của người Việt Nam dựa trên cơ sở ngữ âm tiếng Hán thời trung đại, chịu ảnh hưởng của hệ thông ngữ âm tiếng Việt, dần dần ôn định và được bảo tồn cho đến ngày nay.
b] Ỵêii tố Hán Việt
Bất kì thứ tiếng nào cũng có đơn vị cấu tạo từ. Trong tiếng Việt, đơn vị cấu tạo từ là tiếng. Đối với từ Hán Việt, đơn vị câu tạo từ được gọi là yếu tô' Hán Việt. Mỗi yếu tố Hán Việt tương ứng với một chữ Hán.
* Có những yếu tố Hán Việt được dùng độc lập như một từ. Ví dụ :
hoa, học, số, lượng...
* Có những yếu tố Hán Việt không được dùng độc lập mà chỉ là một yếu tố để cấu tạo từ ghép Hán Việt. Ví dụ :
thuỷ [nước], ải [yêu], hắc [đen], thiên [trời],...
* Có những yếu tô' Hán Việt đồng âm nhưng nghĩa lại khác xa nhau. Ví dụ :
- thiên: trời [thiên địa : trời đất, thiên thư: sách trời]
- thiên: nghìn [thiên thu : nghìn năm, thiên lí mã: ngựa chạy nghìn dặm]
- thiên : dời [thiên đô : dời đô]
2. Từ ghép Hán Việt
Từ ghép Hán Việt cũng được chia thành hai loại như từ ghép tiếng Việt.
a] Từ ghép chính phụ
- Đó là loại từ ghép có tiếng chính và tiếng phụ.
- Nhưng khác với tiếng Việt - tiếng chính đứng trước và tiếng phụ đứng sau và làm nhiệm vụ bổ sung nghĩa cho tiếng chính - trong từ ghép Hán Việt :
* Có khi tiếng chính đứng trước còn tiếng phụ đứng sau. Ví dụ :
- ái quốc [yêu nước]
ái [yếu tố chính] / quốc [yếu tố phụ]
- đại diện [thay mặt]
đại [yếu tố chính] / diện [yếu tố phụ]
- hữu quan [có liên quan]
hữu [yếu tố' chính] / quan [yếu tố phụ]
* Có khi tiếng chính đứng sau còn tiếng phụ đứng trước. Ví dụ :
- cường quốc [nước manh]
quốc [yếu tố chính] / cường [yếu tố phụ]
- thiên thư [sách ười]
thư [yếu tố chính] / thiên [yếu tố phụ]
- nguyên văn [bản viết, lời nói hoàn toàn đúng như của người đã viết ra, nói ra]
văn [yếu tố chính] / nguyên [yếu tố phụ]
b] Từ ghép đẳng lập
Đó là loại từ ghép có các tiếng bình đẳng với nhau về mặt ngữ pháp, không có tiếng nào chính, không có tiếng nào phụ. Ví dụ :
quốc gia —> quốc : nước ; gia : nhà
hoan hỉ —> hoan : vui ; hỉ : mừng
thi ca —> thi : thơ ; ca : bài hát
II - HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP
1. Muốn phân biệt được nghĩa của các yếu tố, cần phải dựa vào nghĩa chung của cả từ ghép Hán Việt. Trên cơ sở hiểu nghĩa chung của cả từ, các em suy ra nghĩa riêng của từng yếu tố.
a] hoa
- hoa [trong : hoa quả, hương hoa] : cơ quan sinh sản của cây, thường có hương thơm và màu sắc.
- hoa [trong : hoa mĩ, hoa lệ]: đẹp
b] phi
- phi [trong : phi công, phi đội]: bay
- phi [trong : phi pháp, phi nghĩa]: trái, không phải
- phi [trong : cung phi, vương phi]: vợ vua, chúa
c] tham
- tham [trong : tham vọng, tham lam]: ham thích một cách quá đáng, không biết chán ..
- tham [trong : tham gia, tham chiến]: dự phần, góp phần
d] gia
- gia [trong : gia chủ, gia súc] : nhà
- gia [trong : gia vị, gia tăng]: thêm
2. Muốn tìm được từ ghép Hán Việt, cần hiểu nghĩa của các yếu tố Hán Việt đưa ra trong bài tập.
- quốc: nước
- sơn: núi
- cư: ở
- bại: thua
Dựa vào nghĩa trên, có thể tìm được những từ ghép Hán Việt như:
- quốc gia, quốc ngữ, quốc thiều, quốc thề
- Sơn thuỷ, sơn lâm, sơn cước
- chung cư, ngụ cư, định cư, di cư
- thất bại, thành bại, đại bại
3. Các từ hữu ích, thi nhân, đại thắng, phát thanh, bảo mật, tân binh, hậu đãi, phòng hỏa đều là những từ ghép chính phụ Hán Việt. Trật tự các yếu tô chính phụ như sau:
- Yếu tố chính đứng trước, yếu tố phu đứng sau:
hữu ích, phát thanh, bảo mật, phòng hoả
- Yếu tố phụ đứng trước, yếu tố chính đứng sau :
thi nhân, đại thắng, tân binh, hậu đãi
4. Những từ ghép chính phụ có :
- Yếu tố phụ đứng trước, yếu tố chính đứng sau :
nhật thực, nhật báo, mĩ nhân, đại dương, phi cơ
- Yếu tố chính đứng trước, yếu tố phụ đứng sau :
phóng đại, chỉ dẫn, ái quốc, hữu hiệu, vô hình
trời - thiên
biển - hải
núi - sơn
sông - hà
Câu 6: [Trang 116 - SGK Ngữ văn 7 tập 1] Chọn từ thích hợp điền vào các câu dưới đây:
a. thành tích, thành quả
Thế hệ mai sau sẽ được hưởng ... của công cuộc đổi mới hôm hay.
Trường ta đã lập nhiều ... để chào mừng ngày Quốc khánh mồng 2 tháng 9.
b. ngoan cường, ngoan cốBọn địch ... chống cự đã bị quân ta tiêu diệt.Ông đã ... giữ vững khí tiết cách mạng.c. nhiệm vụ, nghĩa vụLao động là ... thiêng liêng, là nguồn sống, nguồn hạnh phúc của mỗi người.Thầy hiệu trưởng đã giao ... cụ thể cho lớp em trong đợt tuyên truyền phòng chống ma tuý.d. giữ gìn, bảo vệEm Thuý luôn luôn ... quần áo sạch sẽ.
... Tổ quốc là sứ mệnh của quân đội.
Xem lời giải
Câu 1: [Trang 115 - SGK Ngữ văn 7 tập 1] Tìm từ Hán Việt đồng nghĩa với các từ sau:Gan dạ Nhà thơ Mổ xẻ Của cải Nước ngoài Chó biển Đòi hỏi Năm học Loài người
Thay mặt
Các từ Hán Việt đồng nghĩa với các từ trên gồm:
- gan dạ - dũng cảm
- nhà thơ - thi sĩ
- mổ xẻ - phẫu thuật/phân tích
- đòi hỏi - yêu cầu
- loài người - nhân loại
- của cải - tài sản
- nước ngoài - ngoại quốc
- chó biển - hải cẩu
- năm học - niên khoá
- thay mặt - đại diện.
Từ khóa tìm kiếm Google: câu 1 trang 115 văn 7 tập 1, trả lời câu 1 trang 115 văn 7 tập 1, đáp án câu 1 trang 115 văn 7 tập 1, từ đồng nghĩa văn 7
Từ điển Trần Văn Chánh
[văn] ① Cỏ thi để bói [như 策];
② Mưu lược [như 策].
Tự hình 1
Dị thể 1
Từ điển phổ thông
quyển sách, sổ
Từ điển trích dẫn
1. [Danh] Ngày xưa ghép thẻ tre viết chữ thành quyển gọi là “sách” 冊. 2. [Danh] Phiếm chỉ thư tịch. ◎Như: “họa sách” 畫冊 sách vẽ. 3. [Danh] Lượng từ: đơn vị kế toán số lượng thư bổn. ◎Như: “đệ nhị sách” 第二冊 quyển hai. 4. [Danh] Văn thư của vua để tế thần [ngày xưa]. 5. [Danh] Chiếu thư của vua để phong tặng. 6. [Danh] Mưu kế. § Thông “sách” 策. 7. [Phó] Danh phận chưa được chính thức xác lập [thời cổ]. ◇Vương Minh Thanh 王明清: “Sách vi chánh thất” 冊為正室 [Chích thanh tạp thuyết 摭青雜說] Làm chính thất chưa chính thức. 8. [Động] Phong, sách phong. ◇Chu Thư 周書: “Hậu dữ Trần hậu đồng thì bị tuyển nhập cung, câu bái vi phi, cập thăng hậu vị, hựu đồng nhật thụ sách” 后與陳后同時被選入宮, 俱拜為妃, 及升后位, 又同日受冊 [Tuyên đế nguyên hoàng hậu 宣帝元皇后] Hậu cùng Trần hậu đồng thời được tuyển vào cung, đều được cho làm phi, thăng lên chức vị là hậu, lại cùng ngày được thụ phong. 9. [Động] Giúp đỡ, phù trợ. § Thông “sách” 策.
10. § Cũng viết là 册.
Từ điển Nguyễn Quốc Hùng
Một lối viết của chữ Sách 册.
Tự hình 6
Dị thể 1
Từ ghép 4
chú sách 註冊 • danh sách 名冊 • sách mệnh 冊命 • thủ sách 手冊
Một số bài thơ có sử dụng
Từ điển phổ thông
quyển sách, sổ
Từ điển trích dẫn
1. § Cũng viết là 冊.
Từ điển Thiều Chửu
① Bài văn sách mệnh. Như vua phong tước cho ai gọi là sách phong 册封.
② Bản sách, một quyển sách gọi là sách, cũng có khi viết là 冊.
Từ điển Trần Văn Chánh
① Sổ: 戶口册 Sổ hộ khẩu, hộ tịch; ② Sách: 小册子 Cuốn sách nhỏ; 名册 Danh sách; ③ Cuốn, quyển: 全書共十册 Trọn bộ mười quyển;
④ Hiệu lệnh của vua để ban cho những tước cao quý: 册封 Phong tước.
Từ điển Nguyễn Quốc Hùng
Thẻ tre viết chữ [ đời xưa chưa có giấy, phải viết vào thẻ tre ] — Giấy có chữ viết đóng thành tập. Ta cũng gọi là cuốn sách, truyện Nhị độ mai có câu: » Vui lòng đèn sách nghỉ tay văn bài « — Lệnh vua viết ra giấy.
Tự hình 6
Dị thể 9
冊笧策𠕋𠕐𣆑𣌧𥬰𥮫
Không hiện chữ?
Từ ghép 6
Một số bài thơ có sử dụng
• Tầm xuân thi - 尋春詩 [Chu Hy]
Từ điển phổ thông
[xem: sỉ sách 哆嗦]
Từ điển trích dẫn
1. [Động] Mút. ◎Như: “tiểu hài tử tổng hỉ hoan sách thủ chỉ đầu” 小孩子總喜歡嗦手指頭 trẻ con đều thích mút đầu ngón tay.
2. [Tính] Lải nhải. ◎Như: “la sách” 囉嗦 lải nhải nói nhiều.
Từ điển Trần Văn Chánh
Xem 哆嗦 [duosuo], 羅嗦 [luosuo].
Tự hình 2
Từ ghép 3
la sách 囉嗦 • sỉ sách 哆嗦 • xỉ sách 哆嗦
Từ điển phổ thông
cãi nhau
Từ điển trích dẫn
1. [Phó] Lớn tiếng tranh cãi.
2. Một âm là “trách”. “Trách trách” 嘖嘖: [1] [Thán] Khen nức nỏm, tấm tắc. ◇Sơ khắc phách án kinh kì 初刻拍案驚奇: “Khẩu lí sách sách đạo: Quả nhiên hảo châu” 口裡嘖嘖道: 果然好珠 [Quyển lục] Miệng tấm tắc nói: Quả thật là hạt ngọc quý. [2] [Trạng thanh] Tiếng chim hay sâu bọ kêu. ◇Sơ khắc phách án kinh kì 初刻拍案驚奇: “Nhược hữu xà chí, ngô công tiện sách sách tác thanh” 若有蛇至, 蜈蚣便嘖嘖作聲 [Quyển tam] Nếu có rắn đến, con rết liền kêu ré ré.
Từ điển Thiều Chửu
[zé] ① Tranh cãi; ② Tấm tắc khen ngợi; ③ Cao xa.
Từ điển Thiều Chửu
① Cãi nhau.
② Một âm là trách. Trách trách 嘖嘖 nức nỏm khen hoài.
Tự hình 2
Dị thể 3
Chữ gần giống 1
Một số bài thơ có sử dụng
Từ điển phổ thông
nứt ra
Từ điển trích dẫn
1. [Động] Nứt, vỡ, lở. ◇Đỗ Phủ 杜甫: “Ngô Sở đông nam sách” 吳楚東南坼 [Đăng Nhạc Dương lâu 登岳陽樓] Đất Ngô đất Sở chia tách ở hai phía đông nam. 2. [Động] Nở [hoa]. ◇Liêu trai chí dị 聊齋志異: “Phương lưu liên gian, hoa diêu diêu dục sách” 方流連間, 花搖搖欲坼 [Hương Ngọc 香玉] Hương thơm bay khắp phòng, hoa lay động chực nở. 3. [Động] Chia rẽ, chia li. ◇Bạch Cư Dị 白居易: “Thùy gia vô phu phụ, Hà nhân bất li sách” 誰家無夫婦, 何人不離坼 [Tục cổ 續古] Nhà nào không có vợ chồng, Ai mà không phải chia li?
4. [Động] Hủy hoại. ◇Đỗ Phủ 杜甫: “Hà lương hạnh vị sách, Chi sanh thanh tất tốt” 河梁幸未坼, 枝撐聲窸窣 [Tự kinh phó Phụng Tiên huyện 自京赴奉先縣] Cầu sông may chưa gãy, Cành chống tiếng kẽo kẹt.
Từ điển Thiều Chửu
① Nứt ra.
Từ điển Trần Văn Chánh
[văn] ① Nứt ra;
② Làm nứt.
Từ điển Nguyễn Quốc Hùng
Đất nứt nẻ ra — Nứt ra.
Tự hình 2
Dị thể 9
拆斥𡍔𡍩𢯪𣂙𤇚𤖴𤗙
Không hiện chữ?
Một số bài thơ có sử dụng
Từ điển Thiều Chửu
① Bước ngắn. Bước chân trái gọi là sách 彳, bước chân phải gọi là xúc 亍, hợp 彳 với 亍 lại thành ra chữ hành 行.
Từ điển Nguyễn Quốc Hùng
Bước chân trái lên nửa bước — Bước ngắn — Tên một bộ chữ Trung Hoa, tức bộ Sách.
Tự hình 4
Từ ghép 1
Một số bài thơ có sử dụng
• Quy Bắc thành - 歸北城 [Phạm Đình Hổ]
Từ điển trích dẫn
1. [Động] Mách bảo, nói cho biết. § Thông “tố” 訴. ◇Tư Mã Thiên 司馬遷: “Thâm u linh ngữ chi trung, thùy khả cáo tố giả” 深幽囹圄之中, 誰可告愬者 [Báo Nhậm Thiếu Khanh thư 報任少卿書] Trong ngục tù u ám, giải bày được với ai? 2. [Động] Gièm pha, vu cáo, vu hãm. ◇Luận Ngữ 論語: “Công Bá Liêu tố Tử Lộ ư Quý Tôn” 公伯寮愬子路於季孫 [Hiến vấn 憲問] Công Bá Liêu gièm pha Tử Lộ với Quý Tôn [quyền thần nước Lỗ. 3. [Động] Hướng về. § Thông “tố” 溯.
4. Một âm là “sách”. [Tính] Sợ hãi. ◎Như: “sách sách” 愬愬 sợ sệt.
Từ điển Thiều Chửu
① Mách bảo.
② Một âm là sách. Như sách sách 愬愬 sợ hãi [tả cái dáng sợ hãi].
Từ điển Nguyễn Quốc Hùng
Ngạc nhiên — Sợ hãi — Một âm khác là Tố. Xem Tố.
Tự hình 2
Dị thể 1
Chữ gần giống 2
Một số bài thơ có sử dụng
• Bách chu 2 - 柏舟 2 [Khổng Tử]
• Hàn bi - 韓碑 [Lý Thương Ẩn]
Từ điển phổ thông
1. nứt ra
2. huỷ đi
Từ điển trích dẫn
1. [Động] Mở ra, bóc, tháo. ◎Như: “sách tín” 拆信 mở thư. ◇Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: “Nhân báo Từ Châu hữu chiến thư đáo, Tháo sách nhi quan chi” 人報徐州有戰書到, 操拆而觀之 [Đệ thập nhất hồi] Có người báo Từ Châu có chiến thư đến, [Tào] Tháo mở ra xem. 2. [Động] Nứt ra. ◇Dịch Kinh 易經: “Lôi vũ tác nhi bách quả mộc giai giáp sách” 雷雨作而百果木皆甲拆 [Giải quái 解卦] Sấm mưa nổi lên mà trăm quả cỏ cây đều nứt vỏ.
3. [Động] Hủy hoại, phá. ◎Như: “sách hủy” 拆毀 phá bỏ.
Từ điển Thiều Chửu
① Nứt ra, như giáp sách 甲拆 nứt nanh.
② Huỷ đi.
Từ điển Trần Văn Chánh
① Tháo, dỡ, bóc, mở: 拆被子 Tháo vỏ chăn; 拆房子 Dỡ nhà; 拆信 Bóc thư; 拆封 Mở [bóc] niêm phong; 拆開包袱 Dỡ gói ra; ② [văn] Nứt ra: 甲拆 Nứt nanh;
③ [văn] Huỷ đi. Xem 拆 [ca].
Từ điển Trần Văn Chánh
[đph] Tiết ra ngoài [ỉa đái]. Xem 拆 [chai].
Tự hình 2
Dị thể 2
Từ ghép 2
Một số bài thơ có sử dụng
Từ điển phổ thông
hàng rào, rào chắn
Từ điển trích dẫn
1. [Danh] Hàng rào, tre gỗ cắm để ngăn che. ◎Như: “sách môn” 柵門 cửa có chấn song. ◇Thủy hử truyện 水滸傳: “Bỉ thử gian hữu tọa san, hoán tố Đào Hoa san, cận lai san thượng hữu lưỡng cá đại vương trát liễu trại sách, tụ tập trứ ngũ thất bách nhân, đả gia kiếp xá” 被此間有座山, 喚做桃花山, 近來山上有兩個大王扎了寨柵, 聚集著五七百人, 打家劫舍 [Đệ ngũ hồi] Ở đây có một quả núi, gọi là núi Đào Hoa, gần đây trên núi có hai đại vương đến cắm rào trại, tụ tập năm bảy trăm quân, đi phá nhà cướp của.
Từ điển Thiều Chửu
① Hàng rào, cắm tre gỗ làm hàng rào để ngăn người đi gọi là sách.
Từ điển Trần Văn Chánh
Hàng rào chấn song, vỉ, ghi [lò]: 鐵柵欄 Hàng rào chấn song sắt; 爐柵 Vỉ lò, ghi lò. Xem 柵 [shan].
Tự hình 3
Dị thể 4
Từ ghép 1
Một số bài thơ có sử dụng
Từ điển phổ thông
hàng rào, rào chắn
Từ điển trích dẫn
1. Giản thể của chữ 柵.
Từ điển Trần Văn Chánh
Hàng rào chấn song, vỉ, ghi [lò]: 鐵柵欄 Hàng rào chấn song sắt; 爐柵 Vỉ lò, ghi lò. Xem 柵 [shan].
Từ điển Trần Văn Chánh
Như 柵
Tự hình 2
Dị thể 3
Từ ghép 1
Từ điển Nguyễn Quốc Hùng
Sách sách: Tiếng mưa rơi rả rích — Một âm khác là Tác. Xem Tác.
Tự hình 1
Chữ gần giống 5
𢱢𧛻𦵫𥰼𠋲
Không hiện chữ?
Từ điển phổ thông
1. thẻ tre để viết 2. sách lược, mưu kế
3. roi ngựa
Từ điển trích dẫn
1. [Danh] Thẻ gấp. § Thông “sách” 冊. Ngày xưa không có giấy, việc nhỏ biên vào thẻ đơn gọi là “giản” 簡, việc to biên vào thẻ ken từng mảng to gấp lại được gọi là “sách” 策. ◇Nghi lễ 儀禮: “Bách danh dĩ thượng thư ư sách, bất cập bách danh thư ư phương” 百名以上書於策, 不及百名書於方 [Sính lễ 聘禮, Kí 記] Một trăm tên trở lên chữ ghi trên thẻ tre, không tới trăm tên ghi trên bản gỗ. 2. [Danh] Gậy chống. ◇Tôn Xước 孫綽: “Chấn kim sách chi linh linh” 振金策之鈴鈴 [Du Thiên Thai san phú 遊天台山賦] Rung gậy vàng kêu leng keng. 3. [Danh] Lời “sách”, bài của bầy tôi trả lời lại lời chiếu của vua. 4. [Danh] Mưu kế, đường lối, phương pháp, cách. ◎Như: “thượng sách” 上策 kế sách hoặc phương pháp hay. ◇Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: “Dong ngã từ đồ lương sách” 容我徐圖良策 [Đệ bát hồi] Để tôi thong thả liệu tính cách hay. 5. [Danh] Lối văn “sách”. ◎Như: Người ta ra đầu bài hỏi về sự gì, mình lấy phương pháp làm sao mà trả lời lại cho vỡ vạc gọi là “sách lệ” 策勵. 6. [Danh] Roi ngựa. ◇Giả Nghị 賈誼: “Chấn trường sách nhi ngự vũ nội” 振長策而御宇內 [Quá Tần luận 過秦論] Vung roi dài mà chế ngự thiên hạ. 7. [Danh] Cỏ thi [thời xưa dùng để bói]. ◇Khuất Nguyên 屈原: “Quy sách thành bất năng tri thử sự” 龜策誠不能知此事 [Sở từ 楚辭, Bốc cư 卜居] Mai rùa và cỏ thi thật không biết được sự này. 8. [Danh] Họ “Sách”. 9. [Động] Đánh roi cho ngựa đi. ◎Như: “sách mã tiền tiến” 策馬前進 quất ngựa tiến lên. 10. [Động] Thúc giục, đốc xúc. ◎Như: “tiên sách” 鞭策 thúc giục, khuyến khích. § Ghi chú: Trong bài văn có câu gì hay gọi là “cảnh sách” 警策, đang chỗ văn khí bình thường bỗng có một câu hay trội lên khiến cho kẻ đọc phấn chấn tinh thần như ngựa bị roi chạy chồm lên. Nhà chùa sớm tối thường đọc bài văn thúc giục cho người tu hành cũng gọi là “cảnh sách” 警策. 11. [Động] Chống gậy. ◇Đào Uyên Minh 陶淵明: “Sách phù lão dĩ lưu khế, thì kiểu thủ nhi hà quan” 策扶老以流憩, 時矯首而遐觀 [Quy khứ lai từ 歸去來辭] Chống cây gậy thơ thẩn nghỉ ngơi, có lúc ngửng đầu mà trông ra xa.
12. [Động] Phong [mệnh lệnh của thiên tử]. ◎Như: “sách Tấn Hầu vi phương bá” 策晉侯為王伯 phong mệnh cho Tấn Hầu làm bá.
Từ điển Thiều Chửu
① Thẻ gấp. Ngày xưa không có giấy, việc nhỏ biên vào cái thẻ một gọi là giản 簡, việc to biên vào cái thẻ ken từng mảng to gấp lại được gọi là sách 策. ② Mệnh lệnh của thiên tử, như sách Tấn Hầu vi phương bá 策晉侯為方伯 sách mạng cho Tấn Hầu làm bá. ③ Lời sách, bài của bầy tôi trả lời lại lời chiếu của vua gọi là sách. ④ Kế sách, như thượng sách 上策 kế sách trên. ⑤ Lối văn sách, người ta ra đầu bài hỏi về sự gì, mình lấy phương phép làm sao mà trả lời lại cho vỡ vạc gọi là sách lệ 策勵.
⑥ Trong bài văn có câu gì hay gọi là cảnh sách 警策, đang chỗ văn khí bình thường bỗng có một câu hay trội lên khiến cho kẻ đọc phấn chấn tinh thần như ngựa bị roi chạy chồm lên. Nhà chùa sớm tối thường đọc bài văn thúc dục cho người tu hành cũng gọi là cảnh sách.
Từ điển Trần Văn Chánh
① Kế, kế sách, mẹo: 妙策 Kế hay, mẹo hay; ② [Cái] roi ngựa [bằng tre]; ③ Quất [ngựa]: 策馬uất ngựa. [Ngb] Giục, thúc: 鞭策 Thúc giục, khuyến khích; ④ Thẻ tre gấp lại [để viết]; ⑤ Văn sách [một lối văn xưa]: 策論 Sách luận; ⑥ [văn] Văn thư của vua chúa phong đất hoặc ban tước cho các bầy tôi; ⑦ [văn] [Vua chúa] phong cho bề tôi: 策亮爲丞相 Phong cho Lượng làm thừa tướng [Tam quốc chí]; ⑧ [văn] Sách vấn [các thí sinh trong kì thi thời xưa]; ⑨ [văn] Cỏ thi dùng để bói [thời xưa]: 龜策誠不能知此事 Mai rùa và cỏ thi thật không biết được việc này [Khuất Nguyên: Bốc cư]; ⑩ [văn] Cây gậy;
⑪ [văn] Chống [gậy].
Từ điển Nguyễn Quốc Hùng
Cái thẻ tre có viết chữ. Chỉ sách vở. Như chữ Sách 册 — Cái roi ngựa — Dùng roi mà đánh — Đòi hỏi, thúc giục. Xem Sách lệ — Kế hoạch. Td: Chính sách.
Tự hình 6
Dị thể 23
䓶册敇敕笧筞筴箣萗赦𠞁𠞦𠷽𢄆𣍸𥫪𥬰𥮥𥮮𥮵𥯻𥳯𫁰
Không hiện chữ?
Từ ghép 23
Một số bài thơ có sử dụng
Từ điển trích dẫn
1. § Cũng như “sách” 策. 2. Một âm là “kiệp”. [Danh] Đồ để kẹp, đũa gắp. 3. [Động] Kiềm chế.
4. [Danh] Thích thú, khoái ý.
Từ điển Thiều Chửu
① Cái cỏ thi trong lúc đã gắp ra. ② Mưu kế, cùng nghĩa với chữ sách 策. ③ Một âm là giáp. Ðũa.
④ Lại một âm là hiệp. Gắp.
Từ điển Trần Văn Chánh
[văn] ① Cỏ thi để bói [như 策];
② Mưu lược [như 策].
Từ điển Nguyễn Quốc Hùng
Cái giỏ tre nhỏ — Ghi chép. Viết ra — Mưu lược. Như chữ Sách 策 — Một âm khác là Hiệp. Xem Hiệp.
Tự hình 1
Dị thể 3
Từ điển phổ thông
1. dây tơ 2. tìm tòi, lục
3. tan tác, chia lìa
Từ điển trích dẫn
1. [Danh] Dây to, thừng, chão. ◎Như: “ma tác” 麻索 thừng đay, “thiết tác” 鐵索 xích sắt. ◇Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: “Thiết tác liên chu, quả nhiên độ giang như lí bình địa” 鐵索連舟, 果然渡江如履平地 [Đệ tứ thập bát hồi] Dây xích sắt nối liền các thuyền lại vào nhau, quả thật đi trên sông như đạp chân trên đất bằng. 2. [Danh] “Huyền tác” 弦索 nhạc khí dùng dây. 3. [Danh] Họ “Tác”. 4. [Động] Siết, thắt chặt. ◇Khuất Nguyên 屈原: “Tác hồ thằng chi sỉ sỉ” 索胡繩之纚纚 [Li tao 離騷] Buộc chặt sợi dài lượt thượt. 5. [Phó] Lẻ loi, trơ trọi. ◎Như: “tác cư” 索居 ở một mình, “li quần tác cư” 離群索居 lìa đàn ở một mình. ◇Nguyễn Trãi 阮廌: “Lãn tính tòng lai ái tác cư” 懶性從來愛索居 [Mạn thành 漫成] Tính lười từ trước đến nay, thích ở một mình. 6. [Phó] Hết, tận cùng. ◎Như: “tất tác tệ phú” 悉索敝賦 nhặt nhạnh hết cả của sở hữu, “hứng vị tác nhiên” 興味索然 hứng thú hết cả, “tác nhiên vô vị” 索然無味 không chút mùi vị nào. 7. Một âm là “sách”. [Động] Lục lọi, tim kiếm. ◎Như: “sưu sách” 搜索 tìm tòi, “bộ thủ sách dẫn” 部首索引 tra tìm [chữ] theo bộ thủ. ◇Liêu trai chí dị 聊齋志異: “Gia trung khách kiến tân lang cửu bất chí, cộng sách chi” 家中客見新郎久不至, 共索之 [Tân lang 新郎] Khách trong nhà thấy chú rể mãi không về, cùng đi tìm. 8. [Động] Đòi, cầu, mong muốn. ◎Như: “yêu sách” 要索 đòi hỏi, “sách tiền” 索錢 đòi tiền. 9. [Danh] Phép độ, khuôn phép, quy tắc.
10. § Ta quen đọc là “sách” cả.
Từ điển Thiều Chửu
① Dây tơ. ② Huyền tác 弦索 đồ âm nhạc bằng dây. ③ Phép độ. ④ Tan tác, như hứng vị tác nhiên 興味索然 hứng thú tan tác, li quần tác cư 離群索居 lìa đàn ở một mình, v.v. ⑤ Hết, như tất tác tệ phú 悉索敝賦 nhặt nhạnh hết cả của sở hữu.
⑥ Một âm là sách. Lục lọi, đòi, cầu. ta quen đọc là chữ sách cả.
Từ điển Trần Văn Chánh
① Thừng to, chão: 麻索 Thừng đay; 船索 Thừng kéo thuyền; 鐵索橋 Cầu xích sắt; ② Tìm tòi, lục: 搜索 Lục soát; ③ Đòi, yêu cầu, yêu sách, lấy: 索錢 Đòi tiền; 索價 Đòi giá; 索欠 Đòi nợ; ④ Không chút nào, tan tác, lẻ loi: 索然無味 Không chút mùi vị nào; 離群索居 Lìa đàn ở riêng, sống lẻ loi; ⑤ [văn] Hết: 索絕 Đứt hết. 【索性】sách tính [suôxìng] [pht] Quách, phắt, béng, dứt khoát: 索性走了 Đi quách cho rồi;
⑥ [văn] Khuôn phép, phép độ, quy tắc.
Từ điển Nguyễn Quốc Hùng
Tìm tòi. Tìm kiếm. Xem Sách ẩn 索隱 — Mong muốn. Đòi hỏi. Xem Sách nhiễu 索擾 — Một âm khác là Tác. Xem Tác.
Tự hình 6
Dị thể 7
䌇索𡩡𢱢𥿟𥿿𦃦
Không hiện chữ?
Chữ gần giống 1
Từ ghép 9
Một số bài thơ có sử dụng
Từ điển Nguyễn Quốc Hùng
Gai nhọn của cây cối.
Tự hình 2