Bài 1: Những điểm chính trong việc hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp
Trường ĐHTV là nơi nghiên cứu và phát triển những công nghệ mới, những mô hình kinh doanh mới. Vì vậy, việc truyền cảm hứng mạnh mẽ tinh thần khởi nghiệp trong sinh viên toàn trường là nhiệm vụ thiết yếu nhằm trang bị các kiến thức, kỹ năng về khởi nghiệp cho sinh viên trong thời gian học tập tại nhà trường, tạo môi trường thuận lợi để hỗ trợ sinh viên hình thành và hiện thực hóa các ý tưởng, dự án khởi nghiệp góp phần tạo việc làm cho sinh viên sau khi tốt nghiệp.
Đoàn Đại sứ quán Canada xem kết quả ý tưởng khởi nghiệp của học viên tại Vườn ươm Doanh nghiệp thuộc Trường ĐHTV.
Ông Nguyễn Văn Vũ An, Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo và Khởi nghiệp thuộc Trường ĐHTV cho biết: vai trò của trường đại học trong hệ sinh thái khởi nghiệp là lấy câu chuyện hệ sinh thái khởi nghiệp làm trọng tâm, việc xây dựng mô hình đi theo 03 giai đoạn phát triển chính của khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Theo đó, Trường ĐHTV đóng vai trò quan trọng trong cả 03 giai đoạn chính: hình thành ý tưởng, phát triển sản phẩm và tăng trưởng. Trong giai đoạn đầu tiên, giảng viên và các đơn vị hỗ trợ đóng vai trò là những người truyền cảm hứng, cung cấp thông tin, giới thiệu những thành công, điển hình, kinh nghiệm, hỗ trợ phát triển đội, nhóm thông qua thúc đẩy hợp tác liên ngành trong sinh viên. Đối với giai đoạn thứ hai, khi DN có sản phẩm, dịch vụ, Trường ĐHTV cần cung cấp những kiến thức cơ bản cần thiết về kinh doanh như luật pháp, thuế, kế toán cho đến hỗ trợ về nơi làm việc cho các nhà sáng lập DN.
Đối với giai đoạn thứ ba khi hệ sinh thái có nhiều DN khởi nghiệp phát triển tốt, Trường ĐHTV luôn đóng vai trò tiên phong cung cấp những tài năng kinh doanh, nguồn lực chất lượng tốt với tư duy, kỹ năng và trải nghiệm hữu ích để DN tăng trưởng bền vững. Chính vì thế, Trường ĐHTV vừa trang bị cho người học những kỹ năng, kiến thức và trải nghiệm để sẵn sàng khởi nghiệp khi có hướng đi đổi mới sáng tạo thực sự vừa thực thi tốt vai trò của mình trong cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội.
Theo ông Nguyễn Văn Vũ An, nếu cách tiếp cận về vai trò trường đại học trong nền kinh tế là nhấn mạnh vào yếu tố nội lực của trường đại học để đổi mới sáng tạo, thì cách tiếp cận về vai trò của trường đại học trong hệ sinh thái khởi nghiệp cho thấy tính hiệu quả khi đưa sản phẩm dịch vụ từ trường đại học ra bên ngoài và thương mại hóa. Trong khi cách tiếp cận thứ nhất chỉ rõ, để chuyển giao tốt sản phẩm của mình ra bên ngoài, các trường đại học cần thúc đẩy đổi mới sáng tạo mạnh mẽ và hợp tác với khu vực tư nhân, cách tiếp cận thứ hai nhấn mạnh vai trò của trường đại học rất lớn trong truyền cảm hứng, hỗ trợ thẩm định ý tưởng và phát triển đội nhóm trong các trường đại học. Cả hai cách tiếp cận đều toát lên những điểm chính về vai trò của trường đại học trong đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp: tinh thần doanh nhân và truyền cảm hứng, cung cấp nhân lực chất lượng cao; hợp tác với DN và nắm bắt nhu cầu thị trường.
Để hoạt động khởi nghiệp trong sinh viên đạt hiệu quả hơn nữa, Trường ĐHTV tiếp tục đẩy mạnh công tác đào tạo kiến thức, kỹ năng khởi nghiệp cho sinh viên toàn trường với nhiều hình thức đào tạo khác nhau, chú trọng đào tạo về thực tiễn cao. Trong đó, Trường ĐHTV xây dựng thêm bộ tài liệu và xuất bản sách phục vụ cho công tác đào tạo môn học khởi nghiệp; cụ thể là “Hướng dẫn xây dựng bộ nhận dạng thương hiệu cho DN khởi nghiệp”. Trung tâm Hỗ trợ Phát triển dạy và học phối hợp với Khoa Kinh tế, Luật xây dựng chương trình thạc sĩ khởi sự DN, đây là chương trình thạc sĩ đầu tiên trong cả nước về khởi nghiệp có tính thực tiễn cao, luận văn tốt nghiệp được thay thế bằng kế hoạch kinh doanh nhằm đáp ứng mục tiêu của chương trình là học viên ra trường có thể khởi nghiệp thành công. Tiếp nối hoạt động xây dựng và chuẩn hóa các cuộc thi khởi nghiệp tại Trường ĐHTV đã thực hiện trong các năm trước. Phát triển các cuộc thi mang tính khu vực tiến tới quốc tế hóa các cuộc thi và nâng cao chất lượng chương trình đào tạo hỗ trợ các dự án tham gia nhằm kết nối các chương trình đầu tư mang tầm quốc gia và khu vực. Qua đó, thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp của giới trẻ; phát hiện và ươm tạo những ý tưởng, sản phẩm sáng tạo.
Thời gian tới, Trường ĐHTV tiếp tục tổ chức nhiều sự kiện khởi nghiệp nhằm kết nối sinh viên khởi nghiệp với cựu sinh viên thành đạt, chuyên gia, các vườn ươm DN, nhà đầu tư/quỹ đầu tư. Đẩy mạnh hình thành các liên minh hỗ trợ khởi nghiệp mang tính quốc tế, trước tiên là khu vực Đông Nam Á để trao đổi các chương trình ươm tạo, tạo môi trường tốt nhất cho sinh viên có thể thay đổi về mặt tư duy và khởi nghiệp thành công. Hình thành mạng lưới hỗ trợ học sinh các trường THPT trong và ngoài tỉnh nhằm đào tạo kiến thức, kỹ năng về đổi mới sáng tạo giúp các em hình thành tư duy đổi mới sáng tạo và tiến tới khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong tương lai.
Bên cạnh đó, định kỳ hàng năm, nhà trường tổ chức các khóa Coding Bootcamp [mã hóa Bootcamp] tại Trường ĐHTV trong 01 tuần dành cho học sinh THPT, đây là mô hình đào tạo dưới dạng trại huấn luyện cường độ cao trong thời gian ngắn, tập trung giảng dạy các vấn đề “thực chiến” về đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp. Đặc biệt quan tâm đến đối tượng học sinh THPT vì đây là đối tượng đầu vào của nhà trường, giúp nhà trường có thể phát triển bền vững trong tương lai. Đẩy mạnh học tập kinh nghiệm tại các trường đại học trong và ngoài nước về công tác hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp nhằm tìm ra hướng đi phù hợp, nhanh nhất có thể để tạo một môi trường thuận lợi nhất để sinh viên có thể khởi nghiệp sau khi tốt nghiệp ra trường.
Bài, ảnh: MỸ NHÂN
VAI TRÒ CỦA NHÀ TRƯỜNG TRONG BỒI DƯỠNG NHÂN CÁCH
CÔNG DÂN CHO HỌC SINH TRONG TRƯỜNG HỌC
TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
Trường THPT Trần Phú Đà Lạt
Nhân cách của mỗi người được hình thành dưới sự tác động của rất nhiều yếu tố khác nhau. Tuy nhiên, nhìn một cách khái quát, nhân cách của bất kì ai cũng được hình thành và phát triển dưới sự tác động của các yếu tố: di truyền bẩm sinh, hoàn cảnh sống, giáo dục, hoạt động và yếu tố giao tiếp. Trong đó giáo dục giữ vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách con người. Giáo dục vạch ra chiều hướng cho sự hình thành và phát triển nhân cách của học sinh và dẫn dắt sự hình thành và phát triển nhân cách của học sinh theo chiều hướng đó. Ở nhà trường, giáo dục nhân cách thông qua “dạy chữ" để “dạy người", giáo dục đạo đức là một khâu then chốt để giáo dục nhân cách con người. Lúc sinh thời Hồ Chủ Tịch rất quan tâm đến vấn đề giáo dục, rèn luyện đạo đức cho thế hệ trẻ. Bác nói: “Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó''. Bác còn chỉ rõ “Dạy cũng như học phải chú trọng cả Đức lẫn Tài. Đức là đạo đức cách mạng, đó là cái gốc rất quan trọng. Công tác giáo dục đạo đức trong trường học là một bộ phận quan trọng có tính chất nền tảng của nhà trường XHCN". Đặc biệt, trong Di chúc Người căn dặn Đảng ta: “Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết”. Như vậy Đức và Tài là hai phạm trù cơ bản để đánh giá nhân cách của một con người. Cho nên để phát triển nhân cách phải hình thành, rèn luyện phẩm chất đạo đức, giá trị đạo đức phù hợp.
Xuất phát từ vị trí và tầm quan trọng đó, Đảng, Nhà nước ta đã ban hành nhiều Chỉ thị, Nghị quyết về công tác giáo dục đạo đức lối sống cho thế hệ trẻ như Chỉ thị số 42-CT/TW, ngày 24/3/2015 của Ban Bí thư “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015-2030”; Thủ tướng Chính phê duyệt Đề án 1501 “Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên, thiếu niên và nhi đồng giai đoạn 2015-2020” từ đó đã cho thấy tầm quan trọng và ý nghĩa to lớn của việc tăng cường giáo dục đạo đức, nhân cách cho học sinh hiện nay.
Thấm nhuần lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh và thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của Trung ương, thời gian qua công tác bồi dưỡng đạo đức, lối sống, nhân cách cho học sinh đã được các trường học luôn được quan tâm, chú trọng và triển khai bằng nhiều nội dung, hình thức, biện pháp phong phú, đa dạng. Nhà trường đã tập trung tuyên truyền giáo dục lý tưởng cách mạng, chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước liên quan đến đời sống, học tập, rèn luyện của thanh niên học sinh; tuyên truyền tinh hoa văn hóa, giá trị nhân văn của nhân loại, tư tưởng Hồ Chí Minh; giáo dục truyền thống lịch sử, chuẩn mực đạo đức, truyền thống văn hóa, lối sống tốt đẹp của con người Việt Nam thông qua các buổi sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt chủ nhiệm, các buổi sinh hoạt ngoại khóa và lồng ghép giáo dục trong các bài giảng trên lớp. Tổ chức đưa thông tin pháp luật trên bản tin của trường, trên hệ thống phát thanh các tin bài, các diễn đàn, sinh hoạt tập thể, chuyên đề, sinh hoạt chi đoàn, treo banrol, khẩu hiệu; đăng tải lên hệ thống website của nhà trường. Đẩy mạnh các phong trào thi đua, các cuộc vận động trong nhà trường cũng như tăng cường sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình, xã hội trong việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho học sinh. Nhờ đó, học sinh được bồi đắp thêm tình yêu quê hương đất nước, sống có trách nhiệm với gia đình, bản thân, có đạo đức trong sáng, lối sống lành mạnh, ý thức tuân thủ pháp luật, phấn đấu trở thành những công dân có ích cho xã hội góp phần quan trọng trong thực hiện mục tiêu của giáo dục là: “Nâng cao dân trí - Đào tạo nhân lực - Bồi dưỡng nhân tài” cho đất nước.
Chính vì vậy, bồi dưỡng nhân cách cho học sinh trong giai đoạn hiện nay có vai trò rất quan trọng sau:
- Bồi dưỡng nhân cách định hướng và tổ chức dẫn dắt quá trình hình thành, phát triển nhân cách của cá nhân của học sinh. Xác định mục đích bồi dưỡng cho từng bậc học, cấp học, trường học và từng hoạt động giáo dục cụ thể. Xây dựng nội dung, chương trình, kế hoạch dạy học và giáo dục, lựa chọn phương pháp, phương tiện và hình thức giáo dục đáp ứng mục đích giáo dục, phù hợp với nội dung và đối tượng, điều kiện giáo dục cụ thể.
- Bồi dưỡng nhân cách can thiệp, điều chỉnh các yếu tố khác nhằm tạo sự thuận lợi cho quá trình phát triển nhân cách của học sinh. Bồi dưỡng tạo điều kiện thuận lợi để con người được phát triển thúc đẩy sự hoàn thiện của các giác quan và vận động cơ thể. Bồi dưỡng tác động đến môi trường tự nhiên qua việc trang bị kiến thức và ý thức bảo vệ môi trường của con người, khắc phục được sự mất cân bằng sinh thái, làm cho môi trường tự nhiên trở nên trong lành, đẹp đẽ hơn. Bồi dưỡng còn làm thay đổi tính chất của môi trường xã hội nhỏ như gia đình, nhà trường và các nhóm bạn bè, khu phố…, để các môi trường nhỏ tạo nên những tác động lành mạnh tích cực đến sự phát triển nhân cách con người. Hiện nay công tác giáo dục xã hội đang chú tâm xây dựng gia đình là một mái ấm dân chủ, bình đẳng, ấm no, hạnh phúc; nhà trường là một môi trường thân thiện đối với học sinh, cộng đồng dân cư là khu vực văn hóa của một xã hội văn minh tiến bộ. Đặc biệt công bồi dưỡng nhân cách luôn xây dựng các mối quan hệ giao tiếp tích cực giữa thầy trò, giữa bạn bè với nhau đồng thời tổ chức và định hướng cho trẻ tham gia vào các hoạt động chủ đạo ở từng giai đoạn lứa tuổi để thúc đẩy sự phát triển nhân cách. Bồi dưỡng tạo tiền đề cho tự giáo dục của cá nhân. Trình độ, khả năng tự bồi dưỡng của cá nhân phần lớn bắt nguồn từ sự định hướng của giáo dục. Bồi dưỡng đúng đắn và đầy đủ sẽ giúp con người nói chung và học học sinh nói riêng hình thành khả năng tự ý thức, đề kháng trước những tác động tiêu cực của xã hội để phát triển nhân cách mạnh mẽ.
Chính vì những vai trò trên trong bồi dưỡng nhân cách cho học sinh cho nên các trường học đã chú trọng lồng ghép, tích hợp nhiều nội dung; tổ chức cho học sinh tham gia các hoạt động lao động tập thể, chương trình ngoại khóa, trải nghiệm, hoạt động ngoài giờ lên lớp; đưa nội dung giáo dục lịch sử, truyền thống địa phương và các giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc vào giáo dục; mô hình các câu lạc bộ tài năng, nghiên cứu khoa học của học sinh được thành lập và hoạt động hiệu quả... Nhiều học sinh phổ thông học đã tham gia các kỳ thi, sáng tạo khoa học kỹ thuật... đạt giải cao ở trong nước và quốc tế. Điều đó khẳng định, những đổi mới nội dung, phương pháp và hình thức giáo dục đã tạo điều kiện phát huy phẩm chất, năng lực người học, góp phần nâng cao phẩm chất, đạo đức, nhân cách của tuổi trẻ của Việt Nam.
Đa số học sinh có tinh thần yêu nước, tin tưởng vào đường lối của Đảng, chấp hành tốt các chính sách, pháp luật của Nhà nước; có ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc; xác định được mục tiêu, lý tưởng, ý chí phấn đấu, hiếu học, tôn sư trọng đạo; có phẩm chất đạo đức tốt; có trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội. Đặc biệt, đã xuất hiện nhiều tấm gương học sinh nghèo vượt khó, tự giác tu dưỡng, học tập, rèn luyện, tích cực tham gia các hoạt động cộng đồng, trong đó có những tấm gương học sinh đã trở thành những tấm gương tiêu biểu để các thế hệ học sinh tỉnh nhà học tập noi theo.
Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn một bộ phận học sinh có những biểu hiện xuống cấp về đạo đức, tư tưởng lệch lạc, lối sống ích kỷ, không lành mạnh và có những hành vi thiếu văn hóa, thiếu tôn trọng thầy, cô giáo, coi thường kỷ cương, kỷ luật của nhà trường... Đặc biệt đáng lo ngại là một số bộ phận học sinh, sinh viên có tình trạng suy thoái về đạo đức, mờ nhạt về lý tưởng, theo lối sống thực dụng, thiếu hoài bão lập thân, lập nghiệp vì tương lai của bản thân và đất nước…
Hiện nay, chúng ta đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, những mặt trái của kinh tế thị trường nó tác động rất lớn đến đạo đức lối sống của học sinh, sinh viên. Vì vậy, để tăng cường công tác giáo dục đạo đức, nhân cách cho học sinh nhằm xây dựng một thế hệ trẻ vừa có đức vừa có tài, thiết nghĩ, trước hết, cần nâng cao nhận thức của các cấp ủy, chính quyền, các cấp, các ngành, cán bộ, đảng viên và toàn xã hội về vị trí, vai trò và tầm quan trọng của công tác giáo dục đạo đức, nhân cách cho học sinh sinh viên hiện nay. Tiếp tục đẩy mạnh và thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 42- CT/TW, ngày 24/3/2015 của Ban Bí thư “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015-2030”; Đề án của Thủ tướng Chính phủ “Về tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên, thiếu niên và nhi đồng giai đoạn 2015-2020”.
Qua thực tế chúng tôi mạnh dạn đề xuất một số giải pháp để bồi dưỡng nhân cách cho học sinh trong trường học hiện nay như sau:
Một là, đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong trường học, đặc biệt là đề cao vai trò, trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, các thầy giáo, cô giáo. Xây dựng hình ảnh “Mỗi thầy giáo, cô giáo là tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”; đẩy mạnh các phong trào thi đua “dạy tốt, học tốt”, “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, “Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh trong trường học”.
Hai là, đổi mới nội dung phương pháp dạy, học và thi cử, đặc biệt là với các môn học liên quan đến giáo dục đạo đức, giáo dục công dân. Tăng cường giáo dục giá trị sống, kỹ năng sống, kỹ năng tự bảo vệ bản thân, phòng chống xâm hại trẻ em, bạo lực học đường. Phát huy vai trò, trách nhiệm của chính quyền, các đoàn thể ở địa phương, cơ quan, đơn vị trong việc xây dụng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện.
Ba là, ban hành và hướng dẫn việc thực hiện chương trình giáo dục ngoài giờ lên lớp phù hợp với từng lứa tuổi, từng cấp học và các địa phương, theo từng chủ đề và thời gian; chỉ đạo tổ chức nhiều hình thức hoạt động ngoại khóa, nhất là tổ chức hoạt động “về nguồn” tới các địa chỉ đỏ, các di tích lịch sử, văn hóa gắn với tên tuổi của các anh hùng, chiến sĩ cách mạng và các chiến công hiển hách của quân đội và nhân dân ta để từ đó học sinh được giáo dục tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc và bảo vệ chủ quyền đất nước. Phối hợp chặt chẽ giữa ngành giáo dục với các cơ quan liên quan, nhất là với Đoàn Thanh niên triển khai các chương trình phối hợp để cùng chăm lo hoạt động của nhà trường cũng như việc học tập và rèn luyện của học sinh, sinh viên.
Bốn là, tăng cường củng cố mối quan hệ giữa nhà trường - gia đình - xã hội trong việc giáo dục đạo đức nhân cách cho học sinh. Xây dựng và nhân rộng các mô hình xã hội học tập, gia đình văn hóa, những tấm gương người tốt, việc tốt, những học sinh tiêu biểu, xuất sắc để học sinh học tập và noi theo; đồng thời tăng cường công tác phối hợp, kiểm tra và xử lý nghiêm những vụ việc liên quan đến xâm hại trẻ em, bạo lực học đường góp phần hướng đến hình thành nhân cách của học sinh, sinh viên theo giá trị "Chân - Thiện - Mỹ".
Tóm lại, việc giáo dục bồi dưỡng nhân cách công dân cho học sinh không những biết và thừa nhận sự cần thiết của việc hình thành nhân cách mà còn phải thực hiện hành vi một cách chuẩn mực. Làm mọi việc theo sự hiểu biết của mình cùng với động cơ và tình cảm tích cực sẽ làm thúc đẩy hỗ trợ nhằm hình thành nhân cách toàn diện cho học sinh, tạo nền tảng để các em vững bước trên con đường tương lai./.