Mỗi phân số có tử số và mẫu số. Tử số là số tự nhiên viết trên gạch ngang. Mẫu số là số tự nhiên khác 0 viết dưới gạch ngang.
Cách đọc phân số: Đọc số trên tử + phần + số dưới mẫu.
Ví dụ: Chia hình tròn thành 4 phần bằng nhau, tô màu 3 phần.
Ta nói đã tô màu 3 phần tư hình tròn.
Ta viết: 34 , đọc là ba phần tư.
Ta gọi 34 là phân số, có tử số là 3, mẫu số là 4.
Mẫu số là số tự nhiên viết dưới gạch ngang. Mẫu số cho biết hình tròn được chia thành 4 phần bằng nhau.
Tử số là số tự nhiên viết trên gạch ngang. Tử số cho viết 3 phần bằng nhau đã được tô màu.
Dạng 1: Chỉ ra mẫu số và tử số của một phân số
Phương pháp:
Mỗi phân số có tử số và mẫu số. Tử số là số tự nhiên viết trên gạch ngang. Mẫu số là số tự nhiên khác 0 viết dưới gạch ngang.
Ví dụ: Điền số thích hợp vào ô trống.
Phân số
Tử số
Mẫu số
38
1
3
519
Lời giải:
Phân số
Tử số
Mẫu số
318
3
18
13
1
3
59
5
9
Dạng 2: Đọc và viết phân số
Phương pháp:
Các đọc phân số: Đọc số trên tử + phần + số dưới mẫu.
Mỗi phân số có tử số và mẫu số. Tử số là số tự nhiên viết trên gạch ngang. Mẫu số là số tự nhiên khác 0 viết dưới gạch ngang.
Ví dụ: Phân số nào dưới đây có cách đọc là hai phần ba?
A.23
B.32
C.123
Lời giải:
Phân số 23 có tử số bằng 2, mẫu số bằng 3. Phân số 23 được đọc là hai phần ba.
Phân số 32 có tử số bằng 3, mẫu số bằng 2. Phân số 32 được đọc là ba phần hai.
Phân số 123 có tử số bằng 1, mẫu số bằng 23. Phân số 123 được đọc là một phần hai mươi ba.
Vậy đáp án cần chọn là A.
Dạng 3: Viết phân số của một hình cho trước
Phương pháp:
Bước 1: Đếm xem hình đã cho được chia thành mấy phần bằng nhau.
Bước 2: Số phần bằng nhau chính là mẫu số, tử số là số phần được tô màu.
Ví dụ: Viết rồi đọc phân số chỉ phần đã tô màu trong mỗi hình dưới đây:
Lời giải:
Ở hình 1: Hình vẽ đã cho được chia thành 5 phần bằng nhau, trong đó có 3 phần được tô màu. Vậy phân số chỉ phần đã tô màu trong hình vẽ đã cho là: 35
Ở hình 2: Hình vẽ đã cho được chia thành 4 phần bằng nhau, trong đó có 1 phần được tô màu. Vậy phân số chỉ phần đã tô màu trong hình vẽ đã cho là: 14
Ở hình 3: Hình vẽ đã cho được chia thành 3 phần bằng nhau, trong đó có 1 phần được tô màu. Vậy phân số chỉ phần đã tô màu trong hình vẽ đã cho là: 13
Bài tập vận dụng [có đáp án]
Bài 1: Hồng nói hai phân số 48/92 và 36/69 bằng nhau, nhưng Lan lại nói chúng không bằng nhau. Em hãy cho biết bạn nào nói đúng?
Lời giải:
Ta có:
4892=48:492:4=12233669=36:369:3=1223
Vậy 4892=3669. Bạn Hồng đã nói đúng.
Bài 2: An có phân số 5/6, sau đó An viết 5 phân số bằng phân số 5/6 và có mẫu số lần lượt là 12; 30; 42; 66; 96. Hỏi An đã viết những phân số nào?
Lời giải:
Ta có:
56=5×26×2=101256=5×56×5=253056=5×76×7=354256=5×116×11=556656=5×166×16=8096
Vậy An đã viết 5 phân số bằng phân số 56 là: 1012;2530;3542;5566;8096
Bài 3: Dũng nói phân số 5/7 lớn hơn phân số 6/8, Bình nói phân só 6/8 lớn hơn phân số 5/7. Em hãy cho biết bạn nào nói đúng?
Lời giải:
Ta có:
57=5×87×8=405668=6×78×7=4256
Vì 4056