Sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày là biện pháp tránh thai tiện lợi, chủ động được nhiều chị em phụ nữ lựa chọn sử dụng. Hiện nay trên thị trường có 2 loại chính là thuốc tránh thai kết hợp và thuốc tránh thai đơn thuần, thành phần của 2 thuốc khác nhau nên có chỉ định sử dụng khác nhau.
1. Thuốc tránh thai kết hợp - các thông tin cơ bản
1.1. Thuốc tránh thai kết hợp là gì?
Thuốc tránh thai kết hợp là loại thuốc chứa đồng thời 2 hormone sinh dục nữ là estrogen và progestin, sự bổ sung của thuốc phù hợp trong thai kỳ sẽ ức chế sự rụng trứng, khiến chất nhầy cổ tử cung đặc hơn ngăn cản tinh trùng và nội mạc tử cung không thích nghi với sự làm tổ của trứng. Với những tác dụng này, dù nam và nữ giới quan hệ tình dục bình thường vẫn ngăn ngừa được khả năng mang thai với tỉ lệ cao.
Thuốc tránh thai kết hợp là thuốc bổ sung đồng thời 2 loại hormone sinh dục nữ
Ngược lại, viên thai đơn thuần chỉ chứa hormone progesterone. Về cơ bản tác dụng của hai loại thuốc là tương tự nhau, song chứa thành phần khác nhau nên chỉ định và chống chỉ định có chút khác nhau.
Để thuốc đạt tác dụng ngừa thai tốt, phụ nữ cần duy trì uống thuốc gần như hàng ngày, kéo dài liên tục trong suốt chu kỳ kinh nguyệt. Thuốc tránh thai của mỗi nhà cung cấp khác nhau ngoài kết hợp Estrogen và Progestin có thể chứa hoạt chất khác, ngoài ra liều lượng và cách sử dụng có thể khác nhau.
1.2. Các dạng thuốc tránh thai kết hợp
Hiện nay có 2 dạng thuốc tránh thai kết hợp chính gồm:
Thuốc tránh thai kết hợp dạng vỉ 21 viên
Cách sử dụng là uống mỗi ngày 1 viên liên tục trong 21 ngày đầu của chu kỳ kinh nguyệt. Ngưng 7 ngày sau khi hết vỉ cũ và tiếp tục uống sau đó thành chu kỳ.
Thuốc tránh thai kết hợp dạng vỉ 28 viên có màu phân biệt
Thuốc tránh thai kết hợp dạng vỉ 28 viên
Cách sử dụng là uống mỗi ngày 1 viên, liên tục trong 28 ngày theo thứ tự uống được quy định. Với dạng này, người bệnh cần uống liên tục đều đặn không có đợt nghỉ như loại thuốc 21 viên.
Thực chất trong vỉ thuốc tránh thai kết hợp dạng 28 viên sẽ có 21 viên chứa Hormone có màu sắc khác với 7 viên còn lại. 7 viên thuốc còn lại chỉ thường không chứa hormone, chỉ chứa chất dinh dưỡng khác như folate, vitamin,… với mục đích tạo chu kỳ uống liên tục, tránh quên và từ đó làm giảm khả năng mang thai.
2. Chỉ định và chống chỉ định dùng thuốc tránh thai kết hợp
2.1. Chỉ định dùng thuốc tránh thai kết hợp
Thuốc tránh thai kết hợp được chỉ định cho những người muốn sử dụng biện pháp ngừa thai tạm thời hiệu quả, ngoài ra thuốc còn được dùng trong 1 số trường hợp khác như:
-
Điều trị mụn, sự bổ sung hormone sinh dục nữ Estrogen và Progestin sẽ ức chế các chất tự nhiên gây ra mụn trứng cá.
-
Điều trị các trường hợp thiếu máu do hành kinh nhiều, kinh nguyệt không đều hoặc đau bụng kinh dữ dội.
-
Hạn chế các triệu chứng tiền kinh nguyệt ở phụ nữ.
-
Dời ngày kinh chủ động.
-
Chữa lạc nội mạc tử cung.
Có thể dùng thuốc tránh thai kết hợp nếu muốn dời ngày kinh
2.2. Chống chỉ định tuyệt đối
Các trường hợp sau tuyệt đối không sử dụng thuốc tránh thai kết hợp với cả mục đích tránh thai hoặc mục đích khác:
-
Người đang cho con bú trong vòng 6 tuần sau khi sinh.
-
Người có thai hoặc nghi ngờ có thai.
-
Phụ nữ lớn tuổi [trên 35 tuổi], phụ nữ thường xuyên hút thuốc lá.
-
Bệnh nhân có nguy cơ cao mắc bệnh mạch vành như bệnh nhân đái tháo đường, người cao tuổi, tăng huyết áp, hút thuốc lá,… hoặc đang mắc bệnh.
-
Bệnh nhân bị tăng huyết áp: huyết áp tâm trương trên 100 mmHg, huyết áp tâm thu trên 160mmHg.
-
Bệnh nhân chuẩn bị phẫu thuật lớn [phải nằm trên 1 tuần].
-
Người mắc bệnh lý tim mạch như: thiếu máu cơ tim, thuyên tắc tĩnh mạch sâu, bệnh lý van tim phức tạp, thuyên tắc phổi, tai biến mạch máu não, cơ địa huyết khối di truyền.
-
Người bị đau nửa đầu.
-
Bệnh nhân đái tháo đường có biến chứng mạch máu, thần kinh, võng mạc hoặc biến chứng thận.
-
Bệnh nhân bị lupus ban đỏ hệ thống, có kháng thể kháng phospholipid.
-
Người mắc bệnh gan nặng, suy giảm chức năng gan nghiêm trọng như: xơ gan mất bù, viêm gan cấp diễn biến, u gan,…
2.3. Chống chỉ định tương đối
Các đối tượng sau nên xem xét và trao đổi với bác sĩ khi sử dụng thuốc tránh thai kết hợp:
-
Phụ nữ đang cho con bú sau khi sinh từ 6 tuần đến 6 tháng.
Phụ nữ đang cho con bú nên cẩn trọng khi dùng thuốc tránh thai kết hợp
-
Phụ nữ không cho con bú sau sinh sinh trong vòng 4 tuần.
-
Bệnh nhân đã hoặc từng bị tăng huyết áp.
-
Người từng có tiền sử tăng cholesterol, lipid máu do dùng thuốc tránh thai.
-
Bệnh nhân mắc sỏi mật đang điều trị nội khoa, bệnh nhân xơ gan còn bù.
-
Người từng mắc ung thư vú, không có biểu hiện tái phát trong 5 năm gần nhất.
-
Người đang sử dụng 1 số thuốc điều trị như: Thuốc chống co giật, thuốc kháng virus,…
3. Lưu ý khi sử dụng thuốc tránh thai kết hợp cho chị em
Không ít trường hợp sử dụng thuốc tránh thai kết hợp sai cách dẫn đến mang thai khi chưa sẵn sàng, dưới đây là 1 số lưu ý khi sử dụng mà chị em phụ nữ cần biết:
3.1. Uống thuốc tránh thai kết hợp vào một giờ nhất định
Thực tế không quy định giờ nhất định trong ngày để uống thuốc tránh thai kết hợp đảm bảo hiệu quả thuốc, song tạo thói quen uống đúng giờ rất quan trọng để tránh trường hợp quên thuốc. Hiệu quả tránh thai tốt nhất khi uống thuốc đều đặn, liên tục hàng ngày.
Để tránh trường hợp quên uống thuốc, nên tạo thói quen uống vào buổi sáng và có phương pháp ghi nhớ, nhắc nhở. Nếu quên bạn có thể uống bù vào buổi tối hoặc buổi chiều cùng ngày.
3.2. Uống đúng múi giờ
Nếu bạn đi du lịch hoặc công tác tới vùng lệch múi giờ, hãy tiếp tục uống duy trì theo múi giờ cũ. Thuốc chỉ có tác dụng nếu uống đều đặn, nếu lệch thì tối đa muộn 12 giờ trở lại.
Thuốc tránh thai có thể làm giảm hiệu quả của thuốc điều trị khác
3.3. Tham khảo ý kiến bác sĩ khi đang dùng thuốc điều trị khác
Thuốc tránh thai kết hợp có thể gây tương tác thuốc, làm giảm hiệu quả của thuốc tránh thai hoặc thuốc điều trị nên hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi dùng. Đặc biệt là các nhóm thuốc: Thuốc điều trị lao, thuốc kháng sinh, thuốc chống động kinh, thuốc chống trầm cảm, Vitamin C, các loại hormone tuyến giáp, thuốc nhuận tràng, thuốc điều trị tăng huyết áp,…
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều thuốc tránh thai hàng ngày với tên khác nhau, bạn không biết loại nào với loại nào, cách phân biệt chúng ra sao để chọn thuốc phù hợp cho mình. Ở đây chúng tôi sẽ chỉ cho bạn những điều cơ bản nhất giúp bạn phân biệt và chọn lựa.
Dù nhiều tên thuốc tránh thai khác nhau nhưng thuốc tránh thai hàng ngày cũng chỉ có 2 loại chính.
1. Thuốc tránh thai phối hợp
Thuốc tránh thai phối hợp là thuốc tránh thai hàng ngày có chứa phối hợp 2 loại hormon của estrogen và progesteron với hàm lượng vừa đủ để ngăn ngừa sự rụng trứng. Loại này bán trên thi trường có 2 loại vỉ. Vỉ 28 viên có 21 viên có chứa thuốc hormon và 7 viên giả dược màu khác thường chứa sắt. Vỉ 21 viên chỉ có 21 viên chứa hormon và không có 7 viên giả dược.
Thuốc tránh thai phối hợp trên thị trường có bán với nhiều tên khác nhau như New Choice, Marverlon, Drosperin, Regulon, Rosepire, Rigevidon, Estraceptin…
Thuốc tránh thai phối hợp tuyệt đối không được dùng cho những phụ nữ đang cho con bú hoàn toàn trong 6 tháng đầu. Vì thuốc tránh thai phối hợp tuy không làm thay đổi chất lượng sữa nhưng làm giảm số lượng sữa, không phù hợp với phụ nữ đang cần nhiều sữa để nuôi con giai đoạn đầu.
Thuốc tránh thai dạng phối hợp cũng tuyệt đối không được dùng cho những phụ nữ mắc các bệnh bị ảnh hưởng bởi estrogen như huyết khối tĩnh mạch sâu chi dưới, rối loạn đông máu, bệnh gan tiến triển, ưng thư phụ khoa, đái tháo đường… Trước khi quyết định dùng biện pháp tránh thai nào bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ chuyên khoa đang điều trị bệnh cho bạn.
2. Thuốc tránh thai chỉ chứa progesteron
Thuốc tránh thai chỉ có thành phần progesteron là thuốc tránh thai hàng ngày chỉ có hormon progesteron, không có estroenn. Thuốc này thường chỉ có vỉ 28 viên thuốc giống nhau chứa hormon.
Thuốc tránh thai chỉ chứa progesteron trên thị trường có bán với các tên như Avalo, Embevin, Exluton, Newlevo…
Thuốc tránh thai chỉ chứa progesteron rất phù hợp với phụ nữ đang cho con bú. Vì loại này không làm giảm số lượng sữa và không làm thay đổi chất lượng sữa.
3. Cách uống thuốc tránh thai hàng ngày đạt hiệu quả cao nhất
Bạn luôn bắt đầu uống viên thuốc tránh thai vỉ đầu tiên vào ngày đầu của chu kì kinh nguyệt. Sau đó bạn uống theo thứ tự của vỉ thuốc, ngày một viên, vào một giờ cố định. Thường bạn nên chọn uống vào buổi tối, trước khi đi ngủ, đặt báo thức hàng ngày để tránh trường hợp quên thuốc làm mất tác dụng của thuốc.
Vỉ 28 viên: bạn uống thuốc theo tứ tự viên thuốc đến hết 28 viên của vỉ đầu tiên. Hôm sau bạn uống luôn sang vỉ tiếp theo mà không cần quan tâm đến ngày đầu của kinh nguyệt vào hôm nào, rồi uống theo thứ tự. Bạn bắt buộc phải uống hết 28 viên vỉ trước thì mới được sang vỉ tiếp theo. Hãy nhớ vỉ 28 viên loại nào cũng uống theo nguyên tắc này.
Vỉ 21 viên: bạn uống theo thứ tự viên thuốc đến hết 21 viên của vỉ đầu tiên. Sau đó bạn nghỉ uống thuốc 7 ngày, thường sẽ có kinh nguyệt trong 7 ngày này Đến ngày thứ 8 bạn uống viên thuốc đầu tiên của vỉ thuốc tiếp theo, rồi tiếp tục uống theo thứ tự của vỉ thuốc. Lưu ý viên thuốc đầu tiên của vỉ thuốc tiếp theo luôn không phụ thuộc vào ngày đầu của kinh nguyệt mà luôn phụ thuộc vào vỉ thuốc trước đó.
Tải ứng dụng ISOFHCARE để Hỏi bác sĩ MIỄN PHÍ, bạn sẽ nhận được sự tư vấn nhanh nhất từ các chuyên gia y tế hàng đầu của tất cả các chuyên khoa và hoàn toàn ẩn danh!
4. Trường hợp quên thuốc thì xử lý như thế nào?
Trường hợp quên 1 viên thuốc, thời gian quên chưa đến 12h, phát hiện ra bạn uống ngay viên thuốc đó, càng sớm càng tốt, còn viên thuốc tiếp theo bạn vẫn uống vào giờ cố định cũ. Bạn không cần bổ sung thêm các biện pháp tránh thai khác. Trường hợp quên 1 viên nhưng quá 12h thì bạn vẫn uống như trên nhưng bạn cần dùng thêm biện pháp tránh thai khác trong vòng 48h sau đó.
Trường hợp bạn quên 2 viên thuốc, bạn cần uống bù 1 viên ngay khi phát hiện ra, sớm nhất có thể được. Ngày hôm đó vẫn uống 1 viên theo lịch cũ, các ngày hôm sau vẫn uống như bình thường. Nhưng bạn phải dùng thêm biện pháp tránh thai bổ sung như bao cao su trong 7 ngày sau khi quên thuốc.
Trường hợp bạn quên nhiều viên hơn thì vỉ thuốc đó không còn tác dụng tránh thai, bạn bắt buộc dừng vỉ thuốc đang dùng chuyển sang sử dụng biện pháp tránh thai khác như bao cao su. Sau đó bạn vẫn muốn sử dụng lại thuốc tránh thai hàng ngày thì ngày đầu của kì kinh sẽ bắt đầu ngay vỉ mới.
Tóm lại để dùng thuốc tránh thai hàng ngày hiệu quả cao, an toàn nhất thì bạn chọn được loại thuốc tránh thai phù hợp với bản thân mình và cần tuân thủ nghiêm ngặt thời gian dùng thuốc để tránh trường hợp mang thai ngoài ý muốn.
Cẩm nang ISOFHCARE cung cấp cho bạn các bí quyết khám bệnh tại Hà Nội và Hướng dẫn khám bệnh tuyến trung ương với những thông tin đắt giá và chính xác nhất.
Chúc bạn và gia đình luôn mạnh khỏe!
Tham vấn y khoa:
BS.Dương Thị Hạnh
Chuyên khoa Phụ khoa,Chuyên khoa Phụ sản,Chuyên khoa Phụ Sản - KHHGĐ,Chuyên Khoa Đa Khoa,Chuyên khoa Ngoại sản