Tính tỉ lệ cơ cấu [%] của từng thành phần trong một tổng thể. Có 2 trường hợp xảy ra
- Trường hợp [1]:Nếu bảng thống kê có cột tổng. Ta chỉ cần tính theo công thức:
Tỉ lệ cơ cấu [%] của [A] = [Số liệu tuyệt đối của [thành phần A]/Tổng số] x 100
- Trường hợp [2]:Nếu bảng số liệu không có cột tổng, ta phải cộng số liệu giá trị của từng thành phần ra [tổng] rồi tính như trường hợp [1].
Tính qui đổi tỉ lệ [%] của từng thành phần ra độ góc hình quạt để vẽ biểu đồ hình tròn. Chỉ cần suy luận: Toàn bộ tổng thể = 100% phủ kín hình tròn [3600], như vậy 1% = 3,60. Để tìm ra độ góc của các thành phần cần vẽ, ta lấy số tỉ lệ giá trị [%] của từng thành phần nhân với 3,60 [không cần trình bày từng phép tính qui đổi ra độ vào bài làm]
Tính bán kính các vòng tròn. Có 2 trường hợp xảy ra:
- Trường hợp [1]
. Nếu số liệu của các tổng thể cho là [%]. Ta vẽ các hình tròn có bán kính bằng nhau, vì không có cơ sở để so sánh vẽ biểu đồ lớn nhỏ khác nhau.
- Trường hợp [2]. Nếu số liệu của các tổng thể cho là giá trị tuyệt đối [lớn, nhỏ khác nhau], ta phải vẽ các biểu đồ có bán kính khác nhau. Ví dụ: Giá trị sản lượng công nghiệp của năm [B] gấp 2,4 lần năm [A], thì diện tích biểu đồ [B] cũng sẽ lớn gấp 2,4 lần biểu đồ [A]; Hay bán kính của biểu đồ [B] sẽ bằng:Căn bậc hai của 2,4 = 1,54 lần bán kính biểu đồ [A].
Lưu ýtrường hợp thứ [2] chỉ tính tương quan cụ thể bán kính của hai biểu đồ khi mà hai biểu đồ này sử dụng cùng một thước đo giá trị, ví dụ: GDP của hai năm khác nhau nhưng cùng được tính theo một giá so sánh; Hay sản lượng của các ngành tính theo hiện vật như tấn, triệu mét,...; Hay hiện trạng sử dụng đất cùng tính bằng triệu ha, ha,...]
Tính chỉ số phát triển. Có 2 trường hợp xảy ra:
- Trường hợp [1]:
Nếu bảng số liệu về tình hình phát triển của ngành kinh tế nào đó trải qua ít nhất là từ 4 thời điểm với 2 đối tượng khác nhau], yêu cầu tính chỉ số phát triển [%].
Cách tính:Đặt giá trị đại lượng của năm đầu tiên trong bảng số liệu thống kê thành năm đối chứng = 100%. Tính cho giá trị của những năm tiếp theo: Giá trị của năm tiếp theo [chia] cho giá trị của năm đối chứng, rồi [nhân] với 100 sẽ thành tỉ lệ phát triển [%] so với năm đối chứng; Số đó được gọi là chỉ số phát triển.
Ví dụ:Cho bảng số liệu về diện tích và sản lượng và năng suất lúa qua các năm từ 1995 - 2005.
- Trường hợp [2]: Nếu bảng thống kê có nhiều đối tượng đã có sẵn chỉ số tính theo năm xuất phát. Ta chỉ cần vẽ các đường biểu diễn cùng bắt đầu ở năm xuất phát và từ mốc 100% trên trục đứng.
Một số trường hợp cần xử lý, tính toán khác.
- Tính năng suất cây trồng: Năng suất = Sản lượng/Diện tích [đơn vị: tạ/ha]
- Tính giá trị xuất khẩu & nhập khẩu:
Tổng giá trị xuất, nhập khẩu: = Giá trị xuất khẩu + Giá trị nhập khẩu.
Cán cân xuất nhập khẩu: = Giá trị xuất khẩu Giá trị nhập khẩu. Nếu xuất > nhập: Cán cân XNK dương [ + ] xuất siêu. Nếu xuất < nhập: Cán cân XNK âm [ - ] nhập siêu].
Tỉ lệ xuất nhập khẩu = [Giá trị xuất khẩu /Giá tị nhập khẩu] x 100
- Tính tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên: Gia tăng dân số tự nhiên = Tỉ suất sinh Tỉ suất tử