Vô sinh hiếm muộn là tình trạng không có thai từ 12 tháng trở lên, khi có thực hiện quan hệ đều đặn không áp dụng biện pháp tránh thai. Ít nhất 10% phụ nữ đối mặt với các bệnh lý dẫn đến vô sinh. Những triệu chứng vô sinh ở phụ nữ dễ nhận biết nhất sẽ có tại bài viết này.
Vô sinh nữ là tình trạng mà khả năng mang thai và sinh con bị suy giảm. Đối với các cặp vợ chồng có quan hệ tình dục không sử dụng các biện pháp an toàn trong vòng một năm [hoặc 6 tháng đối với người phụ nữ trên 35 tuổi] mà chưa có thai thì được chẩn đoán là vô sinh. Khi nguyên nhân gây vô sinh được phát hiện đến từ người phụ nữ, điều này được kết luận là vô sinh nữ hoặc vô sinh có “yếu tố nữ”.
Theo thống kê của các trung tâm chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em, nguyên nhân đứng hàng đầu gây vô sinh nữ hiện nay ở nước ta là do tình trạng viêm nhiễm đường sinh dục. Theo nghiên cứu của nhóm tác giả tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương và bộ môn Sản – Phụ Đại học Y Hà Nội với 14.000 cặp vợ chồng ở 8 vùng sinh thái trong cả nước thì tỷ lệ vô sinh trong toàn quốc là 7,7%, trong đó 3,9% là vô sinh nguyên phát [chưa hề có thai lần nào] và 3,8% là vô sinh thứ phát [đã từng có thai ít nhất 1 lần].Vì vậy, dễ nhận thấy vô sinh nguyên phát và vô sinh thứ phát có tỷ lệ gần như ngang nhau. [1]
Các triệu chứng cảnh báo vô sinh thường liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt, các vấn đề về nội tiết tố và những thay đổi ở các cơ quan sinh sản. Một số triệu chứng vô sinh ở phụ dễ nhận biết nhất bao gồm: [2]
Để quá trình rụng trứng xảy ra, vùng dưới đồi sẽ thúc đẩy tuyến yên tiết ra hormone kích hoạt buồng trứng làm chín trứng. Kinh nguyệt không đều hoặc không có kinh cho thấy quá trình rụng trứng có thể không đều hoặc không có sự rụng trứng trong chu kỳ đó.
Một số nguyên nhân phổ biến có thể dẫn tới kinh nguyệt không đều trong đó phổ biến nhất là hội chứng buồng trứng đa nang [PCOS]. Ở giai đoạn rụng trứng, buồng trứng sẽ tạo ra các nang nhỏ và có một nang chín để phóng noãn, rụng trứng để tạo cơ hội thụ tinh trong chu kỳ đó. Tuy nhiên với buồng trứng đa nang, các nang trứng nhỏ hình thành ở ngoại vi buồng trứng và không có quá trình rụng trứng, điều này dẫn đến việc người phụ nữ có kinh nguyệt không đều và khó để mang thai.
Bên cạnh đó, một số nguyên nhân khác có thể gây ra kinh nguyệt không đều bao gồm: Phụ nữ bị thừa cân hoặc quá nhẹ cân, người bị tăng prolactin máu, dự trữ buồng trứng thấp, suy buồng trứng nguyên phát hoặc có các rối loạn chức năng tuyến giáp…
Tăng dịch tiết âm đạo bất thường cùng màu sắc dịch tiết có màu vàng, màu xanh kèm theo mùi hôi khó chịu, ngứa rát… là những biểu hiện đặc trưng của viêm nhiễm hoặc các bệnh về đường tình dục khác. Vì thế, nếu thấy tình trạng khí hư có biểu hiện bất thường, bạn cần đến ngay những cơ sở y tế có chuyên khoa sản để được khám sàng lọc và có những phương pháp điều trị hợp lý, tránh những biến chứng có thể xảy ra nếu không được điều trị kịp thời trong đó có vô sinh.
Những cơn đau vùng chậu có thể là biểu hiện của bệnh viêm vùng chậu, đây được xem là bệnh phụ khoa thường gặp đối với phụ nữ, đặc biệt trong độ tuổi sinh sản. Nếu không được điều trị triệt để, viêm vùng chậu có thể gây áp xe vùng chậu, khối áp xe có thể ở tai vòi trứng, khối áp xe có thể vỡ gây vào ổ bụng gây viêm phúc mạc, gây sẹo ở tai vòi ảnh hưởng đến quá trình thụ tinh của trứng và tinh trùng.
Một số trường hợp viêm vùng chậu để lại di chứng đau vùng chậu mãn tính dai dẳng, nguyên nhân là vi khuẩn neisseria gonorrheae và chlamydia trachomatis đều có phân tử với khả năng kết dính với các receptors của tế bào biểu mô đường sinh dục, bên cạnh đó chúng còn có thể tiết nội độc tố làm tổn thương hàng loạt lông chuyển của nội mạc vòi trứng, dẫn đến việc xơ dính, ảnh hưởng đến quá trình thụ thai cũng như tăng nguy cơ thai ngoài tử cung sau này.
Rối loạn nội tiết tố là sự mất cân bằng hormone sinh sản bên trong cơ thể người phụ nữ, điều này dẫn đến nguy cơ phụ nữ có thể mắc một số bệnh ảnh hưởng tới sức khỏe và thẩm mỹ. Việc rối loạn nội tiết có thể diễn ra âm thầm và từ nhiều nguyên nhân khác nhau, nếu không kịp thời điều trị có thể trở thành một trong những nguyên nhân gây vô sinh ở nữ giới.
Rối loạn nội tiết không chỉ gây ra những ảnh hưởng về sức khỏe, thay đổi về vẻ ngoài của người phụ nữ. Bên cạnh đó, nếu không được điều trị kịp thời, rối loạn nội tiết có thể dẫn đến những hậu quả nặng nề như gây rối loạn rụng trứng. Nếu trong thời gian dài, cơ thể phụ nữ không rụng trứng, quá trình trao đổi chất sẽ bị rối loạn, tăng sản nội mạc tử cung và không có đối kháng theo chu kỳ của progesteron vì vậy rất dễ xuất hiện ung thư nội mạc tử cung hoặc ung thư vú, đây là những yếu tố nguy cơ làm tăng vô sinh nữ.
Tòm trạng này còn làm rối loạn chu kỳ kinh nguyệt và phát sinh các bệnh về tuyến giáp, thận, tuyến yên. Những bệnh lý này cực kỳ nguy hiểm bởi chúng có thể gây ra nhiều biến chứng khó lường, ảnh hưởng xấu đến hệ thống sinh sản của chị em, đặc biệt một số trường hợp có thể dẫn tới vô sinh, hiếm muộn.
Nếu bạn phát hiện mình có tiết dịch bất thường ở đầu ngực, dịch tiết màu trắng đục như sữa nhưng không phải mang thai thì điều này có thể báo hiệu bạn có mức prolactin cao. Prolactin là một hormone nếu ở mức độ cao có thể giúp cơ thể tạo ra sữa. Nếu không phải trong thai kỳ đây cũng có thể cảnh bảo dấu hiệu vô sinh ở nữ giới. Nồng độ prolactin tăng cao ngăn cản việc sản xuất của hormone giới tính. Tùy thuộc vào mức độ prolactin, phụ nữ có thể bị vô sinh do rụng trứng kém hoặc không rụng trứng.
Sẩy thai liên tiếp nhiều lần là nỗi đau và ám ảnh đối với chị em phụ nữ. Việc sảy thai liên tiếp cho thấy các vấn đề bất thường về phôi thai bao gồm bất thường về di truyền, như trứng hoặc tinh trùng của 2 vợ chồng có bất thường về nhiễm sắc thể, hoặc về tử cung như tử cung dị dạng, bệnh lý ở tử cung hoặc một số bệnh lý dẫn đến sảy thai của người phụ nữ. Theo các bác sĩ, nếu bạn có sảy thai 3 lần liên tiếp, bạn nên tiến hành thăm khám kỹ trước khi có ý định mang thai lần sau, việc thăm khám kỹ kèm các xét nghiệm tổng quát để tìm ra nguyên nhân và phương hướng điều trị thích hợp.
Một số bệnh tình dục có khả năng dẫn tới vô sinh như lậu, bệnh do vi khuẩn Chlamydia hoặc Mycoplasma, bệnh giang mai, bệnh do trùng roi… Khi mắc bệnh, các vi khuẩn có thể xâm nhập vào cơ thể làm tổn thương các bộ phận như cổ tử cung, vòi trứng, ống dẫn trứng gây vô sinh. Ngay cả khi vi khuẩn gây viêm âm đạo cũng đã làm cho việc thụ tinh rất khó khăn bởi pH của âm đạo bị thay đổi…
Béo phì được biết đến là nguyên nhân dẫn đến nhiều bệnh nguy hiểm như tim mạch, cao huyết áp, tiểu đường và vô sinh. Đối với phụ nữ bị béo phì sẽ khiến chức năng của buồng trứng suy giảm gây ra tình trạng phụ nữ có rối loạn kinh nguyệt, giảm ham muốn, giảm khả năng mang thai và mãn kinh sớm. Bên cạnh đó việc chất béo tích tụ quá nhiều trong cơ thể và ở buồng trứng làm tăng nguy cơ sảy thai.
Thống kinh là cơn đau bụng dữ dội rất thường gặp ở nhiều phụ nữ khi đến ngày hành kinh. Có 2 loại thống kinh là thống kinh nguyên phát và thống kinh thực thể. Với thống kinh nguyên phát khiến chị em có những cơn đau dữ dội, đau trằn bụng dưới và co rút. Tuy nhiên khi thăm khám bác sĩ không phát hiện được nguyên nhân cụ thể nào.
Với thống kinh thực thể, một số bệnh lý có thể làm gia tăng tình trạng thống kinh này như bệnh nhân có lạc nội mạc tử cung, có các khối u xơ, polyp tử cung, viêm tử cung hoặc với người có đặt vòng tránh thai, tử cung dị dạng, u nang buồng trứng… Tùy vào nguyên nhân mà cơ chế đau trong thống kinh thực thể cũng khác nhau. [3]
Nước ta hiện có hơn 1 triệu cặp vợ chồng vô sinh, vì thế bên cạnh việc thực hiện một chế độ sinh hoạt lành mạnh, phù hợp, giữ tinh thần thoải mái và tham gia các hoạt động thể dục hợp lý, phụ nữ trong độ tuổi sinh sản nên có thói quen thăm khám sức khỏe sinh sản thường xuyên để tầm soát những bệnh lý có thể ảnh hưởng đến việc mang thai. Có 2 yếu tố quan trọng trong hỗ trợ sinh sản chính là tuổi của người vợ và thời gian vô sinh. Tuổi của người vợ càng trẻ, thời gian vô sinh ngắn thì tiên lượng điều trị để sớm có con càng cao. Ngược lại thì phụ nữ càng lớn tuổi thì càng khó khăn trong việc mang thai khi số lượng và chất lượng trứng càng giảm dần.
Theo ThS.BS Giang Huỳnh Như khi phụ nữ bước qua tuổi 35 số lượng trứng và chất lượng trứng ở 2 buồng trứng giảm nhanh chóng, vì vậy quan trọng là không bỏ lỡ thời gian vàng trong điều trị, hãy đến gặp và tham vấn với bác sĩ càng sớm càng tốt nếu 2 vợ chồng đang gặp khó khăn trong hành trình mang thai.
Ngày nay, có nhiều kỹ thuật hỗ trợ sinh sản được ứng dụng một cách rộng rãi giúp tăng khả năng thụ thai như: [4]
- Thụ tinh nhân tạo [IUI]: Phương pháp này được áp dụng trong một số trường hợp như chồng có tinh trùng yếu, vợ có dị ứng với tinh dịch… với phương pháp này, tinh trùng được lọc rửa chọn những con khỏe mạnh, bác sĩ sẽ bơm trực tiếp tinh trùng vào buồng tử cung.
- Thụ tinh trong ống nghiệm [IVF]: Phương pháp này được thực hiện khi tinh dịch đồ kém, tắc ống dẫn tinh. Tinh trùng và trứng sẽ được làm thụ tinh ở môi trường bên ngoài tử cung [trong phòng lab] tạo thành phôi rồi đưa vào buồng tử cung.
- Bơm tinh trùng vào bào tương noãn [ICSI]: Tinh trùng được lọc rửa và lựa chọn và bơm thẳng vào trứng trưởng thành, phương pháp này giúp tăng tỷ lệ thành công của thụ tinh trong ống nghiệm.
- Kỹ thuật trưởng thành trứng non [IVM]: Đây là phương pháp noãn được chọc hút ở giai đoạn chưa trưởng thành và nuôi cấy ở môi trường cho đến khi trưởng thành sau đó kết hợp với tinh trùng để tạo phôi.
- Xét nghiệm sinh thiết tử cung Era test xác định của sổ làm tổ, tối ưu hóa thời gian chính xác ngày chuyển phôi;
- Bơm huyết tương giàu tiểu cầu tự thân [PRP] cải thiện niêm mạc cho phụ nữ niêm mạc mỏng, suy niêm mạc.
- Điều trị dự phòng viêm niêm mạc tử cung mãn tính…
- Phác đồ kích thích nhẹ buồng trứng [Mild Stimulation] cho bệnh nhân có dự trữ buồng trứng thấp;
- Nội soi buồng tử cung chẩn đoán [Office Hysteroscopy];
- Ngoài ra, các kỹ thuật như hỗ trợ phôi thoát màng [AH], nuôi phôi ngày 5, sàng lọc di truyền tiền làm tổ [PGS], chẩn đoán di truyền tiền làm tổ [PGD] phôi ngày 5 trữ phôi, noãn,… Những kỹ thuật mà trước đây khách hàng phải ra nước ngoài để thực hiện thì nay có thể thực hiện ngay tại phòng lab của IVFTA.
Kết quả của quá trình chữa vô sinh hiếm muộn sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, không chỉ tuổi tác, bệnh lý kèm theo của 2 vợ chồng mà còn vào tay nghề bác sĩ, hệ thống phòng lab và các kỹ thuật điều trị vô sinh được áp dụng tại trung tâm.
Hệ thống Trung tâm Hỗ trợ sinh sản BVĐK Tâm Anh với nền tảng mạnh về dịch vụ vô sinh, hiếm muộn được phát triển bởi các chuyên gia đầu ngành trong và ngoài nước đã từng điều trị thành công cho rất nhiều trường hợp, đảm bảo các yêu cầu về kỹ thuật cũng như chuyên môn cao trong quá trình chữa vô sinh nữ, đem lại niềm vui được làm mẹ, hạnh phúc trọn vẹn cho phụ nữ.
Thời gian qua, Hệ thống IVF Tâm Anh liên tục cập nhật và làm chủ nhiều phương pháp điều trị vô sinh nữ hiện đại như ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong nuôi cấy phôi “cá thể hóa”, huyết tương giàu tiểu cầu tự thân trong điều trị nội mạc tử cung mỏng, phác đồ kích thích nhẹ buồng trứng, keo dính phôi…
Nhờ ưu thế đa chuyên khoa trong hệ sinh thái như: Trung tâm Sản Phụ khoa, Trung tâm Sơ sinh, Trung tâm xét nghiệm, Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh, Trung tâm Tế bào gốc… cùng trang thiết bị hiện đại phục vụ điều trị hiếm muộn ngay tại bệnh viện, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản Tâm Anh đã đồng hành, mang lại hạnh phúc cho hàng ngàn cặp vợ chồng vô sinh, khó thụ thai.
Vô sinh nữ ngày càng gia tăng và trẻ hóa, cả trở thiên chức làm mẹ của không ít chị em. Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho chị em về những triệu chứng vô sinh ở phụ nữ dễ nhận biết. Nếu nhận thấy sức khỏe sinh sản có bất thường, chị em nên đến ngay cơ sở y tế có chuyên khoa Hỗ trợ sinh sản để được tư vấn và có hướng điều trị kịp thời.