Đôn đốc các bộ, cơ quan, địa phương thực hiện kế hoạch sắp xếp lại, cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp
Xét đề nghị của Bộ Tài chính về tình hình cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước [DNNN] 8 tháng đầu năm 2023 và nguồn thu từ bán vốn nhà nước nộp về ngân sách Nhà nước [NSNN] giai đoạn 2021-2025, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái - Trưởng ban Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển doanh nghiệp vừa ký văn bản số 1026/TTg-ĐMDN ngày 27/10/2023 có ý kiến như sau:
1- Các Bộ, ngành, địa phương, DNNN nghiêm túc, quyết liệt thực hiện những nhiệm vụ đã được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao dưới đây, chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về kết quả thực hiện, bảo đảm chất lượng, tiến độ hoàn thành theo quy định:
- Cơ cấu lại DNNN theo Đề án "Cơ cấu lại DNNN, trọng tâm là tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước giai đoạn 2021-2025" [ban hành theo Quyết định số 360/QĐ-TTg ngày 17 tháng 3 năm 2022 của Thủ tướng Chính phủ].
- Sắp xếp lại, cổ phần hóa DNNN, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp theo Kế hoạch sắp xếp lại doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có vốn nhà nước giai đoạn 2022-2025 [ban hành theo Quyết định số 1479/QĐ-TTg ngày 29 tháng 11 năm 2022 của Thủ tướng Chính phủ].
- Trình ban hành Danh mục và thực hiện chuyển các đơn vị sự nghiệp công lập thành công ty cổ phần theo đúng quy định tại Quyết định số 26/2021/QĐ-TTg ngày 12 tháng 8 năm 2021 của Thủ tướng Chính phủ và Nghị định số 150/2020/NĐ-CP ngày 25 tháng 12 năm 2020 của Chính phủ.
2- Bộ Kế hoạch và Đầu tư:
- Quyết liệt thực hiện nhiệm vụ được giao tại Quyết định số 1479/QĐ-TTg ngày 29 tháng 11 năm 2022, khẩn trương có văn bản trong tháng 10 năm 2023 đôn đốc các Bộ, cơ quan, địa phương thực hiện nghiêm túc các kế hoạch sắp xếp lại, cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp giai đoạn 2022-2025 theo quy định; tổng kết tình hình thực hiện, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 30 tháng 01 năm 2024.
- Khẩn trương trình Thủ tướng Chính phủ trước ngày 30 tháng 10 năm 2023, không để chậm trễ hơn:
+ Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 10/2019/NĐ-CP ngày 30 tháng 01 năm 2019 của Chính phủ theo ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ tại Thông báo số 359/TB-VPCP ngày 30 tháng 8 năm 2023.
+ Dự thảo Quyết định sửa đổi, bổ sung Quyết định số 26/2021/QĐ-TTg ngày 12 tháng 8 năm 2021 theo ý kiến chỉ đạo của Lãnh đạo Chính phủ tại Thông báo số 385/TB-VPCP ngày 20 tháng 9 năm 2023.
+ Việc hoàn thiện báo cáo về việc hướng dẫn hoặc đề xuất sửa đổi, bổ sung Quyết định số 22/2021/QĐ-TTg ngày 02 tháng 7 năm 2021 [nếu thấy cần thiết] theo ý kiến chỉ đạo của Lãnh đạo Chính phủ tại Thông báo số 298/TB-VPCP ngày 31 tháng 7 năm 2023.
3- Bộ Tài chính:
- Quyết liệt thực hiện nhiệm vụ được giao tại Quyết định số 360/QĐ-TTg ngày 17 tháng 3 năm 2022, khẩn trương có văn bản trong tháng 10 năm 2023 đôn đốc, kiểm tra các bộ, cơ quan, địa phương, các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước về việc xây dựng, phê duyệt, triển khai Đề án cơ cấu lại của tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước, doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2021-2025; tổng kết tình hình thực hiện, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 30 tháng 01 năm 2024.
- Khẩn trương xây dựng, trình Chính phủ trước ngày 10 tháng 11 năm 2023, không để chậm trễ hơn, dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung [hoặc thay thế] các Nghị định của Chính phủ về chuyển doanh nghiệp nhà nước và công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do doanh nghiệp nhà nước đầu tư 100% vốn điều lệ thành công ty cổ phần; đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp và quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại doanh nghiệp theo đúng ý kiến chỉ đạo tại văn bản số 4083/VPCP-ĐMDN ngày 04 tháng 6 năm 2023.
- Nghiên cứu, tiếp thu, giải trình đầy đủ ý kiến Bộ Kế hoạch và Đầu tư [tại văn bản số 7656/BKHĐT-PTDN ngày 18 tháng 9 năm 2023], cập nhật đầy đủ số liệu các cơ quan, đơn vị chưa báo cáo. Bộ trưởng Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư để thống nhất, hoàn thiện đề xuất về phương án điều chỉnh ngân sách liên quan đến nguồn thu từ bán vốn nhà nước theo đúng Quy chế làm việc của Chính phủ, quy định tại Luật ngân sách Nhà nước, các Nghị định của Chính phủ số: 45/2017/NĐ-CP ngày 21 tháng 4 năm 2017, 148/2021/NĐ-CP ngày 31 tháng 12 năm 2021 và pháp luật liên quan. Trên cơ sở đó, hoàn thiện hồ sơ, tờ trình, bổ sung ý kiến của các Bộ, cơ quan địa phương liên quan theo quy định, báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong tháng 11 năm 2023.
Văn phòng Chính phủ vừa ban hành Thông báo số 348/TB-VPCP kết luận của Phó Thủ tướng Lê Minh Khái tại Hội nghị giao ban Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển doanh nghiệp.
Thông báo nêu rõ: Giai đoạn 2016 đến nay, các cơ chế, chính sách và hệ thống pháp luật về quản lý, sắp xếp, đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước [DNNN] tiếp tục được hoàn thiện, sửa đổi, bổ sung khá đầy đủ, đồng bộ theo hướng ngày càng chặt chẽ, công khai, minh bạch hơn, đồng thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để đẩy nhanh tiến độ thực hiện. Tiêu chí phân loại DNNN, đơn vị sự nghiệp công lập, Đề án cơ cấu lại DNNN… được chỉ đạo xây dựng, phê duyệt, ban hành kịp thời, làm cơ sở cho các bộ ngành, địa phương sớm xây dựng kế hoạch sắp xếp, cơ cấu lại doanh nghiệp cho giai đoạn 2021-2025.
Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Phó Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo sát sao, quyết liệt; chủ trì nhiều cuộc họp, hội nghị doanh nghiệp toàn quốc, trực tiếp làm việc với nhiều bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp để chỉ đạo, cho ý kiến về xây dựng cơ chế, chính sách, hoàn thiện pháp luật, nâng cao hiệu quả hoạt động của Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, về công tác sắp xếp, cơ cấu lại doanh nghiệp của một số cơ quan, đơn vị; tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ doanh nghiệp, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp trong bối cảnh dịch COVID-19.
Cả nước đã cổ phần hóa 180 doanh nghiệp
Giai đoạn 2016-2020, cả nước đã cổ phần hóa 180 doanh nghiệp với quy mô vốn nhà nước được xác định lại tăng 23,3% so với giai đoạn 2011-2015; đã thoái vốn 27.312 tỷ đồng, thu về 177.397 tỷ đồng, gấp 6,5 lần giá trị sổ sách, cao hơn so với giai đoạn 2011-2015 cả về giá trị và hiệu quả thoái vốn; tổng số tiền thu từ cổ phần hóa, thoái vốn đạt trên 220.000 tỷ đồng, gấp 2,8 lần giai đoạn 2011-2015. Nguồn thu từ cổ phần hóa, thoái vốn được quản lý tập trung, sử dụng hiệu quả, chuyển vào Ngân sách Nhà nước theo đúng Nghị quyết của Quốc hội.
Các DNNN, trọng tâm là các tập đoàn, tổng công ty nhà nước được sắp xếp lại tinh gọn hơn, nhiều doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả, đóng góp lớn cho ngân sách nhà nước; có vai trò quan trọng trong ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội, quốc phòng, an ninh và thực hiện tốt các nhiệm vụ kinh tế, chính trị, quốc tế khác được Đảng và Nhà nước giao. Trong bối cảnh dịch COVID-19, các DNNN, tập đoàn, tổng công ty nhà nước đã khắc phục khó khăn, nỗ lực hoàn thành cao nhất kế hoạch sản xuất, kinh doanh, bảo đảm việc làm, thu nhập cho người lao động, đóng góp lớn cho công tác phòng chống dịch.
Thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân, hỗ trợ phát triển doanh nghiệp, doanh nghiệp vừa và nhỏ đạt một số kết quả tích cực; số doanh nghiệp thành lập mới các năm gần đây đạt mức cao, số doanh nghiệp thành lập mới 9 tháng năm 2022 đạt mức cao nhất từ trước đến nay; tỷ lệ doanh nghiệp đang hoạt động/1.000 dân tăng qua các năm…, góp phần hình thành khu vực doanh nghiệp ngày càng lớn mạnh, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Bên cạnh các kết quả đạt được, tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn chưa đạt kế hoạch đề ra. Việc phê duyệt, triển khai Đề án cơ cấu lại DNNN; chuyển giao quyền đại diện chủ sở hữu về Tổng công ty Đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước; đăng ký giao dịch, niêm yết; quyết toán bàn giao sang công ty cổ phần còn chậm. Các quy định liên quan đến công tác sắp xếp, cơ cấu lại doanh nghiệp còn gặp vướng mắc, khó khăn trong triển khai, chưa được tháo gỡ kịp thời dẫn đến kéo dài thời gian thực hiện, nhất là các nội dung về sắp xếp, phê duyệt phương án sử dụng đất khi cổ phần hóa, xác định giá trị doanh nghiệp, giá trị quyền sử dụng đất, thương hiệu, truyền thống, văn hóa, lịch sử để cổ phần hóa, thoái vốn.
Số lượng doanh nghiệp thành lập mới giảm
Hoạt động của Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp còn tồn tại, khó khăn, vướng mắc. Một số DNNN sản xuất, kinh doanh hiệu quả thấp, thua lỗ, chưa tương xứng với nguồn lực nắm giữ, còn có những dự án chưa hiệu quả, ảnh hưởng đến kết quả sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Công tác đổi mới quản trị của một số DNNN chưa theo kịp với yêu cầu biến động của thị trường; công tác quản lý đầu tư, quản lý tài chính chưa chặt chẽ, hiệu quả; công tác quản lý rủi ro, thực hành tiết kiệm còn hạn chế; chế độ đãi ngộ và xử lý trách nhiệm chưa tạo được động lực gắn với trách nhiệm theo cơ chế thị trường.
Do tác động tiêu cực của dịch COVID-19, năm 2020, 2021 số lượng doanh nghiệp thành lập mới giảm so với năm 2019, hoạt động sản xuất, kinh doanh của nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn; không đạt được mục tiêu cả nước có 1 triệu doanh nghiệp hoạt động vào năm 2020 theo Nghị quyết 35/NQ-CP ngày 16 tháng 5 năm 2016 của Chính phủ.
Để khắc phục những hạn chế trên, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái – Trưởng Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển doanh nghiệp yêu cầu trong thời gian tới các Bộ, ngành tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm túc, có kết quả Nghị quyết Đại hội Đảng XIII, Nghị quyết số 12-NQ/TW Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, Nghị quyết số 10-NQ/TW Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, các Nghị quyết của Quốc hội, các Nghị quyết của Chính phủ, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, tạo sự nhất trí cao và có hành động quyết liệt, cụ thể trong thực hiện.
Tiếp tục triển khai có kết quả các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về hoàn thiện thể chế, khung khổ pháp lý bảo đảm chặt chẽ, khả thi, đồng thời thúc đẩy công tác sắp xếp, đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của DNNN và phát triển kinh tế tư nhân.
Tổng kết đánh giá, xác định rõ mặt được, chưa được, nguyên nhân của công tác hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp trong thời gian qua; đề ra các nhiệm vụ, giải pháp hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp giai đoạn 2022-2025 để doanh nghiệp tư nhân thực sự trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế.
Sắp xếp, cơ cấu lại DNNN với phương châm đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm
Phó Thủ tướng yêu cầu phải tổ chức thực hiện có hiệu quả các kế hoạch sắp xếp, cơ cấu lại DNNN và phát triển doanh nghiệp giai đoạn 2022-2025, với phương châm đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; quyết liệt, hiệu quả, có trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào dứt việc đó; gắn với việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, rõ trách nhiệm từng cá nhân và thường xuyên đôn đốc, kiểm tra, giám sát.
Tăng cường công khai, minh bạch thông tin về tình hình tài chính, hoạt động sản xuất kinh doanh của DNNN để tạo niềm tin, thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư trước khi triển khai công tác cổ phần hóa, thoái vốn.
Hỗ trợ doanh nghiệp thích ứng, phục hồi nhanh
Phó Thủ tướng yêu cầu các Bộ, cơ quan theo chức năng nhiệm vụ được giao nghiên cứu kiến nghị của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước để tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật liên quan, tháo gỡ vướng mắc, khó khăn theo thẩm quyền; trường hợp vượt thẩm quyền, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Văn phòng Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương sớm hoàn thiện Dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về một số chính sách, giải pháp trọng tâm hỗ trợ doanh nghiệp chủ động thích ứng, phục hồi nhanh và phát triển bền vững đến năm 2025, trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt.
Bộ Tài chính nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp [sửa đổi] để trình Quốc hội như quy định tại Nghị quyết số 68/NQ-CP ngày 12 tháng 5 năm 2022; tiếp tục rà soát Nghị định số 126/2017/NĐ-CP, Nghị định số 140/2020/NĐ-CP, Nghị định 67/2021/NĐ-CP…, kiến nghị sửa đổi, bổ sung cho phù hợp nhằm tháo gỡ vướng mắc, khó khăn, thúc đẩy công tác sắp xếp, cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp.
Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội nghiên cứu, trình Chính phủ sửa đổi các quy định về quản lý lao động, tiền lương, tiền thưởng đối với người quản lý, người lao động trong DNNN theo nguyên tắc thị trường, gắn với năng suất lao động và hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp [sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế các Nghị định số 51/2016/NĐ-CP, 52/2016/NĐ-CP, 53/2016/NĐ-CP của Chính phủ] trong Quý IV năm 2022.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với Văn phòng Chính phủ và các cơ quan liên quan khẩn trương hoàn thiện trình Chính phủ Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 118/2014/NĐ-CP ngày 17 tháng 12 năm 2014 về tiếp tục sắp xếp, đổi mới và phát triển nâng cao hiệu quả hoạt động của các công ty nông, lâm nghiệp theo đúng nhiệm vụ được Thủ tướng Chính phủ giao và bảo đảm việc thực hiện các mục tiêu, giải pháp theo kết luận của Bộ Chính trị; rà soát, đôn đốc, báo cáo tình hình triển khai các phương án sắp xếp công ty nông, lâm nghiệp đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, đề xuất các giải pháp tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ thực hiện, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 12 năm 2022.
Bộ Quốc phòng phối hợp với Văn phòng Chính phủ và các cơ quan liên quan rà soát, hoàn thiện, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt Đề án sắp xếp, cổ phần hóa, thoái vốn giai đoạn 2022-2025 đối với các doanh nghiệp thuộc phạm vi quản lý theo đúng chỉ đạo của Phó Thủ tướng, Trưởng ban Chỉ đạo tại cuộc họp ngày 18 tháng 10 năm 2022.
Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp tập trung chỉ đạo, khẩn trương phê duyệt hoặc trình cấp có thẩm quyền phê duyệt Đề án cơ cấu lại giai đoạn 2022-2025 đối với 19 tập đoàn, tổng công ty trực thuộc, hoàn thành trong Quý IV năm 2022.
Các Bộ, ngành, địa phương, cơ quan đại diện chủ sở hữu, tập đoàn, tổng công ty nhà nước theo chức năng, nhiệm vụ được giao: Triển khai có kết quả Nghị quyết số 68/NQ-CP ngày 12 tháng 5 năm 2022 của Chính phủ về tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động và huy động nguồn lực của DNNN, trọng tâm là tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước trong phát triển kinh tế - xã hội, Quyết định số 360/QĐ-TTg ngày 17 tháng 3 năm 2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án Cơ cấu lại DNNN, trọng tâm là tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước giai đoạn 2021-2025, Quyết định số 22/2021/QĐ-TTg ngày 02 tháng 7 năm 2021 của Thủ tướng Chính phủ về tiêu chí phân loại DNNN, doanh nghiệp có vốn nhà nước và Công điện số 478/CĐ-TTg ngày 27 tháng 5 năm 2022 của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh công tác sắp xếp, cổ phần hóa, thoái vốn và cơ cấu lại DNNN.
Khẩn trương triển khai Kế hoạch sắp xếp lại doanh nghiệp trực thuộc giai đoạn 2022-2025 ngay sau khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt; xác định rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan, nhất là người đứng đầu trong tổ chức thực hiện, xử lý nghiêm các vi phạm, chậm thực hiện [nếu có].
Đồng thời, chỉ đạo các DNNN, trọng tâm là tập đoàn kinh tế, tổng công ty trực thuộc xây dựng và trình cấp có thẩm quyền hoặc phê duyệt theo thẩm quyền Đề án/phương án cơ cấu lại doanh nghiệp giai đoạn 2022-2025, hoàn thành trong Quý IV năm 2022; khẩn trương chỉ đạo các đơn vị thuộc đối tượng sắp xếp lại, xử lý nhà đất thực hiện báo cáo kê khai, đề xuất phương án xử lý nhà đất trên cơ sở đó tổng hợp, lập phương án báo cáo cấp có thẩm quyền phê duyệt theo đúng quy định; kịp thời có ý kiến về phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất của các doanh nghiệp để bảo đảm tiến độ phê duyệt…
Cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước là gì?
Cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước là chuyển doanh nghiệp nhà nước thành công ty cổ phần bằng cách bán cổ phần cho cá nhân, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội trong nước và nước ngoài.
Tại sao phải cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước?
Cổ phần hóa sẽ làm đa dạng hóa chủ sở hữu của doanh nghiệp, từ đó doanh nghiệp có thể thu hút vốn đầu tư từ nhiều nguồn như Nhà nước, người lao động trong doanh nghiệp, cổ đông ngoài doanh nghiệp. Do đó, khả năng huy động vốn phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp sẽ trở nên dễ dàng hơn.
Công ty cổ phần là như thế nào?
Công ty cổ phần là một dạng pháp nhân có trách nhiệm hữu hạn, được thành lập và tồn tại độc lập đối với những chủ thể sở hữu nó. Vốn của công ty được chia nhỏ thành những phần bằng nhau gọi là cổ phần và được phát hành huy động vốn tham gia của các nhà đầu tư.
Doanh nghiệp nhà nước là doanh nghiệp như thế nào?
Doanh nghiệp nhà nước là tổ chức kinh tế do Nhà nước sở hữu toàn bộ vốn điều lệ hoặc có cổ phần, vốn góp chi phối, được tổ chức dưới hình thức công ty nhà nước, công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn.