Khái niệm điện thế hoạt động, các giai đoạn của điện thế hoạt động
Điện thế hoạt động là sự biến đổi điện thế nghỉ ở màng tế bào từ phân cực sang mất phân cực, đảo cực và tái phân cực khi tế bào bị kích thích.
- Giai đoạn mất phân cực: -70mV → 0
Khi bị kích thích, tính thấm của màng đối với các ion thay đổi, màng chuyển từ trạng thái nghỉ sang trạng thái hoạt động → gây nên sự khử cực [cửa Na+ mở, Na+ từ ngoài vào tế bào] → trung hoà điện giữa hai màng tế bào.
- Giai đoạn đảo cực: 35mV
Cổng Na mở rộng → Na+ từ bên ngoài di chuyển ồ ạt vào trong tế bào → bên trong tế bào tích điện dương, bên ngoài tích điện âm
- Giai đoạn tái phân cực: -70mV
Cổng K+ mở rộng, cổng Na+ đóng lại. K+ đi qua màng tế bào ra ngoài → bên ngoài tích điện dương và bên trong tích điện âm → tái phân cực.
Loigiaihay.com
Luyện Bài Tập Trắc nghiệm Sinh lớp 11 - Xem ngay
2k7 Tham gia ngay group chia sẻ, trao đổi tài liệu học tập mễn phí
\>> Học trực tuyến Lớp 11 trên Tuyensinh247.com. Cam kết giúp học sinh lớp 11 học tốt, hoàn trả học phí nếu học không hiệu quả.
Diễn thế sinh thái là phần kiến thức về sinh thái vô cùng hay và bổ ích. Dạng bài tập này thường xuất hiện trong các kỳ thi THPT Quốc Gia. Cùng VUIHOC tổng hợp toàn bộ lý thuyết liên quan và các dạng bài tập kèm hướng dẫn chi tiết để đi thi đạt kết quả cao nhất nhé!
1. Khái niệm diễn thế sinh thái
Diễn thế sinh thái là quá trình biến đổi tuần tự của quần xã sinh vật qua các giai đoạn tương ứng với sự biến đổi của môi trường.
Cùng với quá trình biến đổi của quần xã trong diễn thế là quá trình biến đổi về các điều kiện tự nhiên của môi trường.
2. Nguyên nhân gây ra diễn thế sinh thái
Có 2 nguyên nhân chính dẫn đến quá trình diễn thế sinh thái: nguyên nhân bên ngoài và nguyên nhân bên trong.
2.1. Nguyên nhân bên ngoài
- Thường liên quan đến các hiện tượng bất thường của môi trường ngoài như: bão, lũ lụt, cháy, ô nhiễm… Nguyên nhân bên ngoài làm cho quần xã trở lại hoặc bị huỷ hoại hoàn toàn, buộc quần xã phải khôi phục lại từ đầu.
Ví dụ: Rừng tràm U Minh sau 4 – 5 năm bị cháy trụi đã tự phục hồi dưới dạng rừng thứ sinh.
- Hoạt động khai thác tài nguyên của con người cũng là nguyên nhân gây ra diễn thế của quần xã.
2.2. Nguyên nhân bên trong [nội tại]
- Là sự cạnh tranh giữa các loài trong quần xã. Trong điều kiện môi trường tương đối ổn định, loài ưu thế thường làm cho điều kiện môi trường biến đổi mạnh quá đến mức gây bất lợi cho chính bản thân của loài đó “Tự đào huyệt chôn mình”, điều này lại thuận lợi cho loài ưu thế khác có sức cạnh tranh cao hơn thay thế.
3. Các kiểu diễn thế sinh thái và ví dụ
3.1. Diễn thế nguyên sinh
Diễn thế sinh thái nguyên sinh là diễn thế sinh thái mà khởi đầu diễn thế bắt đầu từ môi trường chưa có sinh vật.
Quá trình diễn thế diễn ra theo các giai đoạn sau:
- Giai đoạn tiên phong: Hình thành quần xã tiên phong.
- Giai đoạn giữa: Là giai đoạn hỗn hợp, gồm các quần xã biến đổi tuần tự thay thế lẫn nhau.
- Giai đoạn cuối: Hình thành quần xã ổn định [quần xã đỉnh cực].
Ví dụ: Diễn thế nguyên sinh được nhà sinh thái học người Anh A.G.Tansley [1935] mô tả đã trở thành ví dụ kinh điển trong sinh thái học.
Khi nghiên cứu các đảo và hệ thực vật của đảo, ông ghi nhận rằng, trên những tảng đá trần do bị phong hóa được phủ bởi lớp cám bụi của nó. Bụi và độ ẩm đã tạo nên môi trường thuận lợi cho sự phát triển của nấm mốc.
Nấm mốc trong hoạt động của quá trình sống lại sinh ra những sản phẩm sinh học mới làm biến đổi giá thể khoáng ở đó, khi chúng chết đi góp nên sự hình thành mùn → môi trường thích hợp đối với sự nảy mầm và phát triển của các bào tử rêu. Rêu tàn lụi, đất được hình thành và trên đó là sự phát triển kế tiếp của các quần xã cỏ, cây bụi, các cây gỗ khép tán thành rừng.
3.2. Diễn thế thứ sinh
Là dạng diễn thế mà khởi đầu tại môi trường đã có một quần xã sinh vật đã từng sinh sống trước đó.Do tác động của những sự thay đổi trong tự nhiên hoặc do hoạt động khai thác quá mức của con người dẫn đến mức hủy diệt của quần xã.
Tiếp đến là các quần xã biến đổi tuần tự thay thế lẫn nhau. Trong điều kiện thuận lợi, qua quá trình biến đổi lâu dài hình thành nên quần xã tương đối ổn định.
Ví dụ: Diễn thế của một hồ nông do quá trình lắng đọng vật chất ở đáy. Khi hồ cạn kiệt làm cho quần xã thủy sinh vật bị biến mất. Lần lượt thế vào đó là trảng cỏ, trảng cây thân thảo, thân gỗ và cuối cùng là hình thành nên rừng cây gỗ trên cạn phát triển ổn định thay thế cho hồ.
Phân biệt diễn thế sinh thái nguyên sinh với diễn thế sinh thái thứ sinh:
Diễn thế nguyên sinh Diễn thế thứ sinh Giai đoạn khởi đầu Từ môi trường trống trơn Từ môi trường đã có một quần xã sinh vật phát triển nhưng bị hủy diệt Giai đoạn tiên phong Hình thành quần xã tiên phong Một quần xã mới phục hồi thay thế quần xã bị hủy diệt Giai đoạn giữa Các quần xã sinh vật biến đổi tuần tự, thay thế lẫn nhay và phát triển đa dạng Các quần xã biến đổi tuần tự thay thế lẫn nhau Giai đoạn cuối Hình thành quần xã tương đối ổn định Có thể hình tành nên quần xã tương đối ổn định, tuy nhiên rất nhiều quần xã bị suy thoái Nguyên nhân - Tác động mạnh mẽ của ngoại cảnh - Cạnh tranh gay gắt giữa các loài - Tác động mạnh mẽ của ngoại cảnh - Cạnh tranh gay gắt giữa các loài - Hoạt động khai thác của con người
\>>>Nắm trọn kiến thức sinh học 12 ôn thi tốt nghiệp THPT Quốc Gia cùng thầy cô VUIHOC ngay