Công cụ chính sách [policy instrument] là biến số kinh tế mà chính phủ có thể thay đổi để tác động tới các biến số kinh tế vĩ mô.
Chúng ta có thể phân biệt 5 nhóm công cụ chính sách kinh tế chủ yếu là: chính sách tài chính, chính sách tiền tệ, chính sách tỷ giá hối đoái, chính sách thương mại, chính sách giá cả và thu nhập.
Ví dụ nhóm công cụ chính sách tài chính bao gồm các biện pháp thay đổi thuế và chi tiêu. Cần chú ý rằng chính phủ cũng có thể tìm cách làm thay đổi các biến số kinh tế vĩ mô thông qua các cuộc cải cách xã hội và thể chế. Giả sử như việc cải cách thể chế thương lượng tiền lương có thể làm cho tiền lương không tăng quá nhanh, góp phần chống lạm phát.
[Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân]
Các loại công cụ chính sách
Chính phủ có những công cụ nhất định có thể tác động đến kinh tế vĩ mô. Công cụ chính sách là một biến số kinh tế dưới sự kiểm soát của chính phủ có thể tác động đến một hay nhiều mục tiêu kinh tế vĩ mô. Tức là, bằng cách thay đổi chính sách tiền tệ, tài khoá,và các chính sách khác, chính phủ có thể lái nền kinh tế đến một tình trạng tốt hơn về sản lượng, ổn định giá cả và việc làm.
Chính sách tài khóa
Quyết định điều chỉnh thuế và chi tiêu chính phủ nhằm đạt mức sản lượng, việc làm và giá cả mong muốn.
Chính sách tiền tệ
Ngân hàng trung ương thực thi chính sách tiền tệ làm thay đổi mức cung tiền và lãi suất, thông qua các công cụ như: lãi suất chiết khấu, tỷ lệ dự trữ bắt buộc, nghiệp vụ thị trường mở. Nhằm hướng mức sản lượng quốc gia, việc làm và giá cả đạt mức mong muốn.
Chính sách thu nhập
Các chính sách nhằm kiểm soát giá và tiền lương trong nền kinh tế.
Chính sách ngoại thương
Gồm các chính sách nhằm cân bằng cán cân thương mại để góp phần cân bằng cán cân thanh toán. Chính sách ngoại thương sử dụng các công cụ mà chính phủ có thể sử dụng để tác động đến quan hệ thương mại quốc tế như thuế quan, hạn ngạch, trợ cấp xuất khẩu.
Chính sách giá cả và thu nhập xuất hiện trong quá trình kiểm soát kinh doanh của các nhà đầu tư, đây là một chính sách kinh tế vĩ mô được ban hành và áp dụng trong quá trình kinh doanh và sản xuất nhằm kiểm soát lạm phát trực tiếp bằng cách yêu cầu các doanh nghiệp không được tăng giá hoặc công đoàn không được đòi tăng lương. Vậy quy định về chính sách giá cả và thu nhập là gì, đặc trưng và ý nghĩa của chính sách được quy định như thế nào. Bài viết dưới đây của Luật Dương Gia sẽ đi vào tìm hiểu các quy định liên quan để giúp người đọc hiểu rõ hơn về chính sách giá cả và thu nhập nêu trên.
Luật sư tư vấn pháp luật miễn phí qua điện thoại 24/7: 1900.6568
1. Chính sách giá cả và thu nhập là gì?
Chính sách giá cả và thu nhập là một nỗ lực của chính phủ nhằm thiết lập tốc độ tăng giá và tốc độ tăng lương trong nền kinh tế. Chính phủ không tìm cách kiểm soát giá riêng lẻ mà kiểm soát tốc độ tăng chung của giá cả và thu nhập. Chính sách giá cả và thu nhập có thể liên quan đến các thỏa thuận ‘tự nguyện’ hoặc các giới hạn luật định về việc tăng lương.
Chính sách giá cả và thu nhập đã được áp dụng ở Anh, dưới các hình thức khác nhau, trong những năm 1960 và 1970, nhưng lạm phát đình trệ vào những năm 1970 đã khiến các chính sách này bị mất uy tín và chính sách này nói chung đã bị bỏ rơi ở Anh. Ở một số nền kinh tế Tây Âu, chính phủ vẫn có thể tìm cách tác động đến các cuộc đàm phán về tiền lương. Ở Scandanavia, chính phủ không có vai trò chính thức trong thương lượng tiền lương nhưng có thể gây ảnh hưởng đáng kể trong các cuộc đàm phán.
Chính sách giá cả và thu nhập được coi là một giải pháp cho lạm phát vượt mức – đặc biệt là trong thời kỳ tăng trưởng cao. Người ta hy vọng rằng việc kiểm soát tăng giá và tăng lương sẽ giúp tăng trưởng kinh tế và tỷ lệ thất nghiệp thấp – không có lạm phát.
Ban đầu, Vương quốc Anh đề xuất các giới hạn tự nguyện nhưng vào năm 1966, chính phủ đã đưa ra các mệnh lệnh Giá và Thu nhập có thể hạn chế việc tăng giá và tăng lương theo luật.
2. Đặc trưng và ý nghĩa của chính sách:
Các hình thức Chính sách giá cả và thu nhập khác nhau. Các giới hạn luật định về việc tăng lương – chính phủ đặt ra các giới hạn tiền lương cho các công đoàn và doanh nghiệp
Hợp đồng xã hội. Chính phủ cố gắng tạo dựng một hợp đồng xã hội với các công đoàn, doanh nghiệp và chính phủ để thống nhất về tiền lương và giá cả vì lợi ích quốc gia. Nó đòi hỏi một mức độ hợp tác mạnh mẽ mà thường thiếu.
Tiền lương liên quan đến tăng năng suất: Các thỏa thuận tự nguyện trong đó các công đoàn và doanh nghiệp được khuyến khích chấp nhận mức tăng lương quốc gia. Lập luận cho các chính sách Thu nhập: Đối phó với quyền lực độc quyền của tổ chức công đoàn. Trong những năm 1960 và 70, các tổ chức công đoàn có sức mạnh thương lượng đáng kể và điều này tạo ra khả năng yêu cầu tăng lương cao hơn. Người ta lập luận rằng các công đoàn có thể đẩy tiền lương lên trên mức lương cân bằng và mang lại lợi ích cho các thành viên với chi phí lạm phát và người thất nghiệp. Ngoài ra, việc tăng lương cao cũng hạn chế phạm vi đầu tư vốn của các công ty. Ví dụ, Reginald Maudling [Cons. Chancellor 1962-64] cho biết:
Xem thêm: Độ co giãn của cầu theo thu nhập là gì? Công thức xác định và ý nghĩa?
“Lý do duy nhất và chủ yếu tại sao cần có chính sách thu nhập là để đối phó với quyền lực độc quyền mà các công đoàn hiện đang sở hữu… Chúng tôi có thể cố gắng gây áp lực lên các công đoàn, mặc dù giáo dục, thuyết phục và dư luận, thực hiện điều độ các yêu cầu của họ; đó là những gì các chính quyền Bảo thủ thành công có nghĩa là trong một chính sách thu nhập. ” Tài liệu Maudling về Chính sách Thu nhập, 24/5/76, Cambridge, Trung tâm Lưu trữ Churchill, Thatcher Papers, THCR 2/6/1/158
Vào giữa những năm 1970, một số nhà kinh tế lưu ý rằng người lao động đang chiếm tỷ trọng lớn nhất trong thu nhập quốc dân. Ví dụ, từ năm 1950 đến năm 1970, tỷ lệ lợi nhuận trong sản lượng của công ty đã giảm từ 25% xuống 12%, trong khi tỷ lệ tiền lương tăng từ 75% lên 87%. Điều này gợi ý rằng các công đoàn đã thành công trong việc đạt được tỷ trọng cao hơn trong tổng sản lượng quốc gia
Glyn, Andrew, và Sutcliffe, Bob, chủ nghĩa tư bản Anh, công nhân và lợi nhuận bị siết chặt [Harmondsworth, 1972] ở trang 58/59.
Tăng lương cho các công ty có quyền lực độc quyền. Mặt khác, những người lao động không có sức mạnh thương lượng tập thể có thể khó được tăng lương – ngay cả trong thời kỳ lạm phát. Chính sách thu nhập có thể giúp ích cho khu vực lao động được trả lương thấp này.
Ngăn chặn vòng xoáy tiền lương – giá cả. Nếu tiền lương tăng nhanh hơn năm trước, các công ty sẽ cảm thấy cần phải chuyển giá tăng cho người tiêu dùng, gây ra lạm phát cao hơn. Ngoài ra, với mức lương cao hơn, người lao động đã tăng thu nhập danh nghĩa và do đó nhu cầu tăng lên, gây ra áp lực lạm phát hơn nữa. Để kiểm soát giá cả trong nền kinh tế, điều quan trọng là phải kiểm soát việc tăng lương.
Tạo mối liên hệ giữa tiền lương và năng suất. Một phương pháp công bằng hơn để kiểm soát lạm phát và ấn định tiền lương là cố gắng liên kết tăng trưởng tiền lương với năng suất. Chính sách thu nhập này nhằm mục đích khắc phục sự thất bại của thị trường về quyền lực độc quyền từ các tổ chức công đoàn [hoặc quyền lực độc quyền của người sử dụng lao động]
– Các vấn đề về chính sách giá cả và thu nhập:
Sự quan liêu của chính phủ và sự thất bại của chính phủ. Chính sách giá cả và thu nhập giả định rằng các chính phủ có khả năng biết giá cả và thu nhập nên tăng lên bao nhiêu, nhưng trên thực tế, rất khó để đo lường năng suất và xác định mức tăng lương tối ưu.
Xem thêm: Khái niệm tổng thu nhập điều chỉnh? Các đặc điểm của tổng thu nhập điều chỉnh?
Khả năng kiểm soát tiền lương hạn chế. Những nỗ lực của chính phủ nhằm kiềm chế việc tăng lương chỉ đạt được thành công rất hạn chế. Các thỏa thuận tự nguyện thường bị bỏ qua và ngay cả các giới hạn luật định trong một số lĩnh vực cũng ít tác động đến lạm phát và tăng lương.
Công đoàn không thích chính sách thu nhập Họ cảm thấy rằng chính sách đó đã ngăn cản họ nhận được mức lương thị trường cao hơn thông qua thương lượng tập thể. Ngoài ra, chính sách thu nhập bị chỉ trích là không công bằng vì nó nhằm hạn chế mức tăng lương của người lao động, nhưng không hạn chế các hình thức thu nhập khác, chẳng hạn như trả lương cho giám đốc điều hành, cổ tức, thu nhập có thể cho thuê ….
Các doanh nghiệp không thích chính sách thu nhập vì nó có thể quá hào phóng đối với người lao động. Về lý thuyết, các công ty có thể bị phạt nếu họ trả lương cho người lao động nhiều hơn mức tăng lương hợp pháp.
Không công bằng. Có thể là không công bằng đối với những người được trả lương thấp nhất, những người cuối cùng phải tăng lương thấp vì năng suất khó tăng trong thị trường đó. Trong thời kỳ lạm phát cao, tăng lương có thể không đủ.
Sự lạm phát cao. Bằng chứng thực nghiệm cho thấy lạm phát ở mức cao trong những năm 1970. Lạm phát này một phần là do các yếu tố chi phí đẩy, ngoài tầm kiểm soát của chính phủ, chẳng hạn như cú sốc giá dầu vào những năm 1970, nhưng ngay cả như vậy, kết quả rất đáng thất vọng với bằng chứng cho thấy chính phủ không thể kiểm soát áp lực lạm phát tiềm ẩn. trong nền kinh tế.
Phê bình chủ nghĩa tiền tệ. Phê bình của các nhà tiền tệ học dựa trên thực tế rằng họ cảm thấy nguyên nhân cơ bản của lạm phát là sự tăng trưởng vượt mức của cung tiền. Do đó, việc cố gắng kiểm soát thu nhập và giá cả là giải quyết các triệu chứng hơn là nguyên nhân. Nếu cung tiền tăng quá nhanh, thì thu nhập và chính sách giá giống như một con chuột chũi. Chính phủ có thể cố gắng ngăn chặn lạm phát xuất hiện bằng cách buộc hạ lương, nhưng lạm phát vẫn tiếp tục tăng ở những nơi khác. Các nhà tiền tệ cho rằng chính phủ nên để giá cả và thu nhập cho thị trường và tập trung vào việc kiểm soát tốc độ tăng cung tiền thông qua chính sách tiền tệ và kiểm soát chi tiêu của chính phủ / thâm hụt ngân sách.
Phê bình chính trị. Từ đầu những năm 1970, ngày càng có nhiều nghị sĩ Đảng Bảo thủ ủng hộ ý kiến cho rằng Chủ nghĩa Bảo thủ không phù hợp với ý thức can thiệp mạnh mẽ của chính phủ vào nền kinh tế. Cuộc cách mạng thị trường tự do của Milton Friedman và mối liên hệ giữa tự do kinh tế và tự do chính trị đã trở nên hấp dẫn đối với các chính trị gia như Keith Joseph, Margaret Thatcher.
Sự kiềm chế theo luật định có thể dẫn đến tình trạng bất ổn trong công nghiệp và các tổ chức công đoàn phản đối đề xuất tăng lương. Những năm 1970 chứng kiến tình trạng bất ổn công nghiệp gia tăng và số ngày mất kỷ lục do các cuộc đình công, cho thấy rằng chính sách thu nhập không giải quyết được [hoặc thậm chí góp phần] vào tình trạng bất ổn công nghiệp.
Xem thêm: Niên kim thu nhập là gì? Đặc điểm và chức năng Income Annuity?
Trên đây là toàn bộ nội dung tư vấn của Luật Dương Gia về các vấn đề liên quan đến Chính sách giá cả và thu nhập, các đặc trưng và ý nghĩa của chính sách Chính sách giá cả và thu nhập các vấn đề liên quan khác.