Công thức hóa học của đơn chất kim loại

15:36:3223/06/2022

Như các em đã biết, chất được tạo nên từ các nguyên tố, đơn chất được tạo nên từ một nguyên tố còn hợp chất được tạo nên từ hai hay nhiều nguyên tố. Như vậy, từ ký hiệu của nguyên tố ta có thể viết thành công thức hóa học để biểu diễn chất.

Nội dung bài viết này sẽ giúp các em biết công thức hóa học của đơn chất [phi kim, kim loại] là gì? công thức hóa học của hợp chất là gì? cách viết công thức hóa học của hợp chất? và ý nghĩa của công thức hóa học?

I. Công thức hoá học của đơn chất

• Công thức hóa học của đơn chất chỉ bao gồm ký hiệu hóa học của một nguyên tố.

1. Công thức hóa học của đơn chất kim loại

• Với kim loại, hạt hợp thành là nguyên tử nên ký hiệu hoá học của nguyên tố được coi là công thức hoá học.

* Ví dụ: Công thức hóa học của các đơn chất đồng, kẽm và sắt, vàng, bạc là: Cu, Zn, Fe, Au, Ag.

2. Công thức hóa học của đơn chất phi kim

• Với một số phi kim hạt hợp thành là nguyên tử, ký hiệu hoá học là công thức hoá học.

* Ví dụ: Công thức hóa học của đơn chất Cacbon, lưu huỳnh, phốt pho là: C, S, P.

• Với nhiều phi kim hạt hợp thành là phân tử, thường là 2, thêm chỉ số ở chân ký hiệu [để chỉ số nguyên tử liên kết với nhau].

* Ví dụ: Công thức hóa học của khí Hidro, Ni tơ, và Oxi là: H2, N2, O2.

II. Công thức hóa học của hợp chất

• Công thức hóa học Hợp chất tạo từ 2 nguyên tố có dạng: AxBy

• Công thức hóa học Hợp chất tạo từ 3 nguyên tố, có dạng: AxByCz

Trong đó:

 A, B, C,... là kí hiệu hóa học của từng nguyên tố

 x, y, z,... là các số nguyên chỉ số nguyên tử của nguyên tố có trong một phân tử hợp chất, nếu các chỉ số này bằng 1 thì không ghi.

* Ví dụ: Công thức hóa học của hợp chất: nước là H2O, natri clorua là NaCl, Canxi cacbonat là CaCO3 [lưu ý CO3 là nhóm nguyên tử].

III. Ý nghĩa của công thức hóa học

• Công thức hóa học của 1 chất cho biết:

- Nguyên tố nào tạo ra chất;

- Số nguyên tử của mỗi nguyên tố có trong 1 phân tử chất;

- Phân tử khối của chất.

* Ví dụ 1: Công thức hóa học của khí nitơ N2 cho biết:

- Khí Nitơ do nguyên tố nitơ tạo ra;

- Có 2 nguyên tử trong 1 phân tử Nitơ

- Phân tử khối bằng: 14.2 = 28 [đvC].

* Ví dụ 2: Công thức hoá học của axit sunfuric H2SO4 cho biết:

- Axit sunfuric do 3 nguyên tố: H, S, O tạo thành

- Một phân tử axit sunfuric gồm 2H, 1S, 4O

- Phân tử khối bằng: 1.2 + 32 + 16.4 = 2 + 32 + 64 = 98 [đvC].

> Lưu ý:

- Viết H2 để chỉ 1 phân tử hiđro, khác với khi viết 2H để chỉ 2 nguyên tử hidro;

- Công thức hóa học H2O cho biết 1 phân tử nước có 2 nguyên tử hiđro và 1 nguyên tử oxi. [Nói trong phân tử nước có phân tử hiđro là SAI];

- Để chỉ 3 phân tử hiđro viết 3H2, hai phân tử nước viết 2H2O,... các số 3 và 2 đứng trước là hệ số, phải viết ngang [cao] bằng ký hiệu.

Trên đây KhoiA.Vn đã giới thiệu với các em về Công thức hóa học của đơn chất, công thức hóa học của hợp chất và ý nghĩa của công thức hóa học trong SGK Hóa học 8 nội dung bài 9. Hy vọng bài viết giúp các em hiểu rõ hơn. Nếu có câu hỏi hay góp ý các em hãy để lại bình luận dưới bài viết, chúc các em thành công.

Câu hỏi: Nêu cách viết công thức hóa học của đơn chất, hợp chất?

Trả lời:

*Cách viết công thức hóa học của đơn chất

Công thức hóa học của đơn chất chỉ gồm kí hiệu hóa học của một nguyên tố.

– Đơn chất kim loại:

Hạt hợp thành là nguyên tử, ký hiệu hóa học được coi là công thức hóa học.

Ví dụ: Cách lập công thức hóa học của đơn chất đồng, kẽm là Cu, Zn.

– Đơn chất phi kim:

+ Với một số phi kim hạt hợp thành là nguyên tử, kí hiệu hóa học là công thức hóa học.

Ví dụ: Công thức hóa học của đơn chất lưu huỳnh là S.

+ Với nhiều phi kim hạt hợp thành là phân tử, thường là 2, thêm chỉ số ở chân ký hiệu.

Ví dụ: Công thức hóa học của khí hidro là H2.

*Cách viết công thức hóa học của hợp chất

Công thức hóa học của hợp chất gồm kí hiệu hóa học của những nguyên tố tạo ra chất kèm theo chỉ số ở chân. Công thức dạng chung: AxBy hay AxByCz …

Trong đó:

A, B … là kí hiệu của nguyên tố;

x,y … là những số nguyên chỉ số nguyên tử của mỗi nguyên tố có trong một phân tử hợp chất, gọi là chỉ số, nếu chỉ số bằng 1 thì không ghi.

Ví dụ: Biết trong phân tử nước có 2H và 1O, công thức hóa học của nước là H2O.

Hãy cùng Top lời giải tìm hiểu chi tiết hơn về đơn chất, hợp chất là gì nhé!

1.Đơn chất là gì?

- Đơn chất là chất chỉ do mộtnguyên tố hóa họccấu tạo nên, nó được tạo thành từ các nguyên tử có cùng số proton.

- Nguyên tố là vật chất bao gồm một loại nguyên tử. Mỗi loại nguyên tử chứa cùng một số proton.

- Đơn chất một trong những chất hóa học đơn giản nhất không thể thay đổi trong phản ứng hóa học hoặc bằng bất kỳ phương tiện hóa học nào.

- Một đơn chất có một số hiệu nguyên tử riêng, đại diện cho số proton có trong hạt nhân của một nguyên tử của nguyên tố đó.

2. Hợp chất là gì?

- Nước có công thức hóa học là H2O được tạo nên từ 2 nguyên tố hóa học là H và O, muối ăn có công thức hóa học NaCl được tạo nên từ 2 nguyên tố Na và Cl, axit sunfuric H2SO4được tạo nên từ 3 nguyên tố H, S, O... Những chất này được gọi là hợp chất.

Vậy, hợp chất là những chất được tạo nên từ hai nguyên tố trở nên.

- Có 2 loại hợp chất trong hóa học làhợp chất vô cơvà hợpchất hữu cơ, những chất kể trên làhợp chất vô cơ. Những hợp chất như khí metan [CH4], etilen [C2H4],đường [C12H22O11],... là hợp chất hữu cơ sẽ đề cập ở 2 chương cuối sách giáo khoa lớp 9.

3. Bài tập luyện tập

Câu 1:Đơn chất là những chất được tạo nên từ bao nhiêu nguyên tố hóa học?

A.Từ 2 nguyên tố.

B.Từ 3 nguyên tố.

C.Từ 4 nguyên tố trở lên.

D.Từ 1 nguyên tố.

Lời giải:

Đơn chất là những chất được tạo nên từ 1 nguyên tố hóa học.

Đáp án đúng: D.Từ 1 nguyên tố.

Câu 2:Từ một nguyên tố hóa học có thể tạo nên bao nhiêu đơn chất?

A.Chỉ 1 đơn chất.

B.Chỉ 2 đơn chất.

C.Chỉ 3 đơn chất.

D.Tùy thuộc vào tính chất của nguyên tố hóa học đó.

Lời giải:

Từ một nguyên tố hóa học có thể tạo nên 1, 2 hoặc nhiều đơn chất tùy vào tính chất của nguyên tố hóa học đó.

Đáp án đúng: D.Tùy thuộc vào tính chất của nguyên tố hóa học đó.

Câu 3:Phân tử khối là khối lượng của phân tử tính bằng đơn vị nào?

A.Gam

B.Kilogam

C.Gam hoặc kilogam

D.Đơn vị Cacbon

Lời giải:

Phân tử khối là khối lượng của phân tử tính bằng đơn vị Cacbon.

Đáp án đúng: D.Đơn vị Cacbon

Câu 4: Viết công thức hóa học và tính phân tử khối của các hợp chất sau:

a. Canxi oxit, biết trong phân tử có 1 Ca và 1 O.

b. Hidro sunfua, biết trong phân tử có 2 H và 1 S.

Hướng dẫn giải

a. Công thức hóa học của Canxi oxit là CaO

Phân tử khối của CaO bằng 40 + 16 = 56 đvC.

b. Công thức hóa học của hidro sunfua là H2S

Phân tử khối của H2S bằng 2.1 + 32 = 34 đvC.

Câu 5: Khí metan có phân tử gồm 1 nguyên tử C và 4 nguyên tử H. Hãy tính phân tử khối của metan.

Hướng dẫn giải

Khí metan có công thức hóa học là CH4

Phân tử khối bằng 12 + 4.1 = 16 đvC.

Để thuận tiện hơn trong việc biểu thị, ghi chép thông tin về các nguyên tố, các chất... người ta sử dụng công thức hóa học của các nguyên tố, hợp chất từ đó giúp thuận tiện hơn trong việc nghiên cứu và phát triển.

Đối với các đơn chất, công thức hóa học của chúng chỉ gồm kí hiệu hóa học của một nguyên tố.

• Với kim loại, vì hạt hợp thành là nguyên tử nên kí hiệu hóa học A của nguyên tố kim loại đó được coi là công thức hóa học. Ví dụ: Công thức hóa học của đơn chất đồng, kẽm,... là Cu, Zn,...  
• Với phi kim, nhiều phi kim có phân tử gồm một số nguyên tử liên kết với nhau, thường là 2, nên thêm chỉ số này ở chân ký hiệu. Ví dụ: Phân tử khí hidro hay khí oxi gồm 2 nguyên tử liên kết với nhau nên có công thức hóa học là H2, O2.
• Có một số phi kim, quy ước lấy ký hiệu làm công thức. Ví dụ: Công thức hóa học của đơn chất than, lưu huỳnh là: C, S.

@332459@

Công thức hóa học của hợp chất gồm kí hiệu hóa học của những nguyên tố tạo ra chất đó kèm theo chỉ số ở chân. Công thức dạng chung là:

AxBy       ;      AxByCz

Trong đó A,B,C... là ký hiệu của nguyên tố; x,y,z... là những số nguyên chỉ số lượng nguyên tử của mỗi nguyên tố có trong một phân tử hợp chất, gọi là chỉ số, nếu chỉ số bằng 1 thì không ghi.

Ví dụ: Nước tạo nên bởi 2 nguyên tử hidro và 1 nguyên tử oxi, công thức hóa học nước sẽ là H2O.

@332529@

Mỗi công thức hóa học còn chỉ một phân tử của chất, ngoài trừ đơn chất kim loại và một số phi kim. Như vậy, theo công thức hóa học của một chất ta có thể biết được những ý sau:

• Nguyên tố nào tạo ra chất.
• Số nguyên tử mỗi nguyên tố có trong một phân tử của chất.
• Phân tử khối của chất.

Ví dụ: 

@332390@@332595@

1. Công thức hóa học dùng để biểu diễn chất, gồm một kí hiệu hóa học [đơn chất] hay hai, ba... kí hiệu [hợp chất] và chỉ số ở chân mỗi kí hiệu.

2. Mỗi công thức hóa học chỉ một phân tử của chất [trừ đơn chất kim loại...], cho biết nguyên tố tạo ra chất, số nguyên tử của mỗi nguyên tố và phân tử khối.

Trong quá trình học tập, nếu có bất kỳ thắc mắc nào, các em hãy để lại câu hỏi ở mục hỏi đáp để cùng thảo luận và trả lời nhé. Chúc các em học tốt!