Giá đơn vị quỹ được tính như thế nào

Tìm hiểu về Quỹ đầu tư

Quỹ đầu tư là gì?

Để trả lời cho câu hỏi đó thì phải tìm hiểu một vài khái niệm kinh tế tài chính là trái phiếu, cổ phiếu, thị trường chứng khoán.

Trái phiếu là giấy xác nhận nợ. Khi ta sở hữu trái phiếu thì ta có quyền nhận lại tiền vốn và lãi từ bên vay nợ. Lãi suất của trái phiếu được qui định rõ, có thể là lãi suất cố định suốt thời hạn trái phiếu, hoặc thay đổi theo một số tham chiếu nào đó.
Bên vay nợ hay là bên phát hành trái phiếu có thể là chính phủ trung ương, chính quyền địa phương, doanh nghiệp. Thời hạn của trái phiếu từ một năm đến hơn năm năm.
Người sở hữu trái phiếu có thể đem bán trái phiếu khi nó chưa đến hạn để lấy tiền, giá bán có thể cao hơn hay thấp hơn số vốn gốc ghi trên trái phiếu.
Về mặt nào đó thì trái phiếu có những điểm tương tự như sổ tiết kiệm có kỳ hạn. Sổ tiết kiệm có kỳ hạn là giấy xác nhận ngân hàng nợ khách hàng một món tiền với lãi suất đã ghi.

Cổ phiếu là giấy xác nhận quyền sở hữu một phần công ty, cũng có nghĩa là góp vốn vào công ty.
Cổ phiếu không qui định lợi nhuận, lợi tức sẽ thay đổi theo kết quả kinh doanh của công ty, có thể lời có thể lỗ.
Cổ phiếu không có thời hạn, nghĩa là công ty không có trách nhiệm trả lại tiền góp vốn, khi người sở hữu cổ phiếu cần tiền thì đem bán cổ phiếu cho người khác. Giá bán cổ phiếu là giá mà bên mua cảm thấy có lợi, tức là mua với giá đó thì sau một thời gian sẽ được lợi thoả đáng.

Thị trường chứng khoán là nơi người ta mua bán cổ phiếu, trái phiếu và những giấy tờ có giá khác. Với công nghệ hiện đại, ngày nay người ta không cần đem giấy tờ và tiền bạc tới gặp nhau để mua bán mà chỉ cần ngồi trước máy tính nối mạng để mua bán qua trung gian. Công nghệ đó giúp cho lượng giao dịch rất lớn, mỗi ngày thị trường chứng khoán Việt Nam giao dịch vài ngàn tỉ đồng. Để tham gia giao dịch trên thị trường chứng khoán thì người bán phải gửi hàng [cổ phiếu, trái phiếu] vào tài khoản lưu ký, người mua phải để tiền vào tài khoản tiền sẵn sàng.

Giá của cổ phiếu của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán thay đổi theo kỳ vọng của nhà đầu tư. Nhà đầu tư nghĩ rằng công ty này sẽ sinh lời nhiều trong tương lai thì sẽ mua cổ phiếu công ty đó với giá cao. Nhà đầu tư nghĩ rằng công ty này sẽ lỗ trong tương lai thì sẽ không mua cổ phiếu công ty đó dù giá thấp. Kỳ vọng của nhà đầu tư có thể bị lôi kéo bởi những tin đồn cho nên có những lúc cả thị trường không muốn mua cổ phiếu, thế là dù cho giá cổ phiếu rẻ đến mức nào cũng không bán được. Lúc đó lỡ người nắm giữ cổ phiếu đang cần tiền thì sẽ gặp khó khăn khi bán cổ phiếu để lấy tiền.

Quỹ đầu tư là một cách đầu tư gián tiếp. Quỹ đầu tư là một tổ chức sinh lợi bằng cách đầu tư vào trái phiếu và các doanh nghiệp [đã niêm yết trên thị trường chứng khoán hoặc chưa]. Việc chọn đầu tư vào ngành nào, công ty nào phải tuân theo điều lệ của quỹ. Vốn của quỹ đầu tư được các nhà đầu tư góp vào. Vốn được chia thành các đơn vị gọi là đơn vị quỹ, giá ban đầu của một đơn vị quỹ ở Việt Nam là 10.000VND, giá đơn vị quỹ sẽ tăng giảm trong thời gian hoạt động của quỹ.
Nói theo một cách khác thì quỹ đầu tư là một hình thức đưa tiền cho công ty quản lý quỹ sinh lời giùm cho mình, đổi lại thì công ty quản lý quỹ được trả công trên số tiền họ quản lý [khoảng 1-2%/năm]. Công ty quản lý quỹ không cam kết sẽ lời được bao nhiêu, họ chỉ cố gắng làm tốt nhất. Khi công ty quản lý quỹ làm tốt, sinh lời nhiều thì nhiều người gửi tiền vào thì tiền công họ được nhiều hơn. Nhưng công ty quản lý quỹ không thể tránh khỏi có những lúc giá trị của quỹ giảm trong ngắn hạn.

Mua một đơn vị quỹ cũng giống như mua một ít vàng cất vào trong tủ. Trong khi gửi tiền vào ngân hàng thì nó đẻ ra tiền lời, một lượng vàng để trong tủ không sinh ra thêm chỉ vàng nào cả, đơn vị quỹ cũng không sinh ra đơn vị quỹ khác. Mua vàng có lợi nhờ giá vàng có thể tăng sau một thời gian [nhưng cũng có thể giảm]. Mua đơn vị quỹ cũng vậy, trong dài hạn giá đơn vị quỹ có thể tăng nhanh hơn mức lạm phát.
Quỹ đầu tư chuyên vào trái phiếu thì rất ổn định về giá: giá tăng đều. Quỹ đầu tư vào cổ phiếu thì có giá tăng nhanh nhưng không ổn định, có lúc tăng có lúc giảm. Với đặc tính của hai mục tiêu đầu tư như vậy, nhà đầu tư nên chọn quỹ đầu tư trái phiếu cho những khoản tiền sắp dùng đến trong vòng nửa năm đến năm năm tới, và chọn quỹ đầu tư cổ phiếu cho những khoản tiền để lâu hơn năm năm.

Phân loại

Theo hình thức hoạt động thì có thể chia làm hai dạng: quỹ đóng và quỹ mở.

Chia theo tài sản của quỹ thì có ba loại:

• quỹ đầu tư vào trái phiếu,
• quỹ đầu tư vào cổ phiếu,
• quỹ cân bằng: đầu tư vào cả trái phiếu và cổ phiếu theo một tỉ lệ định trước.

Giá của đơn vị quỹ đầu tư trái phiếu tăng ổn định, hơi cao hơn lãi suất tiết kiệm dài hạn ở các ngân hàng. Ưu điểm của quỹ đầu tư trái phiếu so với ngân hàng là được lợi nhuận cao hơn và không cần chờ đến hạn để rút tiền. Quỹ đầu tư trái phiếu có thể đem lại lợi nhuận cao hơn gửi tiết kiệm ở ngân hàng nhờ ưu thế về số vốn lớn: với số vốn hàng trăm tỉ đồng có thể mua trái phiếu kỳ hạn dài đến 10 năm với lãi suất cao hơn kỳ hạn một năm. Quỹ mua trái phiếu kỳ hạn dài nhưng luôn luôn có sẵn một phần tiền để mua lại đơn vị quỹ từ nhà đầu tư, nên nhà đầu tư có thể được hưởng lãi cao mà không phải để tiền kỳ hạn dài.
Giá của đơn vị quỹ đầu tư cổ phiếu tăng giảm không ổn định nhưng lợi nhuận trong dài hạn sẽ tốt hơn quỹ đầu tư trái phiếu. Giá đơn vị quỹ cân bằng cũng tăng giảm nhưng với biên độ nhỏ hơn giá đơn vị quỹ đầu tư cổ phiếu. Đây là bài so sánh lợi nhuận giữa các phương tiện đầu tư khác nhau.
Do tính chất trên, chúng ta tối đa hoá lợi nhuận của tiền để dành như sau:

1. những khoản chưa dùng đến trong dài hạn, trên năm năm, để vào quỹ đầu tư cổ phiếu hoặc quỹ cân bằng
2. những khoản sẽ dùng đến trong khoảng từ nửa năm đến năm năm, để vào quỹ đầu tư trái phiếu
3. những khoản sắp dùng đến trong vòng nửa năm, gửi tiết kiệm kỳ hạn ngắn ở ngân hàng
4. khi số tiền trong ngân hàng giảm xuống dưới mức cần thiết, chúng ta chuyển tiền từ quỹ đầu tư trái phiếu cho vào ngân hàng
5. khi số tiền trong quỹ đầu tư trái phiếu giảm xuống dưới mức cần thiết, chúng ta chuyển tiền từ quỹ đầu tư cổ phiếu sang quỹ đầu tư trái phiếu, nên chuyển vào thời điểm giá cổ phiếu đang cao sẽ có lợi hơn

Khi tham gia quỹ đầu tư, nhà đầu tư được hưởng lợi như trực tiếp đầu tư vào doanh nghiệp, lợi nhuận thường cao hơn gửi tiết kiệm ở ngân hàng, lại không tốn thời giờ tìm hiểu, phân tích số liệu tài chính của các doanh nghiệp vì đã có nhóm chuyên gia được thuê để làm việc chuyên môn đó.
Quỹ mở rất thích hợp cho những người không có nhiều thời gian giao dịch: giáo viên, bác sĩ, kỹ sư, công nhân Không cần lên sàn đặt lệnh mua, chỉ cần mỗi tháng dành ra một ít tiền, gọi người đến chuyển vào quỹ một cách an toàn và tiện lợi. Mua đơn vị quỹ tiện hơn mua vàng nhiều, chỉ cần một trăm ngàn đồng là có thể mua được, trong khi mua vàng SJC cần vài chục triệu đồng. Như vậy mỗi tháng đều có thể chuyển tiền thành đơn vị quỹ, không phải để tiền nằm chờ gom đủ số mới chuyển thành vàng.
Dịch vụ quỹ đầu tư mở rất được nhiều người ở các nước công nghiệp hoá dùng để tích luỹ tiền thay vì gửi tiết kiệm ở ngân hàng, xem Mutual fund.

Tiền của nhà đầu tư trong quỹ đầu tư được kiểm soát rất chặt chẽ:

1. Công ty quản lý quỹ chỉ phân tích thị trường và ra quyết định mua bán cổ phiếu hay trái phiếu vào lúc thích hợp
2. Ngân hàng giám sát nắm tất cả tiền, cổ phiếu, trái phiếu. Ngân hàng giám sát sẽ công bố giá trị tài sản quỹ hàng tuần, công ty quản lý quỹ không thể giả mạo số liệu để lừa ai được. Các ngân hàng giám sát thường là ngân hàng nước ngoài có nhiều kinh nghiệm như HSBC, Standard Chartered
3. Ban đại diện quỹ do các nhà đầu tư bầu lên sẽ theo dõi hoạt động của công ty quản lý quỹ
4. Công ty kiểm toán độc lập sẽ định kỳ kiểm tra sổ sách của công ty quản lý quỹ

Cách tính giá đơn vị quỹ đầu tư

Tổng giá trị của một quỹ đầu tư gọi là NAV [Net Asset Value, giá trị tài sản ròng, là tổng tài sản trừ đi tổng nợ]. Tài sản của một quỹ gồm có các cổ phiếu và trái phiếu mà quỹ đang sở hữu, các khoản tiền gửi ở các ngân hàng. Nợ của một quỹ là các khoản phải trả, gồm có các chi phí chưa trả, kể cả phí phải trả cho công ty quản lý quỹ. Khi giá cổ phiếu lên thì NAV của quỹ sẽ tăng lên và ngược lại.
Giá của một đơn vị quỹ đầu tư được tính bằng cách lấy NAV chia cho tổng số đơn vị quỹ của quỹ đó. Người ta cũng thường dùng chữ NAV để chỉ giá của một đơn vị quỹ thay vì giá của toàn bộ quỹ. Tổng số đơn vị quỹ mở sẽ tăng lên khi có người mua thêm đơn vị quỹ, và giảm xuống khi có người bán đơn vị quỹ. Tổng số đơn vị quỹ đóng không thay đổi. Quỹ mở sẽ giao dịch theo giá NAV. Quỹ đóng sẽ giao dịch theo giá thoả thuận trên thị trường chứng khoán.

Mức độ rủi ro

Quỹ đầu tư vào cổ phiếu có bị lỗ giống như những người chơi cổ phiếu không?
Bạn có thể xem lý do thua lỗ khi chơi cổ phiếu trong bài Để tiền vào đâu.

Quỹ đầu tư không dùng vốn vay nên không bị rơi vào vòng xoáy lỗ sạch vốn như đầu cơ cổ phiếu [xem Phân biệt những cách đầu tư và đầu cơ].

Quỹ đầu tư sẽ tăng giá và cho kết quả lời cao trong dài hạn, nhưng có vài giai đoạn ngắn giảm giá. Do đó rủi ro duy nhất của quỹ đầu tư là rủi ro ngắn hạn, cách đối phó với rủi ro đó là để tiền trong quỹ đủ lâu như đã ghi ở trên.
Kết quả thực tế cho thấy các khoản đầu tư đều đặn dài hạn trong quỹ đầu tư VFMVF1 có lợi nhuận trung bình là 18,17%/năm .

Chú ý: trong những năm 2013-2014, rất nhiều người hay công ty chuyên đầu cơ ngoại tệ và vàng đã lừa gạt người khác bằng cách xưng là quỹ đầu tư, công ty vàng bạc đá quý, đầu tư uỷ thác Hãy xem thêm bài viết về các cách đầu tư.