Đổ nhẹ nước vào một bình đựng dung dịch đồng sunfat màu xanh [H.20.4]. Vì nước nhẹ hơn nên nổi ở trên cao tạo thành một mặt phân cách giữa hai chất lỏng. Sau một thời gian, mặt phân cách này mờ dần rồi mất hẳn. Trong bình chỉ còn một chất lỏng đồng nhất màu xanh nhạt. Nước và đồng sunfat đã hòa vào nhau.
Hiện tượng này gọi là hiện tượng khuếch tán. Hãy dùng những hiểu biết của mình về nguyên tử, phân tử để giải thích hiện tượng trên.
- Bài tập C5 trang 73 SGK Vật lý 8 Tại sao trong nước ao, hồ, sông, biển lại có không khí mặc dù không khí nhẹ hơn nước rất nhiều?
- Bài tập C6 trang 73 SGK Vật lý 8 Hiện tượng khuếch tán có xảy ra nhanh hơn khi nhiệt độ tăng không ? Tại sao?
- Bài tập C7 trang 73 SGK Vật lý 8 Bỏ vài hạt thuốc tím vào một cốc đựng nước lạnh và một cốc đựng nước nóng. Quan sát hiện tượng xảy ra và giải thích.
- Bài tập 20.1 trang 53 SBT Vật lý 8 Trong các hiện tượng sau đây, hiện tượng nào không phải do chuyển động không ngừng của các nguyên tử, phân tử gây ra?
- Sự khuếch tán của đồng sunfat vào nước.
- Quả bóng bay dù được buộc thật chặt vẫn xẹp dần theo thời gian.
- Sự tạo thành gió.
- Đường tan vào nước.
- Bài tập 20.2 trang 53 SBT Vật lý 8 Khi các nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật chuyển động nhanh lên thì đại lượng nào sau đây tăng lên? Hãy chọn câu trả lời đúng:
- Khối lượng của vật
- Trọng lượng của vật
- Cả khối lượng lần trọng lượng của vật.
- Nhiệt độ của vật.
- Bài tập 20.3 trang 53 SBT Vật lý 8 Tại sao đường tan vào nước nóng nhanh hơn tan vào nước lạnh?
- Bài tập 20.4 trang 53 SBT Vật lý 8 Mở lọ nước hoa trong lớp học. Sau vài giây cả lớp đều ngửi thấy mùi nước hoa. Hãy giải thích tại sao?
- Bài tập 20.5 trang 53 SBT Vật lý 8 Nhỏ một giọt mực vào một cốc nước. Dù không khuấy cũng chỉ sau một thời gian ngắn toàn bộ nước trong cốc đã có màu mực. Tại sao? Nếu tăng nhiệt độ của nước thì hiện tượng trên xảy ra nhanh lên hay chậm đi? Tại sao?
- Bài tập 20.6 trang 53 SBT Vật lý 8
Nhúng đầu một băng giấy hẹp vào dung dịch phênolphtalêin rồi đặt vào một ống nghiệm. Đậy ống nghiệm bằng một tờ bìa cứng có dán một ít bông tẩm dung dịch amôniac [H.20.1]. Khoảng nửa phút sau ta thấy đầu dưới của băng giấy nhả sang màu hồng mặc dù hơi amôniac nhẹ hơn không khí. Hãy giải thích tại sao.
- Bài tập 20.7 trang 53 SBT Vật lý 8 Nguyên tử, phân tử không có tính chất nào sau đây?
- Chuyển động không ngừng.
- Giữa chúng có khoảng cách.
- Nở ra khi nhiệt độ tăng, co lại khi nhiệt độ giảm.
- Chuyển động càng nhanh khi nhiệt độ càng cao.
- Bài tập 20.8 trang 54 SBT Vật lý 8 Trong thí nghiệm của Bơ – rao các hạt phấn hoa chuyển động hỗn độn không ngừng vì
- giữa chúng có khoảng cách.
- chúng là các phân tử.
- các phân tử nước chuyển động không ngừng, va chạm vào chúng từ mọi phía.
- Chúng là các thực thể sống.
- Bài tập 20.9 trang 54 SBT Vật lý 8 Hiện tượng khuếch tán giữa các chất lỏng xác định xảy ra nhanh hay chậm phụ thuộc vào
- nhiệt độ chất lỏng
- khối lượng chất lỏng.
- trọng lượng chất lỏng
- thể tích chất lỏng
- Bài tập 20.10 trang 54 SBT Vật lý 8 Tính chất nào sau đây không phải của phân tử chất khí?
- Chuyển động không ngừng.
- Chuyển động càng chậm thì nhiệt độ của khí càng thấp.
- Chuyển động càng nhanh thì nhiệt độ của khí càng cao
- Chuyển động không hỗn độn.
- Bài tập 20.11 trang 54 SBT Vật lý 8 Đối với không khí trong một lớp học thì khi nhiệt độ tăng
- kích thước các phân tử không khí tăng
- vận tốc các phân tử không khí tăng
- khối lượng không khí trong phòng tăng
- thể tích không khí trong phòng tăng.
- Bài tập 20.12 trang 54 SBT Vật lý 8 Vật rắn có hình dạng xác định vì phân tử cấu tạo nên vật rắn
- không chuyển động
- đứng sát nhau
- chuyển động với vận tốc nhỏ không đáng kể
- chuyển động quanh một vị trí xác định
- Bài tập 20.13 trang 54 SBT Vật lý 8 Khi tăng nhiệt độ của khí đựng trong một bình kín làm bằng inva [một chất hầu như không nở vì nhiệt] thì
- khoảng cách giữa các phân tử khí tăng
- khoảng cách giữa các phân tử khí giảm
- vận tốc của các phân tử khí tăng
- vận tốc của các phân tử khí giảm.
- Bài tập 20.14 trang 55 SBT Vật lý 8 Hiện tượng khuếch tán xảy ra chỉ vì
- giữa các phân tử có khoảng cách
- các phân tử chuyển động không ngừng
- các phân tử chuyển động không ngừng và giữa chúng có khoảng cách
- Cả ba phương án trên đều đúng.
- Bài tập 20.15 trang 55 SBT Vật lý 8 Bỏ một cục đường phèn vào trong một cốc đựng nước. Đường chìm xuống đáy cốc. Một lúc sau, nếm nước ở trên vẫn thấy ngọt. Tại sao?
- Bài tập 20.16 trang 55 SBT Vật lý 8 Người ta mài thật nhẵn bề mặt của một miếng đồng và một miếng nhôm rồi ép chặt chúng vào nhau. Sau một thời gian, quan sát thấy ở bề mặt của miếng nhôm có đồng, ở bề mặt của miếng đồng có nhôm. Hãy giải thích tại sao.
- Bài tập 20.17 trang 55 SBT Vật lý 8
Trò chơi ô chữ [H.20.2]
Hàng ngang
1. Tên của một vật được dùng trong thí nghiệm của Bơ –rao.
2. Tên một tính chất của chuyển động của các nguyên tử, phân tử.
3. Các phân tử của chất này chuyển động hoàn toàn hỗn độn về mọi phía.
4. Nhờ có cái này mà phân tử các chất có thể khuếch tán vào nhau.
5. Hiện tượng này xảy ra được là nhờ các nguyên tử, phân tử chuyển động không ngừng và giữa chúng có khoảng cách.
6. Tên gọi hạt chất cấu tạo nên phân tử.
Hàng dọc bôi sẫm: Tên gọi một loại hạt cấu tạo nên các vật.
- Bài tập 20.18 trang 55 SBT Vật lý 8 Tại sao đun nóng chất khí đựng trong một bình kín thì thể tích của chất khí có thể coi như không đổi, còn áp suất khí chất khí tác dụng lên thành bình lại tăng?
- Bài tập 20.19 trang 55 SBT Vật lý 8
Trong một cuốn SGK Vật lí, người ta đã dùng hình vẽ 20.3 để minh họa cho hiện tượng khuếch tán.
Các phân tử đồng sun – phát được ví như những con dê còn các phân tử nước được ví như những con cừu. Mới đầu chúng ở hai chuồng khác nhau, nhưng sau một thời gian, chúng hòa lẫn vào nhau giống như các phân tử đồng sunphat mới đầu ở dưới còn các phân tử nước mới đầu ở trên, nhưng sau một thời gian chúng đã hòa lần vào nhau.
Hỏi:
- Các con vật trên có những đặc điểm gì giống các phân tử để được ví như các phân tử?
- Có thể coi các con vật trên đúng là các phân tử không? Tại sao?
- Có thể dùng hình ảnh trên để khẳng định là giữa các phân tử có khoảng cách và các phân tử luôn chuyển động không? Tại sao?