Quan Hóa là huyện xa xôi nhất của tỉnh Thanh Hóa, nằm ở vùng núi phía Tây Bắc, cách trung tâm TP.Thanh Hóa khoảng 140km. Địa phương này có nhiều tài nguyên du lịch sinh thái đa dạng và phong phú, bao gồm hệ thống hang động, khu bảo tồn thiên nhiên, hệ thống sông hồ, núi non hùng vĩ… Ngoài ra, tiềm năng du lịch Quan Hóa còn có những giá trị văn hóa độc đáo của các dân tộc thiểu số như Thái, Mường, Kinh, Mông, Hoa… làm cho Quan Hóa trở thành một điểm đến hấp dẫn và tiềm năng. Bài viết này sẽ giới thiệu về những địa điểm du lịch Quan Hóa Thanh Hóa hấp dẫn đến với du khách.
Giới thiệu tổng quan về huyện Quan Hóa
Quan Hóa, một huyện miền núi tại phía Tây Bắc tỉnh Thanh Hóa, Việt Nam, nằm dọc theo biên giới với Lào, có diện tích tự nhiên 995 km² và dân số 53.070 người. Vùng đất Quan Hóa được bao quanh bởi những cánh đồng núi đồi uốn lượn, giáp các huyện Bá Thước về phía Đông, Mường Lát và biên giới Lào ở phía Tây, Quan Sơn về phía Nam, và Vân Hồ [tỉnh Sơn La] và Mai Châu [tỉnh Hòa Bình] về phía Bắc.
Trước đây, Quan Hóa từng là một huyện rộng lớn nhất trong Thanh Hóa và là một trong những huyện có diện tích lớn nhất ở cả nước, tổng cộng lên tới 2.741 km² với dân số khoảng 127.000 người. Tuy nhiên, sau này, huyện này đã được chia thành ba huyện độc lập là Quan Hóa, Quan Sơn và Mường Lát, điều này giúp cân bằng và quản lý hiệu quả hơn theo từng khu vực.
Nằm trong vùng miền núi thiên nhiên tươi đẹp, Quan Hóa nổi tiếng với những hệ thống hang động kỳ vĩ, các khu bảo tồn thiên nhiên phong phú, hệ thống sông hồ mênh mông và những ngọn núi cao quanh co. Các nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc bản địa như Thái, Mường, Kinh, Mông, Hoa cùng nhau tạo nên một bức tranh độc đáo về văn hóa đa dạng và phong phú.
Nhờ vào những đặc điểm thiên nhiên và văn hóa độc đáo này, du lịch Quan Hóa đã trở thành một điểm đến hấp dẫn cho du khách yêu thích khám phá và trải nghiệm văn hóa, cũng như khám phá những điều mới mẻ từ thiên nhiên hoang sơ. Nơi đây đầy tiềm năng phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, và du lịch tâm linh…
Các điểm du lịch Quan Hóa với vẻ đẹp hùng vĩ của núi non, sông hồ, và sự đa dạng văn hóa độc đáo, hứa hẹn là điểm đến hấp dẫn cho những người yêu thích khám phá thiên nhiên và tìm hiểu văn hóa dân tộc. Sau đây là những địa điểm du lịch huyện Quan Hóa hấp dẫn nhất mà du khách không nên bỏ lỡ khi đến với vùng đất này.
Đền thờ Thượng tướng Lò Khằm Ban – Lễ hội Mường Ca Da
Hãy khám phá Đền thờ Thượng tướng thống lĩnh quân Lò Khằm Ban và Lễ hội Mường Ca Da – hai điểm đến tâm linh và văn hóa độc đáo tại huyện Quan Hóa, Thanh Hóa.
Ngôi đền thờ Thượng tướng Lò Khằm Ban nằm trên sườn đồi Pom Kéo, tại bản Khằm, xã Hồi Xuân. Thượng tướng Lò Khằm Ban là một vị thủ lĩnh tài ba, xuất sắc về võ nghệ, đã có công lớn trong việc giúp vua Lê Lợi đánh đuổi giặc Minh ra khỏi quê hương. Đền thờ ông mang trong mình vẻ linh thiêng, bao quanh bởi không khí trong lành và yên bình. Lối đi lên đền thờ dễ dàng với những bậc thang thấp, thuận tiện cho du khách truyền thống hoặc muốn tìm hiểu về lịch sử vĩ đại của đất nước.
Ngoài việc là nơi thờ phụng vị thượng tướng tài ba, đền thờ còn trở thành điểm dừng chân lý tưởng trong hành trình du lịch tâm linh, khiến du khách có cơ hội tận hưởng sự thanh thản và tinh tấn của không gian linh thiêng.
Cùng với đền thờ, Mường Ca Da cũng là một dấu ấn văn hóa và lịch sử của huyện Quan Hóa. Được thành lập vào khoảng thế kỉ XV bởi Thượng tướng thống lĩnh quân Lò Khằm Ban, Lễ hội Mường Ca Da là một lễ hội truyền thống đặc biệt của cộng đồng các dân tộc trong khu vực. Lễ hội được tổ chức 5 năm một lần, thường vào khoảng tháng 2 âm lịch.
Đến Mường Ca Da, du khách có cơ hội tham gia vào các hoạt động lễ hội, đồng hành cùng đồng bào địa phương trong việc tưởng nhớ và tri ân vị tướng tài ba Khằm Ban, người đã có nhiều đóng góp quan trọng cho triều đình nhà Lê và đất nước. Lễ hội Mường Ca Da không chỉ là dịp để du khách hòa mình vào không khí vui tươi, mà còn là cơ hội trải nghiệm văn hóa đa dạng và sâu sắc của các dân tộc địa phương.
Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Hu
Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Hu, thành lập vào năm 1999 với diện tích 23.249,45 ha, là một vùng đất hùng vĩ và đa dạng về hệ sinh thái. Quá trình phát triển khu bảo tồn đã được chia thành hai giai đoạn quan trọng. Giai đoạn 1 từ năm 1999 đến 2005 đã tập trung vào việc rà soát động, thực vật trong khu rừng bảo tồn. Giai đoạn 2 từ năm 2005 đến 2010 tiếp tục phát triển khu bảo tồn và quy hoạch du lịch, với hai tuyến chính là tuyến sông Mã và tuyến du lịch trên đỉnh Pù Hu. Vai trò quan trọng của Pù Hu là bảo vệ và phòng hộ đầu nguồn sông Mã, giữ cho vùng nguồn này trong tình trạng bảo tồn và nguyên sơ.
Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Hu tỏa sáng bởi sự kết hợp độc đáo giữa hai hệ sinh thái quan trọng: hệ sinh thái núi đá vôi và hệ sinh thái núi đất, cùng với hệ sinh thái rừng đa dạng. Khu bảo tồn này là nơi trú ngụ của nhiều loài động và thực vật quý hiếm. Rừng thường xanh đất thấp phân bố ở độ cao dưới 700 m, với các loài thực vật ưu thế thuộc họ Đậu, họ Xoan và họ Bồ hòn. Mặc dù đã gặp một số tác động từ hoạt động con người như khai thác đất làm nương rẫy, nhưng kiểu rừng này vẫn duy trì ở những khu vực có độ cao cao hơn, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì đa dạng sinh học. Trên độ cao trên 700 m, kiểu rừng thường xanh núi thấp có sự xuất hiện của các loài thực vật ưu thế của họ Dẻ, họ Dâu tằm và họ Re.
Là một trong những địa điểm hấp dẫn nhất của du lịch Quan hóa – Khu bảo tồn Pù Hu cũng nổi tiếng với hệ thống các đỉnh núi Hoc và hang Dùn với ba tầng nhũ đá tự nhiên. Đây là điểm đến đặc biệt thu hút những du khách đam mê khám phá và nghiên cứu. Với phong cảnh hùng vĩ, nguồn gen quý hiếm và nhiều loài động vật và thực vật đặc biệt, Pù Hu là một điểm đến lý tưởng cho những ai muốn tìm hiểu về hệ sinh thái và nguồn gen quý giá của Việt Nam.
Hang Ma
Hang Ma, còn được biết đến với tên gọi Hang Phi hay Hang Lũng Mu, nằm trên núi Pha Cáng, thuộc bản Khằm, xã Hồi Xuân. Đây là một khu động táng đáng chú ý và được coi là khu táng lớn nhất tại Việt Nam.
Khi các nhà khảo cổ tiến hành khai quật ở đây, họ đã phát hiện ra một số mộ phần của người Thái cổ, niên đại hơn 700 năm, nằm ở độ cao hàng chục mét. Những phát hiện này là minh chứng cho những câu chuyện huyền bí và linh thiêng xoay quanh tục huyền táng xưa. Sự kết hợp giữa khám phá lịch sử và ngắm nhìn quần thể sinh thái tự nhiên của khu vực này tạo nên một trải nghiệm du lịch độc đáo và khó quên cho du khách.
Hang Ma, với những tàn tích lịch sử và nguyên vẹn tự nhiên, thu hút sự chú ý của du khách và nhà nghiên cứu văn hóa. Cảm giác huyền bí và linh thiêng tại nơi này khiến cho hành trình khám phá động táng trở nên thú vị và ấn tượng.
Hang Co Luồng
Hang Co Luồng, nằm trên núi Co Luồng thuộc bản Khằm, xã Hồi Xuân, là một điểm đến hấp dẫn cho những du khách thích khám phá và phiêu lưu. Hang này có diện tích rộng hàng nghìn mét vuông và được cấu tạo thành ba tầng rõ rệt, với nhiều lớp đá nhũ độc đáo mang giá trị đáng chú ý.
Khi đặt chân đến đây, du khách sẽ bị quyến rũ bởi những nguyên vẹn nhũ đá có lịch sử hàng trăm năm, với những hình thù độc đáo và phong phú như hình con rùa, chiếc giường, giếng nước, ruộng bậc thang, thác nước và thậm chí hình tượng của nữ thần Quan Âm. Cảnh quan trong hang rất độc đáo và đẹp mắt, khiến du khách cảm thấy như đang lạc vào một thế giới thần tiên.
Tuy nằm trên vị trí núi đá cao, điểm thú vị của hang Co Luồng là bạn sẽ được khám phá toàn bộ hang trong thời gian khoảng 10 giờ đồng hồ. Tuy nhiên, để thực hiện hành trình này, du khách cần chuẩn bị tốt về thể lực và mang theo một bó cây rừng để đánh dấu các lối đi trong hang. Sự phiêu lưu và khám phá trong hang này thực sự là một trải nghiệm đáng nhớ và thử thách cho những ai yêu thích khám phá thiên nhiên hoang sơ và vẻ đẹp của những nhũ đá kỳ diệu.
Hồ Vinh Quang
Hồ Vinh Quang nằm tại xã Phú Nghiêm, huyện Quan Hóa, là một hồ tự nhiên tuyệt đẹp và thú vị. Khi đặt chân đến đây, du khách sẽ được chìm đắm trong phong cảnh hữu tình và thơ mộng. Cảnh quan tại hồ Vinh Quang hấp dẫn du khách bởi sự thanh bình và yên tĩnh của nơi này.
Hồ Vinh Quang cũng là một điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích các hoạt động ngoài trời. Du khách có thể tham gia câu cá trên hồ, tận hưởng cảm giác thả câu và chờ đợi những cú đánh bắt được những con cá đầy hấp dẫn. Ngoài ra, chèo thuyền trên mặt hồ cũng là một hoạt động thú vị và lãng mạn, giúp du khách khám phá hồ Vinh Quang từ góc nhìn hoàn toàn mới.
Không chỉ có cảnh quan và các hoạt động ngoài trời, hồ Vinh Quang cũng là nơi để du khách thưởng thức các món đặc sản địa phương tuyệt ngon. Những món ăn đa dạng và tươi ngon sẽ làm hài lòng vị giác của du khách, mang đến một trải nghiệm ẩm thực độc đáo.
Với sự kết hợp giữa phong cảnh đẹp tự nhiên, những hoạt động thú vị và các món ăn ngon miệng, hồ Vinh Quang đích thực là một điểm đến tuyệt vời để du khách khám phá và tận hưởng vẻ đẹp và hương vị độc đáo của vùng đất Quan Hóa, Thanh Hóa.
Bản Hang
Bản Hang, nằm tại xã Phú Lệ, là một điểm đến du lịch cộng đồng hấp dẫn và độc đáo. Nhờ vào thiên nhiên tươi đẹp và giá trị văn hóa cổ truyền vẫn còn nguyên vẹn, bản Hang đã được chọn là một trong những điểm phát triển mô hình du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng. Đặc trưng của bản Hang là loại hình Homestay, nơi du khách có thể trải nghiệm cuộc sống thôn quê và sống chung với người dân địa phương. Điều này đã thu hút lượng lớn du khách, đặc biệt là du khách nước ngoài, tới tham quan và khám phá vùng đất này.
Bản Hang không chỉ là điểm đến du lịch độc lập mà còn là điểm nối kết các tour du lịch sinh thái khác nhau. Nơi đây là điểm đến trung tâm, kết nối với các điểm du lịch khác như bản Lác [Mai Châu – Hòa Bình], khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông, Pù Hu và nhiều điểm tham quan khác trong và ngoài tỉnh. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho du khách có thể khám phá nhiều địa điểm và trải nghiệm đa dạng văn hóa và thiên nhiên của vùng đất Thanh Hóa.
Với cộng đồng mô hình du lịch sinh thái, Bản Hang không chỉ giúp du khách có những trải nghiệm tuyệt vời mà còn góp phần bảo tồn và phát triển bền vững vùng đất và nền văn hóa địa phương. Điều này làm cho Bản Hang trở thành điểm đến hấp dẫn và đáng để khám phá khi du lịch đến huyện Quan Hóa.
Bản Bút – Hồ Pha Đay
Bản Bút, một thôn xã ở vùng cao của huyện Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa, là một điểm đến thiên nhiên tươi đẹp và trữ tình. Vùng đất này được ban tặng vẻ đẹp hùng vĩ và cảnh sắc thơ mộng. Khi du khách đặt chân đến bản Bút, họ sẽ không chỉ được tận hưởng khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp mà còn khám phá và trải nghiệm những giá trị văn hóa độc đáo của dân tộc Thái, mang đậm bản sắc vùng cao.
Bản Bút nằm cách trung tâm thành phố Thanh Hóa khoảng 150km, tọa lạc trong một thung lũng rộng lớn, bao quanh bởi hơn 1.000 ha rừng nguyên sinh. Với khí hậu mát mẻ và trong lành quanh năm, đây là nơi sinh sống của 105 hộ dân tộc Thái.
Nhìn về kiến trúc, bản Bút vẫn còn lưu giữ những nếp nhà sàn truyền thống, điểm nhấn độc đáo trong bức tranh tuyệt đẹp của vùng đất sơn cước này. Văn hóa dân tộc Thái cũng được gìn giữ qua nhiều thế hệ, từ trò chơi truyền thống như tó lẹ, ném còn, bắn nỏ, đi cà kheo, kéo co đến ẩm thực đa dạng như xôi ngũ sắc, cá suối nướng, cá đồ, thịt lợn cỏ, gỏi cá dốc, cơm lam, bánh ú… Điều này giúp du khách thêm phần hiểu biết và đồng cảm với cuộc sống và nếp sống của người dân bản Bút.
Không thể bỏ qua khi đến bản Bút là thưởng ngoạn vẻ đẹp hồ Pha Đay. Du khách có thể tận hưởng toàn bộ vẻ đẹp nguyên sơ, dịu dàng và phóng khoáng của hồ bằng cách thuyền độc mộc, trải nghiệm một cách chân thực và gần gũi với thiên nhiên.
Bản Bút – Hồ Pha Đay là một điểm đến đáng khám phá, nơi du khách có thể tận hưởng vẻ đẹp thiên nhiên và trải nghiệm văn hóa độc đáo của dân tộc Thái, đồng thời tận hưởng cuộc sống đơn giản và bình yên giữa núi rừng hùng vĩ.
Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông
Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông nằm ở trung tâm của hai huyện Bá Thước và Quan Hóa, tạo thành một cảnh quan hùng vĩ và rộng lớn. Được bảo tồn đặc biệt, khu vực này không chỉ là nơi sinh sống của nhiều loài động vật quý hiếm mà còn có sự phong phú về thực vật. Kết hợp với bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc người Thái, Pù Luông mang đến một trải nghiệm du lịch độc đáo và đậm chất tự nhiên và văn hóa.
Pù Luông có cảnh sắc thiên nhiên đa dạng và phong phú, với những ngọn núi bao quanh, thung lũng xanh mướt và những con suối, thác nước trong lành. Điểm đặc biệt của khu bảo tồn này là sự gắn kết mạnh mẽ giữa thiên nhiên và con người. Những cánh rừng nguyên sinh và vùng đất trồng lúa của người dân địa phương tạo nên một cảnh quan tươi đẹp và thơ mộng.
Ngoài vẻ đẹp thiên nhiên, Pù Luông Thanh Hóa còn độc đáo với văn hóa và phong tục truyền thống của người dân Thái. Du khách có cơ hội tìm hiểu và trải nghiệm cuộc sống đơn sơ, mộc mạc của người dân bản địa ở Bản Hiêu, Bản Ngàm. Văn hóa ẩm thực, ruộng bậc thang, những bài hát, điệu múa truyền thống và các lễ hội đặc sắc là những trải nghiệm không thể bỏ qua khi đến Pù Luông.
Xem Thêm: Kinh nghiệm du lịch Pù Luông
Đền Ông – Động Bà
Đền Ông và động Bà là hai di tích đặc biệt nằm tại vùng cao huyện Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa. Khu vực này được thiên nhiên ưu đãi với nhiều rừng núi và hệ thống hang động độc đáo, tạo nên một cảnh sắc hùng vĩ và đặc sắc.
Câu chuyện về đền Ông và động Bà gắn liền với câu chuyện tình thủy chung hóa đá. Truyền thuyết kể lại câu chuyện của ông Lò Khằm Ban, người đã được phong chức Thượng tướng thống lĩnh quân sau khi Lê Lợi lên ngôi Hoàng đế vào năm 1428. Ngài đã đến vùng biên ải phía Tây của đất nước và tại cửa sông Lò, ông có một giấc mơ kỳ lạ liên quan đến địa điểm mà sau này được chọn để xây dựng đền Ông. Câu chuyện tiếp tục với những mộng mị của ông về cách đánh giặc, và từ đó ông đã xây dựng ngôi đền Sân Ca Da, hay đền Ông ngày nay, bằng gỗ theo phong cách dân tộc Lào.
Đền Ông và động Bà không có quy mô đồ sộ như một số ngôi chùa và hang động khác, nhưng chúng mang trong mình những giá trị lịch sử và văn hóa đặc biệt. Ngoài việc tham quan đền Ông và động Bà, du khách cũng có cơ hội tìm hiểu về hệ sinh thái nguyên sơ xung quanh khu vực này cùng hệ thống hang động phong phú và mê hoặc. Hàng năm, đặc biệt vào dịp mùa xuân, nhiều du khách và đồng bào các dân tộc trong vùng đến vãn cảnh đền Ông và động Bà, thắp nén hương cầu xin may mắn và bình an trong cuộc sống.
Nhận thức được tầm quan trọng của đền Ông và động Bà, huyện Quan Hóa đã tiến hành trùng tu và tôn tạo nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di tích này, đồng thời phát triển du lịch tâm linh bền vững tại khu vực này. Đến với đền Ông và động Bà, du khách sẽ có dịp khám phá và tìm hiểu về lịch sử và văn hóa độc đáo của vùng đất Mường Ca Da và nhìn nhận lại những giá trị tâm linh và truyền thống của người dân Thái nơi thượng du xứ Thanh.
Trải nghiệm du lịch cộng đồng tại Quan Hóa
Du lịch huyện Quan Hóa có sức hấp dẫn đặc biệt về văn hóa tâm linh, lễ hội và ẩm thực truyền thống. Du khách đến đây có thể tham gia vào các hoạt động thể thao dân gian như Hội Cồng chiêng, hội tung còn, Khua luống, đánh pàm, đẩy gậy, kéo co và thưởng thức các văn nghệ truyền thống như múa sạp Múa bát, khặp Thái, thổi khèn bè, đốt lửa trại,…
Một trải nghiệm đáng nhớ tại Quan Hóa là dịch vụ homestay, khi du khách được nghỉ ngơi trong nhà sàn của người Thái và tìm hiểu về phong tục tập quán, sinh hoạt cùng người dân. Bản Bút là một điểm đến thuận lợi cho việc trao đổi và mua bán các đặc sản, sản vật của địa phương. Các món ăn độc đáo của người Thái Thanh Hóa, được chế biến từ các loại rau rừng, động vật và nông sản thu hái từ trên rừng, dưới suối, trong vườn, là một điểm đặc sắc không thể bỏ qua.
Ngoài việc thưởng thức ẩm thực, khi đến với du lịch huyện Quan Hóa du khách còn có cơ hội trải nghiệm cuộc sống đồng bào người Thái bằng cách cùng nấu ăn, gặt lúa trên ruộng bậc thang, đánh bắt cá, trồng rau, đan lát, thêu thùa, dệt thổ cẩm cùng gia chủ. Một trải nghiệm độc đáo khác là Chèo thuyền độc mộc trên lòng Hồ Pha Đay, ngắm cảnh thiên nhiên hùng vĩ dưới tán cây rừng còn hoang sơ, và thưởng thức rượu cần trên nhà sàn. Tất cả những hoạt động này giúp du khách cảm nhận mối giao hoà giữa con người và thiên nhiên, tìm thấy sự thư giãn sau những ngày làm việc bận rộn.
Với những nét đẹp hoang sơ, kỳ vĩ và sự hấp dẫn của văn hóa bản địa, những địa điểm du lịch Quan Hóa chắc chắn sẽ tiếp tục là điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước, làm thay đổi từng ngày vùng đất nghèo của miền Tây xứ Thanh.