*Vấn đề nghị luận: Nghị lực sống, cách ứng phó của bản thân trước những khó khăn, thử thách, chông gai.
`I“/“ MB:`
– Dẫn dắt vào đúng theo vấn đề cần bàn luận.
`Vd:` Ở phía trước con đường dài kia còn rất nhiều những rủi ro nguy hiểm về tai nạn nếu bạn không đề phòng. Và nó cũng đồng thời với việc còn trát nhiều những thử thách, khó khăn mà bạn phải trải qua trên con đường đời của bản thân. Cũng giống như câu chuyện con trai ở trên kia,để thoát khỏi sự khó chịu về thể xác do bị một hạt cát bay vào nó đã cố gắng và nỗ lự tiết ra một chất nhày bao quanh,chống chọi và biến nó trở thành một viên ngọc trai có giá trị. Con người ta cũng như vậy,đứng trước khó khăn bấy nhiêu thì cần phải cố gắng biến nó thành kì tích bao nhiêu để cho mọi người công nhận tài năng cũng như sự cố gắng của mình.
`II“/“TB:`
`1.` Giải thích:
– Hạt cát: Những khó khăn, thử thách,chông gai ở con đường tương lai phía trước mà ta không thết biết trước được.
– Hành động tiết chất dẻo của con trai: sự cố gắng,nỗ lực để khắc phục và đối phó, đương đầu với những khó khăn, thử thách [ hành động tích cực ].
– Viên ngọc trai: Kết quả, thành tựu cũng như thành công mà ta đạt được.
`=>` Chốt lại vấn đề,thông điệp mà câu truyện truyền tải: Đứng trước những khó khăn, thử thách ta không được chán nản mà phải suy nghĩ thật lạc quan, tìm cách nỗ lực và ứng phó,đặc biệt là cố gắng vượt qua những điều đó để thực hiện ước mơ của bản thân cũng như tạo nên những kì tích, thành tựu đáng ngưỡng mộ.
`2.` Phân tích, chứng minh.
+ Suy nghĩ về những khó khăn, thử thách cũng như cách khắc phục :
– Thử thách và chông gai giống như một quy luật tất yếu mà mỗi con người phải trải qua và không ai có thể biết trước hay né tránh được điều này.
– Thử thách cũng như một phép thử, một lối rẽ quyết định đến con đường thành công hay thất bại của bạn.
– Đứng trước những khó khăn, thử thách ta luôn phải cố gắng,nghị lực với thái độ lạc quan, tích cực để đương đầu với nó.
– Bản thân có thể biến những khó khăn đó trở thành một động lực để bản thân tiếp tục cố gắng hoàn thành ước mơ, mục tiêu, lý tưởng sống của bản thân.
– Sau mỗi lần bạn cố gắng vượt qua khó khăn cũng như việc bạn trưởng thành hơn với những suy nghĩ, hành động, việc làm chín chắn, đúng đắn.
* Kết hợp đưa thêm một số dẫn chứng :
– Thầy giáo Nguyễn Ngọc Kí.
– Bác Hồ.
– Nhà bác học Ê đi sơn.
[ Đưa dẫn chứng kết hợp với việc phân tích để đưa ra điểm tương đồng với luận điểm cần bàn luận].
`3.` Lật ngược.
– Nêu ra đồng thời lên án,chê trách một số người hiện nay có thái độ, hành động tiêu cực khi gặp những khó khăn.
– Những người luôn suy nghĩ tiêu cực hoặc suy nghĩ không đúng đắn khi gặp khó khăn sẽ không bao giờ có được sự thành công trong cuộc sống.
`->` Họ cần phải nhìn nhận và thay đổi quan điểm sống của mình một cách tích cực, lạc quan.
`4.` Liên hệ:
-Đưa ra thái độ của bản thân về câu chuyện cũng như thông điệp câu chuyện truyền tải.
– Nêu ra một số bài học cho bản thân rút ra từ câu chuyện trên:
+ Suy nghĩ bình tĩnh, lạc quan, tích cực trước những thử thách, khó khăn.
+ Luôn có những biện pháp khắc phục đúng đắn để đối đầu với khó khăn hoàn thành ước mơ, mục tiêu của mình.
`III“/“ KB:`
– Bàn luận và chốt, đánh giá lại lần nữa thông điệp rút ra từ câu chuyện.
Cùng THPT Sóc Trăng tìm hiểu một số đề đọc hiểu Ngọc trai và nghịch cảnh.
Đọc hiểu Ngọc trai và nghịch cảnh – Đề số 1
Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi:
Chẳng ai vừa sinh ra đã là một viên ngọc trai, bất cứ ai muốn trở thành ngọc trai cũng đều phải trải qua rất nhiều nỗ lực, thậm chí là đánh đổi bằng mồ hôi và nước mắt nữa. Khi bạn chưa được người khác xem như một viên ngọc trai, thì hãy coi mình như một hạt cát. Đừng than vãn cuộc đời không công bằng, thay vào đó hãy nhìn nhận một cách đúng đắn những lời chỉ trích, phê bình của người khác, cố gắng thầm lặng để từng bước, từng bước một làm tốt mọi chuyện. Cứ như vậy, rồi sẽ có một ngày, người khác cũng sẽ nhận ra bạn là viên ngọc trai vô giá.
[Từ hạt cát đến hạt ngọc trai – 85 triết lý sống tích cực của Marcus Aurelius Trầm Linh
Hạ Dịch Ân [biên soạn, Nguyễn Lệ Thu [dịch], NXB Thanh Niên 2016. tr, 23]
Câu 1: Chỉ ra phương thức biểu đạt chính của đoạn trích [0,5 điểm].
Câu 2: Xác định một biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn trích [0,5 điểm].
Câu 3: Anh chị hiểu thế nào về câu nói của tác giả: Khi bạn chưa được người khác xem như một viên ngọc trai thì hãy coi mình như một hạt cát [1,0 điểm].
Câu 4: Theo tác giả, bất cứ ai muốn trở thành ngọc trai cũng đều trải qua rất nhiều nỗ lực, thậm chí là đánh đổi bằng mồ hôi và nước mắt. Vậy theo anh/chị để thành công thì chúng ta cần phải làm gì [1,0 điểm].
Lời giải
Câu 1: Phương thức biểu đạt chính là nghị luận.
Câu 2: Biện pháp tu từ:
– Điệp ngữ:”ngọc trai”
→ Nhấn mạnh: vẻ đẹp của sự nỗ lực và phấn đấu trong cuộc sống.
– So sánh :”như một viên ngọc trai” và” như một hạt cát”
→ Nhấn mạnh: làm nổi bật của bản thân phải biết kiên trì và nhẫn nại thì mới đến sự thành công và xúng đáng vô giá.
Câu 3: – Tác giả muốn nói là dù mình làm việc gì cũng chưa đủ để người ta tôn trọng mình thì hãy coi mình một vật nhỏ từ từ rồi sẽ thành công với tất cả những nỗ lực của chính mình.
Câu 4: – Muốn thành công chúng ta cần phải làm là :
+Hãy suy nghĩ và nhìn nhận những cái đúng đắn, phê bình của người khác.
+Không được nản lòng với những chỉ trích của người khác.
+Cố gắng bản lĩnh vượt qua những khó khăn trong cuộc sống.
…………………………………………….
Đọc hiểu Ngọc trai và nghịch cảnh – Đề số 2
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 4:
Bị người khác bàn luận là chuyện khó tránh khỏi, chẳng khác gì việc chúng ta bàn luận về người khác vậy.[…] Nhiều khi chúng ta cảm thấy phiền muộn, không biết phải làm sao,chính là vì ta đã quá để tâm đến ý kiến của người khác. Có lúc người khác nói ta không làm được, ta liền thất vọng, chán nản mà bỏ cuộc. Nếu đó là quy luật tự nhiên thì thế giới này sao lại có được những phát minh như của Edison, càng không có tàu hỏa của Stephenson, cũng chẳng thể sản sinh ra những kì tích khiến bao người kinh ngạc được. Có thể thấy rằng những gì người khác nói không quan trọng, bất kể người ấy có ý tốt hay xấu, chúng ta cũng đều phải giữ vững mục tiêu của mình, chỉ có vậy mới đạt được thành công.
[Từ hạt cát đến ngọc trai, NXB Thanh niên, 2016, trang 58-59]
Câu 1. Văn bản trên thuộc dạng nghị luận về một tư tưởng đạo lí hay nghị luận về một hiện tượng đời sống? [0.5 điểm]
Câu 2. Trình bày ngắn gọn các luận cứ người viết sử dụng để làm sáng tỏ luận điểm. [1.0điểm]
Câu 3. Anh chị có đồng ý với quan điểm: Những gì người khác nói không quan trọng, bất kể người ấy có ý tốt hay xấu, chúng ta cũng đều phải giữ vững mục tiêu của mình, chỉ có vậy mới đạt được thành công? Vì sao? [1.0 điểm]
Câu 4. Nêu nội dung chính của văn bản. [0.5 điểm]
Lời giải
Câu 1. Văn bản trên thuộc dạng nghị luận về một tư tưởng đạo lí. 0.5
Câu 2. Nội dung chính của văn bản: Thành công không phụ thuộc vào ý kiến của người khác mà nhờ chính vào sự nỗ lực của bản thân mỗi người. 0.5
Câu 3. Luận cứ người viết sử dụng để làm sáng tỏ luận điểm: 1.0
– Lí lẽ: Bị người khác bàn luận là chuyện khó tránh khỏi; không nên thất vọng, chán nản mà bỏ cuộc; phải giữ vững mục tiêu của mình
– Dẫn chứng: thành công của Edison, Stephenson.
Câu 4. Những gì người khác nói không quan trọng, bất kể người ấy có ý tốt hay xấu, chúng ta cũng đều phải giữ vững mục tiêu của mình, chỉ có vậy mới đạt được thành công.
– Thí sinh có thể đồng ý, hoặc có ý kiến bổ sung: cần giữ vững mục tiêu của mình, nhưng cũng phải biết lắng nghe, tiếp thu những góp ý tích cực, có tính xây dựng từ người khác.0.5
– Thí sinh đưa ra lí giải cho ý kiến lựa chọn, cần ngắn gọn, hợp lí, thuyết phục, giáo viên linh hoạt trong đánh giá. 0.5
…………………………………..
Đọc hiểu Ngọc trai và nghịch cảnh – Đề số 3
Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:
Không hiểu bằng cách nào, một hạt cát lọt vào bên trong cơ thể một con trai.
Vị khách không mời mà đến đó tuy rất nhỏ, nhưng gây rất nhiều khó chịu và đau đớn cho cơ thể mềm mại của con trai. Không thể tống hạt cát ra ngoài, cuối cùng con trai quyết định đối phó bằng cách tiết ra một chất dẻo bọc quanh hạt cát.
Ngày qua ngày, con trai đã biến hạt cát gây ra những nỗi đau cho mình thành một viên ngọc trai lấp lánh tuyệt đẹp…
[Theo Bùi Xuân Lộc, Lớn lên trong trái tim của mẹ, NXB trẻ, 2005]
Câu hỏi: Anh/chị hiểu như thế nào về câu chuyện trên? Nó cho Anh/chị bài học gì trong cuộc sống?
Hướng dẫn trả lời:
Đây là dạng đề mở, thí sinh có quyền tự do trình bày suy nghĩ của mình theo những hướng khác nhau. Tuy nhiên, cần đạt được một số yêu cầu căn bản sau:
1. Về hình thức:
– Thí sinh có thể sử dụng các thao tác tạo lập văn bản khác nhau nhưng cần phải phù hợp và nhuần nhuyễn. Đồng thời thí sinh cũng được tự do huy động các chất liệu khác nhau thuộc các lĩnh vực : sách vở, đời sống, hoặc những trải nghiệm của bản thân để làm bài. Tuy nhiên bài làm phải xác định rõ vấn đề thuộc về thực tế đời sống chứ không phải trong tác phẩm văn học.
– Bài viết đúng là bài văn nghị luận xã hội, bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ, diễn đạt trong sáng; không mắc lỗi chính tả, dùng từ và ngữ pháp.
2. Về nội dung:
Bài làm cần đạt được những ý cơ bản sau:
a] Hiểu được ý nghĩa của câu chuyện:
Hạt cát và ngọc trai đã được nhân hóa lên trở thành ý nghĩa biểu tượng
– Hạt cát là biểu tượng cho khó khăn và những điều bất thường…có thể đến với con người bất cứ lúc nào.
– Con trai đã tiết ra chất dẻo…là biểu tượng cho con người phải biết khắc phục ứng phó vượt qua hoàn cảnh
Từ câu chuyện trên đã nêu lên vấn đề về cách sống, ta phải biết vươn lên trong cuộc sống mới tồn tại được. Phải học cách sống như con trai: mạnh dạn đối mặt với khó khăn gian khổ, trải nghiệm những thử thách, học biết cách sống đối đầu và dũng cảm.
b] Bàn bạc, đánh giá:
Câu chuyện có ý nghĩa nhân sinh sâu sắc đối với mọi người:
– Hạt cát đã làm cho con trai đau đớn nhưng nó không bất lực, không đầu hàng, không gục ngã, nó đã biết tiết ra chất dẻo để tự khắc phục đau đớn của mình.
– Khó khăn trở ngại vẫn thường xảy ra trong cuộc sống.
– Hạt cát tượng trưng cho những khó khăn, gian nan, và vất vả mà con người đã gặp trên đường đời.
– Không quan trọng mức độ khó khăn, mà quan trọng bạn có đủ nghị lực, tự tin, sưc mạnh để vượt qua nó không [Con trai đã cố gắng nỗ lực, không tống được hạt cát thì nó đối phó bằng cách tiết ra chất dẻo bọc quanh hạt cát…]
– Quy tắc thành công thực sự rất đơn giản: Nỗ lực và kiên trì.
– Chủ động đón nhận nghịch cảnh và chiến thắng nó thì cuộc sống con người mới thật có ý nghĩa.
[Học sinh bàn bạc, đánh giá lấy dẫn chứng chứng minh]
– Phê phán: Những người không nỗ lực, kiên trì, không đủ tự tin, sức mạnh để vượt qua chông gai, thử thách của cuộc sống…[Học sinh lấy dẫn chứng để chứng minh].
c] Bài học được rút ra:
– Trong cuộc sống con người khó có thể gặp mọi sự đều thuận buồm xuôi gió, bình yên, tốt lành.
– Nên có ý thức sống và phấn đấu, đừng bao giờ đầu hàng, hãy can đảm đối đầu khắc phục.
– Khẳng định lối sống tích cực: Động viên, cổ vũ con người nỗ lực vươn lên…
[Học sinh có thể lấy những dẫn chứng, cứ liệu khác nhau để minh hoạ, miễn là phải phù hợp và biết cách trình bày cho tự nhiên, chân thực; không rơi vào lan man, công thức, khẩu hiệu, sáo rỗng].
……………………………………
Các câu hỏi đọc hiểu Ngọc trai và nghịch cảnh trích Lớn lên trong trái tim của mẹ của Bùi Xuân Lộc dành cho các em tham khảo.
Đăng bởi: THPT Sóc Trăng
Chuyên mục: Giáo dục
Bạn đang xem: 3 Đề Đọc hiểu Ngọc trai và nghịch cảnh hay nhất