Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit.Morbi adipiscing gravdio, sit amet suscipit risus ultrices eu.Fusce viverra neque at purus laoreet consequa.Vivamus vulputate posuere nisl quis consequat.
Create an account
Cầu chì được hiểu là một thiết bị điện đảm nhận nhiệm vụ ngắt dòng hoạt làm mở mạch để bảo vệ hệ thống điện khi dòng điện vượt quá giá trị cho phép. Cầu chì hạ thế được chia thành 2 loại khác nhau. Đó chính là cầu chì nửa kín và cầu chì hoàn toàn kín.
Các loại cầu chì hạ thế
Cầu chì Rewirable [cầu chì sứ]
Loại cầu chì Rewirable là loại cầu chì hạ thế hiện được sử dụng rất phổ biến ở mạch điện dân dụng và các hệ thống điện có công suất nhỏ. Nó còn được gọi với tên là bộ cầu chì kat. Loại cầu chì này sẽ có phần đế bằng sứ. Khả năng kết nối của thiết bị thông qua các dây sống. Bộ phận trong cầu chì được thiết kế độc lập nên dễ dàng tách ra khi có sự cố về dòng điện.
Thông thường, phần tử của cầu chì sẽ có nhiều lựa chọn chất liệu khác nhau. Đó có thể là chì, đồng, thiếc hay là một dạng hợp kim của chì và thiết. Mỗi loại sẽ có khả năng chịu nhiệt lớn nhỏ khác nhau. Để có thể làm nóng chảy các phần tử của cầu chỉ cần có dòng điện với giá trị cao gấp đôi dòng điện bình thường. Trong trường hợp có từ 2 – 3 phần tử trong cầu chì thì chúng cần được thiết kế tránh xác nhau để đảm bảo an toàn khi sự cố điện xảy ra sẽ không có hiện tượng chập, cháy.
Sau khi cầu chì nóng chảy, người dùng chỉ cần thay thế phần tử trong cầu chì là thiết bị có thể hoạt động trở lại bình thường. Các tính năng trước của cầu chì cũng sẽ không hề thay đổi khi ứng dụng vào hệ thống mạch điện.
Sau đây là những nhược điểm của cầu chì Rewirable:
- Hoạt động của cầu chì không đáng tin cậy: Khi quá trình nóng chảy xảy ra cũng dẫn đến tình trạng oxy hóa do sự gia nhiệt liên tục. Trong khi đó, để đảm bảo cầu chỉ hoạt động theo đúng chất lượng như trước thì phải chọn được phần tử có kích thước phù hợp. Vì vậy, nếu không chọn được phần tử thích hợp, hoạt động của cầu chì cũng sẽ không đảm bảo như mong đợi. - Khả năng vỡ thấp: Thường thì khi đã có tình trạng nóng chảy, cầu chì sẽ khó phá vỡ hơn. - Khả năng hoạt động chậm: Vì không có nguồn bổ sung để có thể dập tắt hết hồ quang nên hoạt động của cầu chì thấp hơn so với bình thường.
- Nguy cơ cháy nổ cao hơn: So với cầu chì mới ban đầu thì việc tận dụng lại cầu chì bằng cách thay phần tử mới rất dễ dẫn đến tình trạng cháy nổ khi có hiện tượng quá tải, ngắn mạch xảy ra.
Cầu chì hộp
Thiết kế của các cầu chì hạ thế này đều đặt phần tử trong hộp kín. Trong đó, chúng sẽ được giữ bởi các tiếp điểm làm bằng chất liệu kim loại. Theo đó, cầu chì sẽ được phân thành 2 loại l: cầu chì liên kết và cầu chì D.
Cầu chì hộp loại D
Bạn cần hiểu rằng, cầu chì là một thiết bị không thể thay thế cho nhau. Trong đó, các thành phần chính của thiết bị bao gồm: đế, nắp, hộp mực và vòng bộ chuyển đổi. Theo đó, thiết kế của hộp mực sẽ di chuyển trong nắp của cầu chì. Phần đầu của đế sẽ được chạm bởi phần tử cầu chì và mạch.
Theo thống kê, các loại cầu chì trên thị trường sẽ được xếp hạng tiêu chuẩn với các mức: 6; 16; 32; 63 ampe. Bên cạnh đó, khả năng phá vỡ của cầu chỉ loại 2 ampe và 4 ampe là 4kA. Riêng đối với loại 6 ampe hoặc 63 ampe sẽ là 16 kA. Đây được xem là loại cầu chì hoạt động với độ tin cậy rất cao và chúng hầu như không có một nhược điểm nào trong quá trình sử dụng.
Cầu chì công suất vỡ cao
Chất liệu steatite thường được lựa chọn để làm khung của cầu chì. Hiểu một cách đơn giản thì đây là một loại bột của khoáng sản. Nó tương tự như một loại gốm với độ bền cơ học rất cao. Ngoài ra, phần nắp được làm bằng đồng thau và cố định trên thân khung cầu chì. Bộ phận này sẽ được cố định bằng cách dùng lực đặc biệt. Từ đó, nó có thể giúp cầu chì có được khả năng chịu được áp lực cao.
Nắp kim loại được dùng làm vị trí để gắn tiếp điểm của cầu chì. Vị trí giữa phần tử và thân hộp của cầu chỉ sẽ được lấp đầy bằng bột thạch anh. Nó sẽ đóng vai trò là môi trường lý tưởng để dập tắt hồ quang khi cầu chì hoạt động. Loại bột này sẽ có khả năng hấp thụ nhiệt do những dòng điện ngắn gây ra. Sau đó, chúng sẽ chuyển thành chì để chống lại tình trạng điện áp phục hồi.
Riêng phần tử cầu chì sẽ được làm từ chất liệu đồng hoặc bạc. Bộ phận này sẽ được liên kết bởi khớp thiếc – đóng vai trò điều khiển nhiệt độ từ dòng điện ngắn mạch đến cầu chì.
Bạn cần biết rằng, nhiệt độ nóng chảy của chất liệu bạc là 980 độ C. Đối với chất liệu thiếc là 240 độ C. Khi xảy ra trường hợp quá tải hay ngắn mạch, dòng điện sẽ đi từ hộp thiếc trước mới đến bạc.
Xem thêm các sách tham khảo liên quan:
Giải Vở Bài Tập Vật Lí 7 – Bài 29: An toàn khi sử dụng điện giúp HS giải bài tập, nâng cao khả năng tư duy trừu tượng, khái quát, cũng như định lượng trong việc hình thành các khái niệm và định luật vật lí:
I – DÒNG ĐIỆN ĐI QUA CƠ THỂ NGƯỜI CÓ THỂ GÂY NGUY HIỂM.
1. Dòng điện đi qua cơ thể người
Lời giải:
– Để bóng đèn bút thử điện sáng cần đưa đầu vít của bút thử điện vào nơi cần kiểm tra điện và tay cầm phải tiếp xúc với chốt cài hai đầu kia bằng kim loại của bút thử điện.
Nhận xét: Viết đầy đủ câu dưới đây:
Cơ thể người là một vật dẫn điện. Dòng điện có thể chạy qua cơ thể người khi chạm vào mạch điện tại bất cứ vị trí nào của cơ thể.
2. Giới hạn nguy hiểm đối với dòng điện đi qua cơ thể người
Dòng điện có cường độ trên 10mA đi qua người làm co cơ rất mạnh, không thể duỗi tay khỏi dây điện khi chạm phải.
Dòng điện có cường độ trên 25mA đi qua ngực gây tổn thương tim.
Dòng điện có cường độ từ 70mA trở lên đi qua cơ thể người, tương ứng với hiệu điện thế từ 40V trở lên đặt lên cơ thể người sẽ làm tim ngừng đập.
II – HIỆN TƯỢNG ĐOẢN MẠCH VÀ TÁC DỤNG CỦA CẦU CHÌ.
1. Hiện tượng đoản mạch
Lời giải:
Khi bị đoản mạch dòng điện trong mạch có cường độ lớn hơn.
Hãy nêu các tác hại của hiện tượng đoản mạch.
– Cường độ dòng điện tăng lên quá lớn có thể làm chảy hoặc làm cháy vỏ bọc cách điện và các bộ phận khác tiếp xúc với nó hoặc gần nó.
Từ đó có thể gây hỏa hoạn.
– Nếu một phần củ mạch điện bị đoản mạch thì các dụng cụ sử dụng điện ở phần còn lại của mạch điện có thể bị hỏng.
2. Tác dụng của cầu chì
Khi đoản mạch xảy ra với mạch điện hình 29.3 thì cầu chì nóng lên, chảy ra, bị đứt và ngắt mạch điện.
Lời giải:
Ý nghĩa số ampe ghi trên mỗi cầu chì: đó là cường độ dòng điện định mức của cầu chì, nghĩa là dòng điện có cường độ vượt quá giá trị đó thì cầu chì sẽ bị đứt.
Thí dụ: Số ghi trên cầu chì là 1 A có nghĩa là cầu chì này sẽ bị đứt khi cường độ dòng điện qua nó lớn hơn 1 A.
Lời giải:
Với mạch điện thắp sáng bóng đèn, từ bảng cường độ dòng điện 24 [từ 0,1A đến 1A] thì nên dùng cầu chì có ghi số 1,2A hoặc 1,5A.
III – CÁC QUY TẮC AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN
– Ở hình 29.5a, lõi dây điện có chỗ hở, nếu vô ý chạm phải có thể bị điện giật và nguy hiểm
Cách khắc phục: dùng băng dính cách điện bọc nhiều lớp thật kín lõi dây [ trước đó cần ngắt điện hoặc rút nắp cầu chì].
– Ở hình 29.5b, nắp cầu chì ghi 2A lại nối bằng dây chì ghi 10A là quá xa mức quy định.Nếu như vậy, do sự cố, dòng điện trong mạch có cường độ tới 9A, dây chì này chưa đứt, còn dụng cụ điện dùng cầu chì này có thể bị hỏng.
Cách khắc phục: chỉ dùng dây chì có ghi số 2A để mắc vào nắp cầu chì.
– Ở hình 29.5c: người phụ nữ đang thay sửa bóng đèn thì em nhỏ lại đóng hoặc ngắt công tắc điện, nếu đóng công tắc điện, thì dòng điện có thể đi qua cơ thể người phụ nữ kia và không an toàn điện. Chân chị này tiếp xúc trực tiếp với sàn nhà và không an toàn.
Cách khắc phục: không được đóng công tắc điện trong khi sửa chữa điện [thí dụ như khi thay bóng đèn]. Khi sửa chữa điện cần đứng trên một vật như đi giầy cao su, đi dép nhựa, đứng trên ghế nhựa, ghế gỗ khô… để cách điện với đất và sàn nhà.
Ghi nhớ:
– Cơ thể người là một vật dẫn điện. Dòng điện với cường độ 70mA trở lên đi qua cơ thể người hoặc làm việc với hiệu điện thế 40V trở lên là nguy hiểm với cơ thể người.
– Cầu chì tự động ngắt mạch khi dòng điện có cường độ tăng quá mức, đặc biệt khi đoản mạch.
– Phải thực hiện các quy tắc an toàn khi sử dụng điện.
1. Bài tập trong SBT
Khi làm thí nghiệm với hiệu điện thế dưới 40V thì:
A. Dòng điện không khi nào đi qua cơ thể người
B. Dòng điện có thể đi qua cơ thể người nhưng không gây nguy hiểm
C. Dòng điện có thể đi qua cơ thể người và gây nguy hiểm
Lời giải:
Chọn B
Khi làm thí nghiệm với hiệu điện thế dưới 40V thì dòng điện có thể đi qua cơ thể người nhưng không gây nguy hiểm.
Lời giải:
A. Mạch điện có dây dẫn ngắn
B. Mạch điện dùng pin hay acquy để thắp sáng đèn
C. Mạch điện không có cầu chì
D. Mạch điện bị nối tắt bằng dây đồng giữa hai cực của nguồn điện
Lời giải:
Chọn D
Hiện tượng đoản mạch xảy ra khi mạch điện bị nối tắt bằng dây đồng giữa hai cực của nguồn điện.
a] Phơi quần áo lên dây điện.
b] Làm thí nghiệm với dây dẫn có vỏ bọc cách điện.
c] Lắp cầu chì phù hợp cho mỗi thiết bị điện.
d] Tự mình sửa chữa mạng điện gia đình.
e] Làm thí nghiệm với pin hoặc acquy.
f] Chơi thả diều gần đường dây tải điện.
Lời giải:
Các việc làm đảm bảo an toàn đối với học sinh khi sử dụng điện:
b] Làm thí nghiệm với dây dẫn có vỏ bọc cách điện.
c] Lắp cầu chì phù hợp cho mỗi thiết bị điện.
e] Làm thí nghiệm với pin hoặc acquy.
2. Bài tập bổ sung
“Cầu chì có tác dụng
A. làm cho mạch điện dẫn điện tốt hơn”
B. làm giảm bớt cường độ dòng điện trong mạch.”
C. tự động ngắt mạch khi có đoạn mạch.”
D. dễ dàng ngắt mạch khi có sự cố về điện.”
Lời giải:
Chọn C
Cầu chì tự động ngắt mạch khi dòng điện có cường độ tăng quá mức, đặc biệt khi đoản mạch.
2. Bài tập bổ sung
A. Chơi thả diều gần đường dây tải điện.
B. Ngắt công tắc điện hoặc rút phích cắm điện trước khi thay bóng đèn hỏng.
C. Dùng dây điện không có vỏ bọc để bẩy chuột.
D. Trèo lên cột điện.
Lời giải:
Chọn B.
Ngắt công tắc điện hoặc rút phích cắm điện trước khi thay bóng đèn hỏng là việc làm đảm bảo các quy tắc an toàn khi sử dụng điện.
2. Bài tập bổ sung
Lời giải: