Tôi bị đái tháo đường 2 năm, ăn gì cũng cân nhắc, ăn nhiều sợ tăng đường huyết, nếu ít lại nhanh đói. Tôi có nên chia nhiều bữa, ăn vặt không? [Mỹ Anh, An Giang]
Trả lời:
Nhiều người bệnh tiểu đường ăn kiêng khem quá mức khiến cơ thể thiếu chất dinh dưỡng, sức khỏe suy kiệt dễ mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội [nhiễm nấm Candida phế quản, viêm phổi, lao...]. Do đó, khi có chẩn đoán bệnh đái tháo đường, người bệnh cần xây dựng chế độ ăn lành mạnh, cân bằng dinh dưỡng.
Chế độ ăn cần bổ sung đa dạng thực phẩm và đảm bảo các nhóm chất tinh bột, chất xơ, đạm, béo, vitamin, khoáng chất... Thể trạng của mỗi người khác nhau nên lượng thực phẩm cũng khác nhau. Bác sĩ khoa Dinh dưỡng - Tiết chế, Nội tiết - Đái tháo đường xem xét cân nặng, chiều cao, tình trạng bệnh lý... để xây dựng thực đơn cụ thể cho từng cá nhân.
Nguyên tắc cơ bản trong chế độ dinh dưỡng cho người bệnh là hạn chế tinh bột [cơm, bún, phở...], thực phẩm chứa đường đơn [bánh, kẹo, nước ngọt]; tăng cường nguồn axit béo không bão hòa [cá hồi, cá ngừ, cá thu, dầu nành, dầu phộng...], rau xanh nhiều chất xơ [rau cải, bầu, bí, mướp...] và trái cây ít ngọt [sơ ri, mận, bưởi, cam...]. Lượng tinh bột ở mỗi bữa ăn cần ổn định, phù hợp với hoạt động hàng ngày và lượng thuốc đang uống.
Bữa ăn đa dạng các nhóm chất, hạn chế tinh bột tốt hơn cho người bệnh đái tháo đường. Ảnh: Freepik
Chia nhỏ bữa ăn [5-6 bữa mỗi ngày] giúp đảm bảo cơ thể nhận đủ năng lượng, không bị tăng đường huyết quá nhiều ngay sau bữa ăn hoặc không bị hạ đường huyết do ăn uống quá ít. Nếu ăn chưa đủ nhu cầu, người bệnh có thể thêm 1-3 bữa phụ xen kẽ 2 bữa chính. Giờ giấc các bữa ăn phải ổn định, đúng giờ. Sau khi ăn 1-2 giờ, người bệnh đo đường huyết, nếu ở mức 90 ml/dl đến dưới 180mg/dl là tốt.
Người bệnh đái tháo đường có kèm các bệnh nền khác nhau sẽ có chế độ ăn khác nhau. Cụ thể, người bệnh đái tháo đường có bệnh gout nên hạn chế các thực phẩm chứa nhiều purine [thịt bò, thịt dê, thịt cừu, tôm hùm, cá cơm, cá nục...], hạn chế hoặc bỏ rượu; có bệnh tim mạch nên hạn chế muối, thức ăn nhiều cholesterol [mỡ heo, bò...], nội tạng động vật, món chiên, xào, nướng, thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn...
Người bệnh cần tránh chế biến những món ăn hầm nhừ, xay nhuyễn hoặc nấu với nhiệt độ quá cao [chiên nướng]. Các món ăn này làm quá trình hấp thụ đường vào máu rất nhanh, khiến tăng đường huyết đột ngột. Chế độ ăn không nên dùng quá nhiều muối, thực phẩm chế biến sẵn. Lượng muối của người bị đái tháo đường không cao huyết áp và không suy thận được khuyến cáo dưới 6 g [ít hơn một muỗng cà phê]. Bữa ăn nên hạn chế dùng thêm các gia vị chấm [nước mắm ớt, muối tiêu chanh...]. Ăn trái cây thay vì uống nước ép bởi thức uống này có thể làm tăng đường huyết nhanh chóng.
Thời gian đầu thực hiện chế độ ăn cân bằng, có kiểm soát, nhiều người khó chịu bởi thay đổi thói quen không dễ dàng. Tuy nhiên, ăn uống lành mạnh đóng vai trò rất quan trọng trong việc điều trị tiểu đường, ngăn ngừa các biến chứng lên tim mạch, thận, mắt... Người bệnh uống thuốc tây y theo đúng chỉ định của bác sĩ và tái khám đúng hẹn để kịp thời phát hiện bất thường và điều trị hiệu quả.
Chế độ sinh hoạt cần lành mạnh như không thức khuya, ăn đúng giờ giấc, không hút thuốc lá, không dùng các chất kích thích [rượu, bia...]. Luyện tập thể dục 30 phút mỗi ngày giúp cơ thể tăng cường trao đổi chất, lưu thông khí huyết, cải thiện giấc ngủ.
Theo chuyên trang sức khỏe Medical News Today, người bị tiểu đường nên lưu ý đến lượng đường có trong thực phẩm, nên ăn các bữa nhỏ và lựa chọn các thực phẩm lành mạnh, giàu chất dinh dưỡng. Các thói quen ăn uống như trên cũng giúp hạn chế những biến chứng liên quan đến bệnh tiểu đường.
Rau củ tốt cho người bị tiểu đường bao gồm bông cải xanh, cà rốt, rau xanh, cà chua, khoai tây...
Minh họa: Shutterstock
Thực phẩm tốt cho người bị bệnh tiểu đường
Rau là nguồn cung cấp vitamin, khoáng chất và chất xơ tuyệt vời. Chất xơ và carbohydrate phức hợp có trong nhiều loại rau có thể giúp chúng ta cảm thấy no. Điều này có thể ngăn chúng ta ăn quá nhiều và ngăn tác động tiêu cực lượng đường trong máu.
Theo đó, một số loại rau củ tốt cho người bị tiểu đường bao gồm bông cải xanh, cà rốt, rau xanh, cà chua, khoai tây, ngô, đậu xanh, đậu đen, đậu trắng,…
Trái cây cũng là một lựa chọn tốt cho người bị tiểu đường. Nhiều loại trái cây có hàm lượng dinh dưỡng, chất chống oxy hóa cao, có lợi cho sức khỏe.
Các loại trái cây như táo, bơ, bưởi, đào, lê, dâu tây,… có chỉ số glycemic [chỉ số đường huyết thực phẩm] thấp, được cho là phù hợp với người bị tiểu đường.
Bên cạnh đó, ngũ cốc nguyên hạt là một loại thực phẩm có lợi, giúp những người mắc bệnh tiểu đường kiểm soát lượng đường trong máu vì chúng thường có chỉ số đường huyết thấp.
Người bị tiểu đường không nên ăn gì?
Những người mắc bệnh tiểu đường loại 2 nên hạn chế hoặc tránh những loại thực phẩm kém lành mạnh, thực phẩm đã qua chế biến [thịt đóng hộp, xúc xích]. Ngoài ra, người bị tiểu đường nên tránh ăn quá nhiều bánh mì trắng, gạo trắng.
Bên cạnh đó, các thực phẩm chứa nhiều đường như kẹo, kem, bánh ngọt, đồ uống có đường có thể làm tăng lượng đường huyết. Người tiểu đường cũng nên hạn chế ăn quá nhiều thịt đỏ [thịt heo, thịt bò].
Hiệp hội Tiểu đường Mỹ khuyên mọi người nên luôn đọc nhãn thông tin dinh dưỡng của sản phẩm trước khi tiêu thụ. Đây là cách tốt nhất để biết có bao nhiêu gram đường và bao nhiêu calo trong thực phẩm, từ đó quyết định chế độ ăn phù hợp.
Bệnh nhân tiểu đường kiêng ăn gì?
Người bệnh tiểu đường không nên ăn thịt lợn mỡ, phủ tạng động vật, da của gia cầm, kem tươi, dầu dừa, các loại bánh kẹo ngọt, mứt, sirô, các loại nước có ga... Hạn chế tối đa các loại hoa quả sấy khô, mứt hoa quả... bởi loại này chứa một lượng đường rất cao, không hề tốt cho sức khỏe người bệnh.
Bệnh tiểu đường nên ăn gì là tốt nhất?
Nếu bạn chưa biết người bị tiểu đường nên ăn gì, hãy tham khảo các thực phẩm sau nhé:.
Trứng. Nếu nói về thực đơn cho người tiểu đường thì không thể thiếu trứng. ... .
Rau xanh. Những loại rau xanh như rau cải xanh, cải xoăn, cải bó xôi,… ... .
Quế ... .
Hạt chia. ... .
Quả hạch. ... .
Dầu ô liu nguyên chất. ... .
Gạo trắng. ... .
Trái cây sấy khô.
Tiểu đường type 2 không nên ăn gì?
- Không nên ăn: Thức ăn nhanh, các loại thịt [bò, bê, cừu, heo], sản phẩm từ sữa nguyên béo, dầu dừa, dầu cọ, bánh snack, món ngọt [donut, bánh kem, bánh quy và muffin],... Những gợi ý trên hẳn sẽ giúp ích rất nhiều cho những ai đã và đang bị tiểu đường nói chung và bệnh tiểu đường tuýp 2 nói riêng.
Người bị tiểu đường nên ăn gì thay cơm?
Muốn thay thế cơm trắng trong chế độ ăn người bệnh tiểu đường có thể lựa chọn một số thực phẩm sau:.
2.1. Yến mạch. Yến mạch là ngũ cốc có hàm lượng tinh bột thấp hơn cơm trắng rất nhiều. ... .
2.2. Gạo lứt. ... .
2.3. Đậu đỗ ... .
2.4. Khoai lang. ... .
2.5. Diêm mạch..