Nghị quyết Đại hội 17 Đảng bộ thành phố Hà Nội nhiệm kỳ 2020-2025 xác định đến năm 2025, thành phố phấn đấu đưa 5 huyện, gồm: Gia Lâm, Đông Anh, Hoài Đức, Đan Phượng, Thanh Trì phát triển thành quận. Thành phố đã có nhiều giải pháp để đầu tư đồng bộ, phát triển các huyện thành quận.
Tuy nhiên, đến nay, việc thực hiện triển khai các tiêu chí lên quận còn chậm. Huyện Đông Anh đạt 26/27 tiêu chí, huyện Gia Lâm đạt 25/27 tiêu chí. Huyện Đông Anh còn 1 tiêu chí chưa đạt là tỷ lệ nước thải đô thị được xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật, song để hoàn thành tiêu chí này, phải đầu tư hệ thống thu gom dẫn nước thải trên địa bàn huyện về Nhà máy xử lý nước thải Bắc Thăng Long, hiện nay dự án này chưa được đầu tư. Cân đối thu, chi ngân sách và Cơ sở y tế cấp đô thị. Nhóm thứ hai gồm các huyện: Đan Phượng, Thanh Trì, Hoài Đức còn thiếu từ 3 đến 6 tiêu chí để phát triển thành quận.
Việc triển khai thực hiện các tiêu chí từ xã lên phường còn nhiều vướng mắc hơn. Một số địa phương đạt tỷ lệ thấp. Từ xã lên phường có 15 tiêu chí, nhưng ngay cả địa bàn có tốc độ đô thị hóa cao như huyện Gia Lâm mới đạt 9/15 tiêu chí, 20/22 xã, thị trấn chưa đạt; một số huyện như: Đan Phượng còn thiếu tới 9 tiêu chí, Hoài Đức thiếu 8 tiêu chí...
Đại diện Sở Kế hoạch và Đầu tư đánh giá, khối lượng công việc để hoàn thành các tiêu chí chưa đạt là rất lớn. Về khách quan, một số tiêu chí trong Nghị quyết 1210/2016/UBTVQH13 của Ban Thường vụ Quốc hội mới chỉ nêu ra mà chưa hướng dẫn cách tính rõ ràng, cụ thể [mật độ đường giao thông đô thị]; một số tiêu chí của ngành thống kê quy định cho tiêu chí huyện thành quận, song đối chiếu theo quy định chuyên ngành không được quy định cho cho cấp huyện, xã do đó không có cơ sở tính toán, đánh giá.
Sau khi đánh giá tình hình, Sở Kế hoạch và Đầu tư dự kiến đến năm 2025 sẽ có 2 huyện sẽ có khả năng hoàn thành đề án là huyện Đông Anh và huyện Gia Lâm; 3 huyện còn lại: Hoài Đức, Thanh Trì, Đan Phượng có số lượng tiêu chí chưa hoàn thành còn nhiều [từ 3 đến 6 tiêu chí], việc hoàn thành đề án đến năm 2025 sẽ khó khả thi.
Từ thực tế trên, Sở Kế hoạch và Đầu tư đề xuất Ban Chỉ đạo Thành phố xem xét, điều chỉnh lộ trình thực hiện đề án của 5 huyện như sau: huyện Đông Anh và huyện Gia Lâm sẽ hoàn thành 2022-2025; còn 3 huyện còn lại rà soát, báo cáo Ban Chỉ đạo xem xét điều chỉnh giãn tiến độ hoàn thành.
Tại cuộc họp Ban Chỉ đạo xây dựng, phát triển 5 huyện thành quận mới đây, Phó Bí thư thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Thị Tuyến đánh giá cao việc 5 huyện và các sở, ngành đã rất cố gắng, chủ động làm việc để rà soát lại các tiêu chí để triển khai nhiệm vụ trong thời gian tới.
Đồng chí đề nghị, thời gian tới, Ban Chỉ đạo tiếp tục làm việc với từng huyện, sở, xác định lộ trình và tới đây báo cáo với Thường vụ Thành ủy Hà Nội quyết tâm phấn đấu đến năm 2023 để hai huyện Đông Anh, Gia Lâm lên quận. Ngoài ra, tính toán lộ trình sắp xếp các đơn vị hành chính sau khi các huyện lên quận.
Theo tuoitre.vn, ngày 2/6, Thành ủy Hà Nội đã tổ chức Hội nghị Ban chỉ đạo xây dựng, phát triển 5 huyện thành quận của TP Hà Nội. Chủ tịch UBND TP Hà Nội Chu Ngọc Anh - trưởng ban chỉ đạo - chủ trì hội nghị.
Tại Hội nghị, báo cáo của 5 huyện [Đan Phượng, Đông Anh, Gia Lâm, Hoài Đức, Thanh Trì] cho thấy với 27 tiêu chí xây dựng huyện thành quận, huyện Đan Phượng đạt 21 tiêu chí; huyện Đông Anh đạt 26 tiêu chí, tăng thêm 5 tiêu chí đạt so với thời điểm báo cáo cuối năm 2021. Huyện Gia Lâm đạt 25 tiêu chí. Huyện Hoài Đức đạt 22 tiêu chí. Huyện Thanh Trì đạt 24 tiêu chí.
Về 15 tiêu chí xã thành phường, huyện Gia Lâm đạt 9 tiêu chí [20/22 xã, thị trấn chưa đạt]. Huyện Thanh Trì đạt 10 tiêu chí [16/16 xã, thị trấn chưa đạt]. Huyện Đan Phượng đạt 6 tiêu chí [16/16 xã, thị trấn chưa đạt]. Huyện Đông Anh đạt 13 tiêu chí [10/24 xã, thị trấn chưa đạt]. Huyện Hoài Đức đạt 7 tiêu chí [19/20 xã, thị trấn chưa đạt].
Ông Nguyễn Văn Đức, Phó giám đốc Sở Kế hoạch và đầu tư Hà Nội cho biết, qua báo cáo của 5 huyện cho thấy, sau khi rà soát, đánh giá và thống nhất với các sở chuyên ngành, kết quả có 4 huyện [Gia Lâm, Thanh Trì, Hoài Đức và Đan Phượng] thực hiện các tiêu chí vẫn giữ nguyên so với thời điểm ban chỉ đạo của TP họp tháng 12/2021. Riêng huyện Đông Anh sau khi rà soát và tích cực thực hiện, đạt tăng thêm 5 tiêu chí.
"Trên cơ sở kết quả thực hiện đề án, huyện Đông Anh và huyện Gia Lâm đã đề xuất UBND TP giao nhiệm vụ xây dựng đề án thành lập quận, các xã thành phường và được UBND TP đồng ý chủ trương", ông Đức nói.
Do đó, Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội đề xuất Ban chỉ đạo TP xem xét, điều chỉnh lộ trình thực hiện đề án của 5 huyện. Huyện Đông Anh và huyện Gia Lâm sẽ hoàn thành vào năm 2022 - 2025. Huyện Thanh Trì, Hoài Đức, Đan Phượng sẽ rà soát, báo cáo ban chỉ đạo xem xét điều chỉnh giãn tiến độ hoàn thành đề án.
Bà Nguyễn Thị Tuyến, Phó bí thư thường trực Thành ủy Hà Nội cho biết, trong thời gian tới các đơn vị liên quan sẽ phải xác định lộ trình và tới đây báo cáo với thường vụ để quyết tâm phấn đấu đến năm 2023 hai huyện Đông Anh, Gia Lâm lên quận. Đồng thời, tính toán lộ trình sắp xếp các đơn vị hành chính sau khi các huyện lên quận. Tiếp tục rà soát lại các chính sách còn lại để thực hiện việc phân cấp cho các địa phương.
Phát biểu kết luận hội nghị, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Chu Ngọc Anh đánh giá trong thời gian qua, các huyện đã tích cực hoàn thiện các tiêu chí để phát triển thành quận và đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận.
Chủ tịch UBND TP Hà Nội cũng nêu những khó khăn đều đã được xác định và đã có giải pháp. Trên cơ sở đó, các sở, ngành và 5 huyện cần rà soát lại các nhiệm vụ cùng với giải pháp và báo cáo ban chỉ đạo trong tháng 6/2022. Cùng với đó, việc làm rõ trách nhiệm của từng huyện và Sở, ngành trong việc triển khai thực hiện các đầu việc, kịp thời tháo gỡ vướng mắc phát sinh theo từng nhóm vấn đề cụ thể, cũng được Chủ tịch Chu Ngọc Anh lưu ý.
Ngoài ra, Chủ tịch UBND thành phố cũng đề nghị các huyện thống kê những vấn đề cần xin chủ trương để báo cáo Thành ủy kịp thời xem xét, qua đó hỗ trợ 5 huyện hoàn thành việc phát triển thành quận theo đúng lộ trình.
Trước đó, UBND TP Hà Nội đã phê duyệt đề án phát triển lên quận đối với 5 huyện. Theo đó, đặt mục tiêu đưa huyện Hòa Đức lên quận vào năm 2020. Đối với huyện Đông Anh, Gia Lâm, Thanh Trì, Đan Phượng đặt mục tiêu lên quận vào năm 2025. Trong giai đoạn 2016 - 2020, UBND TP đã bố trí hơn 10.600 tỷ đồng để đầu tư các dự án cấp TP trên địa bàn 5 huyện này.