Tình yêu thương: tình cảm giữa con người với con người, là sự đồng cảm, thấu hiểu, sẻ chia, giúp đỡ nhau,… Con người chúng ta hãy biết yêu thương, san sẻ những điều nhỏ nhặt nhất với những người xung quanh để nhận lại tình yêu thương, sự tôn trọng của mọi người, làm cho cuộc sống này trở nên vui vẻ và hạnh phúc hơn.
Những tác phẩm văn học nói về tình yêu thương con người lớp 8
Mở bài:
Giới thiệu nói chung vấn đề xuất luận.
Thân bài:
– Mối quan hệ giữa văn chương và tình thương.
– Các tác phẩm văn chương thường ngợi ca, trân trọng những con người biết “thương người như thể thương thân”, giàu lòng mến thương và bác ái:
Tình yêu với những người nhà.
Tình yêu với những gì thân cận, bình dị bao quanh.
Tình yêu quê hương quốc gia…
[Mỗi ý đều có viện dẫn, phân tách, chứng minh.]
– Các tác phẩm văn chương cũng luôn lên án, phê phán những kẻ sống thiếu tình thương. [Gần giống như ở phần trên, lấy viện dẫn, phân tách, chứng minh.]
Kết bài:
Vai trò của các tác phẩm văn học trong việc bồi đắp tình mến thương trong tâm hồn mỗi người.
Văn học là gì ?
Văn học là 1 thành phầm ý thức mang tính thông minh cao, đề đạt những tâm tình tình cảm, ý kiến, tư tưởng của 1 con người về toàn cầu và xã hội bao quanh, cùng lúc nhân ấy biểu hiện cả tam quan, tâm hồn của 1 con người. Từ nghìn đời nay văn học đã hiện ra như là 1 phần cần phải có của lịch sử nhân loại, đề đạt nền tiến bộ của loài người, mà cho dù là văn chương của bất cứ nền văn hóa, cơ chế, thể loại, hay thời đoạn lịch sử nào văn chương vẫn luôn mang trong mình 1 đặc điểm chung nhất đó là gắn liền với tình thương của tư nhân theo những chừng độ không giống nhau.
Văn chương ở đây chỉ 1 phạm trù bao la bao gồm các tác phẩm văn học ở nhiều thể loại ứng với từng thời đoạn và sự tăng trưởng của loài người như thơ, từ, ca, phú, tiểu thuyết, truyện ngắn, truyện dài, văn chính luận, biền ngẫu, sử thi, truyền thuyết, ca dao, phương ngôn, thành ngữ,… do 1 tư nhân hay cộng đồng thông minh ra với mục tiêu chính là để biểu hiện các góc cạnh của tâm hồn tư nhân, mang những ý nghĩa nhân bản, đạo đức, giáo dục con người, dùng cho cho hoạt động chính trị, quân sự, hoặc thuần tuý là niềm vui cao nhã của bậc cao nhân mặc khách. Văn chương chủ đạo nhất vẫn là được lưu truyền bằng bề ngoài biên chép lại, mà cũng có 1 số thể loại văn chương dân gian thì được truyền mồm qua nhiều đời, chính vì thế phần nội dung thường có nhiều những chuyển đổi cho thích hợp. Có thể nói rằng văn học là 1 những kho tàng kiến thức bất tận của con người, là nơi lưu giữ những bộ óc nghệ thuật và thông minh nhất, hãy tưởng tưởng rằng toàn cầu này nếu ko có văn học có nhẽ sẽ buồn bực và âm u lắm, bởi con người sẽ mau chóng bỏ quên lịch sử gốc tích của mình, cũng ko biết được những nét đẹp truyền thống văn hóa của ông cha, cùng lúc cũng không thể mở mang tầm nhìn tư nhân, học hỏi tri thức phê duyệt những cuốn sách lớn lao. Có thể nói rằng chính văn học đã mang đến cho con người và toàn cầu 1 cuộc sống nhiều chủng loại và phong phú hơn.
Tình thương có thể hiểu 1 cách dễ dãi ấy là thứ tình cảm khởi hành từ tâm hồn của mỗi con người đối với các sự vật hiện tượng và những người bao quanh mình, nó bao gồm các thứ tình cảm như tình yêu quê hương, quốc gia, tự nhiên cuộc sống, tình cảm gắn bó, trân trọng đối với gia đình, người nhà, tấm lòng bác ái, trắc ẩn giữa con người với con người, sự bao dong thấu hiểu lẫn nhau,… Chung quy lại tình thương nghĩa là chỉ tất cả những thứ tình cảm mang tính hăng hái, khiến con người ta có ánh mắt bao dong trìu mến và thấu hiểu thêm được những trị giá trong cuộc đời, từ ấy hướng tới của 1 xã hội nhân bản, 1 tâm hồn cao cả hơn, xúc tiến con người hướng tới 1 cuộc sống tốt đẹp hơn, đạo đức hơn.
Văn chương chỉ đích thực là có ý nghĩa lúc bản thân nó bao hàm được những tình thương, và có ảnh hưởng hăng hái đến tư tưởng tình cảm của bạn đọc, và từ nghìn đời nay chưa lúc nào người ta thấy văn chương tách rời khỏi nhân tố tình thương. Trước hết nói về văn chương với tình yêu quê hương, quốc gia, đây có thể xem là 1 trong những nội dung và là chủ đề xuyên suốt trong văn chương dân tộc Việt Nam từ thời trung đại cho tới tận ngày bữa nay. Giả dụ trong văn chương trung đại, chúng ta có thể dễ ợt bắt gặp tình yêu quê hương, quốc gia, trình bày qua tư tưởng độc lập, tự cường, lòng tự trọng dân tộc, ý chí cố gắng chống giặc và lòng phẫn nộ giặc thâm thúy hiện ra trong hàng loạt các tác phẩm như: Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi, Nam quốc giang sơn của Lý Thường Kiệt, Hịch tướng sĩ của Hưng Đạo Thánh thượng Trần Quốc Tuấn, Chiếu dời đô của Lý Công Uẩn, Thuật hoài của Phạm Ngũ Lão, Phú sông Bạch Đằng của Trương Hán Siêu, Qua đèo ngang của Bà Huyện Thanh Quan,… và cả trong nhiều bài thơ khác nữa của Nguyễn Trãi ta đều thấy rất rõ điều đó. Trong văn chương tiên tiến, công đoạn 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ diễn ra thảm khốc, thì các tác phẩm văn học nói về đề tài yêu nước và chống giặc ngoại xâm lại càng nở rộ và đặc sắc hơn bao giờ hết. Về các tác phẩm thơ có thể kể tới Tây Tiến của Quang Dũng, Đồng đội của Chính Hữu, Quốc gia của Nguyễn Đình Thi, Khúc hát ru những em nhỏ béo trên lưng mẹ của Nguyễn Khoa Điềm, Từ đó, Việt Bắc của Tố Hữu,… trình bày ý thức đấu tranh chống giặc cứu nước của bao lứa tuổi thanh niên. Hoặc các bài thơ Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm, Nói với con của Y Phương trình bày tình cảm gắn bó sâu nặng với quê hương, con người phê duyệt những nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc. Về văn xuôi có thể kể tới các tác phẩm như Làng của Kim Lân, Đôi mắt của Nam Cao, Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành, Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi, tập Truyện Tây Bắc của Tô Hoài,… và nhiều các tác giả khác nữa đều trình bày rất đậm đặc 1 nội dung đó là lòng yêu nước thâm thúy, ý chí chí cố gắng chống giặc mạnh bạo của những con người người hùng trên mảnh đất hình chữ S. 1 số các tác phẩm khác trình bày tình yêu quê hương quốc gia phê duyệt việc ngợi ca vẻ đẹp của quê hương của con công nhân nếu như: Quê hương của Tế Hanh, Tiếng hát con tàu của Chế Lan Viên, Tùy bút Sông Đà, ký Cô Tô của Nguyễn Tuân, Ai đã đặt tên cho dòng sông của Hoàng Phủ Ngọc Tường,…
1 góc cạnh khác của tình thương được trình bày khá nhiều trong văn chương Việt Nam chính là tình cảm gia đình với các mối quan hệ anh em, vợ chồng, cha con, mẹ con,… chủ đạo được biểu hiện trong các câu ca dao, phương ngôn xưa. Giả dụ giữa tình cảm vợ chồng có câu: “Tay bưng dĩa muối chấm gừng/Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau” hay “Đồng vợ đồng chồng tát biển Đông cũng cạn”. Tình cảm anh em có câu “Anh em như thể tay chân/Rách lành đùm bọc dở hay đỡ đần”, tình phụ tử, mẫu tử có bài “Công cha như núi Thái Sơn/Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra…”. Trong văn chương tiên tiến cũng có nhiều tác phẩm đề đạt tình cảm gia đình như Cuộc chia tay của những con búp bê [Khánh Hoài], Những ngày trẻ thơ của Nguyên Hồng, Không gia đình của Hector Malot, Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa, Đò Lèn của Nguyễn Duy, Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi, Cổng trường mở ra của Lý Lan, Mùa lá rụng trong vườn của Ma Văn Kháng, Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng,… Tình cảm gia đình ở trong các tác phẩm này được biểu hiện 1 cách trực tiếp hoặc gián tiếp phê duyệt việc tác giả kiến lập cảnh huống và khắc phục từ ấy nhấn mạnh tầm quan trọng, mối quan hệ gắn bó, mến thương của những tư nhân trong 1 gia đình, ngợi ca tình mẫu tử, phụ tử, sự hy sinh của người cha, người mẹ dành cho những đứa con và tình cảm trân quý, ái mộ, mến thương của những đứa con dành cho tía má của mình, cùng lúc cũng khẳng định tầm quan trọng của gia đình trong xã hội, trong sự tăng trưởng toàn diện của mỗi tư nhân.
1 bình diện tầm thường nữa nhưng văn chương cũng thường hướng đến đó là tình thương giữa con người với con người, bao gồm tình yêu lứa đôi, sự thương xót thông cảm cho các số mệnh cùng khổ, sự thấu hiểu, ngợi ca vẻ đẹp của con người, đặc thù là người đàn bà dưới cơ chế phong kiến,… Có thể nói rằng đây là 1 trong những góc cạnh nhân bản, nhân văn nhất của văn chương, nó mang đến cho con người những góc nhìn mới, những tư tưởng mới, sự thấu hiểu thông cảm đối với những mảnh đời, những số mệnh không giống nhau, khiến con người ta biết mến thương, biết trân trọng cuộc sống hơn, biết sống nhơn nghĩa, tình cảm và giàu lòng mến thương hơn cả. Điều nhưng có nhẽ trước đây nếu ko có sự tác động mạnh bạo của văn chương, con người sẽ dễ mãi sống trong tầm nhìn eo hẹp, trong sự ích kỷ và thiếu tính sẻ chia. Văn chương với tình cảm bác ái giữa con người với con người là 1 thiên hướng sáng tác đã hiện ra từ sớm trong văn chương trung đại, trong Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi trình bày rõ nhất ở tư tưởng nhơn nghĩa, yêu dân, chua xót trước nghịch cảnh dân chúng bị giặc Minh giày đạp, thảm sát. Tới khoảng sau thế kỷ XV, là sự hiện ra của 1 loạt các tác phẩm ngầm lên án cơ chế phong kiến bất công, và bi cảm cho thân phận của người đàn bà trong xã hội cũ, cùng lúc ngợi ca những vẻ đẹp tâm hồn và ngoại hình của họ. Có thể kể tới các tác phẩm: Chinh phụ ngâm của Đặng Trần Côn, Cung ân oán ngâm của Nguyễn Gia Thiều, các sáng tác của Hồ Xuân Hương nếu như: Tình tự, Bánh trôi nước,… hay đặc thù lừng danh được xếp vào hàng tuyệt tác là Truyện Kiều của Nguyễn Du, không những thế còn có Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ,… Ở văn chương tiên tiến, tình cảm bác ái giữa người với người được trình bày chủ đạo trong các tác phẩm văn chương hiện thực: Chí Phèo, Đời thừa, Lão Hạc của Nam Cao, Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài, Vợ nhặt của Kim Lân, Chị Dậu của Ngô Tất Tố,… Tập hợp vào số mệnh khốn khổ của người dân cày trí thức cũ dưới cơ chế thực dân nửa phong kiến với tình cảm xót thương, thấu hiểu cùng lúc tỏ ý trân trọng, ngợi ca những vẻ đẹp đáng quý trong tâm hồn họ.
Tựu chung lại, tình thương là 1 nhân tố tối cần của văn chương, nếu 1 tác phẩm thiếu đi nhân tố này thì hầu như nó ko mang đến cho bạn đọc được bất cứ 1 trị giá nào. Bởi lẽ giữa bạn đọc và tác phẩm ko có được sự kết nối của cảm xúc, người đọc cũng ko hiểu được tâm hồn của người nghệ sĩ trắng trong tác, cũng như tư tưởng nhưng họ muốn phê duyệt tác phẩm để truyền đạt. Văn chương với tình thương có vai trò hết sức quan trọng trong cuộc sống của con người, nó đem đến cho con người những cái nhìn mới mẻ, phong phú và nhiều màu sắc hơn, làm sâu đậm hơn những tình cảm sẵn có và khai mở những tình cảm chưa có trong trái tim của mỗi con người, có ý nghĩa giáo dục hết sức béo đối với sự tồn vong của loài người.
Văn học nghệ thuật là thứ chỉ có trong đời sống văn hóa ý thức của con người, nó đem đến những ảnh hưởng nhất mực tới tâm tình, tình cảm và nhận thức của con người. Con người chúng ta luôn sống bằng tình thương và đề cao lòng bác ái, giữa văn chương và con người có sự kết hợp chính nhờ tình thương đó. Trong bản thân văn chương và tình thương của con người còn đó mối quan hệ thâm thúy, gắn bó khăng khít với nhau.
Văn chương khái quát được hiểu là 1 bộ môn nghệ thuật sử dụng ngôn từ, hình ảnh bằng nhiều phương thức không giống nhau để trình bày ý kiến, tư tưởng, tình cảm của người viết. Những tác phẩm văn chương là những văn bản mang ý nghĩa trị giá về trí óc, tư tưởng, triết lý cao, hoặc có thể đem lại sự đồng cảm trong nghĩ suy và nhận thức. Tình thương là 1 trong những góc cạnh tình cảm của con người, biểu thị của sự giao cảm giữa con người với con người và con người với toàn cầu bao quanh. Tình thương được trình bày trên nhiều giác độ không giống nhau, có thể là lòng đồng cảm, thương xót, có thể là ca tụng và trân trọng hay thậm chí là ngôn ngữ phê phán, lên án. Giữa văn chương và tình thương còn đó mối quan hệ hỗ tương và gắn bó khăng khít với nhau.
Trước hết, tình hải quan là mục tiêu rốt cục nhưng văn chương hướng tới, văn chương dù ở trên bình diện nào, được trình bày bằng cách nào cũng chỉ hướng tới tình thương của con người. Bởi 1 tác phẩm văn chương chân chính là phải hướng tới con người, dùng cho đời sống tình cảm của con người. Văn chương được coi như 1 đại diện của tính nhân bản, nhân đạo của con người, ko chỉ đem đến sự đồng cảm, thấu hiểu và sẻ chia với nỗi đau thương, bất công và mất mát của con người nhưng còn đi đến những góc khuất trong đời sống tình cảm của họ để chia sẻ. Giống như Ngô Tất Tố với những kiếp người như chị Dậu trong “Tắt đèn”, chị em Liên trong “Hai đứa trẻ” của Thạch Lam, hay Thúy Kiều trong “Truyện Kiều” của Nguyễn Du…
Văn chương còn là những bài ca, ngôn ngữ ngợi ca về tình thương, những phẩm giá cao đẹp của con người, vẻ đẹp trị giá và trân trọng tình cảm của con người. Tỉ dụ như ngợi ca về vẻ đẹp người đàn bà Việt Nam có “Thương vợ” của Tú Xương, ngợi ca tư tưởng nhân đạo như “Bình Ngô đại cáo” của Nguyễn Trãi… Phê phán và lên án những mặt tối trong xã hội cũng chính là biểu thị tình thương của văn chương, phê duyệt văn chương những đen tối, mặt trái của xã hội được phơi bày ra ánh sáng [Lão Hạc, Tắt đèn…], những thói hư tật xấu, tệ nạn xã hội được lên án mạnh bạo [Hạnh phúc của 1 tang gia, Những ngày trẻ thơ…], ngay cả việc lên án cơ chế xã hội các thần thế chèn lấn quyền sống con người cũng được triệt để qua văn chương [Truyện Kiều, Chí Phèo…]. Tình thương lại chính là nguồn cảm hứng bất tận cho văn chương, bởi trong mọi cảnh ngộ tâm lý và bối cảnh xã hội, tình thương của con người vẫn luôn còn đó. Văn chương có mặt trên thị trường để truyền tải tình thương và giữ giàng những trị giá tình thương của con người, mọi góc cạnh của tình thương đều được văn chương khai thác triệt để để có thể gắn kết con người, đưa con người gần lại với nhau và thấu hiểu nhau hơn.
Có thể khẳng định mối quan hệ giữa văn chương và tình thương là 1 mối quan hệ gắn bó chặt chẽ chẳng thể tách rời, trên cơ sở tình thương văn chương càng ngày càng tăng trưởng nhiều chủng loại cả về chiều rộng và chiều sâu, tình thương của con người nhờ có văn chương nhưng càng ngày càng thâm thúy và vươn đến những trị giá cao cả.
M.Gooc-ki đã nói “Văn chương là nhân học”. Nhân vật nhưng văn chương hướng tới là con người với “chữ người được viết hoa”. Có tức là, văn chương hướng về, đề cao, ngợi ca và bồi đắp “chữ người viết hoa” đó mọi thời đại để nó ngày 1 đẹp hơn, hoàn thiện hơn. Và trong rất nhiều nét đẹp của chữ viết hoa đó phải kể tới tình thương, lòng bác ái. Do đó ta thấy có sự tương đồng giữa văn chương và tình thương.
Tình thương vốn là 1 trong những đức tính của con người. Nó khởi hành từ tấm lòng, trái tim mỗi con người. Nó mang tính hướng thiện, nhân đạo và nhìn sự việc bằng sự gắn bó với những tư tưởng hay trị giá đạo đức được xã hội xác nhận. Là cơ sở gắn kết những mối quan hệ bao quanh, khiến cho khoảng cách giữa con người gần hơn. Từ xưa cho đến nay, dân tộc Việt Nam ta luôn đề cao tư tưởng bác ái, 1 đạo lí cao đẹp, truyền thống “lá lành đùm lá rách” cũng được phát huy qua nhiều lứa tuổi. Những tình cảm cao quý đó được kết tinh, tụ hội và đề đạt qua những tác phẩm văn chương dân tộc.
Nói văn chương luôn ngợi ca lòng bác ái và tình mến thương giữa người và người quả ko sai. Từ xưa trong văn chương dân gian các cụ đã đề cao tình mến thương con người. Ai trong chúng ta cũng thuộc lòng những câu ca dao như:
“Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng khác giống mà chung 1 giàn”
Hoặc câu:
“Nhiễu điều phủ lấy giá gương.
Người trong 1 nước phải thương nhau cùng”.
Rồi truyền thuyết “con Rồng cháu Tiên” giúp ta thông suốt hơn về từ “đồng bào”. Mẹ Âu Cơ và cha Lạc Long Quân đã sinh ra 1 trăm trứng và nở ra trăm con, 50 người con xuống biển sau này biến thành người miền xuôi, còn 50 người con khác lên núi sau này biến thành các dân tộc miền núi. Trước lúc đi, Lạc Long Quân có dặn Âu Cơ rằng: sau này có gì gieo neo thì tương trợ nhau. Điều ấy, cho thấy người xưa còn nhắc nhở con cháu phải biết thương mến, kết đoàn, giúp sức nhau. Ta còn bắt gặp rất nhiều những câu chuyện về lòng mến thương, tư tưởng nhân đạo của dân tộc trong văn chương dân gian qua hình ảnh chàng Thạch Sanh đại diện cho chính nghĩa, hiền từ, vị tha, can đảm, chuẩn bị tha thứ cho mẹ con Lý Thông, người đã bao lần tìm cách hãm hại mình. Rồi lúc mười 8 nước chư hầu kéo quân sang đánh Thạch Sanh nhằm cướp lại công chúa, chàng đã sử dụng cây đàn thần của mình để thức tỉnh lính tráng, khiến cho lính tráng tuần tự xếp giáp quy hàng nhưng ko cần động tới binh lửa. Chàng lại mang cơm thết đãi họ trước lúc rút về nước. Ta còn biết tới 1 cô út can đảm làm vợ chàng Sọ Dừa kì lạ. Câu chuyện về bông cúc trắng, bông hoa của tình mến thương mãnh liệt đã làm nên điều diệu kì trong cuộc sống. Còn biết bao câu ca, câu chuyện thấm đẫm tình thương trong văn chương dân gian ta chẳng thể nào kể hết.
Đọc văn chương trung đại ta lại thấy sự nối tiếp làm đẹp truyền thống ấy. Cáo bình Ngô của Nguyễn Trãi với tư tưởng nhân đạo cao cả:
“Đem đại nghĩa để thắng tàn bạo
Lấy chí nhân để thay hung bạo”
Chính là tư tưởng xuyên suốt mấy nghìn 5 dựng nước và giữ nước.
Chúng ta cũng từng đọc Truyện Kiều của thi hào Nguyễn Du và hẳn vẫn giữ Truyện Kiều trong đáy sâu thẳm tâm linh, để luôn tự mình được trằn trọc, chiêm nghiệm. Truyện Kiều, ko chỉ là bản cáo trạng tội ác của bọn quan lại phong kiến, còn là 1 quyển kinh về tình thương. Tình thương cha, tình thương mẹ, thương chị em cật ruột, thương người… như thể thương thân của nàng Kiều, đã in dấu ấn rất rõ tình thương bát ngát… của thi hào Nguyễn Du với thân phận những người đàn bà.
Tới văn chương tiên tiến ta lại bắt gặp tình mến thương rất con người ấy. Hình ảnh cậu nhỏ Hồng trong tác phẩm “Những ngày trẻ thơ”, đã cho chúng ta thấy rằng: “tình mẫu tử là nguồn thiêng liêng và diệu kì, là mối dây bền chặt ko gì chia cắt được”. Cậu nhỏ Hồng phải sống trong cảnh mồ côi, chịu sự hành tội của bà cô, cha mất, mẹ phải đi tha phương, đó vậy nhưng cậu chẳng phải ân oán giận mẹ mình, trái lại hết sức mến yêu, thương nhớ mẹ. Câu chuyện đã làm rung động biết bao trái tim của bạn đọc. Không chỉ đề đạt tình mẫu tử, văn chương còn cho ta thấy 1 tình cảm hết sức xinh xắn, thâm thúy ko kém, ấy là tình cảm vợ chồng. Tiểu thuyết “Tắt đèn” của nhà văn Ngô Tất Tố là minh chứng rõ nét nhất cho điều này. Nhân vật chị Dậu được tác giả khắc họa thành 1 người đàn bà tiêu biểu nhất trong văn chương hiện thực Việt Nam. Chị là 1 người vợ thương chồng, yêu con, luôn quan tâm, nhẹ nhõm chăm nom cho chồng dù trong cảnh ngộ gieo neo, nguy hiểm. Chị Dậu đã liều mạng: đánh trả tên người thân lí trưởng để bảo vệ cho chồng, 1 việc nhưng ngay cả con trai trong làng cũng chưa dám làm. Đọc truyện “Cuộc chia tay của những con búp bê” ta rưng rưng cảm động lúc chứng kiến cảnh anh em Thành và Thủy chia tay nhau đầy nước mắt. Tác giả muốn gửi tới chúng ta thông điệp về tình cảm và sự gắn bó giữa anh em với nhau trong gia đình nhưng các cụ xưa đã từng đúc kết:
“Anh em như thể chân tay.
Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần”
Kế bên việc ngợi ca những con người “thương người như thể thương thân”, văn chương cũng phê phán những kẻ ích kỉ, bất lương tâm. Trong truyện cổ tích “Tấm Cám”, chúng ta sẽ thấy được thái độ khinh ghét của mọi người đối với mẹ con Cám. Cái chết ở cuối câu chuyện đã lên án gay gắt: những kẻ ác phải bị trừng trị. Đáng ghê sợ hơn nữa là những người cạn tình máu mủ. Tiêu biểu là đối tượng bà cô trong truyện “Những ngày trẻ thơ”, 1 người ác nghiệt, thâm hiểm “giết thịt người ko dao”. Bà ta nói xấu, hạ nhục mẹ nhỏ Hồng trước mặt nhỏ, đứa cháu ruột của mình, đứa cháu mồ côi khổ thân đúng ra bà phải mến thương để bù đắp lại những mất mát nhưng nhỏ phải hứng chịu. Hay trong tiểu thuyết “Tắt đèn”, nhà văn Ngô Tất Tố đã cho chúng ta thấy sự gian ác, bất nhân của tên cai lệ và người thân lí trưởng. Chúng mạnh tay đánh đập những người thiếu sưu, tới những người đàn bà chân yếu tay mềm như chị Dậu nhưng chúng cũng ko tha. Rồi ông quan trong “Chết sống mặc bay” điển hình cho phân khúc cai trị, quan lại ngày xưa. Trong cảnh khẩn cấp, dân chúng đội gió, tắm mưa cứu đê thì quan lại ngồi thung dung đánh tổ tôm. Ngay cả lúc có người vào báo đê vỡ hắn vẫn thét lính đuổi ra và lúc quan béo ù ván bài phệ thì cũng là khi cả làng ngập nước, nhà cửa lúa má bị cuốn trôi hết, hoàn cảnh thật sầu thảm. Chính sự việc cao trào ấy đã lên án gay gắt tên quan hộ đê, hay chính là đại diện cho phân khúc cai trị, thờ ơ trước sinh mạng của biết bao người. Văn chương ko chỉ viết về tình thương, ngợi ca tình thương. Văn chương còn khơi dậy tình thương trong lòng chúng ta, muốn chúng ta sẻ chia, thông cảm với những con người xấu số. Không người nào thờ ơ, cầm lòng lúc đọc truyện Cô nhỏ bán diêm khổ thân và cảnh cô nhỏ chết trong đêm giao thừa lòng thầm hỏi trong cuộc sống này còn bao người sẽ chết như thế trước sự dửng dưng tới vô cảm của thiên hạ? Cũng bao lần ta bé lệ lúc đọc đoạn trích 1 cảnh sắm bán trong Tắt đèn lúc Ngô Tất Tố kể về cái Tí với bát cơm thừa của chó nhà Nghị Quế. Ta cũng không thể thờ ơ trước nỗi truân chuyên của người con gái tài sắc Thuý Kiều nhưng Nguyễn Du đã bao lần bé lệ khóc thương trong tác phẩm của mình. Rồi cảnh anh em Thành Thuỷ chia tay cùng những con búp bê làm lòng ta nhói đau lúc chứng kiến những xấu số của tuổi thơ và nỗi xấu số nhưng các em phải gánh chịu quá sớm. Từ việc khơi dậy tình mến thương đó, văn chương gửi tới chúng ta thông điệp: Hãy dâng tặng tình mến thương cho mọi người ta lại cũng được đón chờ nó.
Văn chương và tình thương luôn đi cùng hình thành trị giá thực sự cho mỗi tác phẩm cùng lúc giúp con người vươn đến chân – thiện – mĩ, hoàn thiện phẩm giá và tư cách con người. Và ở bất kì thời đại nào, trị giá béo lao nhất của văn học vẫn là “gây cho ta những tình cảm ta chưa có, luyện cho ta những tình cảm ta sẵn có”.
Nhắc đến văn là đề cập 1 dụng cụ biểu đạt xúc cảm của con người, đề cập văn chương là đề cập 1 ngành khoa học của văn học. Nghiên cứu văn chương chính là soi chiếu “3 chiều” đời sống lên “2 mặt phẳng” trang văn [Chế Lan Viên] để phân định mọi cung bậc tư tưởng, tình cảm của con người. Đừng hỏi hà cớ gì chỉ có tình thương nhưng sao chẳng phải là 1 loại tình cảm khác. Tình thương là cỗi nguồn của mọi xúc cảm vì nó khởi hành từ tấm lòng thật tâm, và cũng là điểm tới rốt cục nhưng con người cần đạt tới. Vì vậy như 1 lẽ thế tất, văn chương là tấm gương phản hình đời sống thì phải khêu gợi được sâu xa nhất đời sống là tâm hồn con người, là tình thương. Văn chương vận tải tình thương là văn chương chân chính!
Ầu ơ lời ru của mẹ, thoang thoảng giọng hò bên sông, đọc đôi câu đối đình làng… thế thôi là yêu, thế thôi là nhớ. Điều nhân văn nhất văn chương đem đến cho con người là cái tình yêu thương với cuộc đời bình dị. “Nắng cho đời nên nắng cũng cho thơ” [Huy Cận], để rồi văn thơ đã đi tiếp chặng hành trình của nó mang cái tình nồng đượm của đời tới với lòng người. Tình thương đời có nhẽ là mối tình thuỷ chung sống động nhất…
“Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới
Nước bủa vây, cách biển nửa ngày sông”
Không cầu kì hoa mỹ, “Quê hương” của Tế Hanh hiện lên trong sự vây bọc của nỗi nhớ da diết, có gì đâu chỉ 1 làng chài ven biển như mọi ngôi làng khác, chỉ là hoạt động lao động hết mực tầm thường, mà lòng yêu thương của thi nhân đã là chất xúc tác biến kí ức thành loại men ngọt ngào. Bao quanh cái bình dị thân thuộc chợt biến thành hình ảnh biểu trưng với sức gợi béo lao:
“Cánh buồm giương phệ như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng rộng lớn thâu góp gió”
Cái đẹp đâu chỉ có từ nghệ thuật nhân hoá thế này hay bản lĩnh liên tưởng thế nọ, cái đẹp nằm ở ngay đằng sau câu chữ, là lòng kiêu hãnh của thi sĩ về quê hương. Là mảnh đất, là dân chài, là cuộc đời lao động… tất cả đều còn đó trong cánh buồm đó, “cánh buồm giương phệ” biểu trưng cho lòng ham mê, niềm khát vọng đối với đời sống bình dị nhưng xinh xắn ở chốn quê hương mình. Để rồi “nay cách biệt lòng tôi luôn hoài tưởng”, bởi dễ dãi thôi, cái tình thương yêu đã thấm vào máu thịt nên “lúc ta đi đất đã hoá tâm hồn” [Chế Lan Viên].
Văn chương từ đời sống tới thẳng với mọi người, với sức vang danh riêng của tâm hồn, bằng ngôn ngữ riêng của tình cảm. Từ tình thương đời tới tình thương người là cuộc hành trình thế tất hình thành trị giá nhân bản thâm thúy của văn chương. Nó như nhân sự sống lên, khiến cho người ta trong cuộc sống giới hạn của mình có thể bước qua ngưỡng cửa của hàng trăm cuộc đời khác, cùng vui buồn, mong ước, toan lo với những con người khác. Ta vừa như quên mình, vừa như tự tìm ra mình trong sự đồng cảm bao dong đó. Ai nhưng ko xúc động trước hình ảnh của “cô nhỏ bán diêm” giữa mùa đông tái tê, cứ từng hồi quẹt lên những que diêm để ngọn lửa bé nhoi giữ lại những mong ước đời thường. Ánh sáng của những que diêm hay ánh sáng của tình yêu và niềm chờ đợi trong trái tim cô nhỏ? Chính ánh sáng đó đã lấy đi cảm giác về cái lạnh giá của trời đêm đang cướp dần sự sống ở trong em. Chính ánh sáng của trái tim lung linh như huyền thoại này đã khép lại câu chuyện bằng 1 hình ảnh hoàn hảo: 2 bà cháu cầm tay nhau và vụt bay lên cao. Điều nhưng Anđecxen gửi gắm vào câu chuyện còn gì khác ngoài việc đánh động tình thương của con người. Tác giả để cho nụ cười đọng lại trên môi em như biểu trưng của tấm lòng vị tha, nhân đức với cuộc đời. Nhưng đằng sau cuộc đời đó là 1 câu hỏi xót xa: vì sao 1 đứa trẻ ko được mỉm cười bằng những hình ảnh hình dung trước lúc về với cõi chết? Chính người đọc phải tự tìm lấy câu giải đáp.
Khơi gợi tình thương từ mặt trái của tình thương là cách tiếp cận với con người đau xót nhất. Không đau xót làm sao được lúc bữa nay chỉ là cái bóng lặng thầm còn sót lại của “vàng son” bữa qua. “Ông đồ” của Vũ Đình Liên là tiếng thổn thức nhân văn trước sự tàn lụi của 1 nền văn hoá, sự còn đó lây lất của 1 nghệ sĩ tài ba:
“Ông đồ vẫn ngồi ấy
Qua đường ko người nào hay
Lá vàng rơi trên giấy
Ngoài trời mưa bụi bay”
Xong xuôi bài thơ là câu hỏi khắc khoải vọng vào ko gian, vọng tới lòng người:
“Những người muôn 5 cũ
Hồn ở đâu hiện giờ?”
“Cái di tích tiều tụy đáng thương của 1 thời tàn” [cách nói của Vũ Đình Liên] đã ra đi cộng với thái độ dửng dưng, ghẻ lạnh của thiên hạ. Bài thơ nhẹ nhõm quá nhưng sâu nặng những nỗi bi cảm!
Thế giới thức tỉnh trong tôi, sự sống rộn rực trằn trọc trong tôi và muốn tôi hoà tan vào trong toàn cầu đó, muốn ban phát cho tất cả mọi người nhưng tôi càng thấy thêm gắn bó keo sơn bằng mối tình loài người. Ảnh hưởng của văn chương với con người là như thế! Qua “Chiếc lá rốt cục”, O-Hen-ri ko chỉ gửi thông điệp tình thương độc giả muôn lứa tuổi nhưng còn trình bày lòng tin yêu mãnh liệt về con người, tin rằng tình người có thể làm chỉnh sửa tất cả, kể cả cái chết. Bằng khát khao “1 ngày kia tôi sẽ vẽ 1 tác phẩm kiệt xuất”, bằng tấm lòng bác ái rộng lớn, cụ Bơ-men đã “quên mình” để cứu lấy sự sống cho Giôn-xi từ 1 “bức hoạ” đặc thù: chiếc lá thường xuân trên bức tường. Bệnh lao phổi từ Giôn-xi, cái chết chờ chực của cô đã chuyển giao sang người hoạ sĩ già. Điều còn lại chẳng phải là cái chết nhưng là tư cách sống, nghị lực sống của những con người “biết” cải tạo cảnh ngộ và “dám” cải tạo cảnh ngộ cho mình và cho người.
Văn chương chuyển tải tình thương và văn chương là tình thương! Tình thương trong văn chương là tấm lòng của nhà văn đối với đối tượng của mình, là những xúc cảm rung lên từ mỗi dòng văn, kiểu như “Nguyễn Du viết Kiều như có máu rỏ trên đầu ngọn bút, nước mắt thấm qua từng trang giấy” vậy! Tình thương đó tuy theo cách nhìn nhận của nhà văn thi sĩ đối với cuộc đời nhưng có nhiều sắc thái: 1 cảnh tình thương trắng trong với quê hương và con công nhân như “Quê hương” của Tế Hanh, 1 tình người rộng lớn và niềm tin kiên cố vào con người như “Chiếc lá rốt cục” của O-Hen-ri, hay 1 trằn trọc khắc khoải tới đau lòng vì sự thờ ơ, phũ phàng của thiên hạ như trong “Cô nhỏ bán diêm” của An-đéc-xen hay “Ông đồ” của Vũ Đình Liên. Nhưng rốt cục vẫn là cái tình loài người.
Ta đứng giữa cuộc đời bao la của loài người, 2 chân ta đứng trên mặt đất, lòng ta tỏa rễ vào đời đế 1 ngày người ta hiểu ra rằng:
“Có gì đẹp trên đời hơn thế
Người yêu người sống để yêu nhau”
[Tố Hữu]
Ấy là thông điệp nhưng văn chương chân chính gửi tới con người từ muôn lứa tuổi.
Bắt đầu từ xa xưa con người biết đề đạt tâm tình tình cảm của mình qua văn chương truyền mồm hay trên những trang giấy, văn chương đã biến thành người bạn thân thiện, gắn bó với con người. Nó là sợi dây kết hợp vô hình khiến con người xích lại gần nhau hơn. Văn chương tạo điều kiện cho con người chung sống với nhau bằng tình cảm xinh xắn, sự sẻ chia và thông cảm. Vì vậy ngay kể từ sinh ra, văn chương và tình thương đã có mối quan hệ chặt chẽ: tình thương hình thành sự quyến rũ cho văn chương và văn chương có nhiệm vụ quan trọng là truyền tải tình thương.
Văn chương hết sức quan trọng đối với cuộc sống ý thức của con người. Nó là 1 bộ môn nghệ thuật có từ rất lâu đời, là dụng cụ giúp con người bộc bạch xúc cảm hay tình cảm của mình bằng những từ ngữ, kí hiệu và con dấu. Các tác phẩm văn chương được làm nên từ các chất liệu có trong cuộc sống chính vì thế chúng mô tả được cuộc sống muôn hình vạn trạng 1 cách sống động và xác thực hơn bất kỳ người nào. Văn chương cũng chính là chiếc chìa khóa vàng mở mang lòng bác ái trong tâm hồn, tăng trưởng tư cách tốt đẹp. Văn chương gồm nhiều thể loại tác phẩm nghệ thuật như truyện ngắn, tự truyện, hồi kí hay tiểu thuyết,…
Ta có thể nói văn chương là nhân học, nghĩa là nó có tính nhân bản. Văn chương chứa đựng trong nó muôn ngàn những tình cảm tốt đẹp giữa con người. Ấy chính là tình thương. Nhưng chi tiết hơn, tình thương được trình bày trong văn chương khá thâm thúy và đa chiều. Chúng trình bày những cung bậc xúc cảm không giống nhau của con người. Ấy cũng là lúc những nhà văn, nhà thơ biểu hiện sự bi cảm xót xa thâm thúy đối với những mảnh đời, thân phận xấu số; phê phán gay gắt những việc làm sai lầm và những kẻ giày đạp lên con người; hay là lời ngợi ca vẻ đẹp quê hương, tự nhiên, quốc gia.
Văn chương và tình thương phần đông là 2 định nghĩa chẳng thể tách rời, có quan hệ chặt chẽ với nhau. Văn chương trình bày tình thương trong nhiều mối quan hệ không giống nhau. Ấm áp và khẩn thiết như tình cảm gia đình, cái nôi tạo nên phẩm giá đạo đức của mỗi người. Cũng vì thế nhưng người xưa cũng rất coi trọng tình cảm thiêng liêng này và trân trọng đặt nó lên bậc nhất qua câu ca dao:
“Công cha như núi ngất trời
Nghĩa mẹ như nước ngời ngời biển Đông”
Công sức cao cả của người bố cùng tình thương vô bến bờ của người mẹ được so sánh với các hình ảnh hùng vĩ của tự nhiên đã in sâu vào tâm não những người làm con tạo điều kiện cho họ làm tròn chữ hiếu, đền đáp lại công ơn trời biển của tía má. Còn trong văn chương tiên tiến, tác phẩm điển hình nhưng ta đã được học là “Trong lòng mẹ”. Bài văn trình bày tình cảm trắng trong, thâm thúy của nhỏ Hồng đối với người mẹ xấu số của mình. Bằng cả tâm hồn và tình mến thương, em đã cố giữ cho hình ảnh người mẹ nhân đức, hiền dịu ko bị vấy bẩn bởi những hủ tục và định kiến hiểm độc. Tại sao nhưng 1 cậu nhỏ còn bé đã có thể có tình thương béo lao và lòng tin cậy tuyệt đối về người mẹ tới vậy?
Tình cảm gia đình ko chỉ có tình mẫu tử nhưng còn có tình anh em đượm đà. Sau lúc đọc tác phẩm “Bức tranh của em gái tôi” bạn có thể cảm thu được tấm lòng khoan thứ, chuẩn bị tha thứ cho người anh trai để rồi tạo điều kiện cho người anh thức tỉnh khỏi sự ghen tị và ghét ghen. Cũng là tình cảm anh em mà bài “Cuộc chia tay của những con búp bê” lại thấm nặng nghĩa tình và cuộc chia ly đẫm nước mắt, buồn tủi của những đứa trẻ xấu số. Mến thương nhau biết bao thì khi xa nhau càng đớn đau bấy nhiêu. Nỗi đau ấy đã để lại 1 ấn tượng sâu nặng trong lòng người đọc, khiến họ càng thêm xót xa và bái phục tình cảm khẩn thiết của 2 anh em Thành và Thủy.
Không chỉ thế, văn chương cũng góp phần khắc họa nên sự thân cận, thân thiện và vui vẻ của tình bạn – 1 thứ tình cảm đẹp chẳng phải chuộc lợi, suy tính. Và ấy chính là những gì nhưng Nguyễn Khuyến đã mô tả 1 cách sống động trong bài thơ “Bạn tới chơi nhà”. Bắt đầu bài thơ là 1 câu chào hỏi vồn vã, thân mật như reo lên lúc người bạn tri âm tới. Bằng 1 giọng văn hóm hỉnh, ông đã nêu lên những thiếu thốn về vật chất để khẳng định 1 tình bạn gắn bó giữa mình và bạn. Phcửa ải ấy là 1 tình bạn cao đẹp vượt lên trên tất cả những bình thường về vật chất và tài sản để tới với nhau bằng tấm lòng.
Ngoài tình thương đối với những người nhưng ta thân quen, văn chương cũng ca gợi tình cảm giữa những người cùng chung sống trong 1 xã hội. Thành ra, “thương người như thể thương thân” từ lâu đã biến thành 1 truyền thống đạo lý của người Việt Nam.
Văn chương ngợi ca tình cảm đẹp và cùng lúc cũng phê phán những việc làm, hành động hay những kẻ giày đạp lên con người. Văn chương luôn lên án gay gắt những kẻ chỉ biết nghĩ đến bản thân nhưng dửng dưng với mạng sống của người khác. Nhân vật tiêu biểu nhưng học trò đã được học là viên quan phụ mẫu trong bài “Chết sống mặc bay”. Hắn là 1 con người tàn nhẫn tới độ có thể thản nhiên nhưng ngồi chơi bài khi mà mưa bão đang cướp đi mạng sống của những người thứ dân. Tiếng thét kinh hồn hòa cộng với tiếng gió giật, mưa rít vẫn ko làm bậc “quan tía má” bận tâm. Câu chuyện xong xuôi cũng là khi quan thắng ván bài, tất cả mọi thứ đều chìm trong biển nước. Nụ cười hể hả, phi nhơn nghĩa của quan vang lên càng xoáy sâu vào lòng người đọc sự bi cảm, xót xa tới tột đỉnh tới những con người xấu số. Câu chuyện “Cô nhỏ bán diêm” đã nhẹ nhõm đi vào lòng người đọc bởi hiện lên từng trang sách là hình ảnh của 1 em nhỏ mồ côi nghèo đói ko được sống trong khoảng tay mến thương của gia đình. Tình cảnh ấy còn đáng thương hơn lúc con người bao quanh cũng giá lạnh như mùa đông hà khắc. Câu chuyện đã cáo giác 1 cách bí ẩn sự dửng dưng và vô tâm của xã hội khi bấy giờ đã đẩy những con người nghèo đói vào bước đường cùng.
Và ngay với những kẻ tàn ác gian trá, gian trá cũng vậy văn chương quyết ko nương tay với chúng. Như trong chuyện Lí Thông rốt cục cái thiện cũng thắng cái ác, 2 mẹ con Lí Thông bị trở thành những con bọ hung suốt ngày chui rúc ở những chốn dơ bẩn cho tới cuối đời vì những tội ác chúng đã gây ra.
Văn chương nước ngoài cũng góp phần làm phong phú thêm kho tàng tình cảm của con người. Đặc thù nó ngợi ca cả tình cảm đẹp giữa những người ko cùng đại tràng máu mủ. Và O’henry đã chỉ rõ cho ta thấy điều ấy qua tác phẩm “Chiếc lá rốt cục”. Khi Giôn-xi bị ốm, Xiu cùng cụ Bơ-men đã hết dạ chăm nom mong giành lại cô khỏi cái chết đang tới gần. Cụ Bơ-men tuy chỉ hiện ra rất ít mà lại để lại ấn tượng thâm thúy nhất. Cụ mến thương Giôn-xi như con gái mình và chuẩn bị hi sinh mạng sống của mình để cứu Giôn-xi khỏi những nghĩ suy thất vọng đang kéo cô xa dần cuộc sống thực tại.
Văn chương trau dồi tình thương, gợi xúc cảm cho con người, khiến cho họ gắn bó với nhau. Có người đã từng nói “Tình cảm của con người cũng giống 1 viên kim cương thô nhưng nhờ có văn học “mài nhẵn” mới biến thành viên ruby đẹp gấp vạn lần”. Đọc các tác phẩm văn chương ta thấy gần hơn với những đối tượng trong chuyện và từ ấy biết lắng tai, rung động, thông cảm, san sẻ. Ấy là bước tiên phong để hình phẩm giá đạo đức và từ ấy có những nghĩ suy, hành động đúng. Quả thật ko sai, như M.Gorki đã từng nói “xét tới cùng, ý nghĩa đích thực của văn chương là nhân đạo hóa con người”. Nhờ thế, văn chương ko chỉ ngừng lại ở trị giá văn học nhưng còn được mở mang thành những viên gạch trước hết xây cất ngôi nhà của tình thương giữa con người với con người trong xã hội.
Từ tất cả những viện dẫn trên ta càng thấy văn chương và tình thương gắn bó chặt chẽ với nhau tới chừng nào. Bởi lẽ tình thương khởi nguồn cho văn chương và làm cơ sở để văn chương tiếp diễn truyền tải tình thương. Văn chương và tình thương hòa quyện vào nhau và hình thành những điều tốt cuốn hút nhất cho con người giúp con người tăng trưởng theo 1 định hướng chung để ngày 1 hoàn thiện. Có vậy, con người mới có thể cùng nhau chung sống trong tình mến thương.