Cai lệ: tay sai, hống hách, hung bạo, chuyên đánh người => hiện thân của tầng lớp thống trị đương thời. Tác giả miêu tả hắn qua giọng điệu và cử chỉ để vạch trần bộ mặt hắn.
Trả lời:
Diễn biến tâm lí của chị Dậu: Ban đầu chị còn nhún nhường, van xin nhưng tên cai lệ vẫn không chịu tha, còn đánh đấm chị => Chị liều mạng cự lại bằng lý lẽ, thay đổi xưng hô thành Tôi – ông, mày – bà => tên cai lệ tát chị => chị vùng lên quật ngã lại bọn tay sai
\=> chị Dậu là người phụ nữ hiền lành, thương chồng, sống nhẫn nhục và có tinh thần phản kháng mạnh mẽ.
Trả lời:
Nhan đề phản ánh quy luật: có áp bức sẽ có đấu tranh. Đặt tên như vậy là thỏa đáng vì đó là điều tất yếu: có áp bức tất có đấu tranh, khởi nghĩa.
Trả lời:
Đoạn đó là sự phát triển phù hợp với logic và tính cách nhân vật: Ban đầu ở thê yếu, chị còn van xin nhún nhường. Nhưng tên cai lệ lại càng quá quắt, đánh chị. Diễn biến tâm lý chị dậu thay đổi được thấy qua cách xưng hô. Và khi bị dồn vào đường cùng chị vùng dậy mạnh mẽ, quật bọn chúng => cho thấy ngòi bút đầy tinh tế của nhà văn.
Trả lời:
Lúc đó nhân dân ta bị áp bức, khởi nghĩa còn lẻ tẻ vài nơi và sớm bị đàn áp. Tuy nhiên với "Tắt đèn" đã gợi lên một niêm tin ở nhân dân: dám đấu tranh, dám phản kháng, ngay cả chị Dậu [một người phụ nữ] còn dám làm vậy. => "xui người nông dân nổi loạn" chỉ là cách nói vui của kêu gọi kháng chiến, đấu tranh.
Soạn bài Tức nước vỡ bờ siêu ngắn nằm trong mục lục soạn văn 8 siêu ngắn. Bài soạn này giúp cho các bạn trả lời các câu hỏi trong SGK, đồng thời gợi ý cho các bạn nắm những kiến thức trọng tâm của bài học trước khi đến lớp. Mời các bạn tham khảo
Soạn bài Tức nước vỡ bờ siêu ngắn
I. Khái quát tác giả Ngô Tất Tố và đoạn trích Tức nước vỡ bờ
1. Tiểu sử nhà văn Ngô Tất Tố
Nhà văn Ngô Tất Tố quê ở làng Lộc Hà, tổng Hội Phụ, phủ Từ Sơn, Bắc Ninh [nay là thôn Lộc Hà, xã Mai Lâm, huyện Đông Anh, Hà Nội]. Ông là một nhà văn, nhà báo, nhà Nho học và nhà nghiên cứu có ảnh hưởng ở Việt Nam giai đoạn trước 1954.
Ngô Tất Tố được coi là nhà văn hàng đầu của trào lưu hiện thực phê phán ở Việt Nam trước 1945 với các tác phẩm tiêu biểu như "Tắt đèn", "Việc làng", "Tập án cái đình".
Ông có các bút danh Bắc Hà, Thiết Khẩu Nhi, Lộc Hà, Tân Thôn Dân, Thục Điểu, Lộc Đình, Thôn Dân, Phó Chi, Tuệ Nhơn, Thuyết Hải, Xuân Trào, Hy Cừ…
2. Hoàn cảnh sáng tác Tức nước vỡ bờ
Đoạn trích Tức nước vỡ bờ trích từ chương XVIII của tiểu thuyết Tắt đèn- tác phẩm tiêu biểu nhất của Ngô Tất Tố
3. Nội dung và nghệ thuật đoạn trích Tức nước vỡ bờ
- Nội dung: Bằng ngòi bút hiện thực sinh động, đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” đã vạch rõ bộ mặt xấu xa, tàn bạo của xã hội thực dân phong kiến đương thời đẩy người nông dân vào tình cảnh vô cùng khốn khổ, bế tắc, khiến họ phải liều mạng cự lại. Đoạn trích còn cho thấy vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ nông dân, vừa giàu tình yêu thương vừa có sức sống tiềm tàng, mạnh mẽ
- Nghệ thuật:
Nghệ thuật tạo tình huống truyện có tính kịch
Nghệ thuật xây dựng nhân vật: miêu tả nhân vật chân thật, sinh động về ngoại hình, ngôn ngữ, hành động, tâm lí.
Đoạn trích tiêu biểu cho ngòi bút hiện thực, ngôn ngữ kể chuyện vô cùng linh hoạt.
4. Bố cục Tức nước vỡ bờ
Văn bản chia thành 2 đoạn:
- Phần 1 [từ đầu ... ngon miệng hay không]: Cảnh chị Dậu chăm sóc chồng.
- Phần 2 [ còn lại]: Cảnh chị Dậu phản kháng.
5. Tóm tắt Tức nước vỡ bờ
Gia đình chị Dậu nghèo khó, không đủ tiền nộp sưu. Anh Dậu vì thế mà bị đánh đập tàn nhẫn. Được bà hàng xóm cho bát gạo, chị Dậu nấu cháo cho chồng ăn. Cháo vừa kề miệng, cai lệ và lính đã xông vào bắt chị Dậu nộp sưu. Chị xin khất, chúng đánh chị và toan lôi anh Dậu đi. Chị cầu xin không được, quá phẫn uất, chị đã vùng lên chống trả lại bọn chúng, quật ngã bọn tay sai của lí trưởng.
Soạn bài Tức nước vỡ bờ ngắn gọn
Câu 1: [trang 33 sgk Ngữ văn 8 tập I]:
Khi bọn tay sai xông vào, tình thế của chị Dậu.
- Gia cảnh khốn cùng: Nghèo túng phải bán con, bán chó, chạy vạy nộp sưu cho chồng còn bị bắt nộp thêm suất sưu cho em chồng đã chết từ năm ngoái.
- Chồng vừa tỉnh sau một trận đòn thừa sống thiếu chết
- Anh Dậu vừa bưng bát cháo kề miệng
Câu 2: [trang 32 sgk Ngữ văn 8 tập I]:
Nhân vật Cai lệ:
- Một tên tay sai mạt hạng dưới quyền lí trưởng
- Hắn chuyên đi đòi sưu thuế, thúc sưu và bắt bớ, đánh đập người dân.
- Ngoại hình: Lẻo khoẻo, giọng khàn khàn, giọng hầm hè
- Hắn xông vào nhà chị Dậu, thúc sưu khi anh Dậu vừa bị một trận thập tử nhất sinh hôm qua. Chị Dậu xin khất:
+ Chúng đánh đập chị
+ Toan nhảy vào trói anh Dậu.
+ Hành động, ngôn ngữ: Cầm roi cầm thước, thét, quát mắng, xưng hô “ông”-“thằng”, “ông”-“mày”.
Câu 3: [trang 33 sgk Ngữ văn 8 tập I]:
Diễn biếm tâm lí chị Dậu trong đoạn trích:
- Ban đầu:
+ Ngôn ngữ: “ông”, xưng “cháu”. Lời van xin ha thiết “cháu van ông,...”
+ Hành động: Run run, chạy đến đỡ tay cai lệ, vẫn thiết tha...
→ Nhẫn nhục, nhún nhường, chịu đựng
- Khi Cai lệ đánh chị và sấn đến trói anh Dậu:
+ Xưng hô: ông-tôi, sau đó mày-bà. Lời nói đầy quyết liệt thách thức.
+ Hành động: mạnh mẽ, khỏe khoắn túm cổ cai lệ, ấn dúi ra cửa, túm tóc lẳng cho một cái…
→ Mạnh mẽ, dũng cảm, quyết liệt
* Diễn biến tâm lí của chị Dậu chân thực và hợp lí theo quy luật “tức nước vỡ bờ”. Chị Dậu hiện lên là một người phụ nữ giàu tình thương yêu chồng, nhẫn nhịn, chịu đựng nhưng cũng vô cùng can đảm, mạnh mẽ, giàu sức phản kháng.
Câu 4: [trang 33 sgk Ngữ văn 8 tập I]:
- Nhan đề “tức nước vỡ bờ” thể hiện quy luật: Có áp bức sẽ có đấu tranh, con người sẽ vùng lên phản kháng khi bị đè nén bởi áp bức, bất công.
- Đặt tên như vậy là thỏa đáng, phù hợp với diễn biến câu chuyện và hoàn cảnh của của chị Dậu.
Câu 5: [trang 33 sgk Ngữ văn 8 tập I]:
“Cái đoạn chị Dậu đánh nhau với tên Cai Lệ là một đoạn tuyệt khéo”:
- Tình huống truyện gay cấn: Anh Dậu đang trong tình thế nguy cấp, bị uy hiếp tới tính mạnh. Chị Dậu dù van xin tha thiết, nhưng bị chúng đánh và toan bắt trói anh Dậu, trước hoàn cảnh ấy chị Dậu đã phản kháng mạnh mẽ.
- Nghệ thuật khắc họa tính cách nhân vật:
+ Chị Dậu: hiền lành, yêu thương chồng con, nhẫn nhục, chịu đựng nhưng vẫn có sức sống tiềm tàng, mạnh mẽ.
+ Cai lệ: ác độc, ngang ngược, hung hãn
- Nghệ thuật đối lập:
+ Ngoại hình: Chị Dậu lực điền >< bọn tay sai sức lẻo khẻo, ngã chỏng quèo…
+ Ngôn ngữ, hành động: Ngôn ngữ xưng hô, hành động van xin >< phản kháng, biến đổi theo hoàn cảnh và tâm lí nhân vật.
- Giọng văn ở đoạn này có pha sự hài hước, châm biếm, mỉa mai bọn tay sai.
→ Đoạn đánh nhau của chị Dậu đã khắc họa thành công hình ảnh người phụ nữ Việt Nam hiền hậu nhưng cũng mạnh mẽ, kiên cường dám chống lại bè lũ tay sai phong kiến tàn bạo, vô nhân tính.
Câu 6: [trang 33 sgk Ngữ văn 8 tập I]:
Qua tác phẩm “Tắt đèn” và đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” Ngô Tất Tố đã “xui người nông dân nổi loạn”: Hoàn cảnh của chị Dậu, sự phản kháng của chị như một mồi lửa thổi bùng ngọn lửa đấu tranh của nhân dân ta.
- Phản ánh quy luật: Có áp bức tất có đấu tranh, phải dùng bạo lực để làm cách mạng.
- Ngô Tất Tố nhìn thấy sức mạnh tiềm tàng của nhân dân ta.
VnDoc đã hướng dẫn các bạn Soạn bài Tức nước vỡ bờ siêu ngắn, sẽ là tài liệu hay nhằm hướng dẫn trả lời và giải đáp các câu hỏi trong bài, đồng thời có thêm những kiến thức mới mẻ và thú vị. Chúc các bạn học tốt, mời các bạn cùng tham khảo
............................................
Ngoài Soạn bài Tức nước vỡ bờ siêu ngắn. Mời các bạn học sinh còn có thể tham khảo thêm Soạn văn 8, soạn bài 8, Soạn văn 8 VNEN hoặc đề thi học kì 1 lớp 8, đề thi học kì 2 lớp 8 các môn Toán, Văn, Anh, Lý, Địa, Sinh mà chúng tôi đã sưu tầm và chọn lọc. Với đề thi học kì lớp 8 này giúp các bạn rèn luyện thêm kỹ năng giải đề và làm bài tốt hơn. Chúc các bạn học tốt