Mô tả tài liệu
Nối tiếp nội dung của phần 1 Tài liệu Phương pháp luận nghiên cứu khoa học, phần 2 trình bày các nội dung: Chứng minh luận điểm khoa học, trình bày luận điểm khoa học, tổ chức thực hiện đề tài. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.
Phần 5 CHỨNG MINH LUẬN ĐIẺM KHOA HỌC I. ĐẠI CƯƠNG VÈ CHỨNG MINH LUẬN ĐIẾM KHOA HỌC Vấn đề cùa ngưòi n9,hiẽn cứu là phải chứng minh luận diêm khoa học của minh, tức chứng minh già thuyết do mình đặt ra. Muốn chứng minh inột luận điềm khoa học, người nghiên cứu phải có đầy đù luận cứ khoa tim được các 'uận cứ và làm cho luận cứ có sức tluiyêt phục ngưòi nghiên cứu phai sử dụng những p h ư ơ ng ph áp nhắt định. Phưcmg pháp ờ đây bao gém hai loại: phuong pháp tìm kiếm luận cứ và phương pháp sấp xếp các luùn cứ đề chứng m inh luận điểm khoa học. Đó là những việc làm cần thiết cùa người nghiên cứu trona quá trình chứng minh luận điểrr khoa học cùa minh. 1. cểu trúc logic cùa phép chứng minh Cấu trúc logic của phép chứng minh được nghiên cứu trong logic học, gồm 3 bộ phận hợp thanh: Luận điểm, Luận cứ và Pliưong điểm [thuật nị.ũ logic gọi là L uận đề], là điều can chứng minh trong một nghiên cứu khoa học. Luận điểm trả lời câu hòi: ‘Cẩn chứng minh điều gì?”, về mặt logic học, luận điếm là một phán hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN tinh chân xác cua I1Ó cẩn được chứna minh. Ví dụ, khi pliát hiện ria ìạ [tia phóng xạ] trong một thí nghiệm lioá học, M arie Curie đã phan đoan ràng Có lẽ nguyên tố phát ra lia lạ là một nguyên tổ chưa đuọc biêt đẽn trong bàng tuần hoàn M enđelẻev” . Đó lả một luận điểm mà sau này M arie Curie phái chứng minh. L uận c ứ là bắng chừng đirọc đưa ra đế chứng minh luận điểm. Luận cú đtrọc xây dựng từ những thông tin thu đ ư ọc nhò đọc tài liệu, quan sát hoặc thực nghiệm. Luận cứ trả lòi câu hòi: “Chứng minh bang cái gì? Vẽ m ặt logic, luận cứ là phán đoán mà tính chân xác đã đưọc chứng minh và được sir dụng làm tiền để để chứng minh luận điểm. P h ư o n g pháp , là các cách thức được sử dụng để tìm kiếm luận cứ và to chức luận cứ để chứng minh luận điếm [luận đề]. Trong logic học có một khái niệm tương đương, là “Luận chứng” . Tuy nhiên, ban đâu kliái niệm này trong logic học chi mang nohĩa là “Lập luận” . Có thể xem xét một ví dụ, trona bài “Có thể ngăn ngừa bệnh dị ừng thírc ăn ở tré sơ sinh?” 28 có đoạn viết SO' sinh thường hay m ác phải căn bệnh dị ứng thức ăn. Tuy nhiên điêu này không hoàn toàn do lỗi vê sự chăm sóc cùa ngưòĩ me, mà phụ thuộc chù yếu vào thè trạng của cha me. Nếu không người nào trong hai bố mẹ bị dị ứng thì tỷ !ệ dị ứng thức ãn cùa tre chi ò mức -7 Tronc loeic học hiiVh thức có một cập khái niệm dươc sử dụng bảna những thuật nGỮ tiẻne Việt khác nhau một số tác eià dúne "chân xảc/phi chân xác", một sổ lác eiá khác dúne "chân thực/giã dổi'1. Trong sách này dùng cặp thuật ngữ thứ nhất, vị nó ITIOII" \ nehĩa thuần lu\ khoa học Khi nói "chân thực/gia doi" thường mang ý nghĩa đạo đức. Tròn® khoa học. [hưóng khi nhá nghiên cứu rắt chân thực, nhưr.g kểt qua Ihu nhân dược Ihi lai phi chán \ác -s I lổna Nea Có thè nạiin Iiựừa bệnh d i ừng llìủc àn ờ tre sơ sinh7 ‘‘Khoa hpc và Đòi sốns" .Sổ hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN Nếu một trong hai ngư ji mắc phải chứng bệnh C hương trinh chính thức • Chưcmg trình các chuyên đề hoặc các phân ban • C ác chuông trinh tự chọn D anh sách th àn h viên . T hành viên chinh thức • T hành viên dụ thính . K liach m hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN nghi thức • Lòi khai mạc . Phát biểu ý kiên cùa các nhân vật quan trọng . Phát biểu ý kiến cùa các khách mời Phần II. PHÂN CÁC 1ỈÁ0 CÁO VÀ THÔNG BÁO KHOA HOC Báo cáo khoa học • Các báo cáo . Các báo cáo chuyên đề/báo cáo phân ban • Tóm tắ t các báo cao không kịp gửi trước hoặc không có điêu kiện in toàn báo khoa học . Các thông báo có ý nghĩa chung . Các thông báo theo chuyên đề/thông báo phân ban Phần III. PHẢN PHỤ ĐÍNH • Biên bàn hội nghị • Thư ghi nhớ sau hội nghị • Các văn kiện chuyê n khảo sau hội nghị • Thoà thuận chung /ề họp tác sau hội nghị [nếu có] • Địa chì các thành viên tham gia hội nghị 4. Điều tra bầng bàng hòi Điểu tra bâng bảng hòi vôn là phương pháp của xã hội học. nhung đã được áp dựng phố biến trong nhiều lĩnh vực. v ề m ặt kỹ' thuật cùa phu ong pháp điều tra bắm; bàng hỏ] có ba loại công việc phải quan tâm: cliọn mẫu, thiết kế bảng càu hói và xừ lý kết quả. Thử nhât: Chọn hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN chọn mau phài đảm bào vừa mang tính ngẫu nhiên, vữa mang tưih đại dien. tránh chọn mâu theo định hưóìig chù quan của người nghiên cứu. Một SÒ cách chọn mẫu đả được nêu trong Mục II, Bài 5. bao gồm: • Lây mâu ngẫu nhiên • Lây mẫu hệ thống • Lây mầu ngẫu nhiên phân tầng • Lâv mẫu hệ thống phân tầng • Lay mầu tùng cụm Thứ hai: Thiết ke bảng câu hòi Có hai nội dung được quan tâm trong khi thiết kế bảng câu hỏi: [1] Các loại câu hói; và [2] T rật tự logic cùa các câu hòi. - Các loại câu hoi Các loại câu hỏi phải đảm bào khai thác cao nhất ý kiến của cá nhân từng người được hòi. Tốt nhất, phải đặt câu hòi vào những công việc cụ thề liên quan đến cá nhàn mỗi người, chẳng hạn: "Thu nhập của bạn'' hoặc "Ti lệ phần trăm thu nhập dành cho bữa ăn trong gia đặt những câu hỏi yêu cầu người ta đánh giá về người khác, chẳng hạn, ' ‘Nhân viên ở đây có yên tàm công tác không?”, hoặc những câu hói ô tầm quá khái quát, chang hạn: "Chính sách đối với giáo viên hiện nay có họp lý số loại cẫu hói thông dụng trong các cuộc điều tra được trinh bày trong Bàng 12. bao 12[a] câu hói kèm phương án trá lời "có" và Anh/Chị đã từng tham gia nghiên cứu khoa học - Nếu câu trà lời là không, xin trả lời câu 2 □ Có - Nếu câu trá lời lá có, xỉn trà lời từ câu 3________ □ hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN Câu hói kèm nhiêu phương án trà lời 2. Nếu câu trả lời là khònq. xin cho biết lý do 3 Nêu câu trả lời là có, xin cho biết Anh/Chị khoa học trong trường hợp nào? □ Khõng thuộc cơ quan khoa học □ Cơ quan không có đề tài □ Không có cơ hội nghiên cứu □ Không quan tâm □ Làm theo đế tài cùa cơ quan □ Ký hợp đồng với mỏt đối tác □ Theo đề tài của thày/cô giáo □ Tự làm theo sờ câu hói kèm phương án trả lời có trọng sô 4. Anh/Chị có đổng tinh với ý kiến cho rầng việc cấp □ Có phát tài chính cho khoa hoc còn nhiểu bất hợp lý hay □ Không Nếu có, thi khó khăn đó lá gi? Xin cho biết mửc độ bắng việc cho điểm vào các phương án trả lời, trong đó điểm cao nhất thể hiện mức độ khó khăn Kình phi không đủ 1 2 3 4 5 5.2. cẩp phát không kịp thời 1 2 3 4 độ quyết toán không phù hợp đặc điểm 1 2 3 4 5 _____ của nghiên cừu khoa Những câu hoi mở, để người điên phiêu trá lời tùy ý 6. Nếu có thể, xin Anh/Chị để xuất một sổ ý kiến về các biện pháp chính sách mà Anh/Chị cho là cần thiết nhất cho nghiên cửu khoa ra, một bộ phậ 1 nhất thiết không thể thiếu, đó là phẩn phân tích CO' cấu xã hội. Phần này giúp người nghiên cứu phân tích ý kiến cua Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN tang lop \ à hội khác nhau Báng 13 lả ví dụ vế môt mẳíi để phát hiện cơ cấu xà hội. Thứ ba, phép suy luận dược sử dung trong quá trinh tổ chức, sắp xếp thứ tụ bô câu này cần được quan tâm ngay tù khi thiết kế bảng câu hòi. Có thê sú dụng phép suy luận diễn dịch, qui nạp hoặc loại suy để tổ chức bô câu hỏi: • Suy luận diên dịch: khi cân công bô loàn bộ mục đích cuộc điều tra • Suy luận qui nạp: khi cần cõng bố tùng-phần mục đich cuộc điêu tra. • Loại suy: khi cấn giữ bí một hoàn toàn mục đích cuộc điều tra. Bàng 13. Câu hói đe phân tích ctí câu xã hội 1 Họ và lẽn người tham gia cuộc điều tra: Năm sinh □ Nam □ Nữ Địa chi giao dịch Điện thoại [Phần này có thể không công bố] 2 Anh/Chị thuộc tầng lớp: □ Thành phố □ Buôn bán □ Công nhân □ Nông thôn □ Viên chức nhà nước □ Nông dân □ Miền núi □ Trí thức □ Lao động khấc 3 Anh/Chị có việc lảm thêm trong khi đi học không? Nếu có xin Không lảm □ Gia công □ Nghiên cứu khoa học gì □ Gia sư □ Bán hàng □ Dịch vụ tư vấn I □ Nghệ sỹ_______ □ Tạp □ Nghề tô chirc câu hòi vừa mang tính kĩ thuật, vừa mang tính nghệ thuật vận dụng các phép suy luận logic trong các cuộc điểu hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN ba: X ù' lý kết quà điều t r a Kết quà điếu tra được xù li dựa trên CO' sớ thống kẻ toán. Có nhiêu cách tiếp cận. Hoặc là mỗi rgưới nghiên cứu tự học cách xử li toán học. nếu càm thấy tự minh hứng thú