1. Giới thiệu Real time PCR
Một số căn bệnh truyền nhiễm như viêm gan B, C, HIV, đều có giai đoạn cửa sổ. Đây là giai đoạn mà cơ thể người đã mang virus bệnh nhưng chưa sinh ra đủ kháng thể để có thể phát hiện bằng các phương pháp xét nghiệm thông thường. Chính vì vậy cần phải có một xét nghiệm kịp thời và nhạy cảm hơn để chẩn đoán và phát hiện các tác nhân vi sinh gây bệnh mà các phương tiện vi sinh hay miễn dịch không hữu hiệu.
Đây cũng là một vấn đề y học Việt Nam cần phải đặt ra vì với các phương pháp cổ điển như nhuộm, nhân giống, cấy chuyển, soi tươi, độ nhạy khá thấp, phụ thuộc nhiều vào kỹ năng của người đọc kết quả.
Polymerase Chain Reaction Real Time hay phản ứng tổng hợp chuỗi định lượng là một kĩ thuật được sử dụng để khuếch đại và xác định chính xác số lượng phân tử DNA trong virus thời gian thực, kết quả được phân tích bằng phần mềm và công cụ độc quyền, hiển thị ngay sau khi hoàn tất chu kì phản ứng. Nhờ đó, kỹ thuật viên không cần thực hiện các thí nghiệm khác để đọc và phân tích kết quả.
2. Giải pháp toàn diện chẩn đoán bệnh viêm gan B,C
2.1 Viêm gan B
Viêm gan B là nguyên nhân chính gây ra xơ gan, ung thư gan do virus Hepatitis B [HBV] gây nên và là một trong những vấn đề sức khỏe được quan tâm hàng đầu trên thế giới. Đây là một virus có cấu tạo đơn giản gồm vỏ protein và lõi DNA, đặc biệt có lớp vỏ ngoài làm nhiệm vụ kháng nguyên và giúp virus bám chặt vào tế bào vật chủ.
Kháng nguyên [virus, vi khuẩn, nấm,] khi xâm nhập sẽ kích thích hệ miễn dịch của cơ thể tạo kháng thể nhằm nhận biết vô hiệu hóa các tác nhân lạ. Ở HBV có kháng nguyên bề mặt là HBsAg dấu hiệu xác nhận đang nhiễm virus viêm gan B.
Khi một người bị nhiễm virus viêm gan B thì xét nghiệm HbsAg sẽ cho kết quả dương tính và nếu cơ thể tạo được kháng thể thì xét nghiệm Anti-HbsAg cũng sẽ cho kết quả dương tính.
Tuy nhiên, ở một số người cơ thể không tạo được kháng thể và luôn luôn có một sự đấu tranh giữa hệ miễn dịch và virus viêm gan B.
Hình 1. Quá trình đấu tranh giữa hệ miễn dịch và virus Viêm gan B
Vì vậy, nếu một người có xét nghiệm HBV dương tính thì nhất định phải làm xét nghiệm PCR phát hiện HBV DNA định lượng để xem đó có phải là virus hoàn chỉnh có thể gây bệnh viêm gan và số lượng có trên ngưỡng 1 triệu virus/1ml hay không [mức bắt đầu gây tổn thương gan].
Hình 2. HBV không hoàn chỉnh tồn tại trong người lành mang gen bệnh
2.2 Viêm gan C
Bệnh viêm gan C do virus viêm gan siêu vi C gây ra, lây qua đường máu. Tuy nhiên người mắc viêm gan C lại không có triệu chứng đặc hiệu trong vòng rất nhiều năm cho đến khi bị xơ gan hoặc ung thư gan với tỉ lệ rất cao.
Khác với nhiễm virus viêm gan B, viêm gan C chưa có vaccin chích ngừa và trú ngụ rất lâu trong gan, cơ thể cũng khó tạo được kháng thể đối phó với virus này.
Viêm gan C có thể phát hiện bằng xét nghiệm kháng thể anti HCV tuy nhiên nếu kết quả dương tính chỉ cho thấy bệnh nhân đang nhiễm hoặc đã nhiễm và đã khỏi. Vì vậy, xét nghiệm đặc hiệu để chắc chắn bệnh nhân bị nhiễm virus viêm gan C là xét nghiệm lõi ARN của virus [HCV ARN] được thực hiện bằng kỹ thuật PCR Real time.
Chính nhờ vào các xét nghiệm định lượng trên, bác sĩ sẽ quyết định người bệnh cần phải điều trị như thế nào và đưa ra một phác đồ hiệu quả nhất.
Ngoài ra, các xét nghiệm này cũng cần thực hiện sau mỗi 3-6 tháng để đánh giá đáp ứng điều trị cũng như đánh giá tái phát sau ngưng điều trị.
Định lượng HBV, HCV Real time PCR được coi là một giải pháp toàn diện để phát hiện viêm gan B, C. Kỹ thuật này cho phép xác định số lượng mầm bệnh đồng thời theo dõi tiến triển bệnh và đánh giá mức độ hiệu quả của phác đồ điều trị.
3. Ứng dụng tại Bệnh viện Quốc tế Becamex
Kỹ thuật PCR Real time có điểm mạnh về độ nhạy nên phù hợp với việc phát hiện các virus mang thông tin di truyền lưu hành trong máu [như viêm gan B,C], vì vậy có ý nghĩa rất lớn trong chẩn đoán.
Tại Bình Dương, Bệnh viện Quốc tế Becamex là đơn vị duy nhất hiện nay có phòng xét nghiệm đạt chuẩn để có thể thực hiện kỹ thuật này. Chúng tôi được trang bị hệ thống máy PCR hiện đại độ nhạy cao nhất, đáp ứng được những xét nghiệm đòi hỏi công suất phân tích mẫu.
Phòng xét nghiệm Bệnh viện Quốc tế Becamex chạy mẫu 2 ngày 1 tuần vào thứ 2 và thứ 5, quí vị khách hàng có thể sắp xếp thời gian đến thăm khám và thực hiện chỉ định để lấy kết quả sớm nhất, không phải chờ đợi lâu.
Máy Real time PCR là một thiết bị chuyên dụng trong phòng xét nghiệm sinh học phân tử, độ nhạy cao gấp 10 lần máy PCR thông thường, cho đến nay là công cụ chẩn đoán hiện đại có độ dương tính giả thấp nhất.