[Thanhuytphcm.vn] - Một trường THPT ở TPHCM vừa “bắt trend” rất nhanh với bài rap Mang tiền về cho mẹ của Đen Vâu ở bài thi học kỳ I môn Ngữ văn lớp 12, được nhiều học sinh hào hứng. Đó có thể xem là một trong những cách ra đề khá mới, bám sát hơi thở cuộc sống, tạo sự gần gũi, hứng khởi cho học sinh.
Tuy nhiên, còn có một “trend” khác rất đáng chú ý, có thể được ngành giáo dục chú ý khai thác, đưa vào giảng dạy, làm bài thi/kiểm tra, đồng thời khơi gợi, phát triển nhận thức cho học sinh. Đó chính là giáo dục lòng nhân ái, nhân văn, hay mở rộng hơn là giáo dục đạo đức cho học sinh, sau khi đất nước nói chung và TPHCM nói riêng đã trải qua những tháng ngày chống dịch gian nan và toát lên vẻ đẹp lấp lánh của tình dân tộc, nghĩa đồng bào.
Trong suốt gần 2/3 thời gian của năm 2021, TPHCM đã kiên cường chống dịch; bên cạnh nỗ lực quên mình của rất nhiều lực lượng thì lòng nhân ái, nhân văn đã tiếp thêm sức mạnh vật chất và tinh thần để thành phố dần vượt qua khó khăn. Ngày trước, những câu “Bầu ơi thương lấy bí cùng/ Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn”, hay “Nhiễu điều phủ lấy giá gương/ Người trong một nước phải thương nhau cùng”, hoặc “Lá lành đùm lá rách”… có thể được học sinh cảm nhận qua tính biểu tượng, qua lời giảng, qua các chuyện kể…, thì nay, những điều đó được các em cảm nhận qua thực tế. Có lẽ nhiều em là nhân vật trong các câu chuyện đẹp về sự sẻ chia, tinh thần nhân ái, khi em cùng gia đình được chăm lo nhu yếu phẩm trong những ngày giãn cách xã hội, có khi chính em được các bác sĩ tận tình chăm sóc lúc bị nhiễm bệnh, em hoặc anh chị em được hỗ trợ thiết bị học tập trực tuyến… Và có những em không may trở thành trẻ mồ côi bởi dịch đã được cộng đồng, địa phương quan tâm, giúp đỡ bằng nhiều cách thức để không chỉ các em tiếp tục việc học mà còn có thêm cơ hội phấn đấu tích cực hơn.
Trong lúc chống dịch căng thẳng, trên các phương tiện truyền thông, những câu chuyện đẹp, những gương sáng, những hình ảnh đậm tình người… được lan tỏa rất nhanh và đã lay động rất nhiều trái tim. Đó hẳn là một thực tiễn sống động, quý giá để trở thành những bài học đạo đức cụ thể, thuyết phục, có giá trị để tác động mạnh mẽ đến nhận thức và tình cảm của học sinh. Nếu giáo viên, nhà trường khéo léo chọn lọc, sử dụng, khơi gợi thì hẳn các bài học đó sẽ thấm rất lâu và rất sâu trong lòng của học sinh. Bên cạnh lòng nhân ái, tinh thần trách nhiệm, sự hy sinh, ý chí quyết tâm, tính cộng đồng… đều là những đức tính quý, rất cần được học tập, rèn luyện, thực hành trong bối cảnh xã hội hiện nay.
Bởi trong điều kiện xã hội mà vai trò cá nhân, tính cá nhân hóa được đề cao như thời gian qua, tinh thần xả thân, ý thức cộng đồng có thể ít nhiều bị tính vị kỷ, cục bộ che lấp. Ở đây, không phải lỗi của từng cá nhân mà do bối cảnh xã hội đang có xu hướng đề cao yếu tố cá nhân. Chẳng hạn, ngày trước, lối xóm chia sẻ nhau một thiết bị giải trí [truyền hình, máy hát, radio…], thiết bị liên lạc [điện thoại], các công việc làm ăn [đổi công trong làm nông, giúp nhau khi gia đình hàng xóm hữu sự…] và mọi người xem đó là một chuẩn mực của cách ứng xử, cách sống. Còn hiện nay, yếu tố cá nhân hóa được thể hiện ở chỗ mỗi người có một thiết bị riêng, đáp ứng nhu cầu riêng và sự liên hệ trong công việc có phần ít đi, đồng thời xã hội luôn đặt ra vấn đề tôn trọng các quyền riêng tư của từng người. Từ đó, hình thành nên một chuẩn mực mới, ít nhiều khác với trước. Do vậy, yếu tố cố kết, tính trách nhiệm cộng đồng cũng có thể giảm đi. Thì nay, dịch bệnh đã khơi gợi lại tinh thần đó, thúc đẩy nhiều người thực hiện, lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng và ai đứng ngoài biểu hiện đó trở nên lạc lõng, xa lạ với mọi người.
Với học sinh, phần nhiều thuộc gia đình chỉ có 1 hoặc 2 con, đặt trong điều kiện xã hội đó, rất dễ hình thành tính ích kỷ, đề cao cái tôi của mình. Thói quen đó sẽ dần hình thành tính cách và một lối sống mới trong xã hội, ít quan tâm đến người khác, thậm chí vô cảm, nhẫn tâm trước nỗi đau của đồng bào, của đồng loại.
Trong các bài học, bài kiểm tra, bài thi của các môn Ngữ văn, Giáo dục công dân… ở bậc THCS và THPT, hoặc môn Tiếng Việt, Đạo đức, Khoa học thường thức… ở bậc TH, giáo viên nên lựa chọn những bài viết, những câu chuyện, những video clip… phù hợp, từ đó tác động dần đến suy nghĩ, nhận thức, hành vi của trẻ. Chẳng hạn, hình ảnh các chiến sĩ lực lượng vũ trang dãi nắng dầm mưa đi chợ hộ, mang vác các túi an sinh đến tận nhà người dân có thể là bài học về sự tận tụy của đội ngũ cán bộ công chức đối với người dân, đồng thời phản ánh tình quân dân gắn kết. Hay các bức ảnh về bữa ăn tạm, giấc ngủ vội của các y bác sĩ, tình nguyện viên ở các bệnh viện, ở khu cách ly thể hiện sự hy sinh quên mình của các thầy thuốc, của lực lượng tuyến đầu trong việc chăm lo sức khỏe của người dân. Mỗi hình ảnh nếu được khéo sử dụng có thể kể lại một câu chuyện sâu sắc, khái quát thành một bài học có ý nghĩa, đem lại hiệu quả giáo dục đạo đức không nhỏ.
Bên cạnh vấn đề đạo đức, ngành giáo dục còn có thể có nhiều bài học khác cho học sinh về vai trò của khoa học công nghệ trong bối cảnh hiện nay, về sự thích ứng nhanh và linh hoạt với từng bối cảnh thực tế, về việc quản lý rủi ro trong cuộc sống, về việc biến thách thức thành cơ hội… Đương nhiên, không nhất thiết phải tổ chức thành những bài học đầy đặn hoặc các bài kiểm tra, bài thi chuyên sâu mà cần khéo gợi thành những ý tưởng, những ấn tượng để học sinh tư duy, tìm hiểu, liên hệ, vận dụng. Điều rất quan trọng ở đây là ngành giáo dục phải luôn gắn những điều đang xảy ra trong thực tế cuộc sống, những vấn đề thực tiễn đang đòi hỏi và đưa vào nhà trường thành những điều học sinh [và cả sinh viên] cần học tập, trao đổi, tìm hiểu… Đừng để các bài giảng có sự tách biệt với thực tiễn; trong đó, giáo dục đạo đức lại càng cần gắn với cuộc sống sát hơn, cụ thể hơn!
Trúc Giang
Tin liên quan
Đạo đức là một hiện tượng kỳ lạ xã hội, là một hình thái ý thức xã hội đặc biệt quan trọng phản ánh những mối quan hệ xã hội loài người. Đạo đức được phát sinh từ nhu yếu xã hội nhằm mục đích thống nhất quyền lợi chung của toàn xã hội với quyền lợi riêng của mỗi cá thể nhằm mục đích bảo vệ trật tự xã hội, thôi thúc cá thể, xã hội cùng đi lên. Để xử lý những xích míc đó, xã hội đề ra những nhu yếu chuẩn mực giá trị được mọi người công nhận và được củng cố bằng sức mạnh tập quán, của dư luận xã hội, của lương tâm mỗi con người .
Xem thêm: Đạo đức là gì? Nguồn gốc, bản chất, chức năng
Khái niệm giáo dục đạo đức
Quá trình hình thành và tăng trưởng đạo đức của mỗi con người là quy trình tác động ảnh hưởng qua lại giữa xã hội với cá thể để chuyển hóa những nguyên tắc, nhu yếu, chuẩn mực giá trị đạo đức – xã hội thành những phẩm chất đạo đức cá thể, làm cho cá thể đó trưởng thành về mặt đạo đức, công dân phân phối được nhu yếu xã hội . Về thực chất, giáo dục đạo đức là quy trình biến mạng lưới hệ thống những chuẩn mực đạo đức từ những yên cầu bên ngoài của xã hội so với cá thể thành những yên cầu bên trong của cá thể, thành niềm tin, nhu yếu, thói quen của người được giáo dục .
Quá trình giáo dục đạo đức giúp cho mỗi cá thể nhận thức đúng những giá trị đạo đức, biết hành vi theo lẽ phải, công minh và nhân đạo, biết sống vì mọi người, vì mái ấm gia đình, vì sự văn minh và sự phồn vinh của quốc gia. Trong đó tiềm năng quan trọng nhất của giáo dục đạo đức là hình thành được những thói quen hành vi đạo đức .
Mục tiêu của giáo dục đạo đức cho học viên tiểu học
Ở bậc Tiểu học, tiềm năng giáo dục đạo đức nhằm mục đích giúp học viên :
+ Có hiểu biết ban đầu về một số chuẩn mực hành vi đạo đức và chuẩn mực hành vi mang tính pháp luật phù hợp với lứa tuổi trong quan hệ của các em với bản thân; với người khác, với công việc, với cộng đồng, đất nước, nhân loại; với môi trường tự nhiên và ý nghĩa của việc thực hiện theo các chuẩn mực đó.
+ Bước đầu hình thành kỹ năng nhận xét, đánh giá hành vi của bản thân và những người xung quanh theo chuẩn mực đã học; kỹ năng lựa chọn và thực
hiện các hành vi ứng xử phù hợp chuẩn mực trong các quan hệ và tình huống đơn giản, cụ thể của cuộc sống.
+ Bước đầu hình thành thái độ tự trọng, tự tin vào năng lực của bản thân, có nghĩa vụ và trách nhiệm với hành vi của mình, yêu thương tôn trọng con người ; yêu cái thiện, cái đúng, cái tốt ; không đống ý với cái ác, cái sai, cái xấu
Quản lí giáo dục đạo đức cho học viên ở trường tiểu học
Quản lí giáo dục đạo đức là quy trình tác động ảnh hưởng có xu thế của chủ thể quản lí lên những thành tố tham gia vào quy trình hoạt động giải trí giáo dục đạo đức nhằm mục đích triển khai tiềm năng giáo dục đạo đức . Nội dung công tác làm việc quản lí giáo dục đạo đức gồm : – Xây dựng kế hoạch giáo dục đạo đức, bảo vệ sao cho kế hoạch vừa bao quát vừa đơn cử tương thích với từng đối tượng người tiêu dùng khác nhau, kế hoạch có tính khả thi. Kế hoạch phải được kiến thiết xây dựng từ tình hình tình hình quản lí hoạt động giải trí giáo dục đạo đức của trường tiểu học hiện tại nhưng cũng quan tâm đến hoạt động giải trí dự báo khoa học về quản lí giáo dục đạo đức thời hạn tới. Kế hoạch phải đưa ra những chỉ tiêu và những giải pháp đơn cử . – Triển khai chỉ huy và tổ chức triển khai triển khai kế hoạch theo đúng nội dung nhu yếu và tiến trình, liên tục kiểm tra uốn nắn những xô lệch, bổ trợ kiểm soát và điều chỉnh cho tương thích với tình hình đơn cử .
– Kiểm tra, nhìn nhận, tổng kết, khen thưởng, phê bình kịp thời nhằm mục đích động viên, uốn nắn những lực lượng tham gia tổ chức triển khai quản lí giáo dục đạo đức. Tùy theo tiềm năng đề ra của quản lí giáo dục đạo đức mà lựa chọn nội dung quản lí cho tương thích với kế hoạch đã định .
Tầm quan trọng của việc chỉ huy hoạt động giải trí giáo dục đạo đức cho học viên tiểu học
Việc giáo dục đạo đức cho học viên Tiểu học là hình thành cho những em lòng nhân ái mang truyền thống con người Nước Ta ; yêu quê nhà quốc gia tự do, công minh bác ái, kính trên nhường dưới, đoàn kết với mọi người, …
Có ý thức về bổn phận của mình đối với người thân, đối với bạn bè, đối với cộng đồng và môi trường sống. Tôn trọng và thực hiện đúng pháp luật, các quy định của nhà trường, khu dân cư, sống hồn nhiên, mạnh dạn, tự tin, trung thực. Biết cách tự phục vụ, biết cách học tập, vận dụng làm được một số việc trong gia đình.
Xem thêm: Sinh năm 2010 mệnh gì, con gì, hợp hướng nào, hợp màu gì?
Nhà trường với cả một mạng lưới hệ thống giáo dục được tổ chức triển khai quản lí ngặt nghèo là yếu tố quan trọng nhất trong việc giáo dục đạo đức cho học viên. Với những khuynh hướng tiềm năng giáo dục đạo đức theo những chuẩn mực giá trị văn minh, đúng đắn, với mạng lưới hệ thống chương trình khoa học, những tài liệu, sách giáo khoa, sách tìm hiểu thêm đa dạng chủng loại, những phương tiện đi lại tương hỗ giáo dục ngày càng văn minh và đặc biệt quan trọng với một đội ngũ cán bộ, giáo viên, giáo viên chủ nhiệm được huấn luyện và đào tạo cơ bản, có không thiếu phẩm chất và năng lượng sẽ là yếu tố có tính quyết định hành động hoạt động giải trí giáo dục đạo đức cho học viên .
Source: //mindovermetal.org
Category: Wiki là gì