Ký sinh trùng sống dựa vào vật chủ để tồn tại. Chúng vào cơ thể thông qua đường tiêu hóa, tiếp xúc qua da và có thể gây ra nhiều hệ lụy phức tạp. Cùng Khaibaoyte tìm hiểu cụ thể thông tin về các loại ký sinh này và các bệnh do chúng gây ra để có cách phòng tránh cụ thể.
1. Ký sinh trùng là gì?
Ký sinh trùng là những sinh vật sống dựa vào các sinh vật khác đang sống để có thể tồn tại. Những sinh vật bị ký sinh trùng sống dựa vào gọi là vật chủ. Ký sinh trùng sẽ tồn tại và phát triển nhờ việc ăn bám những sinh chất của vật chủ.
Ký sinh trùng ở người cũng có nhiều hình thức như: ký sinh hoàn toàn, ký sinh không hoàn toàn, nội ký sinh, ngoại ký sinh,..
Một số loài ký sinh hoàn toàn hay còn gọi là ký sinh bắt buộc suốt đời như giun đũa, giun tóc, giun móc. Một số khác thì ký sinh không hoàn toàn tức là chỉ ký sinh tạm thời, lúc ký sinh, lúc tự do.
Một số loại nội ký sinh tức là ký sinh bên trong cơ thể người như sán dây, sán lá gan. Một số khác thì ngoại ký sinh tức là ký sinh bên ngoài cơ thể như bám vào da hay hút máu qua da.
Có một số loại ký sinh trùng như giun đũa chỉ có thể ký sinh trên một loài vật chủ, nếu không đúng chỗ chúng có thể không tồn tại được. Nhưng cũng có một số loài khác như sán lá phổi, sán lá gan lại có khả năng ký sinh và phát triển trên nhiều vật chủ khác nhau.
2. Ký sinh trùng vào cơ thể qua đâu?
Con đường dẫn ký sinh trùng vào cơ thể chủ yếu qua đường tiêu hóa và tiếp xúc dưới da. Cụ thể như sau:
2.1. Thông qua đường tiêu hóa
Một số loại sẽ đi vào cơ thể thông qua nguồn nước, hoa quả, rau xanh bị ô nhiễm. Khi con người ăn phải những thực phẩm này sẽ là con đường dẫn những loại ký sinh này vào cơ thể.
Một số loại ký sinh trùng thường vào cơ thể con người theo đường tiêu hóa như: giun móc, giun đũa, sán dây, trùng hình cung, khuẩn Giardia, Amip bệnh lý,…
2.2. Qua bề mặt da
Một số loại ký sinh thông qua vết thương bên ngoài, vết trầy xước trên da để xâm nhập vào cơ thể con người.
Một số loại đó là: trùng ghẻ, giun kim, sán mảng, ấu trùng từ muỗi.
3. Bệnh do ký sinh trùng gây ra
3.1. Bệnh sốt rét
Bệnh sốt rét do muỗi Anophen gây ra. Người bị bệnh sốt rét có thể gặp nhiều biến chứng nguy hiểm và có thể gây tử vong đến 50%.
3.2. Bệnh giun sán
Khi rửa thực phẩm tươi sống không sạch có thể khiến cho trứng, ấu trùng xâm nhập. Số lượng giun sán nhiều trong cơ thể sẽ khiến cơ thể suy dinh dưỡng, đau bụng, tiêu chay thậm chí tắc ruột.
3.3. Bệnh về da
Một số bệnh da liễu do ký sinh trùng gây ra có thể nêu đến như: Bệnh trùng ghẻ, Viêm da do Demodex, Phát ban, dị ứng da. Kích thước của những loại ký sinh này rất nhỏ, không dễ gì nhìn bằng mắt thường nên dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề về da như mụn, chàm da,..
4. Dấu hiệu cơ thể bị nhiễm kí sinh trùng
Mỗi loại ký sinh sẽ khiến cho các triệu chứng nhiễm bệnh khác nhau. Một số biểu hiện phổ biến nhất như sau:
- Phát ban, đỏ chàm, mẩn ngứa
- Đau bụng, tiêu chảy, tiêu hóa kém
- Ngứa hậu môn
- Mệt mỏi, uể oải liên tục ngay cả khi ăn ngủ điều độ
- Thèm ăn đột ngột, thường trực
- Nghiến răng bất thường
- Thiếu chất, thiếu máu
- Tâm lý lo lắng, bất an, thay đổi bất thường
5. Các xét nghiệm ký sinh trùng
Nếu mắc phải một số dấu hiệu trên, người bệnh cần được thăm khám, chẩn đoán lâm sàng và làm các xét nghiệm để xác định.
Một số xét nghiệm thường được dùng để xác định cơ thể có bị nhiễm ký sinh hay không đó là: xét nghiệm máu, xét nghiệm phân, xét nghiệm tế bào máu ngoại vi,..
6. Xét nghiệm ký sinh trùng ở đâu Hà Nội?
Có rất nhiều địa chỉ bạn có thể xét nghiệm để biết mình có mắc ký sinh trùng hay không. Một vài bệnh viện bạn có thể đến thăm khám và xét nghiệm trực tiếp như:
- Bệnh Viện Bệnh Nhiệt Đới Trung Ương – 78 Giải Phóng, Đống Đa, Hà Nội
- Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương – 245 Lương Thế Vinh, Quận Nam Từ Liêm, Hà Nội
- Bệnh viện 108 – Số 1 Trần Hưng Đạo, Bạch Đằng, Hai Bà Trưng, Hà Nội
- Bệnh viện Xanh Pôn [Saint-Paul] – 12 Chu Văn An, Ba Đình, Hà Nội
Giá xét nghiệm ký sinh trùng tại các bệnh viện không cao, chỉ từ 100.000đ/1 loại ký sinh.
7. Phòng tránh nhiễm ký sinh trùng
Để phòng tránh việc bị nhiễm ký sinh trùng, bạn có thể tham khảo một số biện pháp dưới đây:
- Đảm bảo vệ sinh cơ thể, vệ sinh môi trường thông thoáng, sạch sẽ
- Tuyệt đối tránh các món ăn sống như tiết canh, nem chua, gỏi cá,..
- Ăn chín, uống sôi, đảm bảo khâu rửa thực phẩm an toàn
- Tẩy giun sán theo định ký
- Không nên sử dụng phân tươi để bón cây, có thể ủ phân để phân hoại mục rồi mới dùng bón cây.
Hy vọng, những thông tin được cung cấp sẽ giúp bạn hiểu hơn về ký sinh trùng, các bệnh do loại ký sinh gây ra và các dấu hiệu để nhận biết sớm. Khi có nghi ngờ mắc bệnh liên quan đến loại ký sinh này hãy đến ngay các cơ sở y tế chuyên môn để được tư vấn xét nghiệm và thăm khám bệnh kịp thời.
Bệnh ký sinh trùng ở người là một bệnh khá phổ biến hiện nay. Tuy nhiên nhiều người vẫn còn khá mơ hồ về những triệu chứng, nguyên nhân gây bệnh dẫn đến không có cách phòng ngừa hiệu quả. Vô tình tạo cơ hội cho ký sinh trùng xâm nhập vào cơ thể người bệnh gây ra những ảnh hưởng xấu đối với sức khỏe người nhiễm bệnh.
Về lâu dài nếu không điều trị kịp thời sẽ tác động nặng nề đến cuộc sống và có những biến chứng nguy hiểm đến tính mạng. Chính vì thế hiểu rõ bệnh ký sinh trùng là một điều cần thiết để “chặt đứt” nguồn lây bệnh đảm bảo sức khỏe cho bản thân.
Bệnh Ký Sinh Trùng Là Gì?
Ký sinh trùng là vật sống ký sinh trên cơ thể vật sống, vật bị ký sinh gọi là vật chủ. Thông qua nguồn tài nguyên của vật chủ sẽ giúp ký sinh trùng duy trì sự sống và phát triển. Thông thường hơn 70% các loại ký sinh trùng không thể nhận biết bằng mắt thường.
Bệnh ký sinh trùng xảy ra do bị truyền nhiễm bởi ký sinh trùng hay do chứng bệnh nhiễm trùng gây nên. Khi bị nhiễm ký sinh trùng sẽ gây tác động khác nhau lên cơ thể người nhiễm do có nhiều loại ký sinh trùng và cơ chế hoạt động của chúng không giống nhau.
Các loại ký sinh trùng thường gặp chia làm 3 nhóm chính, gây tác hại lên cơ thể vật chủ bao gồm:
Động vật nguyên sinh: Là khái niệm chỉ các sinh vật đơn bào gây là nhiễm trùng nguyên sinh, còn được gọi với cái tên khác là Plasmodium. Ký sinh trong cơ thể vật chủ và chỉ có thể nhân lên bằng cách phân chia.
Giun sán: Đây là loại ký sinh trùng phổ biến và có nguy cơ gây bệnh cao. Một số loại giun sán mà con người dễ mắc phải như giun đũa, giun kim, sán dây... Có một số loại ký sinh trùng giun có chiều dài lên đến 30m.
Vật ký sinh ngoài: Môi trường sống của chúng bên trong cơ thể vật chủ. Nhưng phải dựa vào vật trung gian gọi là chất mang hay vector truyền endoparasite đến cơ thể vật chủ. Một ví dụ điển hình như muỗi chính là loại vật chứa nhiều ký sinh trùng, thông qua việc hút máu các ký sinh trùng từ muỗi sẽ xâm nhập vào cơ thể người bệnh.
Đối Tượng Dễ Bị Nhiễm Ký Sinh Trùng
Việt Nam có khí hậu nóng ẩm là điều kiện lý tưởng cho ký sinh trùng phát triển mạnh. Chính vì thế ai cũng có thể bị nhiễm ký sinh trùng. Bệnh ký sinh trùng ở người có nguy cơ lây nhiễm cao hơn các đối tượng khác khi:
- Sinh sống trong môi trường không được đảm bảo vệ sinh, những nơi đông đúc.
- Trẻ em được gửi ở những nhà trẻ thường dễ lây các loại chấy do nằm chung gần các bé đã lây nhiễm.
- Có thú cưng trong nhà nhưng không đảm bảo vệ sinh và có thói quen thả rông như chó mèo.
- Có thói quen ăn uống không đảm bảo như ăn các loại tiết canh, thịt tái sống, sushi...
- Có lối sống tình dục không lành mạnh.
- Thường xuyên di chuyển giữa nhiều nơi như đi công tác, du lịch...
- Nguồn nước, thực phẩm hằng ngày không an toàn.
Những Bệnh Ký Sinh Trùng Ở Người Thường Gặp
Có nhiều loại ký sinh trùng gây tác hại rất lớn đối với sức khỏe của người nhiễm, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và thường dẫn đến những biến chứng nguy hiểm đe dọa đến tính mạng. Dưới đây là các bệnh ký sinh trùng thường gặp nguyên nhân, triệu chứng và tác hại của chúng gây ra.
1. Bệnh Sán Lá Gan
Phương thức lây truyền: Bệnh giun đầu gai do ký sinh trùng Gnathostoma spinigerum thường có ở chó mèo và các động vật lưỡng cư, chim, cá gây ra. Khi bệnh nhân tiếp xúc với nguồn lây nhiễm ấu trùng sẽ xâm nhập vào mô cơ thể và di chuyển đến nhiều nơi khác nhau gây ra hiện trạng sưng phồng dưới da. Việc ăn uống các thực phẩm chứa các ấu trùng chưa bị tiêu diệt cũng là một phương thức lây truyền.
Triệu chứng lâm sàng, tác hại
Khi bị nhiễm bệnh giun đầu gai sẽ gây ra tình trạng suy nhược cơ thể, người mệt mỏi, lên cơn sốt, nổi mề đay. Có cảm giác chán ăn, hệ tiêu hoá gặp vấn đề dẫn đến tiêu chảy, nôn mửa.
Xuất hiện các khối u di động dưới da, đau ngứa, sưng phù. Tạo thành các ổ áp xe. Nếu ấu trùng ở phổi sẽ gây ra ho, đau tức ngực. Nặng hơn sẽ ảnh hưởng tới hệ thần kinh, gây viêm não, liệt chi, thậm chí là tử vong.
Chẩn đoán: Để kiểm tra bệnh nhân sẽ tiến hành làm các xét nghiệm máu, xét nghiệm ELISA, soi tìm ấu trùng thông qua các vết loét.
Phòng ngừa: Các món ăn chế biến từ các loại thuỷ hải sản như cá, tôm, lươn, ếch cần sơ chế kỹ và nấu chín hoàn toàn. Uống nước đã đun sôi không lẫn tạp chất. Khi chế biến các loại thuỷ sản này cũng cần lưu ý cẩn thận, có thể đeo bao tay để tránh việc các ấu trùng sẽ thông qua các vết thương hở hoặc chui trực tiếp qua da.
3. Sán Dây
Người nhiễm giun đũa, giun kim thường gặp vấn đề tiêu hoá như chán ăn, buồn nôn, đau bụng, đi phân lỏng. Ngứa ngáy khó chịu ở rìa hậu môn do giun kim đẻ trứng. Tinh thần dễ cáu gắt, khó ngủ, nghiến răng.
Đối với trẻ thường hay khóc đêm, đái dầm, lên cơn co giật. Giun kim đi lạc có thể dẫn đến viêm cơ quan sinh dục, rối loạn kinh nguyệt ở phụ nữ, gây viêm phổi. Biến chứng nguy hiểm nhất của giun kim, giun đũa là gây viêm ruột thừa, thủng ruột.
Chẩn đoán: Thông qua việc làm xét nghiệm phân để tìm ấu trùng, xét nghiệm ELISA và chụp X quang nếu nghi ngờ giun đi lạc gây tắc ruột viêm phổi.
Phòng ngừa: Vệ sinh cá nhân sạch sẽ, thường xuyên rửa tay, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, ăn các thức ăn chế biến kỹ lưỡng. Hạn chế ăn các loại rau sống. Đặc biệt là trẻ nhỏ cần dạy các bé có ý thức vệ sinh và không đưa tay lên miệng. Tẩy giun định kỳ thông qua tư vấn của bác sĩ.
5. Ký Sinh Trùng Sốt Rét
Khi bị nhiễm ký sinh trùng phải làm sao? Khi bạn phát hiện mình nhiễm ký sinh trùng không nên hoang mang lo lắng quá mức, tự ý dùng thuốc diệt giun sán tại nhà khi không có sự chỉ định của bác sĩ. Cần đến các cơ sở y tế để làm các xét nghiệm tìm ra nguyên nhân gây bệnh chính xác nhất mới có phác đồ điều trị tuỳ theo tình trạng bệnh.
Trên đây là những bệnh ký sinh trùng ở người thường gặp. Nhìn chung để đảm bảo sức khoẻ và hạn chế nguy cơ lây nhiễm cao, chúng ta cần nâng cao ý thức có thói quen ăn uống lành mạnh, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Đối với vật nuôi cần vệ sinh sạch sẽ. Sau khi ôm hôn vật nuôi cần vệ sinh cá nhân bằng xà phòng diệt khuẩn. Đảm bảo môi trường sống sạch sẽ, an toàn để tiêu diệt các nguồn lây bệnh. Khi phát hiện cơ thể có triệu chứng nhiễm bệnh nên tìm đến các bác sĩ chuyên môn để được chẩn đoán và điều trị dứt điểm.
Để tìm hiểu thêm về các dịch vụ ưu đãi và tiện ích tại Diag, quý khách vui lòng truy cập Tại Đây.
Trang này không thể và không chứa đựng thông tin tư vấn y khoa. Các nội dung này được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin và tuyên truyền và không thay thế cho bất kỳ tư vấn y khoa nào. Theo đó, trước khi tiến hành bất kỳ hành động nào dựa trên thông tin này, vui lòng gặp nhân viên y tế phù hợp để được tư vấn.