Tùy từng thể bệnh mà dùng bài thuốc phù hợp theo chỉ định của thầy thuốc. Bên cạnh đó, bạn có thể tự xoa bóp mặt và đầu, xoa bóp vai, tập vận động khớp ở tư thế ngồi, day bấm huyệt... để hỗ trợ điều trị.
Xoa mặt và đầu
Tư thế ngồi: Xát hai bàn tay vào nhau cho mạnh và nhanh cho hai bàn tay thật nóng.
Ðộng tác: Ðầu ngửa về phía sau, hai tay đặt dưới cằm áp vào mặt, xoa mặt từ dưới lên đến đỉnh đầu, đồng thời đầu dần dần cúi xuống gáy, hai tay xoa hai bên cổ và áp vào cằm. Tiếp tục xoa lại như trước, từ 10-20 lần.
Xoa vai tới ngực
Tư thế ngồi: Bàn tay úp lại, vòng tay qua vai đối diện ra sau tới huyệt đại chùy [ở dưới gai đốt sống cổ thứ 7] các ngón tay ngay ra mà xoa đi lần lần từ ngoài vai tới trong cổ. Mỗi vùng xoa từ vai tới ngực 10-20 lần.
Xoa chi trên, phía ngoài và trong
Tư thế ngồi: Xoa phía ngoài vùng vai, vùng cánh tay, cẳng tay và bàn tay, trong lúc bàn tay để úp, xong lật ngửa bàn tay, tiếp tục xoa phía trong từ bàn tay lên cẳng tay, cánh tay, vai khoảng 10-20 lần rồi đổi tay xoa bên kia.
Vị trí huyệt đại chùy và huyệt phong trì.
Xoa chi dưới, phía trên và dưới
Hai tay để lên đùi, xoa từ trên xuống dưới của phía trước đùi và cẳng chân tới mắt cá, trong lúc chân dần dần giơ cao.
Rồi hai tay vòng ra phía sau cổ chân, tiếp tục xoa phía sau từ dưới lên tới đùi, trong lúc chân từ từ hạ xuống. Tay trong vòng lên phía trên đùi, tay ngoài vòng ra phía sau, xoa vùng mông để rồi vòng lên phía trên cùng với bàn tay trong tiếp tục xoa như trên từ 10-20 lần. Bên kia cũng xoa như thế.
Xoa bàn chân
Xoa lòng bàn chân; hai lòng bàn chân xoa mạnh chà xát với nhau 10-20 lần.
Xoa phía trong bàn chân; phía trong bàn chân bên này để lên phía trong của bàn chân bên kia, chà xát như trên và thay đổi nhau từ 10-20 lần.
Phía ngoài bàn chân bên này chà lên mu bàn chân bên kia chà tới chà lui 10-20 lần rồi đổi chân chà như trên 10-20 lần.
Bấm huyệt dũng tuyền: Co bàn chân và các ngón chân lại, chỗ hõm xuất hiện ngay ở 1/3 trước gan bàn chân chính là vị trí của huyệt.
Xoa bóp vai gáy
Dùng lòng bàn tay xát lên vùng sau cổ làm cho vùng da có cảm giác ấm, nóng lên.
Dùng tay bóp nắn các cơ quanh cột sống cổ, vai: ngón cái một bên, các ngón còn lại một bên bóp nắn nhẹ nhàng quanh vùng cổ vai cho đến khi vùng cổ vai hơi ửng đỏ là đạt hiệu quả.
Tìm điểm đau vai gáy nếu có: Dùng ngón tay day vào chỗ đau thời gian mỗi điểm đau loại này vùng cổ vai khoảng 1 phút là được. Kiểm tra cơ ở quanh bả vai nếu thấy co cứng thì ta bấm, bật cơ, day nhẹ. Mỗi lần xoa bóp 10-15 phút vùng cổ gáy, có thể tự tay xoa bóp cho mình hay nhờ người khác xoa bóp cũng mang lại hiệu quả thiết thực.
Bấm huyệt phong trì [ở chỗ lõm của bờ trong cơ ức đòn chũm và bờ ngoài cơ thang bám vào đáy hộp sọ]; đại chùy [ngồi hơi cúi đầu, quay cổ qua lại phải trái, u xương nào cao nhất động đậy nhiều dưới ngón tay là đốt cổ 7, huyệt này nằm ngay chỗ lõm phía dưới đốt sống cổ số 7]; kiên tỉnh [giao điểm của đường thẳng ngang qua đầu ngực với đường ngang nối huyệt đại chùy và điểm cao nhất của đầu ngoài xương đòn, ấn vào có cảm giác ê tức].
Tập vận động khớp cổ ở tư thế ngồi: Quay cổ qua lại, nghiêng cổ qua bên trái - phải, cúi ngửa cổ ra trước - sau, và tổng hợp các động tác cổ vừa thực hiện liên tục, nhẹ nhàng tránh làm mạnh đột ngột sẽ gây đau tăng... Mỗi động tác làm 3-5 lần.
Xoa bóp lưng
Xoa vùng lưng cho nóng lên. Phương pháp xoa là dùng vân ngón tay, gốc bàn tay hoặc mô ngón tay út, ngón tay cái xoa tròn trên da chỗ đau. Sau đó xát lưng bệnh nhân [dùng cả hai bàn tay xát mạnh vùng lưng, xát cả hai tay ngược chiều nhau, xát ngang, xát dọc]. Mỗi động tác xoa xát làm khoảng 2 phút để làm ấm da.
Day rồi đấm hai bên thắt lưng 3 lần. Thao tác day như sau: Dùng gốc bàn tay, mô ngón tay út, mô ngón tay cái, hơi dùng sức để ấn xuống da người bệnh và di động theo đường tròn. Đây là thủ thuật mềm mại, hay dùng ở nơi đau, ở nơi nhiều thịt. Lăn: Dùng mô ngón tay út, 4 ngón lăn dọc theo hai khối cơ cạnh cột sống xuống hông trong thời gian 2-3 phút, sau đó lăn tiếp từ hông xuống chân.
Dùng cả hai bàn tay, ngón cái và các ngón khác bóp vào cơ lưng, trọng tâm nơi bị co cứng.
Tìm điểm ấn đau ở lưng, day từ nhẹ đến mạnh. Thao tác thực hiện như sau: Dùng ngón tay cái, gốc bàn tay, mô ngón tay út và mô ngón tay cái ấn vào một nơi hoặc vào huyệt. Những vùng gân cơ bị co cứng làm động tác bật.
Nguyên tắc là làm nhẹ nhàng, tăng dần mức độ. Thời gian một lần xoa bóp khoảng 20 phút.
PGS.TS. Dương Trọng Hiếu
Tuổi tác càng cao thì cơ thể càng lão hóa, một trong những bộ phận bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất dưới tác động của tuổi tác chính là xương khớp, đặc biệt là ở chân. Những bệnh lý thường gặp về xương khớp ở người già có thể kể đến như thoát vị đĩa đệm, thoái hóa cột sống làm chèn ép, tổn thương các dây thần kinh. Vì vậy nên người già thường bị tê nhức chân tay, mỏi gối, khiến sức khỏe giảm sút và tinh thần cũng bị ảnh hưởng.
Bởi vậy, để chăm sóc tốt sức khỏe cho người già, người cao tuổi thì con cái hoặc người giúp việc nên xoa bóp chân thường xuyên giúp mạch máu lưu thông tốt hơn, giảm tình trạng tê cứng và đau nhức chân. Nếu bạn chưa biết cách xoa bóp chân cho người già thì hãy để Trung tâm Giúp việc Hồng Doan hướng dẫn ngay dưới đây nhé!
Xoa bóp chân cho người già có tác dụng gì?
Theo các chuyên gia nghiên cứu, những tiếp xúc thông thường như xoa bóp sẽ giúp cơ thể tăng cường hệ miễn dịch vì nó kích thích thụ thể áp lực dưới da, làm giảm các hormone cortisol, thủ phạm chính gây nên các loại bệnh của người già. Đặc biệt là việc xoa bóp chân cho người già cũng giúp các cơ quan nội tạng hoạt động tốt hơn, giúp người già tăng cường sức khỏe, giảm lo âu, căng thẳng.
Một nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng phần lớn người già, người cao tuổi đều thiếu thốn tình cảm rất nhiều. Việc xoa bóp không chỉ giúp người già cảm thấy dễ chịu mà còn giúp người già cảm nhận được tình cảm, sự quan tâm của mọi người. Việc này giúp họ vui vẻ, yêu đời và tự tin hơn.
Tuy nhiên, làn da của người già, người lớn tuổi thường mỏng và dễ bị bầm tím hơn so với các lứa tuổi khác nên người xoa bóp chân cho người già cần chú ý phải hết sức cẩn thận, nhẹ nhàng để không bị phản tác dụng.
Cách xoa bóp khớp gối
Xát khớp gối
Đầu tiên, người xoa bóp cần để người già ngồi trên giường cứng, hai chân duỗi thẳng xuôi theo giường. Sau đó, người xoa bóp hãy ôm lấy khớp gối của người già và xát từ trên xuống dưới, đổi ngược lại khoảng 20 lần.
Day khớp gối
Cũng như động tác trước, người già cần ngồi trên giường và duỗi thẳng hai chân. Người xoa bóp lúc này sẽ đặt tay úp lên hai xương bánh chè của người già, day tròn theo chiều kim đồng hồ khoảng 20 lần và day ngược lại 20 lần nữa.
Miết khớp gối
Trước tiên, người già cần ngồi thẳng sao cho cẳng chân vuông góc với bắp đùi. Sau đó, người xoa bóp tiến hành đặt hai ngón tay cái vào phía trước đầu gối, các ngón còn lại ôm trọn phía sau đầu gối.
Để bắt đầu, người xoa bóp cần dùng lực hai ngón cái vừa phải và miết vào phía trước đầu gối, sau đó lại miết ngược lại ra khe đầu gối. Mỗi bên chân nên thực hiện động tác này khoảng 20 lần để đảm bảo tác dụng tốt nhất.
Day ấn một số huyệt khớp gối
Người xoa bóp dùng hai ngón tay cái day ấn huyệt huyết hải và túc tam lý, mỗi huyệt day khoảng 1 phút. Huyệt huyết hải thường nằm ở mặt trước trong đùi, từ xương bánh chè đầu gối đo lên khoảng 2 thốn. Huyệt túc tam lý có thể đo xuống 2 tấc từ bờ ngoài xương bánh chè, cách bờ xương ống chân khoảng 1 tấc.
Sau khi day ấn huyệt huyết hải và túc tam lý bằng ngón tay cái, người xoa bóp cần dùng hai ngón tay giữa đồng thời day ấn huyệt ủy trung và thừa sơn trong khoảng 1 phút. Huyệt ủy trung nằm ngay giữa lằn chỉ ngang nếp khoeo chân. Huyệt thừa sơn nằm giữa đường nối huyệt ủy trung và gót chân, ở dưới huyệt ủy trung khoảng 8 tấc, ngay chỗ lõm giữa hai khe cơ sinh đôi ngoài và trong.
>> Xem thêm:
Xoa bóp khớp cổ chân
Xoa cổ chân
Sau khi xoa bóp khớp gối, người xoa bóp sẽ tiến hành xoa bóp khớp cổ chân cho người già. Người già sẽ được đỡ lên giường và co chân lên theo tư thế thoải mái. Lúc đó, người xoa bóp sẽ tiến hành xoa và day xung quanh cổ chân sau đó tiếp tục day ấn một số huyệt ở cổ chân như giải khê, côn lôn, thái khê…
Quay cổ chân
Người già sẽ nằm ngửa trên giường, người xoa bóp đứng bên cạnh, gần cẳng chân của người già. Người xoa bóp sẽ dùng một tay giữ gót chân người già, một tay nắm phía đầu của bàn chân, tiến hành quay cổ chân khoảng 2-3 lần rồi gập và duỗi bàn chân để kết thúc.
Lắc cổ chân
Người xoa bóp đứng phía dưới, ôm lấy cổ chân của người già, hai ngón cái đặt vào mắt cá trong và mắt cá ngoài của bàn chân, dùng tay đẩy gót chân người bệnh vào trong và ra ngoài nhịp nhàng từ 2-3 lần.
Kéo giãn cổ chân
Người già vẫn nằm thẳng trên giường, người xoa bóp sẽ nằm cạnh và một tay tiến hành giữ gót chân, tay kia nắm bàn chân rồi phối hợp hai tay kéo về phía dưới để bàn chân giãn ra.
Cách xoa bóp bàn chân
Xoa bóp lòng bàn chân
Người xoa bóp hướng dẫn người già đặt hai bàn chân úp vào nhau và chà xát với nhau từ 10-20 lần, thấy lòng bàn chân nóng lên là được
Xoa bóp mu bàn chân
Tương tự như xoa bóp lòng bàn chân, người xoa bóp cũng hướng dẫn người già đặt lòng chân bên này lên mu bàn chân bên kia để cọ xát với nhau khoảng 10-20 lần.
Day và bấm huyệt dũng tuyền
Huyệt dũng tuyền là huyệt xuất hiện khi người già co bàn chân và các ngón chân lại. Chỗ hõm xuất hiện ở 1/3 trước gan bàn chân chính là huyệt mà người xoa bóp cần day, bấm nhịp nhàng.
Những lưu ý khi áp dụng cách xoa bóp chân cho người già
Xoa bóp chân có tác dụng hiệu quả, lại đơn giản, dễ thực hiện và tiết kiệm thời gian nhưng không phải ai cũng có thể áp dụng được những cách này. Để thực hiện cách xoa bóp chân cho người già đúng chuẩn thì bạn cần tìm những người có kinh nghiệm và được đào tạo kỹ càng như người giúp việc chăm người già ở Trung tâm Giúp việc Hồng Doan.
Tuy nhiên, khi tiến hành xoa bóp chân thì người xoa bóp cũng cần tránh những trường hợp người có vết thương ngoài da, mất nhiều máu, khớp sưng đỏ không rõ nguyên nhân, trật khớp, gãy xương,… để tránh tác dụng không mong muốn.
Bạn thấy đó, chỉ với vài bước cơ bản là bạn đã nắm được cách xoa bóp chân cho người già vừa đơn giản nhưng vẫn có hiệu quả tốt. Hãy chăm sóc người già và xoa bóp chân thường xuyên để giúp ông bà, cha mẹ chống lại bệnh tật, được thư giãn và gắn kết tình cảm gia đình bền chặt hơn nhé!