Margin hay ký quỹ, hiểu sơ bộ là hình thức đòn bẩy tài chính trong giao dịch chứng khoán và được cung cấp bởi các công ty chứng khoán. Đây là một công cụ giúp nhà đầu tư tối ưu lợi nhuận trong những trường hợp lựa chọn cổ phiếu và thời điểm mua bán hợp lý.
Tuy nhiên công cụ này là con dao 2 lưỡi, nó có thể làm phần lợi nhuận của bạn nhân lên nhiều lần nhưng cũng làm bạn cháy tài khoản chỉ trong một vài phiên giao dịch. Vậy margin là gì? Khi nào nhà đầu tư bị call margin? Cách sử dụng margin hiệu quả?. Trong bài viết này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu.
Margin là hình thức nhà đầu vay tiền công ty chứng khoán để mua cổ phiếu. Đây là một hình thức kinh doanh của công ty chứng khoán. Nó có nhiều nét tương đồng với hình thức tín dụng ngân hàng.
Tỷ lệ margin tức là tỷ lệ ký quỹ, là % giá trị của một giao dịch mà nhà đầu tư phải có. Phần đối ứng là tỷ lệ cho vay được cung cấp bởi công ty chứng khoán. Tỷ lệ margin + Tỷ lệ cho vay = 100% giá trị giao dịch. Phần này sẽ được nói kỹ hơn ở phần sau.
Lãi suất ký quỹ [margin] hiện nay phổ biến ở mức 13.5% / năm hoặc 0.05% / ngày, cao hơn khá nhiều so với lãi suất vay ngân hàng. Vậy tại sao nhà đâu tư không vay ngân hàng mà lại sử dụng margin?
Câu trả lời nằm ở vấn đề thời điểm. Thị trường lên xuống hằng ngày, cơ hội mua xuất hiện mang tính thời điểm. Thêm nữa điều kiện giải ngân của nó cũng đơn giản, chỉ cần nhà đầu tư có tiền mặt sẵn có để đối ứng.
Thời điểm mua bán trong giao dịch chứng khoán rất quan trọng, mà vay margin thì nhà đầu tư có thể sử dụng tức thời. Mặt khác nếu sử dụng tốt, giao dịch ký quỹ sẽ mang lại lợi nhuận cấp số nhân cho nhà đầu tư. Tuy nhiên nó cũng ẩn tàng nguy cơ cháy tài khoản nhanh hơn rất nhiều khi thị trường đi xuống.
Các công ty chứng khoán sẽ cung cấp tỷ lệ margin và lãi suất cho vay khác nhau đối với từng mã cổ phiếu, tùy thuộc vào lượng vốn chủ sở hữu và chiến lược kinh doanh của họ.
Hình trên là danh mục chứng khoán ký quỹ của Công ty chứng khoán VPS. Phân tỷ lệ ký quỹ ta có thể thấy các định mức khác nhau đối với từng mã cổ phiếu. Tỷ lệ này có thể thay đổi theo từng ngày nên nhà đầu tư cần chú ý cập nhật.
Ví dụ: Theo hình trên, mã cổ phiếu AGG – Công ty CP Đầu tư và Phát triển BĐS An Gia, tỷ lệ ký quỹ là 70%. Ở đây chúng ta hiểu như sau: Bạn mua 100 triệu VND cổ phiếu này thì bạn chỉ cần có 70 triệu, công ty chứng khoán sẽ cho vay 30 triệu.
Một số công ty chứng khoán sẽ hiển thị theo kiểu ngược lại, tức là hiển thị tỷ lệ cho vay.
Hỉnh trên là danh mục chứng khoán ký quỹ của công ty chứng khoán Mirae Asset, ta có thể thấy họ cung cấp thông tin là tỷ lệ cho vay thay vì tỷ lệ margin.
Tóm lại, chúng ta chỉ cần nhớ: Tỷ lệ margin + Tỷ lệ cho vay = 100%
Tỷ lệ ký quỹ được tính bằng công thức:
R = [A – D] / A
Trong đó:
- R: Tỷ lệ ký quỹ
- A: Tổng giá trị các loại chứng khoán của khách hàng tính theo giá thị trường
- D: Tổng giá trị nợ vay ký quỹ tính cả gốc lẫn lãi.
- [A – D]: Giá trị tài sản ban đầu còn lại
Tỷ lệ ký quỹ bao gồm tỷ lệ ký quỹ ban đầu và tỷ lệ ký quỹ duy trì. Trên thực tế tỷ lệ ký quỹ ban đầu ở các công ty chứng khoán thường là 50%. Tỷ lệ ký quỹ duy trì tối thiểu phải đạt 30%.
Call margin được hiểu là thông báo của công ty chứng khoán tới nhà đầu tư đã vay ký quỹ rằng tài khoản của họ sắp không đạt ngưỡng tỷ lệ ký quỹ duy trì tối thiểu và yêu cầu họ phải nộp thêm tiền hoặc bán bớt chứng khoán để duy trì tỷ lệ ký quỹ tối thiểu.
Nhà đầu tư bị call margin khi R < tỷ lệ ký quỹ duy trì tối thiểu do công ty chứng khoán quy định.
Công ty chứng khoán A cung cấp dịch vụ giao dịch ký quỹ với tỷ lệ ký quỹ ban đầu là 50% và tỷ lệ ký quỹ duy trì tối thiểu là 30%.
Nhà đầu tư B có số vốn là 100 triệu và sử dụng giao dịch margin của công ty A để mua cổ phiếu XYZ. Sau khi margin với tỷ lệ 50% thì số vốn mà nhà đầu tư có thể dùng để mua cổ phiếu XYZ được tính = 100tr / 50% = 200tr
Khi nhà đầu tư mua xong thì giá cổ phiếu giảm xuống 27%. Giá trị bị lỗ lúc này = 200tr x 27% = 54tr.
Tổng tài sản của nhà đâu tư còn 200tr – 54tr = 146tr.
Thực chất vốn của nhà đầu tư chỉ còn 46tr mà thôi. Số tiền 100 triệu kia của công ty chứng khoán vẫn được bảo toàn.
Đó là lý do tại sao có quy định call margin. Khi mức lỗ chạm tới ngưỡng có để đe dọa tới số tiền cho vay, công ty chứng khoán sẽ call margin hoặc tệ hơn nữa là force sell. Đương nhiên đến mức độ này thì nhà đầu tư gần như đã cháy tài khoản.
Theo công thức tỷ lệ ký quỹ R = [A – D]A = [146 – 100]/146 = 31.5% vẫn còn lớn hơn tỷ lệ ký quỹ duy trì tối thiểu là 30% nên vẫn chưa bị call margin.
Trường hợp giá cổ phiếu bị giảm 30%. Giá trị mà nhà đầu tư bị mất là 60tr.
Tổng tài sản nhà đầu tư còn bằng 200tr – 60tr = 140tr
R = [140 – 100]/140 = 28.6% < tỷ lệ ký quỹ duy trì tối thiểu 30%.
Lúc này nhà đầu tư sẽ bị công ty chứng khoán call margin. Nếu không muốn bị công ty chứng khoán bán 1 phần cổ phiếu để đạt ngưỡng margin tối thiểu thì nhà đầu tư phải nộp thêm tiền để R >= 30%. Trong trường hợp ví dụ này thì số tiền là khoảng 3tr. R = [143 – 100]/143 = 30%.
Việc dùng margin cũng như sử dụng một con dao hai lưỡi, mà dao hai lưỡi thì chỉ nên dành cho những người thật sự kinh nghiệm. Vì vậy margin chỉ hiệu quả cho những nhà đầu tư lâu năm, sẵn sàng chấp nhận rủi ro.
Như mình đã đề cập ở trên, sau khi đã hiểu rõ về margin trong chứng khoán là gì thì bạn phải xác đinh việc sử dụng nó là con dao 2 lưỡi, nó chỉ nên được sử dụng bởi người dày dạn kinh nghiệm và thực sự am hiểu về thị trường. Sau đây là một vài lời khuyên khi sử dụng margin.
- Chỉ nên giao dịch ký quỹ khi bạn là một người có kinh nghiệm đầu tư dày dạn.
- Chỉ sử dụng ký quỹ khi thị trường có dấu hiệu tốt rõ ràng. Thị trường ở giai đoạn khó nắm bắt xu hướng cũng không nên sử dụng margin.
- Chỉ nên sử dụng ký quỹ trong các giao dịch ngắn hạn. Việc sử dụng margin trong đầu tư dài hạn tiềm ẩn rất nhiều rủi ro.
- Chỉ nên dùng ký quỹ khi đầu tư vào các mã cổ phiếu có thanh khoản cao.
Theo quan điểm và kinh nghiệm đầu tư của mình. Nếu bạn là người mới, tốt nhất là không sử dụng margin. Nếu bạn đã khá cứng cáp trên thị trường thì có thể cân nhắc sử dụng nhưng không nên lạm dụng.
Trong một số trường hợp, sự thay đổi tỷ lệ margin ở các công ty chứng khoán có thể được dùng làm chỉ báo để nhận diện rủi ro điều chỉnh của thị trường đang đến gần. Hãy trao đổi kỹ càng với môi giới của mình trong từng trường hợp cụ thể.
Nếu bạn còn vấn đề thắc mắc cần giải đáp có thể liên hệ mình hoặc để lại lời nhắn, mình sẽ liên hệ sớm nhất để hỗ trợ.
Bài viết liên quan
Có thể bạn muốn đọc
Chia sẻ trên: 8118
1. Ký quỹ là gì?
Giao dịch ký quỹ là một hình thức giao dịch chứng khoán bằng cách sử dụng tiền vay từ một công ty chứng khoán. Trong đó cụm từ ký quỹ ám chỉ khoản tài sản đầu tư ban đầu [tiền hoặc chứng khoán] được nhà đầu tư thế chấp cho khoản vay này.
Nhà đầu tư sử dụng giao dịch ký quỹ để tăng lượng chứng khoán có thể mua vào, cao hơn nhiều so với việc chỉ sử dụng duy nhất lượng tiền mặt bỏ ra ban đầu. Về cơ bản, đây chính là đòn bẩy tài chính trong hoạt động đầu tư và theo đó các khoản lợi nhuận [hay thiệt hại] đều sẽ được tăng theo mức độ sử dụng cho vay ký quỹ của nhà đầu tư.
Lưu ý: Khoản vay ký quỹ sẽ bị giới hạn bởi giá trị tài sản mà nhà đầu tư bỏ ra ban đầu và khoản vay này cũng sẽ có mức lãi suất theo quy định của mỗi công ty chứng khoán.
2. Ký quỹ phù hợp với đối tượng nhà đầu tư nào?
Nói chung để thực hiện hiệu quả các biện pháp trên thì đối tượng phù hợp với sản phẩm giao dịch ký quỹ phải là các nhà đầu tư đã có kinh nghiệm trên thị trường chứng khoán và sở hữu tâm lý giao dịch tương đối vững vàng.
Mọi thiệt hại khi chọn sai cổ phiếu đều có thể bị đẩy lên nhiều lần khi sử dụng ký quỹ. Do đó nhà đầu tư cần thực hiện các biện pháp sau để giảm thiểu rủi ro tài khoản của mình:
- Tìm hiểu rõ các quy định, cơ chế hoạt động của giao dịch ký quỹ và các ngưỡng quản trị rủi ro
- Tìm hiểu, phân tích kỹ càng các cổ phiếu được lựa chọn để giao dịch ký quỹ. Có kế hoạch giao dịch rõ ràng trước khi đặt lệnh.
- Thực hiện các biện pháp giải ngân từng phần, tránh mua “full-margin” ở các cổ phiếu chưa khẳng định được đà tăng.
3. Giao dịch ký quỹ sử dụng kèm với sản phẩm nào?
Hiện tại trong hệ sinh thái sản phẩm của HSC bao gồm: Cổ phiếu, Trái phiếu, ETFs, Chứng quyền và Hợp đồng tương lai thì sản phẩm cho vay ký quỹ có ở cổ phiếu và trái phiếu. Đòn bẩy ở sản phẩm Chứng quyền và Hợp đồng tương lai là do đặc tính của sản phẩm chứ không phải nghiệp vụ vay từ Công ty Chứng khoán để gia tăng sức mua. Giữa ETFs và cổ phiếu thì cổ phiếu là sản phẩm có mức độ rủi ro cao hơn, rủi ro – lợi nhuận sẽ được khuếch đại thêm khi mua cổ phiếu bằng nợ vay.
Hiện HSC Online có rất nhiều công cụ giúp hỗ trợ nhà đầu tư lập cho mình một danh mục đầu tư ký quỹ phù hợp với từng thời điểm thị trường để có thể tận dụng được những thời điểm tốt để tối ưu lợi nhuận, vừa giữ tài khoản ở mức rủi ro được kiểm soát.
Cơ chế hoạt động giao dịch ký quỹ tại HSC
Lợi ích và rủi ro khi giao dịch ký quỹ
Làm thế nào để sử dụng margin hiệu quả?
Trương Thái Đạt – Bộ phận chiến lược thị trường
Công ty Cổ phần Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh HSC