Hàng hoá có hai thuộc tính cơ bản là giá trị sử dụng và giá trị. Giữa hai thuộc tính này có mối quan hệ ràng buộc lẫn nhau, nếu thiếu một trong hai thuộc tính thì không phải là hàng hoá. Giá trị sử dụng của hàng hoá. Giá trị sử dụng của hàng hoá là công dụng của vật phẩm có thể thoả mãn nhu cầu nào đó của con người.
Nội dung bài viết:
1. Hàng hóa là gì?
Hàng hóa trong tiếng Anh là Goods/Commodities. Hiểu cụ thể hàng hóa là gì?
1.1. Khái niệm hàng hóa là gì?
Theo Luật giá năm 2013 thì hàng hoá là tài sản có thể:
Trao đổi, mua, bán trên thị trường,
Có khả năng thỏa mãn nhu cầu của con người, bao gồm cá các loại động sản và bất động sản.
– Theo Từ điển tiếng Việt:
Hàng hóa là 01 trong những phạm trù cơ bản của kinh tế chính trị. Hàng hóa theo nghĩa hẹp thì hàng hóa là vật chất tồn tại có hình dạng xác định, có thể trao đổi, mua bán được.
Hàng hóa theo nghĩa rộng là bao gồm tất cả những thứ có thể trao đổi, mua bán được.
Khoản 2 Điều 3 của Luật Thương mại 2005 phân hàng hoá thành 2 nhóm:
Nhóm thứ nhất là các loại động sản, cả động sản hình thành trong tương lai;
Nhóm thứ hai gồm những vật gắn liền với đất đai.
– Theo kinh tế chính trị Marx-Lenin: [nguồn trích dẫn wikipedia.org]
Trong kinh tế chính trị Mác – Lê nin, hàng hóa là sản phẩm của lao động thông qua việc trao đổi, mua bán.
Hàng hóa có thể là hữu hình [sắt thép, quyển sách] hay vô hình [sức lao động].
Theo Các – Mác thì hàng hóa là đồ vật mang hình dạng có khả năng thỏa mãn nhu cầu con người nhờ vào các tính chất vốn có của nó. Đồ vật để trở thành hàng hóa cần có:
+ Ích dụng với người dùng
+ Giá trị về mặt kinh tế
+ Sự hạn chế để đạt được nó, ý nói đến độ khan hiếm
Cũng theo quan điểm của Các – Mác hàng hóa là sản phẩm của lao động, có thể thỏa mãn một số nhu cầu nhất định của con người thông qua các hoạt động trao đổi, mua bán. Hàng hóa có thể đáp ứng nhu cầu của cá nhân hoặc nhu cầu sản xuất.
1.2. Ví dụ về hàng hóa
Điều dễ thấy trong cuộc sống hàng ngày về sự trao đổi hàng hóa đó là khi con người đi siêu thị, đi chợ và mua những hàng hóa phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt hàng ngày.
Đó có thể là những mặt hàng rau củ, mặt hàng thịt cá…
Hay như xe máy là một hàng hóa được sử dụng phổ biến. Xe máy được sử dụng với mục đích di chuyển, đi lại tiện lợi, nhanh chóng hơn. Xe máy cũng là sản phẩm được chế tạo ra bởi trí tuệ con người. Một người chỉ có thể sở hữu cho mình chiếc xe máy thông qua quá trình trao đổi, mua bán.
Tương tự, hiện nay máy điều hòa nhiệt độ cũng là thứ không thể thiếu trong nhiều gia đình. Khi có điều hòa thì nhiệt độ không khí ở một môi trường nhất định cũng được điều chỉnh theo ý muốn như mát hơn, ấm hơn… Điều hòa cũng là sản phẩm của trí tuệ nhân loại. Muốn sở hữu điều hòa phải trao đổi, mua bán.
2. Hàng hóa có mấy thuộc tính?
Sản xuất hàng hóa tùy vào từng hình thái kinh tế – xã hội khác nhau mà bản chất khác nhau. Tuy nhiên về cơ bản, vật phẩm mang hình thái hàng hóa đều có hai thuộc tính cơ bản là giá trị và giá trị sử dụng.
2.1. Giá trị của hàng hóa là gì?
Muốn hiểu được giá trị hàng hóa trước tiên phải hiểu được giá trị trao đổi.
Theo Các – Mác, giá trị trao đổi biểu hiện ra trước hết như một quan hệ về số lượng, là tỷ lệ theo đó những giá trị sử dụng của loại này được trao đổi với những giá trị sử dụng của loại khác.
Ví dụ như 1 mét vải có thể tương đương giá trị với 01 yến thóc [10kg thóc]
Có thể thấy, hai loại hàng hóa có giá trị sử dụng khác nhau như vải và thóc có thể trao đổi được với nhau, và trao đổi theo một tỷ lệ nhất định.
Như vậy, giữa chúng sẽ có một cơ sở chung, đó đều là sản phẩm của lao động. Cụ thể, để sản xuất vải và thóc, thợ dệt và người nông dân đều phải tổn hao sức lao động. Việc “tổn hao sức lao động” chính là cơ sở chung để so sánh hai loại hàng hóa có giá trị sử dụng khác nhau để có thể trao đổi chúng với nhau.
Việc trao đổi theo một tỷ lệ nhất định là 1 mét vải = 01 yến thóc vì người ta cho rằng để sản xuất ra 1 mét vải phải tổn hao sức lao động bằng với sức lao động để sản xuất ra 01 yến thóc. Sức lao động tổn hao để sản xuất ra các loại hàng hóa chính là giá trị hàng hóa.
Có thể hiểu, giá trị là sự tổn hao sức lao động, hay nói cách khác là lao động xã hội của người sản xuất hàng hóa được kết tinh trong các loại hàng hóa.
Chất của giá trị chính là lao động, sản phẩm sẽ không có giá trị nếu không có sức lao động của người sản xuất kết tinh trong đó.
Giá trị hàng hóa có hai đặc trưng cơ bản:
Đó là biểu hiện mối quan hệ giữa những người sản xuất hàng hóa với nhau và là phạm trù lịch sử chỉ tồn tại ở kinh tế hàng hóa
2.2. Giá trị sử dụng hàng hóa là gì?
Giá trị chính là công dụng của hàng hóa. Trong kinh tế học, thuật ngữ ‘giá trị’ có ý nghĩa hoàn toàn khác.
– Giá trị sử dụng là một khái niệm trong kinh tế chính trị cổ điển và kinh tế học mácxít đề cập đến các tính năng hữu hình của một loại hàng hóa cụ thể, có thể giao dịch. Loại hàng hóa này có thể đáp ứng một số nhu cầu của con người hoặc hữu ích.
Sản phẩm nào được tạo ra cũng đều có giá trị lao động và giá trị sử dụng. Và khi hàng hóa được mua bán trên thị trường thì có giá trị trao đổi, biểu hiện dưới dạng giá cả.
Có thể hiểu giá trị sử dụng chính là sự thỏa mãn mong muốn của một loại hàng hóa. Sự hài lòng của một người khi sử dụng hàng hóa được gọi là giá trị sử dụng.
Ví dụ, nước có giá trị sử dụng rất quan trọng và không thể thiếu đối với con người. Chất lượng của nước là giá trị sử dụng của nước.
Ngoài ra hàng hóa khi mua bán trên thị trường còn có giá trị trao đổi, hiểu chính xác giá trị trao đổi chính là giá của một hàng hóa cụ thể có thể được bán và mua trên thị trường.
Giá trị trao đổi phụ thuộc vào yếu tố thời gian và địa điểm.
Về giá trị sử dụng, hàng hóa có các đặc điểm:
Thuộc tính tự nhiên của hàng hóa sẽ quyết định giá trị sử dụng
Hàng hóa có nhiều thuộc tính, sử dụng ở nhiều mục đích khác nhau chứ không nhất thiết chỉ có một giá trị sử dụng duy nhất, nhất là trong thời đại khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển.
Giá trị sử dụng không dành cho người sản xuất hàng hóa mà cho người tiêu dùng hàng hóa.
Giá trị sử dụng là phạm trù vĩnh viễn vì nó tồn tại trong mọi kiểu tổ chức sản xuất.
3. Mối quan hệ giữa hai thuộc tính của hàng hóa:
Hai thuộc tính của hàng hóa có quan hệ chặt chẽ với nhau, vừa thống nhất, vừa mâu thuẫn với nhau.
3.1. Thống nhất
Hai thuộc tính này cùng đồng thời tồn tại trong một hàng hóa. Nếu một vật có giá trị sử dụng [tức có thể thỏa mãn nhu cầu nào đó của con người, xã hội], nhưng không có giá trị [tức không do lao động tạo ra, không có kết tinh lao động] như không khí tự nhiên thì sẽ không phải là hàng hóa. Ngược lại, một vật có giá trị [tức có lao động kết tinh], nhưng không có giá trị sử dụng [tức không thể thỏa mãn nhu cầu nào của con người, xã hội] cũng không trở thành hàng hóa.
3.2. Đối lập
Thứ nhất, với tư cách là giá trị sử dụng thì các hàng hóa khác nhau về chất [vải mặc, sắt thép, lúa gạo…]. Nhưng ngược lại, với tư cách là giá trị thì các hàng hóa lại đồng nhất về chất, đều là “những cục kết tinh đồng nhất của lao động mà thôi”, tức đều là sự kết tinh của lao động, hay là lao động đã được vật hóa [ vải mặc, sắt thép, lúa gạo… đều do lao động tạo ra, kết tinh lao động trong đó].
Thứ hai, quá trình thực hiện giá trị và giá trị sử dụng có sự tách rời nhau cả về mặt không gian và thời gian.
Giá trị được thực hiện trong lĩnh vực lưu thông và thực hiện trước.
Giá trị sử dụng được thực hiện sau, trong lĩnh vực tiêu dùng.
Người sản xuất quan tâm tới giá trị, nhưng để đạt được mục đích giá trị bắt buộc họ cũng phải chú ý đến giá trị sử dụng, ngược lại người tiêu dùng quan tâm tới giá trị sử dụng để thỏa mãn nhu cầu tiêu dùng của mình.
Nhưng muốn có giá trị sử dụng họ phải trả giá trị cho người sản xuất ra nó. Nếu không thực hiện giá trị sẽ không có giá trị sử dụng. Mâu thuẫn giữa giá trị sử dụng và giá trị hàng hóa cũng chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến khủng hoảng sản xuất thừa.
Kết luận: Hàng hóa là sản phẩm phổ biến trên thị trường hiện nay, vì vậy nắm rõ các thuộc tính cơ bản và bản chất của hàng hóa là nội dung quan trọng, đặt ra sự hiệu quả trong quá trình trao đổi thúc đẩy sản xuất.