Mang thai là một quãng thời gian đánh dấu nhiều sự thay đổi ở cơ thể người phụ nữ. Bên cạnh niềm hạnh phúc làm mẹ, thai phụ cũng sẽ gặp phải rất nhiều khó chịu về sức khỏe, trong đó có sự xuất hiện của hiện tượng khó thở. Vậy bị khó thở khi mang thai là do đâu, có nguy hiểm không, khắc phục thế nào,...
1. Vì sao mẹ bầu bị khó thở khi mang thai?
Hiện tượng khó thở khi mang thai xảy ra với nhiều mẹ bầu, ở những thời điểm khác nhau, phổ biến nhất là đầu và cuối thai kỳ, chủ yếu do:
- Sự thay đổi hormone
Khi mang thai do sự gia tăng nồng độ hormone progesterone kích thích trung tâm hô hấp ở não và ảnh hưởng tới phổi nên hơi thở của mẹ bầu trở nên gấp gáp hơn, xuất hiện tình trạng khó thở.
Sự thay đổi hormone cũng là lý do gây nên hiện tượng khó thở khi mang thai
- Sự lớn lên của thai nhi
Thai nhi càng phát triển thì tử cung càng mở rộng gây đè nén vùng dưới cơ hoành - 1 bộ phận kết hợp với phổi để đưa không khí vào phổi. Điều này khiến cho cơ hoành không mở rộng được nên mẹ bầu bị khó thở khi mang thai. Thậm chí có những trường hợp do thai nhi quá to và đạp khỏe làm cho cơ hoành bị ép chặt nên thai phụ thiếu oxy đến mức ngất xỉu.
- Giữ nước
Khó thở khi mang thai cũng là hiện tượng hay xảy ra ở những mẹ bầu gặp phải chứng phù nề. Do phù nề làm xoang mũi và phổi bị ảnh hưởng nên gây ra hiện tượng khó thở.
- Thiếu máu
Do cơ thể khi mang thai phải dùng lượng sắt nhiều hơn để tạo ra các tế bào hồng cầu cần thiết và mang oxy đi nuôi cơ quan nội tạng, nuôi thai nhi. Vì thiếu lượng sắt dự trữ để làm điều này, để tạo oxy, cơ thể sẽ phải làm việc nhiều hơn bình thường khiến cho mẹ bầu bị thiếu máu nên khó thở.
- Bệnh van tim
Mẹ bầu bị bệnh van tim thường khó thở, mệt mỏi, suy tim, đau ngực, rối loạn nhịp tim,... Đây là bệnh lý nguy hiểm, cần được theo dõi sát sao từ bác sĩ để tránh những ảnh hưởng xấu tới cả mẹ và bé khi không được phát hiện kịp thời.
- Bệnh hen suyễn
Đối với mẹ bầu đã có tiền sử bệnh hen suyễn thì quá trình mang thai sẽ khiến cho những triệu chứng của bệnh trở nên nặng nề hơn nên rất khó tránh tình trạng khó thở.
- Thuyên tắc phổi
Khi huyết khối bị kẹt trong động mạch phổi sẽ dẫn đến tình trạng thuyên tắc phổi và sinh ra hiện tượng đau ngực, ho, khó thở khi mang thai
2. Khó thở khi mang thai có phải là hiện tượng nguy hiểm?
Thực tế cho thấy có đến 60 - 70% thai phụ bị khó thở trong tam cá nguyệt thứ nhất, thứ 2 hoặc thứ 3 và hầu hết đều là triệu chứng bình thường, có thể sẽ đồng hành cùng mẹ trong suốt thai kỳ. Điều đáng nói là không phải lúc nào bác sĩ cũng tìm ra được nguyên nhân gây ra tình trạng này.
Hiện tượng khó thở khi mang thai phần lớn không nguy hiểm cho thai phụ
Ở tam cá nguyệt đầu tiên của thai kỳ, tuy thai nhi chưa đủ lớn để gây ra các vấn đề về hô hấp nhưng sự gia tăng của hormone progesterone sẽ kích thích hô hấp, làm tăng nhu cầu cung cấp dưỡng khí sinh ra khó thở. Sang tam cá nguyệt thứ hai, tử cung phát triển nhiều hơn, cách thức hoạt động của tim cũng có sự thay đổi, lượng máu trong cơ thể tăng khiến tim phải bơm mạnh hơn nên khiến việc thở gặp khó khăn. Vào tam cá nguyệt thứ ba, nếu đầu của con nằm dưới xương sườn hay ấn vào cơ hoành của mẹ thì sẽ khiến mẹ bị khó thở.
Ảnh hưởng thường gặp nhất do tình trạng khó thở gây ra đó là khiến mẹ bầu cảm thấy mệt mỏi, khó chịu. Nếu khó thở khi mang thai gây ra do sự tác động của thai kỳ thì không nguy hiểm đến sức khỏe của mẹ, nó sẽ tự động biến mất sau khi sinh. Những trường hợp khó thở do thiếu máu hoặc xuất phát từ nguyên nhân bệnh lý thì cần được bác sĩ thăm khám, theo dõi để có phương án xử trí hiệu quả, tránh những ảnh hưởng xấu cho sức khỏe của cả mẹ và bé.
3. Mẹ bầu bị khó thở khi mang thai phải làm gì?
3.1. Khó thở khi mang thai - thời điểm cần gặp bác sĩ
Mặc dù hầu hết trường hợp khó thở khi mang thai không nguy hiểm nhưng nếu có những biểu hiện dưới đây, tốt nhất mẹ bầu nên gặp bác sĩ ngay:
- Tăng nhịp tim bất thường.
- Thở khò khè kéo dài.
- Khó thở kèm theo đau tức ngực.
- Môi, chân, ngón tay chuyển màu xanh.
3.2. Một số biện pháp khắc phục tại nhà
- Nghỉ ngơi
Ngay khi cảm thấy khó thở, mẹ bầu hãy nghỉ ngơi và dừng các hoạt động thể chất, tập hít thở sâu và đều để điều hòa lại nhịp thở.
Bài tập thở giúp cải thiện tình trạng khó thở ở mẹ bầu
- Vận động nhẹ nhàng
Đi bộ vừa phải, tập yoga bầu,... là cách để cải thiện tình trạng khó thở, điều hòa nhịp tim. Những bài tập thở cũng rất tốt cho quá trình hô hấp. Đây là những hoạt động không quá nặng đã được nhiều mẹ bầu lựa chọn và thấy hiệu quả tương đối rõ rệt.
Mẹ bầu có thể tham khảo bài tập thở sau: đầu tiên hãy hít vào thật sâu kết hợp nâng cánh tay lên trên và hai bên; tiếp sau đó đặt cánh tay xuống hai bên, thở ra; tiếp theo nữa là hít sâu vào kết hợp nâng cao đầu rồi hạ thấp đầu xuống để thở ra và đặt tay lên lồng ngực; cuối cùng đẩy lồng ngực ra xa tay và hít thật sâu. Bài tập thở này sẽ làm tăng dung tích phổi để việc thở trở nên dễ dàng hơn.
- Thay đổi tư thế
Mẹ bầu cũng có thể điều chỉnh tư thế của mình để việc thở trở nên dễ hơn. Tư thế đứng hoặc giữ thẳng lưng là một gợi ý tốt bởi nó giúp phổi có được khoảng không để tiếp nhận oxy. Hoặc nếu khó thở vào buổi đêm thì mẹ bầu có thể chèn gối vào thân trên, lưng để hạn chế áp lực mà thai nhi gây lên phổi. Ngoài ra, nằm nghiêng về bên trái cũng giúp cải thiện tình trạng khó thở khi mang thai bởi lúc này tử cung không đè lên động mạch chủ.
Mặc dù phần lớn các trường hợp khó thở khi mang thai không nguy hại nhưng mẹ bầu cũng không nên chủ quan. Nếu thấy tình trạng này kéo dài kèm theo các triệu chứng khác thường thì tốt nhất nên tham vấn ý kiến bác sĩ chuyên khoa.
Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC thông qua tổng đài 1900 56 56 56, với đội ngũ chuyên viên y tế dày dạn kinh nghiệm và vững vàng về kiến thức chuyên môn luôn sẵn lòng hỗ trợ mẹ bầu khi cần thiết, vì thế, đừng e ngại liên hệ với chúng tôi để được giúp đỡ tận tình.
Hầu hết phụ nữ mang thai đều gặp phải tình trạng khó thở. Một số bà bầu khó thở ngay từ những tháng đầu hoặc có thể phải đến 3 tháng cuối mới cảm thấy tình trạng này.
Nếu bạn là một trong số đó, đừng quá lo lắng vì đây là điều hoàn toàn bình thường và nó thường không làm ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, khó thở lại vô cùng nguy hiểm và vì thế, bà bầu phải cần phải đến gặp bác sỹ để khám chữa kịp thời.
Khó thở khá phổ biến khi mang thai, đặc biệt là trong ba tháng cuối và trong thời kỳ đầu mang thai. Gần 75% phụ nữ không bao giờ cảm thấy khó thở trước khi mang thai. Nếu khó thở là do một số hoạt động thể chất gắng sức như leo cầu thang, nó hoàn toàn bình thường và vô hại.
Bà bầu khó thở là do đâu?
Bà bầu khó thở chủ yếu là do sự thay đổi tự nhiên của cơ thể khi mẹ có em bé. Dưới đây là một số thay đổi cơ thể thai kỳ có thể dẫn đến khó thở.
♦ Trong 3 tháng đầu thai kỳ:
- Lồng ngực trở nên rộng lớn hơn để tăng dung tích phổi. Lồng ngực di chuyển lên trên và ra ngoài, do đó việc hít thở của ban cũng trở nên khó khăn hơn.
- Mặc dù số lần thở giống như trước khi mang thai nhưng bà bầu phải thở sâu hơn, và đây là lý do bà bầu cảm thấy khó thở.
- Ngoài ra, trong thời kỳ đầu mang thai, thể tích máu của cơ thể tăng 50%. Vì thế, tim phải làm việc nhiều hơn so với trước đây. Điều này làm cho bà bầu phải thở nhiều hơn ngay cả khi đang nghỉ ngơi.
♦ Trong 3 tháng giữa thai kỳ:
- Các hormone thai kỳ khiến nhu cầu oxy của cơ thể bà bầu tăng, do đó kích thích não để tăng số lượng và độ sâu của hơi thở.
- Các hormone cũng làm sưng các mao mạch ở đường hô hấp làm cho bà bầu cảm thấy như đang thở dốc.
♦ Trong 3 tháng cuối thai kỳ: Sự lớn lên của bé và tử cung phát triển đẩy cơ hoành [cơ nằm dưới lồng ngực] lên trên, làm thu hẹp khoảng không gian của phổi và làm cho phổi khó giãn nở. Do đó, mẹ bầu thở nhanh hơn, giống như vừa chạy marathon. Đây là điều khá bình thường và hoàn toàn vô hại cho mẹ và thai nhi. Ngoài ra, bà bầu có thể bị khó thở khi đi cầu thang, mang theo trọng lượng nặng hoặc tăng cân bất thường trong thai kỳ. Khó thở cũng có thể xảy ra khi bà bầu đang mang thai song sinh. Và tất nhiên, bà bầu cần nhiều thời gian nghỉ hơn hơn nếu cần thiết.
Đôi khi, bà bầu khó thở có thể là dấu hiệu của một số bệnh thường gặp sau, bao gồm:
- Thiếu máu: Nếu bị thiếu sắt, bà bầu sẽ có số lượng tế bào hồng cầu thấp [các tế bào hồng cầu có chức năng mang oxy từ phổi đến các phần cơ quan của cơ thể và đưa khí carbonic từ các cơ quan trong cơ thể đến phổi] và cơ thể phải hoạt động nhiều hơn để cung cấp oxy cho cả mẹ và bé. Khó thở tiến triển là một trong những triệu chứng của bệnh thiếu máu.
- Bệnh suyễn có thể là một nguyên nhân gây khó thở, và bà bầu nên đi khám bác sĩ nếu dấu hiệu khó thở không liên quan đến nội tiết tố hay thói quen hàng ngày.
- Nếu bà bầu có khó thở kèm mạch nhanh, đánh trống ngực hoặc ngón tay và ngón chân lạnh, đó có thể là biến chứng nghiêm trọng của bệnh tim hoặc phổi. Mẹ bầu nên đi khám ngay lập tức.
- Tư thế đúng sẽ làm giảm khó thở. Trong khi ngồi, giữ cho ngực nâng lên và vai hạ xuống. Khi đó, phổi sẽ có đủ không gian để co giãn.
- Trong khi ngủ, hãy dùng gối dựa để cơ thể hướng lên trên. Làm như thế giúp tăng không gian trong khoang bụng, làm cho bà bầu thấy dễ thở hơn.
Nếu bà bầu khó thở vì ở một vị trí trong thời gian dài, hãy thay đổi vị trí để hít thở dễ dàng. Bà bầu có thể đứng thẳng vì như thế sẽ làm giảm áp lực lên cơ hoành.
Cảm nhận cơ thể và nghỉ ngơi bất cứ khi nào bà bầu muốn thư giãn. Khi bà bầu cảm thấy hụt hơi, cố gắng thư giãn. Chỉ cần dừng lại những gì đang làm và thở sâu cho đến khi cảm thấy tốt hơn. Hãy nghỉ ngơi khoảng 20 phút và sau đó tiếp tục làm việc.
Tập thở sẽ giúp tăng dung tích phổi và dễ thở hơn [tuy nhiên thở bụng không được khuyến cáo do mở rộng tử cung]. Các bà bầu bị khó thở có thể thử bài tập thở này:
- Hít vào sâu đồng thời nâng cánh tay lên trên và hai bên.
- Sau đó thở ra đồng thời đặt cánh tay của bạn xuống hai bên.
- Nâng cao đầu trong khi hít vào và hạ thấp hơn trong khi thở ra.
- Thở sâu bằng cách đặt tay lên lồng ngực.
- Đẩy lồng ngực xa tay trong khi hít vào sâu.
Không tập thể dục có thể làm tăng khó thở. Vì vậy hãy thử một số bài tập nhẹ để giúp bà bầu có thể có một cuộc trò chuyện mà không phải đi ra ngoài hít thở. Tất nhiên, bé cũng sẽ nhận được đủ oxy trong khi mẹ tập thể dục.
- Bài tập aerobic vào đầu thai kỳ có thể cải thiện hơi thở và kiểm soát nhịp tim của bà bầu. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu tập thể dục.
- Nếu bà bầu chưa bắt đầu bất kỳ hoạt động nào, đây sẽ là thời điểm thích hợp để bắt đầu tập yoga. Tập yoga giúp hít thở đúng cách.
- Đi bộ nhanh và bơi lội cũng sẽ làm tăng khả năng thở sâu hơn và duy trì mức độ tập thể dục.
Những bài tập sẽ cung cấp cho bà bầu đủ sức chịu đựng để chống lại với các triệu chứng khó thở có hiệu quả. Thế nhưng, hãy lắng nghe cơ thể và đừng lạm dụng bất kỳ bài tập thể dục nào.
Tham khảo: Những bài tập an toàn cho phụ nữ mang thai 3 tháng tuổi
Bà bầu khó thở là một triệu chứng phổ biến của tình trạng mất nước. Hãy chắc chắn rằng bạn uống đủ nước và tránh các đồ uống như cà phê, trà, soda và rượu. Những thức uống làm tăng trọng lượng cơ thể có thể làm trầm trọng thêm tình trạng khó thở.
-
Bà bầu cần kiểm soát cân nặng trong suốt thời gian mang thai. Ngay từ thời điểm có kế hoạch mang thai, hãy cố gắng duy trì cân nặng và tập thể dục thường xuyên. Một chế độ ăn uống lành mạnh sẽ ngăn chặn khó thở. Chế độ ăn uống lành mạnh giúp duy trì trọng lượng cơ thể lý tưởng và giúp dễ thở.
- Không nên dùng các loại thực phẩm có chứa nhiều đường, chất béo và muối.
- Nên ăn các loại thực phẩm giàu sắt như thịt đỏ, quả mọng sẫm màu và rau xanh bởi vì khó thở có thể là một trong những triệu chứng của bệnh thiếu máu do thiếu sắt.
Một số loại trái cây và rau củ chứa nhiều sắt
- Cần bổ sung vitamin C vì nó giúp cơ thể tăng hấp thụ sắt.
- Ngoài ra, đậu là một nguồn protein tuyệt vời. Tuy nhiên, ăn đậu ở mức độ vừa phải vì chúng có thể ảnh hưởng đến hấp thụ sắt.
Đừng gây áp lực cho bản thân như mang vật nặng hay ở lại cơ quan quá muộn. Hãy dành thời gian nghỉ ngơi khi làm việc căng thẳng hay quá sức.
Nếu bà bầu lần đầu tiên mang thai, thai nhi xuống đến xương chậu vào khoảng tuần 36. Đây là thời điểm cuối cùng có các vấn đề về hơi thở. Nếu bà bầu đã từng mang thai, tình trạng khó thở sẽ vẫn tiếp tục đến hết thai kỳ.
Sau khi sinh, lượng hormone progesterone giảm xuống, làm giảm áp lực lên cơ hoành và tử cung. Thế nhưng, phải mất ít nhất một vài tháng hệ thống hô hấp của bạn mới bình thường trở lại.
Miễn là không có bất kỳ triệu chứng đáng lo ngại khác, bà bầu khó thở là tình trạng khá phổ biến và sẽ không gây tổn hại cho bé vì bé sẽ nhận được nhiều oxy qua nhau thai. Hít thở sâu sẽ cung cấp cho bé nhiều oxy trong máu.