Nghệ sĩ tài linh sinh năm bao nhiêu năm 2024

Người thân cho biết trước khi Vũ Linh qua đời, nghệ sĩ Tài Linh - đồng nghiệp thân thiết - kịp gọi từ Mỹ về gặp ông lần cuối.

Cháu gái Vũ Linh - ca sĩ Hồng Phượng - cho biết một trong những điều khiến ông ra đi nhẹ nhàng trước khi mất là được nhìn thấy nghệ sĩ Tài Linh - người đồng nghiệp gắn bó nhất với ông thập niên 1990.

"Giây phút cậu tôi hấp hối ở nhà riêng, nghệ sĩ Vân Hà gọi video sang Mỹ cho Tài Linh, nhắn nhủ để bà đỡ sốc trước khi nhìn mặt ông lần cuối. Qua màn hình, Tài Linh khóc nghẹn, nói: 'Mong anh ra đi thanh thản. Em xin lỗi vì không thể về kịp", ca sĩ Hồng Phượng nói.

Đại diện gia đình nghệ sĩ Vũ Linh cho biết một lúc sau cuộc gọi, ông qua đời.

Vũ Linh, Tài Linh là đôi nghệ sĩ được yêu thích của cải lương thập niên 1990. Ảnh: Fanpage Vũ Linh

Ca sĩ Quang Thành - đồng nghiệp Tài Linh ở Mỹ - cho biết bà chưa về nước viếng Vũ Linh kịp vì sức khỏe yếu, sợ không chịu nổi cú sốc. "Những ngày qua, bà đau buồn, hạn chế nghe các cuộc gọi hỏi thăm của người quen từ trong nước. Bà cũng không dám xem lại các trích đoạn tuồng xưa bởi nhớ ông nhiều, lại càng muốn khóc", Quang Thành nói.

Với Tài Linh, nghệ sĩ Vũ Linh vừa là người anh vừa là người bạn, giúp đỡ bà rất nhiều trên con đường nghệ thuật. Ông dìu dắt Tài Linh từng bước để chinh phục các vai diễn khó. "Tôi luôn khâm phục sức lao động bền bỉ của anh. Thời gian sau này, dù sức yếu, anh đứng ra tổ chức chương trình Người đưa đò, giúp các diễn viên trẻ tỏa sáng trên sân khấu với cải lương Hồ Quảng", Tài Linh từng nói.

Trích đoạn Vũ Linh, Tài Linh diễn "Lương Sơn Bá, Chúc Anh Đài" năm 2011. Video: YouTube DDTL

Tên tuổi Vũ Linh - Tài Linh vang danh khi kết hợp đầu thập niên 1990. Trong cuộc trưng cầu ý kiến do báo Sân Khấu TP HCM tổ chức năm 1991-1992, nghệ sĩ Vũ Linh - Tài Linh được đông đảo khán giả bình chọn là một trong những đôi bạn diễn được yêu thích nhất. Trong bảng danh sách này, vị trí của họ chỉ đứng sau nghệ sĩ Minh Vương, Lệ Thủy - vốn là hai ngôi sao kỳ cựu.

Dù Vũ Linh từng ca với nhiều cô đào như Phương Hồng Thủy, Thanh Thanh Tâm, Ngọc Huyền, Thoại Mỹ, khán giả yêu thích nhất khi anh sánh đôi với Tài Linh. Họ có 16 năm diễn chung trên sân khấu và truyền hình, trưởng thành từ nhiều đoàn diễn ở tỉnh lẻ trước khi cùng tỏa sáng. Vở đầu tiên đánh dấu tên tuổi của cả hai khi kết hợp Lương Sơn Bá - Chúc Anh Đài. Khi trở lại đoàn Minh Tơ, Vũ Linh và Tài Linh đóng cặp trong các vở như Thanh Xà - Bạch Xà (nhân vật Hứa Văn và Bạch Xà), Tôi không làm hoàng hậu (Thập Tam Bát Hạ và Bạc Hải Mỹ Anh)... Về đoàn Sông Bé 2, cả hai tạo tiếng vang với các vở Chiêu Quân cống Hồ (Hớn Đế và Chiêu Quân), Nặng gánh giang sơn (Dương Anh Kiệt và Nhữ Minh Minh)...

Tài Linh, Vũ Linh hát tân cổ "Xin cứ làm ngơ". Video: YouTube Bluelove169

Đôi "Song Linh" còn tham gia chương trình Mưa bụi - hiện tượng video ca nhạc thời đó, giúp họ mở rộng thị phần biểu diễn, có thêm khán giả trẻ. Theo đạo diễn Thanh Hiệp, thời cải lương video phát triển vượt bậc, Vũ Linh - Tài Linh gây tiếng vang với khán giả hải ngoại, mỗi tháng có 15 vở diễn được dàn dựng thì 10 vở góp mặt Vũ Linh, Tài Linh.

Thoại Mỹ viếng tang Vũ Linh hôm 7/3, cho biết tiếc nuối khi các cô đào thân thiết như Tài Linh, Thanh Thanh Tâm không về nước kịp. Ảnh: Thành Trung

Nghệ sĩ Vũ Linh qua đời hôm 5/3 tại nhà riêng ở tuổi 65 sau thời gian bạo bệnh. Lễ động quan lúc 11h ngày 9/3, linh cữu được an táng tại Nghĩa trang Hoa viên Bình Dương. Hai ngày qua, đông đảo khán giả từ TP HCM và các tỉnh lân cận đến viếng tang, chào Vũ Linh lần cuối.

Ông thật là Võ Văn Ngoan, sinh năm 1958 tại Sài Gòn, xuất thân trong gia đình nghèo khó, việc học hành dang dở. Năm 13 tuổi, ông theo học hát ở trường Văn Phát, sau chuyển qua học ca cổ với thầy Văn Vĩ. Năm 1972, ông tham gia đoàn hát Đồng Ấu Hoa Thế Hệ, lưu diễn các tỉnh. Đến năm 1988, ông cộng tác với Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang 2. Từ đây, Vũ Linh thực sự bước lên đài vinh quang sau hơn 15 năm bôn ba đoàn tỉnh. Ông được phong danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú năm 1997.

Nữ nghệ sĩ Tài Linh, tên thật là Huỳnh Thị Phú Nhuận, sinh năm 1956 tại Sài Gòn. Cha cô quê ở Bình Định, mẹ là người ở tỉnh Bến Tre. Hai ông bà là chủ tiệm may "Ngọc Châu’’ ở đường Ngô Tùng Châu, một tiệm chuyên may âu phục rất nổi tiếng ở Sài Gòn.

Tài Linh có 7 chị em mà 3 người theo nghề hát và cùng nổi danh: Chị là nữ nghệ sĩ Tài Lương, kế đó là nữ nghệ sĩ Tài Linh và em trai tên Huỳnh Trung Đức nghệ danh là Chí Linh. Tài Linh theo nghề hát cải lương là do hoàn cảnh đẩy đưa chứ không phải do cô thích cổ nhạc, xin gia đình cho đi học cổ nhạc như trường hợp của Vũ Linh, hay của Kim Tử Long, Ngọc Huyền.

Năm 1977, cha của Tài Linh bị bệnh, và mất sau đó, thời điểm này tiệm may âu phục ế ẩm, bà mẹ giao cho cô con gái lớn quán xuyến tiệm may. Bà dẫn Tài Linh, Chí Linh và đứa con gái út về quê ở Bến Tre sinh sống. Nữ nghệ sĩ Tài Lương hát ở đoàn cải lương Saigon 3, khi có dịp là cô về Bến Tre thăm mẹ và các em.

Cuộc sống ở dưới quê khó khăn nên Tài Lương đưa Tài Linh về Sài Gòn, làm nhân viên bán vé hát của đoàn cải lương Saigon 3. Năm 1977, Tài Linh được 21 tuổi, cô thường ca tân nhạc trong các dịp sinh hoạt Thanh niên trong đoàn cải lương Saigon 3, cô được các nghệ sĩ trong đoàn như Thanh Điền, Thanh Kim Huệ ngợi khen. Từ đó, cô học thêm ca cổ nhạc với nhạc sĩ Duy Khanh, con của nhạc sĩ đàn tranh Vũy Chổ, trưởng ban cổ nhạc đoàn cải lương Saigon 3. Tài Linh may mắn được các nghệ sĩ đàn anh đàn chị như Thanh Điền, Thanh Kim Huệ, Thúy Lan, Lan Chi, “Hề râu” Thanh Việt chỉ dạy nghệ thuật ca diễn nên cô đã diễn xuất thành công hai vai diễn đầu tiên là vai Mai trong vở Mái Tóc Người Vợ Trẻ và vai “Sa Rong’’ trong vở Tình Ca Biên Giới. Thời điểm này, cô lấy nghệ danh là Ngọc Châu.

Năm 1981, bầu đoàn cải lương Nha Trang mời Ngọc Châu về làm đào chánh. Ngọc Châu thay đổi nghệ danh thành tên Tài Linh. Đến năm 1989, Tài Linh được đoàn cải lương Minh Tơ mời về hát, thế vai cho nữ nghệ sĩ Thùy Dương vì Thùy Dương theo chồng đi định cư ở Canada. Đây là một dịp may mắn đã chắp đôi cánh cho Tài Linh bay cao trên bầu trời nghệ thuật. Ở đoàn Minh Tơ, Tài Linh được diễn viên kiêm đạo diễn Thanh Tòng chỉ dạy cho những vũ đạo cơ bản của sân khấu tuồng cổ, những bài ca Hồ Quảng. Tài Linh sáng dạ, tiếp thu mau, có duyên sân khấu nên nhanh chóng vụt sáng.

Khi hát trên sân khấu Minh Tơ, cô thành công trong nhiều vai như Hàn Tố Mai trong tuồng Trảm Trịnh Ân, vai Điêu Thuyền trong tuồng Phụng Nghi Đình, vai Chúc Anh Đài trong tuồng Lương Sơn Bá Chúc Anh Đài, vai Võ Tắc Thiên và vai Thái Bình Công Chúa trong tuồng Thái Bình Công Chúa. Đặc biệt, Tài Linh sáng chói nhất là vai Lý Thần Phi trong tuồng Bích Vân Cung Kỳ Án.

Khi nhận vai Lý Thần Phi, một bà hoàng vì hoàn cảnh phải rời cung son điện ngọc, sống ẩn dật trong lò gạch chờ ngày giải oan, cô lo sợ đến phát bệnh. Sợ vì lúc này cô đang ở đỉnh điểm của một cô đào chánh, giá cát xê vài chục triệu đồng (giai đoạn 1989-1990) nhưng lại phải hóa thân thành bà lão lưng còng, tóc bạc, mù lòa mà trong giới gọi là “mụ còi”. Thế rồi vai diễn Lý Thần Phi đã làm nên tên tuổi một Tài Linh để nhân vật này đến nay chưa ai đủ sức thay thế.

Vở Bích Vân Cung Kỳ Án được diễn hai năm liên tục ở Sài Gòn và các tỉnh, đêm nào cũng đông nghẹt khán giả. Báo chí không ngớt khen ngợi Tài Linh, khán giả săn đón, xin ảnh thần tượng, xin chữ ký và gần như lúc nào Tài Linh xuất hiện trên đường phố cũng bị rất đông khán giả vây quanh, chào hỏi, chụp ảnh.

Nếu Vũ Linh được mệnh danh là “Ông hoàng cải lương Hồ Quảng” thì Tài Linh cũng nổi bật với danh xưng “Nữ hoàng video”. Tài Linh có chất giọng kim trong cao, mỏng, khi thu thanh thì rất hay, nhưng khi hát trực tiếp ngoài sân khấu phần nào hạn chế. Chính nhờ thu thanh mà giọng ca cô thuộc vào top những danh ca đương đại. Thêm vào đó, cô sở hữu gương mặt đẹp hiền lành, đoan trang, đúng chất phụ nữ Việt Nam, không bị tác động bởi phẫu thuật thẩm mỹ.

Cái duyên nghề khiến Tài Linh đôi lần nở nụ cười sung sướng mỗi lần nhớ lại: "Tôi chưa bao giờ dám nghĩ mình có thể đứng trên sân khấu ca diễn chứ đừng nói chi nổi danh. Bởi tính tôi khá nhút nhát, cục mịch. Hồi xưa, mỗi lần đứng trong cánh gà nhìn chị Tài Lương ca diễn, tôi thấy ngưỡng mộ và tự hào về chị. Tôi tự hỏi, sao chị gái mình lại có tài đến vậy, hát ngọt, diễn giỏi không thua bất kì ai. Tôi như một khán giả trung thành, cần mẫn mỗi đêm theo chị đến các sân khấu. Tiếng vỗ tay của khán giả giòn vang trong thế giới nghệ thuật muôn màu. Tôi cảm ơn cái cơ duyên bán vé ngày nào đã cho tôi được hát trước hàng triệu khán giả. Đó là niềm hạnh phúc nhất đời tôi".

Khi Tài Linh kết hợp với Vũ Linh, cô thực sự đã tìm được một bạn diễn tuyệt vời làm nên thành công của mình trên sân khấu. Thời điểm này Vũ Linh đã rất nổi tiếng, diễn rất ăn với nghệ sỹ Thanh Thanh Tâm. Sự có mặt của Tài Linh như kẻ thứ ba đến sau, chen vào giữa thay thế vị trí Thanh Thanh Tâm. Cái bất lợi chiều cao của Tài Linh khi đứng chung với những nam nghệ sĩ khác lại là ưu điểm khi đứng cặp với Vũ Linh, một “liễu yếu đào tơ” bên cạnh chàng “thư sinh mảnh khảnh”. Giọng ca Vũ Linh trầm ấm âm vực rộng, như một bè trầm còn Tài Linh thì trong veo, cao vút, nhẹ nhàng, êm dịu như một bè cao. Nét chung là hai chất giọng này đều rất cảm, ca rất mùi nên những nhân vật trên sân khấu cải lương có thân phận éo le, gay cấn, não nùng bi ai rất hợp với họ.

Giai đoạn hoàng kim của video cải lương, Tài Linh đã quay lên đến hàng ngàn băng video và gần như không nhớ nổi. Lúc thì là những cuộn video tân cổ giao duyên, khi là những vở cải lương tâm lí xã hội và chuộng nhất là những vở tuồng cổ theo tích Tàu như: Thần nữ dâng ngũ linh kì, Tình nước duyên trăng, Lương Sơn Bá - Chúc Anh Đài, Tam đả Châu Ngọc Long, Chiêu Quân cống hồ...

Những năm 1990 cũng ghi dấu ấn của cô với một cuộc dạo chơi tình cờ nhưng nghiêm túc ở dòng nhạc trữ tình. Chia sẻ về cơ duyên đến với âm nhạc, Tài Linh nói: "Những năm 1990 các video cải lương rất thịnh hành và trong quá trình quay các tuồng cải lương cho đạo diễn Hữu Minh thì anh ấy nhận thấy tôi có khả năng ca nhạc nên mời tôi làm CD ca nhạc. CD đó tôi hát với ca sĩ Đình Văn, có bài “Ngẫu hứng lý qua cầu” rất được khán giả yêu thích, từ đó khán giả cũng chấp nhận mình hát tân nhạc. Sau đó thì đến băng “Mưa bụi” mà mình cũng không ngờ lại thành công đến vậy".

Khi nghệ sĩ Tài Linh ghé qua studio Kim Lợi của nhạc sĩ Hữu Minh, hát thử một đoạn tân nhạc, chất giọng của cô đã làm cho ông chủ Kim Lợi chú ý bởi anh đang loay hoay tìm ra một hướng đi mới cho âm nhạc thời bấy giờ. Sau lần hát thử này, Hữu Minh quyết định mời Tài Linh thu âm một số ca khúc do anh viết lời, được nhạc sĩ Vinh Sử biên tập lại.

Khi đó Tài Linh cũng khá băn khoăn và cân nhắc. Bởi cô là một nghệ sĩ cải lương và hoàn toàn không có một chút kỹ thuật âm nhạc nào. Tài Linh gần như phải học lại từ đầu với những nhịp phách, tiết tấu của nhạc nhẹ kết hợp với cách luyến láy của cổ nhạc. Tài Linh đã cùng Kim Lợi mày mò, chỉnh sửa để có thể cho ra mắt được những sản phẩm mang đậm âm hưởng dân ca trên nền tân nhạc.

Để nói về thành công lẫy lừng của thời kỳ “Mưa bụi” một thời, Tài Linh khiêm tốn cho rằng: "Tôi vẫn xác định cải lương mới là sở trường của mình, còn ca nhạc chỉ là một sự dạo chơi đầy ngẫu hứng mà thôi".

Thành công từ "Mưa bụi" đã giúp ích rất nhiều cho sự nghiệp ca hát của Tài Linh. Không có gì là quá khi nói rằng, Tài Linh chính là một nhân tố không thể thiếu với "Mưa bụi" vào những năm của thập kỷ 1990.

Tài Linh là một nghệ sĩ cá biệt trong giới nghệ sĩ cải lương. Từ khi xuất hiện lần đầu tiên cho đến khi lui về ở ẩn, cô không vướng vào bất cứ scandal lớn nhỏ nào như những nghệ sĩ cải lương khác thường gặp. Giữa nghề nghiệp và cuộc sống đời thường Tài Linh rất rạch ròi, cô có nét sinh hoạt giản dị, nề nếp, thể hiện rõ tư cách của một nghệ sĩ trí thức. Cô kết hôn với nhạc sĩ Viết Cường, người bạn học thân thiết và yêu nhau từ khi còn cùng chung mái trường. Cả hai chung sống hạnh phúc mấy mươi năm trời, có được hai con trai nay đã học thành tài. Tài Linh chia sẻ: "Tôi rất rạch ròi giữa sân khấu và cuộc đời. Trên sân khấu mình có thể là ông hoàng bà chúa nhưng khi trở về nhà cũng chỉ là người bình thường. Tôi là người đơn giản, không đòi hỏi gì cao, với tôi có nổi tiếng hay không cũng vậy thôi, chỉ cần sự bình yên cho gia đình là đủ. Khi không đi hát thì tôi vẫn là một người vợ, người mẹ, vẫn làm những công việc nội trợ chăm lo cho chồng con như bao phụ nữ khác. Tôi hài lòng với những gì mình có.”

Nói về người bạn diễn ăn ý, Vũ Linh từng tâm sự: “Nếu như gặp Tài Linh ngoài đời thường, bạn sẽ khó tin trước nét giản dị, đôi khi cục mịch của cô ấy, nhưng khi lên sân khấu lại vụt sáng đến lạ lùng. Tôi may mắn có người bạn diễn là Tài Linh để tạo dựng những mối lương duyên đẹp trên sân khấu”.

Sang Mỹ định cư năm 2004 theo diện đoàn tụ gia đình, nghệ sỹ Tài Linh rời quê nhà trong nước mắt. Gia đình cô được cha chồng bảo lãnh, lúc rời Việt Nam - “cu Bi”, con trai cô (tên thật Đoàn Duy An) mới 23 tuổi, nay chàng trai này đã là cha của hai cô bé và cô Tài Linh đã lên chức bà nội.

Những năm đầu sang Mỹ, cô sinh sống bằng nghề làm móng và trang điểm ở Victor Ville. Người nghệ sỹ bao năm quen sống với ánh đèn lung linh của sân khấu, khi phải rời xa nghiệp diễn thì không khỏi chạnh lòng, day dứt. Cô tâm sự: “Tôi ra đi khi sân khấu vẫn lên đèn, khi nghệ sỹ vẫn trăn trở với từng lớp diễn. Bỏ lại sân khấu, bỏ lại người bạn diễn tuyệt vời như anh Vũ Linh đôi lần khiến tôi chạnh lòng rơi nước mắt khi nghĩ đến những tháng ngày còn đứng trên sân khấu để sống với các vai diễn. Nhiều đêm không ngủ được, tôi hay nghĩ đến những số phận đàn bà đã đi qua đời tôi. Tôi nhớ đến đau lòng tiếng cười khô lạnh còn vương nước mắt của Hàn Tố Mai. Trong một phút giây, tôi đã nhìn xuống cuộc đời nàng bằng con mắt thông cảm và yêu thương hơn, dẫu nó không đủ để rửa cho nàng vết nhơ. Thật ra Hàn Tố Mai chỉ là một nạn nhân cho tham vọng điên cuồng của chính mình, cho những ước muốn rồ dại và bất khả. Bởi vì thời đại ấy, người ta không bao giờ thừa nhận tham vọng ở một người đàn bà. Tham vọng đã biến nàng trở thành kẻ mãnh liệt, mê đắm, cuồng dại, bất cần hậu quả. Tôi nhớ nhiều đến Lý Thần Phi, đến Chiêu Quân, đến Lan, Lụa, Hà, Hạnh... Những cái tên như lạ, như quen bước qua cuộc đời tôi. Lạ hay quen, điều ấy quan trọng gì đâu, bởi tất cả luôn ở trong đời tôi, là những hồi ức đẹp, êm đềm nhất trong cuộc đời tôi …".

Những năm đầu sống xa quê đối với Tài Linh là những chuỗi ngày dài nhớ quê hương và ánh đèn sân khấu. “Cứ đến chập tối là tôi muốn khóc. Thực tế là quá buồn vì sống và làm việc trong khu người nước ngoài nhiều hơn người Việt, ngôn ngữ cách biệt, nghĩ đến con đường đi hát là thấy mịt mờ” - cô xúc động kể. So với các nghệ sỹ định cư tại Mỹ, nghệ sỹ Tài Linh ít nhận show biểu diễn. Năm 2008, khi gia đình cô dọn về Huntington Beach, thành phố biển nằm trong khu Santa Ana, trung tâm định cư của người Việt, ngoài nghề trang điểm và làm đẹp ở tiệm nail nổi tiếng của cô, khán giả kiều bào đã gặp lại một Lý Thần Phi - Tài Linh và nhiều vai diễn khác trên đất Mỹ.

Từ đó, cô tham gia những chương trình hát cải lương ở quận Cam, ở San José và rất được khán giả đồng hương ở hải ngoại tán thưởng. Với cô, hát là một giấc mơ không nguôi trong những năm tháng xa quê.

Năm 2011, Tài Linh có dịp trở về Việt Nam sau 7 năm xa quê. Cô đã bật khóc trong niềm hạnh phúc tràn đầy. “Khi máy bay hạ cánh xuống sân bay Tân Sơn Nhất, tâm trạng tôi khó tả lắm. Tôi chỉ mong nhanh chóng về đến nhà để thăm mẹ tôi, bà luôn mong đứa con gái xa xứ trở về. Khi tôi làm mẹ, giờ là bà nội, tôi càng hiểu hơn ý nghĩa của hai từ trách nhiệm”. Về thăm lại người thân và còn một việc không kém ý nghĩa khác đối với cô là được hát trước khán giả quê nhà: “Hát đối với tôi là một giấc mơ không nguôi trong những năm tháng sống trên đất khách. Tôi đã có một thời vàng son, lưu dấu trong tim khán giả quê nhà với những vai diễn, bài hát được nhiều người yêu mến. Bỗng dưng buông bỏ tất cả, hướng sang một cuộc sống mới, khác lạ. Giờ thì tôi sẽ được hát trên quê hương mình, sẽ được nghe từng hơi thở, nhìn rõ từng nụ cười, ánh mắt khán giả”.

Đã 7 năm trôi qua kể từ lần người nghệ sỹ hết mình vì nghiệp diễn ấy trở lại quê nhà. Giờ đây, khi làn sóng các ca sỹ, nghệ sỹ hải ngoại trở về quê hương biểu diễn nở rộ, khán giả mộ điệu lại mong chờ một chuyến trở về của Tài Linh. Chắc chắn đó sẽ là một cuộc hội ngộ đầy cảm xúc như cách mà khán giả đã từng rất đón nhận và trân trọng nghệ sỹ Ngọc Huyền khi cô trở về làm liveshow của mình. Bởi hơn tất cả, đó là sự hội ngộ của người nghệ sỹ “một đời như con tằm nhả tơ nghệ thuật” và những khán giả tri âm.