So sánh kết quả xét nghiêm elisa và dna năm 2024

1. Giới thiệu về xét nghiệm miễn dịch

Xét nghiệm miễn dịch là gì?

Là các xét nghiệm dựa vào tình trạng miễn dịch của cơ thể để tìm ra các căn nguyên như nhiễm khuẩn, hormone, sắc tố hemoglobin,… từ đó giúp chẩn đoán được các bệnh khác nhau. Các loại xét nghiệm miễn dịch thường dùng: thử thai, tầm soát ung thư tiêu hóa, chẩn đoán dị ứng, xét nghiệm nước tiểu,…. Các nguyên lý cơ bản của xét nghiệm miễn dịch: phản ứng giữa kháng nguyên và kháng thể, phát hiện và đo lường kháng nguyên hoặc kháng thể bằng các phương pháp khác nhau.

2. Các kỹ thuật xét nghiệm miễn dịch

Các kỹ thuật xét nghiệm miễn dịch phổ biến hiện nay: xét nghiệm miễn dịch phóng xạ (RIA), xét nghiệm miễn dịch hóa phát quang (CLIA), xét nghiệm miễn dịch sắc ký, xét nghiệm miễn dịch enzyme (EIA, ELISA), xét nghiệm miễn dịch huỳnh quang (F-EIA), xét nghiệm miễn dịch dựa vào phản ứng kết tủa, xét nghiệm miễn dịch dựa vào phản ứng ngưng kết, xét nghiệm miễn dịch dựa vào phản ứng kết hợp bổ thể, xét nghiệm miễn dịch dựa vào phản ứng trung hòa3. Mô tả nguyên lý và ưu nhược điểm của từng kỹ thuật34. So sánh và đánh giá các kỹ thuật về độ nhạy, độ đặc hiệu, chi phí, thời gian,…

• Xét nghiệm miễn dịch phóng xạ (RIA): là kỹ thuật sử dụng các chất phóng xạ để đánh dấu kháng nguyên hoặc kháng thể. Khi có sự kết hợp giữa kháng nguyên và kháng thể, sẽ có sự thay đổi về hoạt tính phóng xạ của dung dịch. Từ đó có thể đo lường được lượng kháng nguyên hoặc kháng thể trong mẫu. Kỹ thuật này có độ nhạy cao, có thể phát hiện được những lượng rất nhỏ của kháng nguyên hoặc kháng thể. Tuy nhiên, kỹ thuật này cũng có nhược điểm là chi phí cao, cần thiết bị và môi trường an toàn khi sử dụng chất phóng xạ.
• Xét nghiệm miễn dịch hóa phát quang (CLIA): là kỹ thuật sử dụng các chất hóa phát quang để đánh dấu kháng nguyên hoặc kháng thể. Khi có sự kết hợp giữa kháng nguyên và kháng thể, sẽ có sự phát quang của dung dịch. Từ đó có thể đo lường được lượng kháng nguyên hoặc kháng thể trong mẫu. Kỹ thuật này cũng có độ nhạy cao, không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố nhiễu như protein, lipid, hemoglobin,… Tuy nhiên, kỹ thuật này cũng có nhược điểm là chi phí cao, cần thiết bị và chất hóa phát quang đặc biệt.
• Xét nghiệm miễn dịch sắc ký: là kỹ thuật sử dụng các chất màu để đánh dấu kháng nguyên hoặc kháng thể. Khi có sự kết hợp giữa kháng nguyên và kháng thể, sẽ có sự thay đổi về màu sắc của dung dịch. Từ đó có thể đo lường được lượng kháng nguyên hoặc kháng thể trong mẫu. Kỹ thuật này có độ nhạy trung bình, có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố nhiễu khác. Tuy nhiên, kỹ thuật này có nhược điểm là chi phí thấp, không cần thiết bị phức tạp.
• Xét nghiệm miễn dịch enzyme (EIA, ELISA): là kỹ thuật sử dụng các enzyme để đánh dấu kháng nguyên hoặc kháng thể. Khi có sự kết hợp giữa kháng nguyên và kháng thể, enzyme sẽ phản ứng với chất nền để tạo ra sản phẩm màu hoặc phát quang. Từ đó có thể đo lường được lượng kháng nguyên hoặc kháng thể trong mẫu. Kỹ thuật này có độ nhạy cao, không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố nhiễu. Tuy nhiên, kỹ thuật này cũng có nhược điểm là chi phí cao, cần thiết bị và enzyme đặc biệt.
• Xét nghiệm miễn dịch huỳnh quang (F-EIA): là kỹ thuật sử dụng các chất huỳnh quang để đánh dấu kháng nguyên hoặc kháng thể. Khi có sự kết hợp giữa kháng nguyên và kháng thể, chất huỳnh quang sẽ phát ra ánh sáng khi chiếu bằng tia cực tím. Từ đó có thể đo lường được lượng kháng nguyên hoặc kháng thể trong mẫu. Kỹ thuật này có độ nhạy cao, không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố nhiễu. Tuy nhiên, kỹ thuật này cũng có nhược điểm là chi phí cao, cần thiết bị và chất huỳnh quang đặc biệt
• Xét nghiệm miễn dịch dựa vào phản ứng kết tủa: là kỹ thuật sử dụng các dung dịch chứa kháng nguyên hoặc kháng thể để trộn với nhau. Khi có sự kết hợp giữa kháng nguyên và kháng thể, sẽ tạo ra các hạt kết tủa rắn trong dung dịch. Từ đó có thể đo lường được lượng kháng nguyên hoặc kháng thể trong mẫu. Kỹ thuật này có độ nhạy thấp, chỉ có thể phát hiện được những lượng lớn của kháng nguyên hoặc kháng thể. Tuy nhiên, kỹ thuật này có nhược điểm là chi phí thấp, không cần thiết bị đặc biệt.
• Xét nghiệm miễn dịch dựa vào phản ứng ngưng kết: là kỹ thuật sử dụng các hạt mang kháng nguyên hoặc kháng thể để trộn với dung dịch chứa kháng thể hoặc kháng nguyên tương ứng. Khi có sự kết hợp giữa kháng nguyên và kháng thể, sẽ tạo ra các hạt ngưng kết lớn hơn và rời rạc hơn trong dung dịch. Từ đó có thể đo lường được lượng kháng nguyên hoặc kháng thể trong mẫu. Kỹ thuật này có độ nhạy cao hơn kỹ thuật kết tủa, có thể phát hiện được những lượng nhỏ hơn của kháng nguyên hoặc kháng thể. Tuy nhiên, kỹ thuật này cũng có nhược điểm là chi phí cao hơn, cần thiết bị và hạt mang đặc biệt.
• Xét nghiệm miễn dịch dựa vào phản ứng kết hợp bổ thể: là kỹ thuật sử dụng một loại protein gọi là bổ thể để tăng cường sự kết hợp giữa kháng nguyên và kháng thể. Khi có sự kết hợp giữa kháng nguyên và kháng thể, bổ thể sẽ liên kết với chúng và tạo ra các hạt kết tủa rắn hoặc các hạt ngưng kết lớn trong dung dịch. Từ đó có thể đo lường được lượng kháng nguyên hoặc kháng thể trong mẫu. Kỹ thuật này có độ nhạy rất cao, có thể phát hiện được những lượng rất nhỏ của kháng nguyên hoặc kháng thể. Tuy nhiên, kỹ thuật này cũng có nhược điểm là chi phí rất cao, cần thiết bị và bổ thể đặc biệt.
• Xét nghiệm miễn dịch dựa vào phản ứng trung hòa: là kỹ thuật sử dụng dung dịch chứa vi sinh vật hoặc chất độc để trộn với dung dịch chứa kháng nguyên hoặc kháng thể tương ứng. Khi có sự kết hợp giữa kháng nguyên và kháng thể, sẽ làm giảm hoặc mất đi tính năng sinh học của vi sinh vật hoặc chất độc. Từ đó có thể đo lường được lượng kháng nguyên hoặc kháng thể trong mẫu. Kỹ thuật này có độ nhạy cao, có thể phát hiện được những lượng nhỏ của kháng nguyên hoặc kháng thể. Tuy nhiên, kỹ thuật này cũng có nhược điểm là chi phí cao, cần thiết bị và vi sinh vật hoặc chất độc đặc biệt.

3. Kết luận và khuyến cáo

Trong bài viết này, tôi đã trình bày về các kỹ thuật xét nghiệm miễn dịch là gì, có những loại nào, ứng dụng trong y học như thế nào. Tôi hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về xét nghiệm miễn dịch.