You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an alternative browser.
- Thread starter Nguyễn Thuỳ Chi
- Start date Jul 17, 2021
Nếu bạn chưa là hội viên hãy trở thành hội viên của kinhdientamquoc.vn để được hỗ trợ và chia sẽ thông tin nhiều hơn. Click Like button để trở thành hội viên của kinhdientamquoc.vn trên facebook.
Bạn đang xem: Tại sao đường bàng quan lồi về gốc tọa độ
Lý thuyết Quản Trị là hệ thống mà kinhdientamquoc.vn đã số hoá toàn bộ Sách giáo khoa của chương trình 4 năm đại học và 2 năm sau đại học chuyên ngành Quản trị Kinh doanh.Với hệ thống này, bạn có thể truy xuất tất cả hệ thống lý thuyết chuyên ngành Quản trị Kinh doanh trong quá trình nghe giảng, làm bài tập hoặc thi cử.Hệ thống Lý Thuyết Quản Trị được phát triển bởi Viện MBA, thành viên của MBA Institute Global
Nếu còn thắc mắc hoặc tìm hiểu chuyên sâu hơn về Quản trị Ứng dụng, bạn có thể đặt câu hỏi với Chuyên Gia kinhdientamquoc.vn
Kết quả
Đường bàng quan:
* Biểu diễn sở thích bằng các đường bàng quan
Chúng ta có thể biểu diễn sở thích của người tiêu dùng bằng công cụ đồ thị. Với hệ trục tọa độ Ox và Oy, trong đó trục hoành Ox biểu thị số lượng hàng hóa X, trục tung Oy biểu thị số lượng hàng hóa Y, mỗi một điểm trên mặt phẳng của hệ trục tọa độ cho ta biết một giỏ hàng hóa cụ thể với một lượng hàng hóa X và một lượng hàng hóa Y nhất định.
Trên hình 1, các điểm A, B, C thể hiện các giỏ hàng hóa khác nhau. Theo các giả định đã nêu, cụ thể ở đây là giả định "thích nhiều hơn ít", khi điểm B nằm ở phía dưới và bên trái điểm A, giỏ hàng hóa A sẽ mang lại cho người tiêu dùng một độ thỏa dụng cao hơn so với giỏ hàng hóa B. Trái lại, người tiêu dùng sẽ thích giỏ hàng hóa C hơn giỏ hàng hóa A, vì điểm C nằm ở phía trên và bên phải điểm A, biểu thị số lượng hàng hóa cả X lẫn Y ở giỏ C nhiều hơn so với ở giỏ A. Nếu giỏ hàng hóa D nằm dưới giỏ hàng hóa A [biểu thị lượng hàng hóa Y ở giỏ D ít hơn ở giỏ A], đồng thời lại nằm ở phía bên phải so với giỏ hàng hóa A [biểu thị lượng hàng hóa X ở giỏ D nhiều hơn so với ở giỏ A] thì nguyên tắc "thích nhiều hơn ít" trong trường hợp này chưa trực tiếp cho chúng ta biết người tiêu dùng sẽ thích giỏ hàng hóa nào hơn. Tuy nhiên, giả định về khả năngsắp xếp các giỏ hàng hóa theo trật tự sở thích cho chúng ta biết rằng, mộtngười tiêu dùng cụ thể sẽ luôn so sánh được A với D, theo đó, hoặc là A được ưa thích hơn D, hoặc D được ưa thích hơn A, hoặc A được ưa thích như D. Trong trường hợp A và D được ưa thích như nhau, ta nói, đối với người tiêu dùng, A và D mang lại cùng một độ thỏa dụng. Khi phải lựa chọn giữa A và D trong việc theo đuổi mục tiêu tối đa hóa độ thỏa dụng, người tiêu dùng sẽ thờ ơ hay bàng quan trong việc chọn A hay D. Tập hợp tất cả các giỏ hàng hóa có khả năng mang lại cho người tiêu dùng một độ thỏa dụng ngang như độ thỏa dụng của A hoặc của D sẽ tạo thành một đường bàng quan: trong trường hợp này là đường bàng quan đi qua các điểm A và D.
Đường bàng quan là đường mô tả các giỏ hàng hóa khác nhau đem lại cho người tiêu dùng cùng một độ thỏa dụng.
Mỗi điểm trên một đường bàng quan thể hiện một giỏ hàng hóa. Những điểm này nằm trên cùng một đường bàng quan hàm ý rằng khi sử dụng các giỏ hàng hóa đó, người tiêu dùng thu nhận được cùng một độ thỏa dụng như nhau, hay nói cách khác, anh ta [chị ta] có được sự hài lòng như nhau. Vì vậy, một đường bàng quan cụ thể luôn gắn liền với một độ thỏa dụng nhất định, và điều này nói lên vị trí cụ thể của nó. Những đường bàng quan khác nhau sẽ biểu thị các độ thỏa dụng khác nhau.
Xét trên cùng một đường bàng quan, khi ta di chuyển từ điểm này đến điểm khác, thông thường cả lượng hàng hóa X lẫn hàng hóa Y đềuthay đổi. Nếu biểu thị các mức thay đổi đó tương ứng là ∆x và ∆y, thì cácđại lượng này không thể cùng dấu [cùng dương - biểu thị cả lượng hànghóa X và Y cùng tăng lên, hay cùng âm - biểu thị cả lượng hàng hóa X và Y cùng giảm] trong trường hợp cả X lẫn Y đều là những hàng hóa hữu ích. Ví dụ, nếu khi chuyển từ một giỏ hàng hóa này sang một giỏ hàng hóa khác mà cả x lẫn y đều tăng, thì theo nguyên tắc "thích nhiều hơn ít", giỏ hàng hóa mới sẽ đem lại cho người một độ thỏa dụng cao hơn. Vì thế, để giữ nguyên độ thỏa dụng, cần có sự đánh đổi nhất định giữa X và Y.
Tỷ số -∆y/∆x biểu thị chính tỷ lệ đánh đổi này. Nó cho chúng ta biếtngười tiêu dùng cần hy sinh bao nhiêu đơn vị hàng hóa Y để có thể tăngthêm một đơn vị hàng hóa X mà không làm thay đổi độ thỏa dụng. Tỷ lệ này được gọi là tỷ lệ thay thế biên [MRS].
Tỷ lệ thay thế biên giữa hàng hóa X và hàng hóa Y biểu thị số lượng hàng hóa Y mà người tiêu dùng cần phải hy sinh để có thêm một đơn vị hàng hóa X trong khi vẫn giữ nguyên độ thỏa dụng.
MRS = -∆y/∆x
Theo công thức định nghĩa trên, tỷ lệ thay thế biên tại một điểm nhất định trên đường bàng quan chính là giá trị tuyệt đối của độ dốc của đường bàng quan tại điểm nói trên.
* Tính chất của các đường bàng quan
Các đường bàng quan thể hiện sở thích của một người tiêu dùng cónhững tính chất sau:
- Đường bàng quan là một đường dốc xuống theo chiều di chuyển từ tráisang phải. Giả sử ta có một đường bàng quan U1như thể hiện trong hình 2.
Khi ta di chuyển từ điểm A[x1,y1] đến điểm B[x2,y2] ở phía bên phải dọc theo đường bàng quan U1, đương nhiên x2sẽ lớn hơn x1. Nếu y2không nhỏ hơn y1, thì theo giả định "thích nhiều hơn ít", giỏ hàng hóa Bsẽ được người tiêu dùng ưa thích hơn giỏ hàng hóa A. Trong trường hợpnày, A và B không thể cùng nằm trên cùng một đường bàng quan. Thựctế, vì cùng nằm trên cùng một đường bàng quan nên y2phải nhỏ hơn y1hay điểm B phải nằm ở vị trí thấp hơn điểm A. Nói một cách khác, khi dichuyển dọc theo một đường bàng quan từ trái sang phải, chúng ta cũng đồng thời di chuyển từ trên xuống dưới. Điều này cho thấy đường bàng quan là một đường dốc xuống, hay là một đường luôn có độ dốc âm.
- Khi biểu diễn sở thích của cùng một người tiêu dùng, các đườngbàng quan khác nhau sẽ không bao giờ cắt nhau.
Xem thêm: Nghĩa Của Từ Lơ Xe Là Gì - Những Điều Cần Biết Về Lơ Xe Trước Khi Hành Nghề
Giả sử có hai đường bàng quan U1và U2nào đó biểu diễn sở thích của cùng một người tiêu dùng lại cắt nhau tại điểm E như trên hình 3.
Vì đây là những đường bàng quan khác nhau, chúng biểu thị các độ thỏa dụng khác nhau. Nếu A là một điểm bất kỳ, khác E song lại cùng nằmtrên đường U1, đương nhiên, theo định nghĩa về đường bàng quan, ngườitiêu dùng sẽ phải ưa thích A như E. Nếu B là một điểm bất kỳ, khác Esong cùng nằm trên đường U2, người tiêu dùng cũng sẽ thích E như B.
Theo tính chất bắc cầu, người tiêu dùng sẽ phải thích A như B. Hay nóicách khác, độ thỏa dụng của ygiỏ hàng hóa A và của giỏhàng hóa B là bằng nhau. Như thế, A và B không thể nằm trên các đường bàng quan khácnhau. Điều này mâu thuẫn vớigiả thiết U1, U2là nhữngđường khác nhau và nó chứngminh rằng, các đường bàng quan khác nhau không thể cắt nhau.
- Đường bàng quan có xu hướng thoải dần khi di chuyển từ trái sang phải
Tính chất này của đường bàng quan có nguồn gốc từ giả định: tỷ lệthay thế biên giữa hàng hóa X và hàng hóa Y có xu hướng giảm dần. Đây là một giả định hợp lý, phản ánh tâm lý tiêu dùng của con người. Thật vậy, khi người tiêu dùng có quá nhiều hàng hóa Y, có tương đối ít hàng hóa X [ta biểu thị trạng thái này bằng một điểm nằm ở phía trên, và bên trái của đường bàng quan như điểm A trên hình 4], anh ta [hay chị ta] sẽ có khuynh hướng quý hàng hóa X và xem nhẹ hàng hóa Y. Trong trường hợp này, người tiêu dùng sẽ sẵn lòng đánh đổi một lượng tương đối lớn hàng hóa Y [thứ mà người này đang cảm thấy dồi dào] để lấy một đơn vị hàng hóa X [thứ mà anh ta hay chị ta đang cảm thấy tương đối khan hiếm]. Trái lại, càng di chuyển về phía bên phải của đường bàng quan, người tiêu dùng càng có hàng hóa Y ít dần và càng có hàng hóa X nhiều dần. Khi Y càng trở nên khan hiếm hơn, người tiêu dùng càng ít muốn hy sinh nó. Anh ta [chị ta] chỉ sẵn lòng đánh đổi càng ngày càng ít hàng hóa Y để có thêm một đơn vị hàng hóa X. Vì thế, tỷ lệ thay thế biên có xu hướng giảm dần và càng di chuyển sang bên phải, đường bàng quan sẽ càng thoải.
- Xuất phát từ gốc tọa độ, càng tiến ra phía ngoài, độ thỏa dụng màđường bàng quan biểu thị sẽ ngày càng cao.
Dĩ nhiên, điều này chỉ yđúng trong trường hợp cả X lẫnY đều là những hàng hóa hữu ích và giả định "thích nhiều hơn ít" vẫn tỏ ra thích hợp. Trênhình 5, đường bàng quan U2nằm ở phía ngoài so với đườngbàng quan U1. Giả sử A và B lànhững điểm có cùng tung độ[hay hoành độ] lần lượt nằmtrên U1và U2. Dễ dàng nhận thấy rằng, giỏ hàng hóa A có độthỏa dụng thấp hơn so với giỏ hàng hóa B [xuất phát từ giả định "thíchnhiều hơn ít". Vì thế, độ thỏa dụng gắn với đường bàng quan U2cao hơnđộ thỏa dụng gắn với đường bàng quan U1.
Từ những tính chất trên, có thể hình dung đường bàng quan là một đường cong lõm, đáy hướng về gốc tọa độ. Một đường bàng quan chỉ biểu thị một tập hợp các giỏ hàng hóa được người tiêu dùng ưa thích như nhau. Vì thế, sở thích của người tiêu dùng có thể biểu diễn bằng một bản đồ các đường bàng quan, trong đó mỗi đường chỉ thể hiện một độ thỏa dụng của người tiêu dùng. Những người tiêu dùng khác nhau có sở thích khác nhau, do đó, hình dáng các đường bàng quan của họ cũng khác nhau. Chẳng hạn, nếu sở thích của một người tiêu dùng có tính chất thiên lệch về hàng hóa X - anh ta [hay chị ta] đặc biệt coi trọng hàng hóa X so với các hàng hóa khác [trên thực tế, nếu X là quần áo thì người này là một người đặc biệt thích ăn diện], thì các đường bàng quan của người này có hình dáng như các đường tương đối dốc đứng. Ngược lại, nếu một người đặc biệt ưa thích hàng hóa Y, các đường bàng quan của người này sẽ có hình dáng tương đối thoải [tương đối phẳng]. Một người không quá xem trọng một loại hàng hóa nào trong hai hàng hóa X và Y, các đường bàng quan của anh ta [hay chị ta] sẽ có hình dáng như ta thể hiện trên hình 6 [c].
Ngoài sở thích, hình dáng đường bàng quan của người tiêu dùngcòn phụ thuộc vào tính chất của các hàng hóa X, Y. Ta sẽ thấy rõ hơn điều này khi khảo sát một số đường bàng quan đặc biệt.
* Một vài dạng đường bàng quan đặc biệt
- Trường hợp X và Y là những hàng hóa thay thế hoàn hảo được cho nhau.X và Y được coi là những hàng hóa có thể thay thế cho nhau một cách hoàn hảo nếu một lượng nhất định hàng hóa Y luôn luôn có thể mang lại cho người tiêu dùng một độ thỏa dụng ngang với một đơn vị hàng hóa X. Nói cách khác, trong trường hợp này, khi hy sinh một lượng hàng hóa Y và bổ sung thêm một đơn vị hàng hóa X, độ thỏa dụng củangười tiêu dùng sẽ luôn luôn không thay đổi, dù điểm xuất phát mà chúngta xem xét là điểm nào trên đường bàng quan.
Ví dụ, X là bút chì màu đỏ, còn Y là bút chì màu xanh có cùng chất liệu, độ bền¼ Nếu một người tiêu dùng bàng quan giữa màu xanh hay màu đỏ, anh ta [chị ta] sẽ coi mỗi chiếc bút chì màu đỏ là vật thay thế hoàn hảo của một chiếc bút chì màu xanh. Một giỏ hàng hóa gồm 2 bút chì màu xanh và 8 bút chì màu đỏ sẽ được ưa thích như một giỏ hàng hóagồm 3 bút chì màuxanh và 7 bút chì Bútchì đỏ [cái]màu đỏ hay giỏ hàng hóa gồm 4 bút chì màu xanh và 6 bút chì màu đỏ. Dễ nhận thấy rằng, trong trường hợp này, các đường bàng quan là những đường thẳng, dốcxuống, vì tỷ lệ thay thế biên luôn luônlà hằng số. [hình 7.a]
- Trường hợp X và Y là những hàng hóa bổ sung hoàn hảo cho nhau.X và Y được coi là những hàng hóa bổ sung hoàn hảo cho nhau nếu việc tiêu dùng thêm một đơn vị hàng hóa X luôn luôn kéo theo việc tiêu dùng k đơn vị hàng hóa Y. Ví dụ, cứ mỗi khi uống một cốc nước chè Lipton, một người tiêu dùng nào đó luôn luôn pha kèm theo 2 thìa đường và người này không uống chè Lipton hay sử dụng đường trong bất cứ trường hợp nào khác. Đối với người tiêu dùng này, chè Lipton và đường là những hàng hóa bổ sung hoàn hảo cho nhau. Khi X và Y là những hàng hóa bổ sung cho nhau một cách hoàn hảo, các đường bàng quan sẽ là những đường gãy khúc như thể hiện trên hình 7 [b].
- Trường hợp một hàng hóa là hàng trung tính
X [hoặc Y] được coi là hàng hóa trung tính nếu khi thêm hay bớt bất cứ lượng hàng hóa X [hoặc Y] nào vào hay ra khỏi giỏ hàng hóa, độ thỏa dụng của người tiêu dùng vẫn không thay đổi. Trong trường hợp X là hàng trung tính, các đường bàng quan là những đường hoàn toàn nằm ngang. Độ thỏa dụng của người tiêu dùng trong trường hợp này hoàn toàn không phụ thuộc vào lượng hàng hóa X mà anh ta [hay chị ta] có mà chỉ phụ thuộc vào lượng hàng hóa Y. Với một giá trị y nhất định, các giỏhàng hóa [x1,y], [x2,y]..., [xn,y] mang lại cho người tiêu dùng cùng mộtđộ thỏa dụng, do đó, chúng cùng nằm trên một đường bàng quan. Rõràng, đó là một đường nằm ngang, song song với trục hoành. Khi giá trị y thay đổi, độ thỏa dụng thay đổi, chúng ta tiến đến một đường bàng quan khác. Nếu Y là hàng hóa hữu ích, càng đi lên phía trên, đường bàng quan càng biểu thị mức độ thỏa dụng cao hơn. Ngược lại, nếu Y là hàng trung tính, các đường bàng quan là những đường thẳng đứng [hình 8].