Câu hỏi: Chào bác sĩ, dạo gần đây tôi hay bị nổi mẩn ngứa khắp người. Các nốt mẩn đỏ nhưng không có mọng nước. Mỗi lần gãi là tôi muốn gãi thích tay thì thôi. Tôi có ra hiệu thuốc hỏi thì họ bán cho tôi thuốc trị ngứa có tên là Ketoconazole 2% về bôi nhưng vẫn không đỡ. Bác sĩ cho tôi hỏi tình trạng ngứa khắp người là bệnh gì và phải điều trị như thế nào ạ?
[Đỗ Thị Hòa – Hoàng Mai, Hà Nội]
Nhiều người bị ngứa khắp người gây cảm giác rất khó chịu. [ảnh minh họa]
Trả lời:
Cảm ơn bạn Hòa đã quan tâm và gửi câu hỏi đến Hệ thống Y tế Thu Cúc của chúng tôi. Để trả lời cho câu hỏi của bạn rằng: ngứa khắp người là biểu hiện của bệnh gì? và điều trị như thế nào? Bài viết sau đây xin giải đáp các vấn đề thắc mắc nêu trên.
Ngứa khắp người là biểu hiện của bệnh gì?
Ngứa ngáy thường khiến chúng ta cảm thấy rất khó chịu, đôi khi ngại ngùng vì vừa ngồi làm việc vừa “gãi soành sạch như gẻ”. Mặc dù bạn vệ sinh cơ thể rất tốt xong vẫn bị ngứa. Ngứa có thể nổi mẩn hoặc không. Các nốt ngứa có thể chỉ tập trung ở một vài vị trí trên cơ thể nhưng cũng có thể lan khắp người.
Khi nhắc đến ngứa, nhiều người thường nghĩ ngay đến các bệnh ngoài da. Tuy nhiên ngoài các bệnh về da, còn có các bệnh lây truyền qua đường tình dục như các bệnh phụ khoa, nam khoa và cả một số bệnh lý bên trong cơ thể, cũng có thể gây ra hiện tượng ngứa khắp người. Sau đây là một số bệnh lý chính có thể gây ngứa khắp người bạn cần lưu ý:
Bệnh ngoài da
Viêm da dị ứng
Viêm da dị ứng có thể gây ngứa khắp người. [ảnh minh họa]
Biểu hiện ngứa trên diện rộng, da khô, nứt nẻ, bệnh thường tái phát theo đợt. Các tác nhân gây dị ứng như thời tiết, thực phẩm, mỹ phẩm, thuốc,…
Bệnh mề đay
Mề đay là tình trạng phản ứng của các mao mạch dưới da, niêm mạc trước các tác nhân gây dị ứng bên trong hoặc bên ngoài cơ thể, gây nên hiện tượng phù tại chỗ, làm da bị phồng lên, kèm theo triệu chứng ngứa ngáy khó chịu,…
Bệnh xã hội
Một số bệnh lý lây nhiễm qua đường tình dục như bệnh lậu, giang mai, sùi mào gà, HIV/AIDS,… cũng có thể gây hiện tượng ngứa toàn thân.
Bệnh lý bên trong cơ thể
Bệnh thận
Các bệnh lý về thận sẽ làm suy giảm chức năng thận, làm giảm khả năng bài tiết các chất độc hại ra khỏi cơ thể. Điều này khiến tích tụ các độc tố là nguyên nhân dẫn đến ngứa ngáy khó chịu khắp người.
Bệnh gan
Người mắc các vấn đề về gan có thể gây ngứa khắp người. [ảnh minh họa]
Chức năng chính của gan là giải độc, khi chức năng này bị suy yếu không thể lọc hết các chất độc hại ra khỏi cơ thể và dễ khiến nổi mẩn toàn thân và gây ngứa, khó chịu.
Tiểu đường
Một trong những dấu hiệu điển hình của bệnh tiểu đường đó là gây ngứa râm ran trong lòng bàn tay, bàn chân với trường hợp bệnh nặng gây ngứa khắp người.
Bệnh tuyến giáp
Người bệnh tuyến giáp thường bị tăng chuyển hóa, mất cân bằng nội tiết, nhiệt độ cơ thể cao hơn bình thường nên dễ gây ngứa nổi mẩn khắp người.
Điều trị ngứa khắp người như thế nào?
Chuyên khoa Da liễu Thu Cúc là địa chỉ thăm khám và điều trị được nhiều người bệnh tin tưởng và lựa chọn. [ảnh minh họa]
Như vậy hiện tượng ngứa toàn thân có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, đưa ra được phương pháp điều trị bác sĩ cần căn cứ vào nguyên nhân gây ra bệnh.
Đối với trường hợp của bạn Hòa vì chưa qua thăm khám nên bác sĩ không thể chẩn đoán chính xác bạn có thể đang mắc phải những bệnh nào trong số các bệnh có thể gây ngứa toàn thân nêu trên. Thuốc trị ngứa bôi ngoài da bạn đang sử dụng có tên là Ketoconazole 2% – đây là kem bôi da hỗ trợ điều trị các bệnh lý về da do nấm gây ra. Tuy nhiên vì chưa qua thăm khám nên không biết được rằng nguyên nhân gây ngứa da ở bạn có phải do bệnh lý ngoài da gây ra hay không? và cũng có phải tác nhân là đến từ vi nấm hay không?
Việc sử dụng kem bôi da khi chưa thăm khám với bác sĩ chuyên khoa là một việc làm không tốt, điều này có thể gây kích ứng da ở một số người bị dị ứng một trong số các thành phần nào của thuốc. Hay một số kem bôi da có chứa chất Coticoid nếu bạn lạm dụng có thể gây ảnh hưởng đến gan, thận,… Chính vì vậy, trước hết bạn Hòa hãy đến thăm khám với bác sĩ Chuyên khoa Da liễu tại Thu Cúc để được tư vấn.
Mọi thắc mắc cần liên hệ hay muốn đặt lịch khám tại Thu Cúc, bạn vui lòng liên hệ 1900 55 88 92 để được hỗ trợ tốt nhất.
Cảm ơn bạn Hòa, Chúc bạn và gia đình luôn mạnh khỏe!
Hiện tượng ngứa khắp người càng gãi càng ngứa khá phổ biến và khiến nhiều người bệnh cảm thấy khó chịu và lo lắng. Nếu điều này thường xuyên xảy ra, đặc biệt là vào ban đêm thì sẽ làm ảnh hưởng đến giấc ngủ và sức khỏe của người bệnh.
Đây có thể là một phản ứng bình thường của cơ thể do dị ứng hoặc là báo hiệu cho một số bệnh lý nguy hiểm. Do đó việc tìm hiểu rõ nguyên nhân là cách tốt nhất để điều trị và phòng ngừa tình trạng này.
Các nhà khoa học cho biết việc gãi ngứa chỉ can thiệp tạm thời vào cảm giác ngứa. Trong khi gãi, các tế bào da và các dây thần kinh dưới da đều bị tổn thương. Tuy nhiên làn da là bộ phận duy nhất của cơ thể bạn có thể cảm nhận được các cơn ngứa và đau.
Một cơn ngứa có thể được kích hoạt bởi một tác nhân nào đó bên ngoài cơ thể của bạn, chẳng hạn như dị ứng phấn hoa hoặc bởi một bệnh lý bên trong cơ thể, chẳng hạn như bệnh vẩy nến, viêm da dị ứng .
Mặc dù gãi sẽ làm giảm cảm giác ngứa ngay lập tức. Tuy nhiên, đôi khi việc gãi ngứa làm cho cơ thể giải phóng Serotonin chống đau và các tổn thương trên da. Điều này sẽ làm cho cảm giác ngứa tồi tệ hơn. Đó là lý do khiến bạn bị ngứa khắp người càng gãi càng ngứa. Tệ hơn, điều này có thể tạo ra một chu kỳ ngứa – gãi – ngứa.
Không phải tất cả các triệu chứng ngứa đều giống nhau. Ngứa có thể xảy ra khi cơ thể bị dị ứng hoặc là báo hiệu cho các bệnh lý khác trong cơ thể. Một số nguyên nhân và bệnh lý phổ biến gây ngứa khắp người bao gồm:
Dị ứng là tình trạng gây ngứa da phổ biến nhất. Cơ thể bạn có thể bị dị ứng với phấn hoa, hóa chất hoặc các chất gây dị ứng khác có trong môi trường sống. Khi bị dị ứng, cơ thể tiết ra Histamine là một chất hoạt động để chống lại các tác nhân gây dị ứng. Histamines đẩy những chất gây dị ứng ra khỏi cơ thể hoặc da của bạn và vô tình khiến bạn hắt hơi, chảy nước mắt hoặc bị ngứa trên da.
Dị ứng da gây ngứa sẽ được cải thiện khi bạn tránh khỏi các tác nhân gây dị ứng. Các bác sĩ da liễu thường khuyên người bệnh nên chườm lạnh hoặc thoa kem dưỡng ẩm thay vì gãi. Bởi vì việc cố gắng gãi ngứa chỉ làm tình trạng thêm tồi tệ và gây tổn thương da.
Các triệu chứng chung của bệnh viêm da bao gồm ngứa, đỏ và khô da. Ngứa do viêm da có thể phát triển theo nhiều cấp độ từ nhẹ đến nặng tùy theo cơ địa, mức độ và loại bệnh viêm da.
Việc điều trị các bệnh viêm da thường phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và độ tuổi của người bệnh. Tuy nhiên, các bác sĩ cũng lưu ý là người bệnh nên hạn chế tối đa việc gãi khi ngứa. Gãi sẽ làm tình trạng ngứa bùng phát và làm tăng nguy cơ để lại sẹo hoặc vết thâm.
Hệ thống thần kinh trung ương được tạo thành từ bộ não, tủy sống và dây thần kinh. Hệ thống thần kinh trung ương truyền thông tin khắp cơ thể thông qua một mạng lưới tế bào thần kinh. Các nhà khoa học cho rằng những người bị rối loạn hệ thống thần kinh trung ương có thể gây ra một số bất thường về việc xử lý các thông tin đau và ngứa của cơ thể.
Một số bệnh rối loạn thần kinh gây ngứa bao gồm: Zona thần kinh, tiểu đường, stress, bệnh đa xơ cứng, thần kinh bị chèn ép,…
Các bệnh lý liên quan đến rối loạn thần kinh cần được tiến hành điều trị y tế để tránh các biến chứng nguy hiểm. Bên cạnh đó trong quá trình điều trị, người bệnh cũng không nên gãi ngứa, bởi vì điều này không thể làm thuyên giảm cơn ngứa và có thể làm tổn thương các tế bào da.
Thận và gan là hai cơ quan thải độc quan trong cơ thể. Do đó, khi hai cơ quan này không được khỏe mạnh, không thể thực hiện nhiệm vụ thải độc khiến độc tích tụ trong cơ thể và được đào thải qua da. Nhiều nghiên cứu cho biết, dù bệnh nặng hay nhẹ thì các rối chức năng gan, thận đều có thể gây ngứa da, nổi mẩn đỏ, mụn trứng cá,…
Ngứa da do rối loạn chức năng gan thận cần được điều trị y tế, người bệnh không thể tự khắc phục bệnh tại nhà. Bên cạnh đó, việc gãi ngứa là hoàn toàn vô nghĩa. Bởi vì gãi chỉ làm cơn ngứa lây lan ra toàn thân và gây nên hiện tượng càng gãi càng ngứa.
Việc ngứa khắp người càng gãi càng ngứa có thể liên quan đến các vấn đề của tuyến giáp. Bệnh tuyến giáp bao gồm suy nhược tuyến giáp do tuyến giáp hoạt động kém và bệnh cường giáp do tuyến giáp hoạt động quá mức. Bệnh tuyến giáp là bệnh nội tiết gây ra các cơn ngứa mãn tính và cần điều trị lâu dài.
Serotonin là một chất hóa học được cơ thể sản xuất để tế bào não và hệ thống thần kinh liên lạc với nhau. Do đó, rối loạn hoặc mất cân bằng nồng độ Serotonin có thể khiến cơ thể bị đau hoặc khiến một số thụ thể bị kích thích gây ra ngứa.
Hành động gãi ngứa dẫn đến việc giải phóng Serotonin như một loại thuốc giảm đau tự nhiên và vô tình kích hoạt các thụ thể một lần nữa và gây ngứa nhiều hơn. Điều này giải thích cho hiện tượng người bệnh bị ngứa khắp người càng gãi càng ngứa.
Một số loại thuốc đặc trị điển hình là thuốc giảm đau, thuốc chống trầm cảm và thuốc chống động kinh, đôi khi có thể gây ngứa ở một số trường hợp. Ngứa do dị ứng thuốc cần được kiểm tra bởi bác sĩ chuyên môn để đảm bảo rằng các triệu chứng không trở nên nghiêm trọng hoặc vượt quá tầm kiểm soát.
Trong một số trường hợp người bệnh cần thay đổi loại thuốc để cắt giảm các cơn ngứa. Và điều quan trọng là người bệnh không nên gãi quá nhiều khi bị ngứa. Nó có thể dẫn đến tổn thương da, nhiễm trùng và sẹo. Nó cũng có thể khiến bạn lo lắng và căng thẳng.
Nói tóm lại, dù là nguyên nhân gì thì việc gãi ngứa đều không mang lại hiệu quả điều trị. Thay vào đó, chà xát, vỗ nhẹ hoặc ấn giữ lên vùng da ngứa có thể cắt giảm cơn ngứa tốt hơn.
Việc điều trị ngứa da cần phải phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của cơn ngứa. Tuy nhiên, người bệnh có thể tham khảo một số biện pháp chăm sóc da ngay tại nhà để cải thiện các triệu chứng. Tuy nhiên, các tình trạng nghiêm trọng cần nhận được sự tư vấn và điều trị bởi bác sĩ chuyên môn.
Một số biện pháp điều trị ngứa da tại nhà bao gồm:
- Tránh kích hoạt cơn ngứa bằng cách mặc quần áo phù hợp, tắm và vệ sinh cơ thể sạch sẽ.
- Chườm mát hoặc chườm lạnh có thể hỗ trợ cắt giảm các cơn ngứa nhanh chóng. Tuy nhiên, nếu bạn chườm đá, hãy bọc việc đã bằng vải mỏng trước khi áp dụng lên da để tránh làm da bị bỏng lạnh.
- Tắm bằng nước mát hoặc nước ấm và chỉ tắm trong vong 15 phút. Sử dụng xà phòng bôi trơn nhẹ nhàng, không mùi hương.
- Thoa kem dưỡng ẩm cho da để tránh làm cơn ngứa thêm tồi tệ. Vì vậy hãy thoa kem dưỡng ẩm thường xuyên, ít nhất là 1 lần một ngày, đặc biệt là sau khi tắm. Tham khảo ý kiến của bác sĩ để chọn sản phẩm phù hợp nhất.
- Tham khảo ý kiến của bác sĩ về các loại thuốc chống ngứa bao gồm kem thoa Corticosteroid hoặc thuốc kháng Histamine.
Thông báo cho bác sĩ điều trị nếu da có dấu hiệu bị nhiễm trùng, tiết mủ hoặc rò rỉ dịch. Bên cạnh đó, bạn cũng nên liên hệ cho bác sĩ nếu tình trạng ngứa khắp người càng gãi càng ngứa không có dấu hiệu được cải thiện trong một tuần.
Để giảm các triệu chứng ngứa toàn thân, bác sĩ có thể kê một toa thuốc bao gồm:
- Kem Corticosteroid và thuốc mỡ để chống ngứa như Tacrolimus, Pimecrolimus hoặc Doxepin.
- Thuốc kháng Histamine để điều trị ngứa do dị ứng.
- Thuốc chống trầm cảm như Fluoxetine, Sertraline có thể hữu ích trong việc làm giảm một số cơn ngứa mãn tính.
Ngứa khắp người càng gãi càng ngứa có thể là một phản ứng bình thường của cơ thể. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây ngứa mà người bệnh có thể áp dụng một số phương pháp điều trị khác nhau. Tuy nhiên điều quan trọng khi điều trị ngứa là hạn chế tối đa việc gãi để tránh làm tổn thương bề mặt da. Nếu có bất cứ thắc mắc hoặc câu hỏi liên quan nào, hãy liên lạc với bác sĩ điều trị.